Tóm tắt: Bài viết phân tích sự chuyển đổi của ngành Ngân hàng từ mô hình truyền thống sang mô hình ưu tiên thiết bị di động, được thúc đẩy bởi sự phổ biến của điện thoại thông minh và kỳ vọng ngày càng cao của khách hàng về trải nghiệm số. Qua đó, bài viết nêu bật các yếu tố thúc đẩy sự phát triển này, cũng như trình bày những lợi ích của chiến lược ưu tiên thiết bị di động trong ngành Ngân hàng như khả năng tiếp cận 24/7, cá nhân hóa dịch vụ, trao quyền tài chính cho người dùng. Các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain) đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy ngân hàng di động. Tuy nhiên, bài viết cũng chỉ ra những thách thức và rủi ro như sự phụ thuộc vào công nghệ, vấn đề tuân thủ quy định và bảo mật dữ liệu, khoảng cách hòa nhập kỹ thuật số. Cuối cùng, bài viết thảo luận về tương lai của ngân hàng ưu tiên thiết bị di động với các xu hướng như tài chính nhúng, ngân hàng bền vững, điện toán lượng tử, nhấn mạnh rằng đây là một xu hướng không thể đảo ngược, đòi hỏi các ngân hàng cần liên tục đổi mới và thích ứng để thành công.
Từ khóa: Ưu tiên thiết bị di động, ngân hàng di động, chuyển đổi số, ngân hàng số.
MOBILE-FIRST STRATEGY IN THE BANKING INDUSTRY
Abstract: The article analyzes the transformation of the banking industry from a traditional model to a mobile-first approach, driven by the proliferation of smartphones and increasing customer expectations for digital experiences. It highlights the drivers of the mobile-first strategy and the benefits of this approach, such as 24/7 accessibility, service personalization, and financial empowerment for users. Technologies like artificial intelligence (AI) and blockchain play a crucial role in advancing mobile banking. The article also points out challenges and risks, including technology dependence, regulatory compliance, data security issues, and the digital inclusion gap. Finally, the article discusses the future of mobile-first banks with emerging trends such as embedded finance, sustainable banks, and quantum computing, emphasizing that this is an irreversible trend requiring banks to continuously innovate and adapt to succeed.
Keywords: Mobile-first, mobile banking, digital transformation, digital banking.
1. Chiến lược ưu tiên thiết bị di động trong hoạt động ngân hàng
Ngành Ngân hàng, vốn được định hình bởi mô hình chi nhánh truyền thống và khung giờ giao dịch cố định, đã trải qua một chuyển dịch mang tính bước ngoặt trong thập kỷ qua. Sự chuyển đổi này chủ yếu được thúc đẩy bởi sự bùng nổ của điện thoại thông minh, dẫn đến sự tái định nghĩa căn bản về phương thức cung ứng và tiếp cận dịch vụ tài chính. Khách hàng, với kỳ vọng ngày càng cao về trải nghiệm số hóa và cá nhân hóa, đã thúc đẩy các tổ chức tài chính chuyển hướng sang mô hình ưu tiên thiết bị di động. Chiến lược này nhanh chóng chuyển từ một xu hướng thử nghiệm sang trở thành trụ cột của ngân hàng hiện đại, định hình lại toàn diện hệ sinh thái tài chính (Imaginovation, 2021). Đến năm 2025, sự thống trị của ngân hàng di động được khẳng định qua thống kê cho thấy 74,1% hộ gia đình có tài khoản trong độ tuổi 15 - 24 toàn cầu xác định nền tảng di động là kênh giao dịch chính (Dashdevs, 2025).
Yếu tố cốt lõi của quá trình chuyển đổi không chỉ nằm ở tính tiện lợi mà còn ở sự hội tụ của các công nghệ đột phá như AI, xác thực sinh trắc học và hệ thống tài chính phi tập trung (DeFi), tạo nền tảng cho sự tương tác giữa tổ chức và khách hàng trở nên minh bạch và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, hành trình số hóa cũng đối mặt với nghịch lý: Việc phụ thuộc sâu vào công nghệ đi kèm rủi ro an ninh mạng gia tăng, trong khi khung pháp lý chưa theo kịp tốc độ đổi mới, đặt ra yêu cầu cân bằng giữa thúc đẩy sáng tạo và kiểm soát rủi ro hệ thống.
Chiến lược ưu tiên thiết bị di động trong ngành Ngân hàng về cơ bản là ưu tiên trải nghiệm người dùng di động trong suốt quá trình thiết kế và phát triển. Chiến lược này biểu thị một sự thay đổi trong tư duy, từ việc điều chỉnh các thiết kế lấy máy tính để bàn làm trung tâm cho thiết bị di động sang việc bắt đầu với thiết bị di động làm nền tảng chính và sau đó mở rộng quy mô lên màn hình lớn hơn (BrowserStack, 2023). Cách tiếp cận này bảo đảm rằng các chức năng cốt lõi, giao diện người dùng (UI) và trải nghiệm người dùng (UX) được tối ưu hóa tỉ mỉ cho người dùng điện thoại di động, những người hiện chiếm phần lớn các tương tác ngân hàng kỹ thuật số (UXCam, 2025). Điều hướng trực quan, nội dung được sắp xếp hợp lý và các yếu tố thân thiện với cảm ứng là tối quan trọng trong thiết kế ưu tiên thiết bị di động. Các cửa sổ bật lên gây rối được giảm thiểu và thông tin cần thiết được ưu tiên, bảo đảm hành trình người dùng liền mạch và hiệu quả, đặc biệt là trên màn hình nhỏ hơn (BrowserStack, 2023). Hơn nữa, các thuật toán công cụ tìm kiếm, đáng chú ý là của Google, các trang web ưu tiên thiết bị di động, nhấn mạnh tầm quan trọng của cách tiếp cận này đối với khả năng hiển thị trực tuyến và thu hút khách hàng.
Bảng 1. Thiết kế ưu tiên thiết bị di động so với thiết kế web đáp ứng
 |
| Nguồn: Tổng hợp của tác giả |
Chiến lược ưu tiên thiết bị di động trong hoạt động ngân hàng thể hiện một cách tiếp cận mang tính chuyển đổi, trong đó các tổ chức tài chính ưu tiên nền tảng di động làm kênh chính để cung cấp dịch vụ và tương tác với khách hàng. Sự thay đổi mô hình này, được thúc đẩy bởi những tiến bộ công nghệ nhanh chóng và hành vi người tiêu dùng đang phát triển, đã định nghĩa lại các mô hình ngân hàng truyền thống. Hiện nay, tỉ lệ tương tác ngân hàng diễn ra thông qua thiết bị di động ngày càng tăng, nhấn mạnh vai trò quan trọng của các sáng kiến ưu tiên thiết bị di động trong việc tăng cường khả năng tiếp cận, hiệu quả hoạt động và sự hài lòng của khách hàng (Imaginovation, 2021).
Chiến lược ưu tiên thiết bị di động trong ngân hàng đề cập đến việc thiết kế và cung cấp các dịch vụ tài chính được tối ưu hóa cho thiết bị di động trước khi điều chỉnh chúng cho các kênh khác, chẳng hạn như nền tảng máy tính để bàn hoặc chi nhánh vật lý. Chiến lược ngân hàng ưu tiên thiết bị di động bắt đầu với những hạn chế và cơ hội của thiết bị di động - không gian màn hình hạn chế, tương tác dựa trên cảm ứng, dịch vụ dựa trên vị trí - để tạo ra trải nghiệm trực quan, lấy người dùng làm trung tâm (JAMstack Việt Nam, 2024).
Tại Việt Nam, Ngân hàng Thương mại cổ phần Quốc tế (VIB) định hướng tập trung vào hoạt động ngân hàng lõi và chiến lược công nghệ hội tụ 3 yếu tố: (i) Mobile First (Ưu tiên thiết bị di động); (ii) Cloud First (Ưu tiên điện toán đám mây); (iii) AI First (Ưu tiên trí tuệ nhân tạo) - đã định hình lại mô hình ngân hàng số tại Việt Nam, giúp VIB trở thành một trong những tổ chức tài chính tiên phong về chuyển đổi số. Chiến lược này không chỉ tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng mà còn thúc đẩy hiệu quả hoạt động của VIB (VIB, 2024).
(i) Mobile First - Thiết kế ứng dụng lấy người dùng làm trọng tâm
VIB xác định Mobile Banking là kênh chính để tương tác với khách hàng, ứng dụng này được xây dựng trên nguyên tắc “cloud-native”, cho phép cập nhật tính năng liên tục mà không làm gián đoạn dịch vụ. Chẳng, tính năng AR (Thực tế tăng cường) cho phép khách hàng tương tác với các vật thể ảo trong không gian thực để thực hiện giao dịch, mang lại trải nghiệm độc đáo. VIB tập trung vào phân khúc khách hàng trẻ bằng cách tích hợp Virtual Assistant AI - trợ lý ảo hỗ trợ giao dịch qua giọng nói và đề xuất tài chính cá nhân hóa (AWS, 2024).
(ii) Cloud First - Chuyển dịch hạ tầng lên đa đám mây
VIB triển khai multi-cloud strategy, kết hợp AWS và hệ thống private cloud, để bảo đảm tính linh hoạt và bảo mật. Việc di chuyển 80% khối lượng công việc lên AWS giúp tự động hóa mở rộng hạ tầng theo nhu cầu, giảm 40% chi phí vận hành so với mô hình truyền thống (VIB, 2024). Đặc biệt, hệ thống Ngân hàng lõi - Temenos triển khai trên AWS cho phép VIB cung cấp API mạnh mẽ, hỗ trợ tích hợp liền mạch với các đối tác công nghệ tài chính (Fintech) và nền tảng thương mại điện tử (AWS, 2024).
(iii) AI First - Dẫn đầu ứng dụng AI
VIB ứng dụng học máy (machine learning) để dự báo xu hướng chi tiêu và xác định khách hàng có nguy cơ nợ xấu. Mô hình Credit Scoring của VIB phân tích hơn 200 biến số, bao gồm lịch sử giao dịch và hành vi sử dụng ứng dụng, giúp giảm 30% tỉ lệ nợ xấu (KBSV, 2024). Chatbot Amy xử lý 92% yêu cầu khách hàng mà không cần can thiệp con người, từ tra cứu số dư đến khiếu nại phí. Hệ thống Natural Language Processing (NLP) tích hợp trên Amazon Lex cho phép Amy hiểu tiếng lóng và phương ngữ địa phương, nâng cao độ chính xác lên 95%. VIB triển khai Generative AI (AI tạo sinh) thông qua trợ lý ảo ViePro, cho phép khách hàng đặt câu hỏi phức tạp như: "Nếu tăng tiết kiệm 10%, tôi có thể nghỉ hưu vào năm bao nhiêu tuổi?". Công nghệ này dựa trên mô hình Claude 3 Haiku, xử lý ngữ cảnh đa phương thức (văn bản, hình ảnh, giọng nói) để đưa ra giải pháp tài chính tức thì (AWS, 2024).
 |
| Sự chuyển đổi từ mô hình ngân hàng truyền thống sang mô hình ưu tiên thiết bị di động, được thúc đẩy bởi điện thoại thông minh đã mang đến cho khách hàng sự kỳ vọng ngày càng cao về trải nghiệm số (Nguồn ảnh: Internet) |
2. Các yếu tố thúc đẩy sự phát triển của mô hình ngân hàng ưu tiên thiết bị di động
Sự chuyển đổi sang mô hình ngân hàng ưu tiên thiết bị di động không phải là một hiện tượng ngẫu nhiên mà là kết quả của sự hội tụ các yếu tố mang tính chiến lược, mỗi yếu tố đều góp phần củng cố vai trò quan trọng của nền tảng di động trong ngành Ngân hàng.
(i) Tăng tốc độ phổ biến điện thoại thông minh và năng lực kỹ thuật số
Yếu tố thúc đẩy cơ bản nhất cho sự chuyển đổi này là sự bùng nổ toàn cầu của điện thoại thông minh. Theo Imaginovation (2021), hơn 85% dân số thế giới hiện sở hữu điện thoại thông minh, đánh dấu một bước tiến lớn trong việc nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ kỹ thuật số, bao gồm cả dịch vụ tài chính. Điều này đặc biệt rõ nét ở các thị trường mới nổi, nơi cơ sở hạ tầng ngân hàng truyền thống thường bị hạn chế hoặc hoàn toàn vắng bóng. Điện thoại thông minh đã loại bỏ nhu cầu về mạng lưới chi nhánh vật lý rộng khắp, cho phép các ngân hàng cung cấp dịch vụ tài chính phức tạp trực tiếp đến người dùng, bất kể vị trí địa lý.
Các ứng dụng di động giờ đây cung cấp nhiều tính năng vượt xa những gì từng chỉ có thể thực hiện tại chi nhánh ngân hàng, chẳng hạn như quản lý tài khoản 24/7 hay cảnh báo gian lận theo thời gian thực (BAI, 2024; Imaginovation, 2021). Đối với các nhóm khách hàng trẻ, ngân hàng di động không chỉ là một lựa chọn tiện lợi mà còn trở thành kỳ vọng sâu sắc. Dữ liệu từ Brite Payments (2024) cho thấy, 36% người thuộc độ tuổi từ 18 - 29 sử dụng thanh toán tức thì giữa các tài khoản hằng tuần, phản ánh xu hướng giao dịch kỹ thuật số nhanh chóng và hiệu quả của nhóm này. Các ngân hàng không đầu tư vào trải nghiệm di động có nguy cơ mất đi nhóm khách hàng quan trọng này, cũng như đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các công ty fintech và "gã khổng lồ" công nghệ như Apple và Google, những đơn vị đang tích cực mở rộng dịch vụ tài chính của mình (The-Future-of-Commerce, 2024).
(ii) Đổi mới trong cung cấp sản phẩm và dịch vụ
Nền tảng di động không chỉ thay đổi cách thức cung cấp dịch vụ mà còn mở ra cánh cửa cho các sáng kiến sản phẩm hoàn toàn mới. Các ngân hàng hiện không còn bị ràng buộc bởi những hạn chế vật lý của hoạt động chi nhánh truyền thống. Những tính năng từng được coi là viễn tưởng nay đã trở thành tiêu chuẩn trên các ứng dụng ngân hàng di động. Huấn luyện tài chính do AI điều khiển, hỗ trợ giao dịch tiền điện tử và tích hợp Mua ngay, Trả sau (BNPL) đang dần trở thành những tính năng phổ biến, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng am hiểu công nghệ (FirstBank, 2025; Global Banking & Finance Review, 2025).
Điển hình là trợ lý ảo Erica của Bank of America. Công cụ này được hỗ trợ bởi AI, phân tích hành vi chi tiêu cá nhân để đưa ra các đề xuất tiết kiệm được cá nhân hóa, biến ứng dụng ngân hàng từ một nền tảng giao dịch đơn thuần thành một cố vấn tài chính chủ động (DigitalDefynd, 2025). Tương tự, ứng dụng Revolut (2025) phá vỡ rào cản địa lý bằng cách hỗ trợ giao dịch xuyên biên giới với 28 loại tiền tệ khác nhau, phục vụ nhu cầu của công dân toàn cầu và doanh nghiệp (Dashdevs, 2025). Những cải tiến này không chỉ là bổ sung nhỏ mà mang tính đột phá, giúp các ngân hàng định vị lại bản thân như những hệ sinh thái tài chính toàn diện, cung cấp dịch vụ vượt xa vai trò trung gian giao dịch truyền thống.
(iii) Thay đổi kỳ vọng của người tiêu dùng và xu hướng hành vi
Người tiêu dùng hiện đại, vốn đã quen thuộc thế giới kỹ thuật số với tất cả các trải nghiệm được cá nhân hóa, kỳ vọng mức độ tùy chỉnh và chủ động tương tự từ các tổ chức tài chính. Báo cáo năm 2025 của Accenture (Global Banking & Finance Review, 2025) chỉ ra rằng, 78% khách hàng mong đợi các ngân hàng dự đoán trước nhu cầu tài chính của họ, tận dụng dữ liệu từ thói quen chi tiêu, vị trí địa lý và các cột mốc quan trọng trong cuộc sống.
Công nghệ hàng rào địa lý (geofencing) là một ví dụ điển hình về cách các ngân hàng có thể đáp ứng kỳ vọng này. Công nghệ này cho phép ngân hàng cung cấp các ưu đãi nhận biết ngữ cảnh, chẳng hạn như phê duyệt trước khoản vay mua ô tô khi người dùng ghé thăm đại lý xe hơi, hoặc gửi cảnh báo kịp thời về việc gia hạn đăng ký trước khi chúng trở nên cấp bách (BAI, 2024; EngageHub, 2025). Mức độ cá nhân hóa này không chỉ tăng cường sự gắn kết mà còn xây dựng lòng trung thành sâu sắc hơn từ phía khách hàng. Federal Credit Union đã ghi nhận mức tăng 60% người dùng hoạt động hằng tháng sau khi triển khai các tính năng cá nhân hóa nâng cao trong ứng dụng di động của mình, minh chứng cho tác động tích cực của việc đáp ứng nhu cầu cá nhân hóa (DigitalDefynd, 2025).
Sự phát triển của ngân hàng ưu tiên thiết bị di động không chỉ phản ánh xu hướng công nghệ mà còn là câu trả lời cho những thay đổi sâu sắc trong hành vi và kỳ vọng của người tiêu dùng, đồng thời mở ra những cơ hội chưa từng có cho sự đổi mới trong ngành tài chính, ngân hàng.
3. Những lợi ích của chiến lược ngân hàng ưu tiên thiết bị di động
Nguyên tắc cốt lõi của chiến lược ngân hàng ưu tiên thiết bị di động thành công nằm ở khả năng cải thiện đáng kể trải nghiệm của khách hàng. Sự nâng cấp này được thể hiện qua nhiều khía cạnh, từ việc tăng cường khả năng tiếp cận đến cá nhân hóa và trao quyền kiểm soát tài chính cho người dùng.
(i) Khả năng tiếp cận liền mạch và tính khả dụng 24/7
Một trong những lợi thế nổi bật nhất của ngân hàng ưu tiên thiết bị di động là khả năng loại bỏ hoàn toàn các rào cản về thời gian và không gian. Khách hàng không còn phụ thuộc vào giờ làm việc cố định của ngân hàng hay chịu đựng sự bất tiện của việc xếp hàng đợi ATM. Thay vào đó, ngân hàng di động cung cấp khả năng tiếp cận dịch vụ mọi lúc, mọi nơi, cho phép người dùng thực hiện giao dịch ngay lập tức - dù là chuyển tiền vào đêm khuya hay đăng ký khoản vay thế chấp trong hành trình đi làm buổi sáng (BAI, 2024; Imaginovation, 2021).
Khả năng tiếp cận liên tục này đặc biệt quan trọng đối với lực lượng lao động hợp đồng và cộng đồng “du mục kỹ thuật số” - những người thường xuyên quản lý dòng thu nhập không ổn định và cần các giải pháp ngân hàng linh hoạt để thích ứng với lối sống năng động của họ. Ngân hàng di động không chỉ mang lại sự thuận tiện mà còn giúp đáp ứng nhu cầu tài chính tức thời, tạo ra giá trị gia tăng rõ rệt cho người dùng.
(ii) Cá nhân hóa: Từ dịch vụ truyền thống đến dự đoán chủ động
Các ngân hàng dẫn đầu đang dần chuyển đổi từ mô hình dịch vụ phản ứng truyền thống sang cách tiếp cận chủ động, dự đoán được hỗ trợ bởi các thuật toán học máy tinh vi. Bằng cách phân tích dữ liệu giao dịch chi tiết, các ứng dụng di động có thể nhận diện các mẫu hành vi lặp lại, chẳng hạn như thanh toán hóa đơn định kỳ hoặc chi phí du lịch hằng năm và chủ động đề xuất các giải pháp phù hợp.
Ứng dụng di động của Chase Bank là một ví dụ điển hình. Hệ thống này sử dụng phân tích hành vi để thương lượng các khoản giảm giá trước cho các hóa đơn định kỳ, giúp khách hàng tiết kiệm chi phí và cải thiện sức khỏe tài chính (Dashdevs, 2025). Tương tự, giao diện kích hoạt bằng giọng nói của ING đơn giản hóa các tác vụ phức tạp như chuyển đổi tiền tệ, biến các giao dịch quốc tế trở nên trực quan và dễ tiếp cận hơn (EngageHub, 2025). Những tính năng này không chỉ nâng cao sự hài lòng của người dùng mà còn mở ra cơ hội bán chéo hiệu quả. Sterling Bank đã ghi nhận mức tăng trưởng 35% về khối lượng giao dịch sau khi thực hiện đại tu kỹ thuật số toàn diện nền tảng di động của mình, minh chứng rõ ràng mối liên hệ giữa trải nghiệm người dùng tốt hơn và hiệu suất kinh doanh (DigitalDefynd, 2025).
(iii) Trao quyền kiểm soát và năng lực tài chính
Các ứng dụng di động ngày càng phát triển thành công cụ chăm sóc sức khỏe tài chính toàn diện, trang bị cho người dùng thông tin chi tiết theo thời gian thực về tình trạng tài chính của họ. Các tính năng như công cụ lập ngân sách tự động, kế hoạch trả nợ cá nhân hóa và quyền truy cập vào danh mục đầu tư phù hợp với tiêu chí ESG (môi trường, xã hội và quản trị) giúp khách hàng đưa ra quyết định tài chính sáng suốt, phù hợp với mục tiêu dài hạn (EngageHub, 2025; FirstBank, 2025).
Citibank đã tích hợp bảng điều khiển do AI điều khiển vào ứng dụng di động của mình, hiển thị trực quan các xu hướng chi tiêu trên các danh mục khác nhau. Điều này cung cấp cho người dùng cái nhìn tổng quan rõ ràng và có thể hành động về hành vi tài chính của họ. Trong khi đó, Monzo đã tiên phong cơ chế tiết kiệm "làm tròn", đầu tư vi mô số tiền lẻ từ các giao dịch hằng ngày, giúp việc tiết kiệm trở nên dễ dàng và dễ tiếp cận ngay cả với những người có thu nhập hạn chế (Dashdevs, 2025).
Những đổi mới này đóng vai trò quan trọng trong việc dân chủ hóa năng lực tài chính, đặc biệt là trong các cộng đồng chưa được phục vụ đầy đủ. Trước đây, những nhóm này thường thiếu khả năng tiếp cận các dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân hóa. Giờ đây, nhờ ngân hàng di động, họ có thể chủ động kiểm soát tài chính cá nhân một cách hiệu quả hơn.
Việc tập trung vào thiết kế ưu tiên thiết bị di động không chỉ cải thiện trải nghiệm khách hàng mà còn tạo ra giá trị bền vững cho cả người dùng và tổ chức tài chính. Khả năng tiếp cận liền mạch, cá nhân hóa chủ động và trao quyền kiểm soát tài chính đã biến ngân hàng di động thành một công cụ không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại, đồng thời đặt nền móng cho tương lai của ngành tài chính, ngân hàng.
4. Đổi mới công nghệ đã thúc đẩy chiến lược ngân hàng ưu tiên thiết bị di động
Cuộc cách mạng ngân hàng di động gắn chặt chẽ với những tiến bộ vượt bậc trong nhiều lĩnh vực công nghệ cốt lõi. Mỗi lĩnh vực này đều đóng góp vào việc tạo ra trải nghiệm ngân hàng tinh vi, an toàn và lấy người dùng làm trung tâm hơn.
(i) AI
AI đã chuyển đổi từ một công cụ tối ưu hóa quy trình nội bộ trở thành tuyến đầu của tương tác khách hàng. Theo dự báo đến năm 2025, 89% các ngân hàng hàng đầu sẽ triển khai chatbot do AI hỗ trợ, có khả năng xử lý khoảng 80% các yêu cầu thông thường mà không cần sự can thiệp của con người (FirstBank, 2025; Global Banking & Finance Review, 2025). Công nghệ xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) tiên tiến cho phép các chatbot thực hiện nhiều nhiệm vụ phức tạp hơn, từ giải quyết tranh chấp liên quan đến phí gian lận đến cung cấp, giải thích rõ ràng về các điều khoản vay vốn phức tạp.
Một ví dụ điển hình là nền tảng COiN của JP Morgan. Hệ thống học máy này có thể phân tích tài liệu pháp lý chỉ trong vài giây - một tác vụ trước đây đòi hỏi 360.000 giờ làm việc của con người mỗi năm - minh họa mức độ hiệu quả đáng kể mà AI mang lại (DigitalDefynd, 2025; Imaginovation, 2021). Không chỉ dừng lại ở việc tối ưu hóa thời gian, AI còn nâng cao chất lượng dịch vụ bằng cách cung cấp phản hồi nhanh chóng, chính xác và cá nhân hóa, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.
(ii) Xác thực sinh trắc học và giao thức bảo mật nâng cao
Trong bối cảnh các mối đe dọa mạng ngày càng tinh vi và phổ biến, các ngân hàng đang áp dụng biện pháp bảo mật đa lớp, kết hợp xác thực sinh trắc học, phân tích hành vi và công nghệ blockchain. Nhận dạng khuôn mặt và quét vân tay đã trở thành những tính năng phổ biến trong các ứng dụng ngân hàng di động, giảm đáng kể sự phụ thuộc vào hệ thống mật khẩu truyền thống dễ bị tấn công (Global Banking & Finance Review, 2025).
Hệ thống Voice ID của HSBC là một ví dụ tiêu biểu về đổi mới bảo mật sinh trắc học. Công nghệ này sử dụng phân tích dấu vân tay, giọng nói để xác thực danh tính người dùng, đảm bảo tính bảo mật cao, đồng thời cải thiện trải nghiệm người dùng. Công cụ Risk Replay do AI cung cấp của Mastercard sử dụng phân tích hành vi theo thời gian thực để phát hiện các điểm bất thường trong mô hình giao dịch, thêm một lớp phòng ngừa gian lận hiệu quả (EngageHub, 2025). Tuy nhiên, các tổ chức tài chính vẫn đối mặt với thách thức từ các mối đe dọa mới nổi, chẳng hạn như kỹ thuật xã hội hỗ trợ deepfake, đã tăng 300% vào năm 2024, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc liên tục đổi mới để duy trì an ninh.
(iii) Blockchain và tích hợp tài chính phi tập trung (DeFi)
Blockchain đang nổi lên như một yếu tố then chốt trong việc biến đổi thanh toán xuyên biên giới và quản lý tài sản trong ngành tài chính, ngân hàng. Giải pháp RippleNet của Ripple, chẳng hạn, hiện hỗ trợ các giao dịch gần như tức thì giữa hơn 40 loại tiền tệ, giảm phí giao dịch tới 70% so với phương thức chuyển khoản SWIFT truyền thống (FirstBank, 2025; SnowDropSolutions, 2025). Điều này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn rút ngắn đáng kể thời gian xử lý giao dịch quốc tế.
Đồng thời, các nền tảng DeFi như Compound và Aave đang phá vỡ mô hình ngân hàng truyền thống bằng cách cho phép người dùng kiếm lãi từ tài sản tiền điện tử mà không cần sự tham gia của các bên trung gian. Mặc dù khung pháp lý cho DeFi vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, các tổ chức tiên phong như BBVA đã bắt đầu thí điểm các dịch vụ tài sản được mã hóa, xây dựng cầu nối chiến lược giữa tài chính truyền thống và hệ sinh thái Web3 đang phát triển mạnh mẽ (EngageHub, 2025; FirstBank, 2025). Những sáng kiến này không chỉ mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính mà còn thúc đẩy sự đổi mới trong cách quản lý và phân phối giá trị.
Các công nghệ tiên tiến như AI, xác thực sinh trắc học và Blockchain đang định hình lại ngân hàng di động theo hướng tinh gọn, an toàn, lấy khách hàng làm trọng tâm. Những đổi mới này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng mà còn mở ra cơ hội mới cho các tổ chức tài chính trong việc thích ứng với xu hướng toàn cầu hóa và số hóa. Tuy nhiên, để duy trì lợi thế cạnh tranh, các ngân hàng cần liên tục cập nhật và đổi mới nhằm đối phó với những thách thức ngày càng phức tạp trong môi trường kỹ thuật số.
5. Thách thức và rủi ro trong triển khai chiến lược ngân hàng ưu tiên thiết bị di động
Mặc dù ngân hàng ưu tiên thiết bị di động mang lại nhiều lợi ích đáng kể, quá trình chuyển đổi này không tránh khỏi những thách thức và rủi ro cần được giải quyết một cách cẩn trọng thông qua các chiến lược giảm thiểu chủ động.
(i) Phụ thuộc công nghệ và lỗ hổng cơ sở hạ tầng
Hoạt động ngân hàng di động phụ thuộc lớn vào cơ sở hạ tầng công nghệ mạnh mẽ và ổn định. Tuy nhiên, sự phụ thuộc này cũng đi kèm với rủi ro hệ thống, đặc biệt ở các khu vực có kết nối internet không đồng đều hoặc thiếu ổn định. Để giảm thiểu rủi ro thời gian ngừng hoạt động, các ngân hàng cần đầu tư vào hệ thống dự phòng và phát triển các chức năng ngoại tuyến, chẳng hạn như phê duyệt giao dịch được lưu trong bộ nhớ cache, nhằm đảm bảo tính liên tục của hoạt động kinh doanh ngay cả khi mạng gặp sự cố. Bên cạnh đó, tốc độ đổi mới công nghệ nhanh chóng thường khiến các hệ thống cũ trở nên lỗi thời. Việc tích hợp các hệ thống cũ với các API tiên tiến có thể phức tạp và tốn kém, dẫn đến trải nghiệm người dùng rời rạc và hiệu quả hoạt động kém (Q2, 2017; The Future of Commerce, 2024). Điều này đòi hỏi các ngân hàng phải liên tục cập nhật và tối ưu hóa cơ sở hạ tầng để duy trì khả năng cạnh tranh.
(ii) Tuân thủ quy định và tình thế tiến thoái lưỡng nan về quyền riêng tư dữ liệu
Việc mở rộng các quy định về ngân hàng mở trên toàn cầu đã tạo ra áp lực lớn đối với các tổ chức tài chính trong việc cân bằng giữa đổi mới và tuân thủ pháp lý. Khuôn khổ Tiếp cận Dữ liệu tài chính (FiDA) của Liên minh châu Âu (EU) yêu cầu các ngân hàng chia sẻ dữ liệu khách hàng với các nhà cung cấp bên thứ ba được ủy quyền thông qua các API tiêu chuẩn (BritePayments, 2025; EngageHub, 2025).
Mặc dù mục tiêu của quy định này là thúc đẩy cạnh tranh và đổi mới trong lĩnh vực tài chính, nhưng cũng làm gia tăng đáng kể rủi ro vi phạm dữ liệu. Để đáp ứng yêu cầu này, các ngân hàng cần triển khai các giao thức mã hóa mạnh mẽ và các công cụ quản lý sự đồng ý. Điều này đòi hỏi các tổ chức tài chính phải xây dựng chiến lược tuân thủ toàn diện, vừa bảo vệ quyền riêng tư của khách hàng vừa duy trì khả năng cạnh tranh (FirstBank, 2025; Neobanque, 2025).
(iii) Khoảng cách hòa nhập và rào cản tiếp cận
Mặc dù ngân hàng di động có tiềm năng dân chủ hóa tài chính, các khoảng cách hòa nhập vẫn tồn tại và gây ra những thách thức đáng kể. Người cao tuổi và cộng đồng nông thôn - những nhóm có năng lực kỹ thuật số hạn chế - thường gặp khó khăn trong việc sử dụng các giao diện dựa trên ứng dụng, vô tình làm trầm trọng thêm tình trạng loại trừ tài chính (Neobanque, 2025).
Để thu hẹp khoảng cách này, các ngân hàng cần phát triển các giải pháp phù hợp với nhu cầu đa dạng của người dùng. Chẳng hạn, điều hướng bằng giọng nói và chế độ băng thông thấp trong ứng dụng di động là những tính năng quan trọng giúp cải thiện khả năng tiếp cận. Banco Azteca ở Mexico đã thành công trong việc mở rộng phạm vi tiếp cận bằng cách ra mắt một ứng dụng chỉ dành cho văn bản, được thiết kế đặc biệt cho người dùng điện thoại phổ thông, giúp thu hút thêm 2 triệu khách hàng chưa có tài khoản ngân hàng vào năm 2024 (Dashdevs, 2025; DigitalDefynd, 2025). Những sáng kiến này không chỉ nâng cao tính toàn diện mà còn đóng góp vào sứ mệnh lớn hơn của ngành tài chính, ngân hàng trong việc phục vụ mọi tầng lớp xã hội.
Mặc dù ngân hàng ưu tiên thiết bị di động mang lại nhiều lợi ích vượt trội, các thách thức về cơ sở hạ tầng, tuân thủ quy định và khoảng cách hòa nhập vẫn là những yếu tố cần được giải quyết một cách chiến lược. Bằng cách đầu tư vào công nghệ bền vững, xây dựng khung tuân thủ chặt chẽ và phát triển các giải pháp toàn diện, các ngân hàng có thể tận dụng tối đa tiềm năng của ngân hàng di động, đồng thời giảm thiểu rủi ro và tác động tiêu cực.
6. Tương lai của mô hình ngân hàng ưu tiên thiết bị di động
Mô hình ngân hàng ưu tiên thiết bị di động không phải là một đích đến cố định mà là một hành trình năng động, liên tục phát triển và định hình tương lai của ngành tài chính, ngân hàng. Các xu hướng mới nổi cho thấy một bối cảnh ngân hàng tích hợp hơn, cá nhân hóa sâu sắc hơn và bền vững hơn.
(i) Tài chính nhúng và ngân hàng theo ngữ cảnh
Ranh giới giữa ngân hàng và các hoạt động thương mại hằng ngày đang dần biến mất, được thúc đẩy bởi sự trỗi dậy của tài chính nhúng. Các nền tảng thương mại điện tử sẽ tích hợp các tùy chọn tài chính tức thì trực tiếp tại quầy thanh toán, được hỗ trợ liền mạch bởi các API ngân hàng mở (BritePayments, 2025; EngageHub, 2025).
Quan hệ đối tác giữa Amazon và Affirm - cung cấp các tùy chọn thanh toán theo giai đoạn - hay việc Uber tích hợp bảo hiểm trong ứng dụng là những ví dụ điển hình minh họa xu hướng này. Các ngân hàng tham gia vào hệ sinh thái bên thứ ba thông qua tài chính nhúng không chỉ có thể khai thác các dòng doanh thu mới mà còn tăng cường sự gắn kết với khách hàng bằng cách đáp ứng nhu cầu tài chính ngay trong trải nghiệm kỹ thuật số hằng ngày của họ. Điều này tạo ra một mô hình ngân hàng theo ngữ cảnh, nơi dịch vụ tài chính trở nên liền mạch và phù hợp với từng khoảnh khắc cuộc sống của người dùng.
(ii) Ngân hàng bền vững và tích hợp môi trường, xã hội và quản trị (ESG)
Tính bền vững đang nhanh chóng trở thành yếu tố phân biệt quan trọng trong ngành tài chính, khi ngày càng nhiều người tiêu dùng ưu tiên các tổ chức ngân hàng phù hợp với các giá trị ESG. Một nghiên cứu năm 2025 cho thấy thế hệ thiên niên kỷ (millennials) bày tỏ sự ưu tiên đối với các ngân hàng cam kết về tính bền vững (FirstBank, 2025).
Các ứng dụng di động đóng vai trò trung tâm trong sự chuyển đổi này, cung cấp các tính năng như theo dõi dấu chân carbon, liên kết với thói quen chi tiêu hoặc quyền truy cập vào danh mục đầu tư xanh. Những quy định thuận lợi như Quy định về Công bố Thông tin tài chính bền vững (SFDR) của EU đang đẩy nhanh việc tích hợp các cân nhắc ESG vào nền tảng ngân hàng di động, phản ánh xu hướng xã hội rộng lớn hơn hướng tới thực hành tài chính có trách nhiệm và bền vững.
(iii) Điện toán lượng tử và siêu cá nhân hóa
Điện toán lượng tử hứa hẹn sẽ mang lại những bước đột phá trong mô hình hóa rủi ro và phát hiện gian lận. Các ngân hàng như Barclays đã bắt đầu thử nghiệm các thuật toán lượng tử để tối ưu hóa danh mục đầu tư và mô phỏng các kịch bản thị trường phức tạp với tốc độ và độ chính xác chưa từng có (EngageHub, 2025).
Đồng thời, những tiến bộ trong học tập liên kết (federated learning) đang mở đường cho các dịch vụ siêu cá nhân hóa mà không ảnh hưởng đến quyền riêng tư dữ liệu của người dùng. Học tập liên kết cho phép các mô hình AI được đào tạo trên các bộ dữ liệu phi tập trung, duy trì tính bảo mật cá nhân trong khi vẫn cung cấp các sản phẩm và dịch vụ tài chính được tùy chỉnh cao (FirstBank, 2025; Global Banking & Finance Review, 2025). Điều này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dùng mà còn đảm bảo rằng các ngân hàng có thể đáp ứng nhu cầu cá nhân hóa ngày càng tăng trong kỷ nguyên dữ liệu nhạy cảm.
Tương lai của ngân hàng ưu tiên thiết bị di động sẽ được định hình bởi sự tích hợp sâu rộng vào các hệ sinh thái kỹ thuật số, cam kết mạnh mẽ đối với tính bền vững và khả năng tận dụng các công nghệ tiên tiến như điện toán lượng tử và học tập liên kết. Những xu hướng này không chỉ làm thay đổi cách thức cung cấp dịch vụ tài chính mà còn định nghĩa lại mối quan hệ giữa ngân hàng và khách hàng, tạo ra một hệ thống tài chính toàn diện, linh hoạt và có trách nhiệm hơn. Để tồn tại và phát triển trong bối cảnh này, các tổ chức tài chính cần liên tục đổi mới, thích ứng và dẫn đầu trong việc áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến nhất.
7. Kết luận
Xu hướng ưu tiên thiết bị di động trong hoạt động ngân hàng không còn là nhất thời mà đã trở thành một sự chuyển đổi cấu trúc không thể đảo ngược. Sự dịch chuyển này tái định hình căn bản bối cảnh tài chính, hướng tới trải nghiệm người dùng liền mạch, trực quan và toàn diện hơn. Để thích ứng thành công với mô hình mới, các tổ chức tài chính cần thiết lập sự cân bằng tối ưu: Vừa khai thác sức mạnh của AI để cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng ở mức độ cao, vừa củng cố các giao thức bảo mật tiên tiến. Đồng thời, việc chấp nhận mô hình ngân hàng mở phải đi đôi với cam kết bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu một cách nghiêm ngặt. Những ngân hàng đáp ứng đồng thời các yếu tố này sẽ có tiềm năng tăng trưởng vượt trội trong thập kỷ tới.
Tuy nhiên, thành công bền vững không chỉ đến từ năng lực công nghệ, mà còn đòi hỏi sự thay đổi văn hóa tổ chức sâu rộng. Điều này bao gồm việc nâng cao khả năng thích ứng linh hoạt với nhu cầu khách hàng luôn biến đổi, kiên trì lấy khách hàng làm trung tâm trong quá trình thiết kế dịch vụ, cam kết đổi mới dựa trên nền tảng đạo đức, ưu tiên phúc lợi người dùng và bảo vệ dữ liệu. Trong bối cảnh các phương thức xác thực sinh trắc học dần thay thế mã PIN truyền thống và Blockchain từng bước thay thế các hệ thống sổ cái lỗi thời, các ngân hàng muốn tồn tại và dẫn đầu trong kỷ nguyên mới cần nhận thức rõ: Nền tảng di động không chỉ là một kênh giao tiếp, mà là trụ cột cốt lõi của giá trị dịch vụ. Nền tảng này định nghĩa lại cơ bản cách thức ngân hàng tương tác và phục vụ khách hàng.
Tương lai của ngành Ngân hàng sẽ gắn liền với thiết bị di động. Các tổ chức nắm bắt được thực tế này, trang bị tầm nhìn chiến lược, cam kết vững chắc đối với đổi mới và bảo mật, sẽ đóng vai trò kiến tạo trong quá trình chuyển đổi mang tính bước ngoặt này.
Tài liệu tham khảo:
1. AWS. (2024, December 18). VIB becomes Việt Nam's first bank to offer AWS-powered Gen AI on mobile banking. https://vnba.org.vn/en/vib-becomes-viet-nam-s-first-bank-to-offer-aws-powered-gen-ai-on-mobile-banking-16271.htm
2. BAI (2024). The transformative power of mobile-first banking. BAI Banking Strategies. https://www.bai.org/banking-strategies/the-transformative-power-of-mobile-first-banking/
3. Brite Payments. (2024). 5 open banking trends 2025. https://britepayments.com/resources/article/5-open-banking-trends-2025/
4. BrowserStack (2023). Mobile first design: What it is & how to implement it. https://www.browserstack.com/guide/how-to-implement-mobile-first-design
5. Dashdevs (2025). The 11 Bank Innovations to Follow in 2025. https://dashdevs.com/blog/trends-in-banking-to-follow/
6. DigitalDefynd (2025). 15 Digital Transformation in Finance Case Studies. https://digitaldefynd.com/IQ/digital-transformation-in-finance-case-studies/
7. EngageHub (2025). Financial services five trends and predictions for 2025. https://engagehub.com/financial-services-five-trends-and-predictions-for-2025/
8. FirstBank (2025). Top banking trends to watch in 2025. https://www.firstbank.com/resources/learning-center/top-banking-trends-to-watch-in-2025/
9. Global Banking & Finance Review (2025). Mobile banking trends. https://www.Global Banking & Finance Review .com/mobile-banking-trends-february-2025
10. Imaginovation (2021). Why mobile-first should be at the core of your digital banking strategy?. https://imaginovation.net/blog/mobile-first-core-digital-banking-strategy/
11. JAMstack Vietnam (2024). Thiết kế mobile first là gì? Vì sao doanh nghiệp hiện nay cần phải quan tâm. https://jamstackvietnam.com/blog/thiet-ke-website/thiet-ke-mobile-first-la-gi-vi-sao-doanh-nghiep-hien-nay-can-phai-quan-tam
12. KBSV (2024, March 25). VIB Bank (VIB). https://www.kbsec.com.vn/pic/Service/KBSV_StockPitch_VIB_Eng.pdf
13. Neobanque (2025). Mobile-first banks neobank guide. https://neobanque.ch/blog/mobile-first-banks-neobank-guide/
14. Q2. (2017). A mobile-first banking strategy is essential for what's ahead. https://eu.q2.com/blog/mobile-first-banking-strategy
15. Revolut (2025). Revolut launches its highest savings rates for UK customers, of up to 5% AER (Variable). https://ffnews.com/newsarticle/fintech/revolut-launches-its-highest-savings-rates-for-uk-customers-of-up-to-5-aer-variable/
16. SnowDropSolutions (2025). Mobile-first banking UX best practices for 2025. https://snowdropsolutions.com/mobile-first-banking-ux-best-practices-for-2025/
17. The Future of Commerce (2024). Banking trends 2025: Moonshot goals for financial industry as competition from big tech, neobanks mount. https://www.the-future-of-commerce.com/2024/12/12/2025-banking-trends/
18. VIB (2024). VIB drives Digital Banking Innovation with Temenos' latest version of Core Banking on AWS Cloud. https://www.vib.com.vn/en/goc-bao-chi/vib-trien-khai-corebanking-temenos-tren-nen-tang-aws
