Phát triển dữ liệu - cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá

Công nghệ & ngân hàng số
Từ đời sống hằng ngày đến quản trị quốc gia, dữ liệu hiện diện khắp nơi và đang trở thành yếu tố then chốt trong mọi quyết định. Đó chính là nền tảng của xã hội số, là động lực mạnh mẽ cho phát triển.
aa
Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chúc mừng Ban Thường vụ Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhiệm kỳ 2025-2030 - Ảnh: VGP/HM
Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chúc mừng Ban Thường vụ Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhiệm kỳ 2025-2030 - Ảnh: VGP/HM

Tại lễ thành lập Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia ngày 22/3/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có một phát biểu mang tầm nhìn chiến lược, trong đó ông khẳng định: dữ liệu là tài nguyên chiến lược, là "dòng máu" của nền kinh tế số và đóng vai trò trung tâm trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Đồng thời, Tổng Bí thư cũng chỉ ra hàng loạt bất cập cần sớm khắc phục như: Hạ tầng dữ liệu còn phân tán, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu, khung pháp lý chưa đồng bộ… Ông giao 7 nhiệm vụ trọng tâm cho Hiệp hội, trong đó nổi bật là việc hoàn thiện hành lang pháp lý, làm chủ công nghệ dữ liệu cốt lõi và bảo đảm an ninh, bảo mật dữ liệu quốc gia.

Thông điệp cốt lõi của bài phát biểu chính là lời hiệu triệu: Phát triển dữ liệu là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá trở thành quốc gia số, nền kinh tế số thịnh vượng.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Phát triển dữ liệu không chỉ là yêu cầu tất yếu của thời đại mà còn là cơ hội vàng để Việt Nam kiến tạo một nền kinh tế dựa trên tri thức, sáng tạo và giá trị gia tăng cao
TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Phát triển dữ liệu không chỉ là yêu cầu tất yếu của thời đại mà còn là cơ hội vàng để Việt Nam kiến tạo một nền kinh tế dựa trên tri thức, sáng tạo và giá trị gia tăng cao

Dữ liệu là gì?

Dữ liệu là những thông tin được ghi lại dưới dạng con số, chữ viết, hình ảnh, âm thanh… phản ánh các sự vật, hiện tượng trong đời sống. Đó có thể là nhiệt độ hôm nay là 28°C, dân số Hà Nội hơn 8 triệu người, hay một bức ảnh bạn chụp bằng điện thoại – tất cả đều là dữ liệu.

Nếu hình dung thế giới số là một cơ thể sống, thì dữ liệu chính là dòng máu – nuôi dưỡng, kết nối và vận hành toàn bộ cơ thể ấy. Nếu coi trí tuệ nhân tạo là một chiếc xe thông minh, thì dữ liệu chính là nhiên liệu để nó vận hành và ra quyết định. Nói cách khác, dữ liệu là những "viên gạch thô" để xây nên ngôi nhà tri thức và công nghệ của kỷ nguyên số.

Dữ liệu hiện diện trong mọi mặt của đời sống

Khi bạn biết thời tiết hôm nay nhiều mây, độ ẩm 75%, nhiệt độ 28°C – đó là dữ liệu thời tiết giúp bạn quyết định mặc gì và có nên mang áo mưa hay không. Trên mạng xã hội, dữ liệu cho biết bao nhiêu người thích bài viết của bạn, họ đến từ đâu, quan tâm điều gì – những dữ liệu ấy giúp doanh nghiệp thấu hiểu khách hàng và đưa ra chiến lược tiếp thị hiệu quả.

Trong nông nghiệp, các cảm biến thu thập dữ liệu về độ ẩm đất, lượng mưa, ánh sáng… giúp nông dân tưới tiêu đúng lúc, tránh lãng phí và nâng cao năng suất. Trong y tế, dữ liệu về nhịp tim, huyết áp, tiền sử bệnh lý của bệnh nhân – được lưu trữ trong hồ sơ điện tử – giúp bác sĩ chẩn đoán nhanh và điều trị chính xác hơn, hiệu quả hơn.

Từ đời sống hằng ngày đến quản trị quốc gia, dữ liệu hiện diện khắp nơi và đang trở thành yếu tố then chốt trong mọi quyết định. Đó chính là nền tảng của xã hội số, là động lực mạnh mẽ cho phát triển.

Phát triển dữ liệu là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá trở thành quốc gia số, nền kinh tế số thịnh vượng.
Phát triển dữ liệu là cơ hội lịch sử để Việt Nam bứt phá trở thành quốc gia số, nền kinh tế số thịnh vượng

Cơ hội lịch sử để bứt phá

Trong thế kỷ XXI, dữ liệu được ví như "dầu mỏ mới" – ai sở hữu dữ liệu, người đó nắm giữ sức mạnh. Nhưng khác với dầu mỏ – vốn hữu hạn – dữ liệu là tài nguyên vô hạn, càng khai thác, càng sinh ra giá trị mới. Nếu Việt Nam làm chủ và khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên này, chúng ta có thể rút ngắn khoảng cách với các quốc gia tiên tiến, bứt phá lên bằng tri thức và công nghệ thay vì phụ thuộc vào lao động giá rẻ hay tài nguyên thiên nhiên.

Quan trọng hơn, dữ liệu là nền tảng của một nhà nước hiện đại. Khi được thu thập và kết nối theo thời gian thực, dữ liệu sẽ giúp Chính phủ ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn: từ dự báo dịch bệnh, thiên tai, đến phân bổ ngân sách, chống lãng phí, chống tham nhũng và hoạch định chính sách sát thực tiễn hơn. Quản trị dựa trên dữ liệu chính là nền móng của một Nhà nước thông minh, phục vụ người dân hiệu quả.

Ở cấp độ doanh nghiệp, dữ liệu mở ra một không gian phát triển vô tận. Khi được chia sẻ và khai thác hợp pháp, dữ liệu giúp doanh nghiệp phân tích hành vi người tiêu dùng, tự động hóa vận hành, cá nhân hóa dịch vụ, và sáng tạo ra các mô hình kinh doanh mới – đặc biệt trong các lĩnh vực như tài chính, giáo dục, nông nghiệp, y tế, logistics, thương mại điện tử… Dữ liệu chính là "mảnh đất màu mỡ" để đổi mới sáng tạo nảy mầm và phát triển.

Về mặt xã hội, dữ liệu góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực – yếu tố sống còn cho phát triển bền vững. Với dữ liệu về giáo dục, kỹ năng và thị trường lao động, người học có thể cập nhật tri thức suốt đời, vô tận, không kể không gian và thời gian, còn nhà nước thì có thể điều tiết hệ thống đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế. Qua đó, chúng ta có thể xây dựng lực lượng lao động số tinh gọn, linh hoạt và có khả năng cạnh tranh toàn cầu.

"Thiên thời – địa lợi – nhân hòa" đang ở phía trước

Việt Nam hiện đang sở hữu một "cửa sổ cơ hội" đầy hứa hẹn. Với dân số hơn 100 triệu người, phần lớn là người trẻ, yêu công nghệ; với hạ tầng số đang được đầu tư mạnh mẽ; với nền chính trị ổn định và sự cam kết cao từ Đảng, Nhà nước – đặc biệt là chỉ đạo rõ ràng, mang tầm chiến lược từ Tổng Bí thư Tô Lâm và sự vào cuộc quyết liệt từ Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính – chúng ta đang có đủ điều kiện để vươn lên. Phát triển dữ liệu không chỉ là xu thế, mà còn là đòn bẩy chiến lược để Việt Nam bứt phá mạnh mẽ trong tương lai gần.

Phát triển dữ liệu không chỉ là yêu cầu tất yếu của thời đại mà còn là cơ hội vàng để Việt Nam kiến tạo một nền kinh tế dựa trên tri thức, sáng tạo và giá trị gia tăng cao. Nếu biết tận dụng cơ hội này, chúng ta hoàn toàn có thể vươn lên mạnh mẽ, trở thành một quốc gia số, nền kinh tế số thịnh vượng và tự tin sánh vai cùng các cường quốc trên thế giới.

Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng/baochinhphu.vn

Tin bài khác

AI Agent: Xu hướng công nghệ mới, thực tiễn quốc tế và giải pháp áp dụng trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam

AI Agent: Xu hướng công nghệ mới, thực tiễn quốc tế và giải pháp áp dụng trong lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam

AI Agent không chỉ là một xu hướng công nghệ mà còn là động lực quan trọng để các ngân hàng thích nghi và phát triển trong thời đại số hóa.
Chuyển đổi số tại các ngân hàng thương mại - Kinh nghiệm một số nước và khuyến nghị cho Việt Nam

Chuyển đổi số tại các ngân hàng thương mại - Kinh nghiệm một số nước và khuyến nghị cho Việt Nam

Chuyển đổi số trong ngành Ngân hàng không chỉ đơn thuần là việc tích hợp công nghệ số vào mọi khía cạnh của hoạt động, mà còn là quá trình thúc đẩy sự thay đổi và cải thiện toàn diện. Qua đó, ngân hàng không chỉ tạo ra các phương pháp mới hoặc điều chỉnh các quy trình kinh doanh, mà còn tạo điều kiện cho việc thay đổi văn hóa tổ chức và cải thiện trải nghiệm của khách hàng.
Chiến lược ưu tiên thiết bị di động trong hoạt động ngân hàng

Chiến lược ưu tiên thiết bị di động trong hoạt động ngân hàng

Chiến lược ưu tiên thiết bị di động trong hoạt động ngân hàng thể hiện một cách tiếp cận mang tính chuyển đổi, trong đó các tổ chức tài chính ưu tiên nền tảng di động làm kênh chính để cung cấp dịch vụ và tương tác với khách hàng. Sự thay đổi mô hình này được thúc đẩy bởi những tiến bộ công nghệ nhanh chóng và hành vi người tiêu dùng đang phát triển, đã định nghĩa lại các mô hình ngân hàng truyền thống.
Tiềm năng ứng dụng công nghệ Blockchain trong quá trình chính thức hóa nền kinh tế phi chính thức tại  Việt Nam

Tiềm năng ứng dụng công nghệ Blockchain trong quá trình chính thức hóa nền kinh tế phi chính thức tại Việt Nam

Mối quan hệ giữa kinh tế phi chính thức và sự phát triển kinh tế là một chủ đề mang tính phức tạp và đa chiều. Trong một số giai đoạn phát triển, khu vực kinh tế phi chính thức có thể đóng vai trò tích cực như một động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Trí tuệ nhân tạo tạo sinh - Gen AI: Triển vọng cho ngành Ngân hàng

Trí tuệ nhân tạo tạo sinh - Gen AI: Triển vọng cho ngành Ngân hàng

Ngày nay, AI đã và đang cách mạng hóa ngành Ngân hàng. Các hệ thống AI tiên tiến như mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và thuật toán học máy (ML) đang tạo ra nội dung, hiểu biết và giải pháp mới phù hợp với lĩnh vực tài chính. Các hệ thống AI này có thể tự động tạo báo cáo tài chính và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ để phát hiện gian lận.
Bảo đảm an toàn, bảo mật trong cung cấp và sử dụng dịch vụ ngân hàng trực tuyến

Bảo đảm an toàn, bảo mật trong cung cấp và sử dụng dịch vụ ngân hàng trực tuyến

Thời gian qua, các vụ lừa đảo trên không gian mạng, đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng diễn biến ngày càng tinh vi, phức tạp.
Ứng dụng sinh trắc học trong hoạt động ngân hàng - Thực trạng và một số giải pháp nâng cao hiệu quả

Ứng dụng sinh trắc học trong hoạt động ngân hàng - Thực trạng và một số giải pháp nâng cao hiệu quả

Ứng dụng sinh trắc học trong hoạt động ngân hàng mang lại nhiều lợi ích vượt trội, góp phần hiện đại hóa hoạt động, nâng cao trải nghiệm khách hàng và bảo đảm an toàn giao dịch. Các công nghệ sinh trắc học phổ biến như nhận diện khuôn mặt, quét vân tay, mống mắt hay xác thực giọng nói... không chỉ cải thiện quy trình vận hành mà còn gia tăng mức độ tin cậy trong các giao dịch tài chính.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong an ninh mạng để bảo vệ dữ liệu và tài sản lĩnh vực tài chính - ngân hàng

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong an ninh mạng để bảo vệ dữ liệu và tài sản lĩnh vực tài chính - ngân hàng

Việc áp dụng các công nghệ tiến tiến để định hình lại các quy trình và quản lý giao dịch tài chính là một bước chuyển mạnh mẽ trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng. Các dịch vụ như hệ thống ngân hàng trực tuyến, phương thức thanh toán di động, Blockchain, robot tư vấn, nền tảng cho vay ngang hàng, tiền kỹ thuật số ngày càng phát triển.
Xem thêm
Những rào cản trong phát triển kinh tế tuần hoàn tại doanh nghiệp và một số giải pháp khắc phục

Những rào cản trong phát triển kinh tế tuần hoàn tại doanh nghiệp và một số giải pháp khắc phục

Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, để đạt được sự phát triển bền vững và hài hòa mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, việc chuyển đổi mô hình kinh tế từ tuyến tính truyền thống sang nền kinh tế tuần hoàn là hướng đi đúng đắn, phù hợp với chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước ta.
Doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược linh hoạt, kịp thời để đối phó với thách thức và tận dụng cơ hội từ thị trường nội địa, quốc tế

Doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược linh hoạt, kịp thời để đối phó với thách thức và tận dụng cơ hội từ thị trường nội địa, quốc tế

Trong bối cảnh các chính sách thuế quan và các biện pháp thương mại quốc tế đang thay đổi nhanh chóng, doanh nghiệp Việt Nam cần phải có những chiến lược linh hoạt và kịp thời để đối phó với những thách thức, đồng thời tận dụng các cơ hội từ thị trường nội địa và quốc tế.
Nghĩa vụ của tổ chức tín dụng trong việc bảo đảm an toàn giao dịch điện tử - Thực trạng và giải pháp

Nghĩa vụ của tổ chức tín dụng trong việc bảo đảm an toàn giao dịch điện tử - Thực trạng và giải pháp

Để xây dựng hành lang pháp lý cho việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động ngân hàng, đồng thời tạo sự tương thích đối với Luật Giao dịch điện tử năm 2023, pháp luật Việt Nam đã có những quy định về nghĩa vụ của tổ chức tín dụng (TCTD) trong việc bảo đảm an toàn cho giao dịch điện tử. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai vẫn còn nhiều bất cập, đặt ra yêu cầu cần tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật để tăng cường tính an toàn, minh bạch và hiệu quả trong hoạt động giao dịch điện tử.
Quy định thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất

Quy định thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 75/2025/NĐ-CP ngày 01/4/2025 quy định chi tiết thi hành Nghị quyết số 171/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.
Khung pháp lý cho phát triển ngân hàng bền vững - Cơ hội và thách thức

Khung pháp lý cho phát triển ngân hàng bền vững - Cơ hội và thách thức

Nghiên cứu này đã hệ thống hóa khung pháp lý toàn cầu và thực tiễn Việt Nam về phát triển ngân hàng bền vững, qua đó làm nổi bật xu hướng hội tụ giữa tiêu chuẩn quốc tế và nỗ lực địa phương hóa. Nghiên cứu cũng khẳng định xu hướng tất yếu là hài hòa hóa tiêu chuẩn toàn cầu, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết về minh bạch hóa thông tin và hợp tác đa bên để cân bằng giữa lợi ích kinh tế và trách nhiệm môi trường.
Đánh giá thực tiễn triển khai CBDC tại ngân hàng trung ương của một số quốc gia trên thế giới và khuyến nghị đối với Việt Nam

Đánh giá thực tiễn triển khai CBDC tại ngân hàng trung ương của một số quốc gia trên thế giới và khuyến nghị đối với Việt Nam

Đối với Việt Nam, CBDC có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hiện đại hóa hệ thống thanh toán, tăng cường tài chính toàn diện và nâng cao hiệu quả giám sát tiền tệ. Tuy nhiên, để triển khai thành công, cần có một chiến lược rõ ràng, bao gồm: Xác định rõ mục tiêu của CBDC, xây dựng khung pháp lý toàn diện, đầu tư vào hạ tầng công nghệ, thử nghiệm các mô hình triển khai phù hợp và thúc đẩy hợp tác quốc tế để đảm bảo tính tương thích với hệ thống tài chính toàn cầu.
Kinh nghiệm quốc tế về mô hình chuyển đổi số báo chí và một số khuyến nghị đối với lĩnh vực  truyền thông ngành Ngân hàng Việt Nam

Kinh nghiệm quốc tế về mô hình chuyển đổi số báo chí và một số khuyến nghị đối với lĩnh vực truyền thông ngành Ngân hàng Việt Nam

Chuyển đổi số mang lại cơ hội cũng như thách thức lớn đối với hoạt động truyền thông, báo chí ngành Ngân hàng Việt Nam. Việc áp dụng công nghệ không chỉ giúp báo chí gia tăng khả năng truyền tải thông tin, mà còn làm thay đổi phương thức quản lý, sản xuất và phân phối tin tức. Điều này đòi hỏi báo chí ngành Ngân hàng phải đổi mới mô hình tổ chức, bảo đảm tính linh hoạt và sáng tạo.
Thông điệp sau làn sóng tăng thuế đối ứng của Mỹ

Thông điệp sau làn sóng tăng thuế đối ứng của Mỹ

Chính quyền Mỹ cho biết, khi xác định mức thuế quan đối ứng cho mỗi quốc gia, họ không chỉ xem xét thuế nhập khẩu mà còn các hoạt động khác mà họ cho là không công bằng, bao gồm thuế giá trị gia tăng, trợ cấp của chính phủ, chiến lược thao túng tiền tệ, chuyển nhượng công nghệ và các vấn đề liên quan đến sở hữu trí tuệ.
Vươn mình trong hội nhập quốc tế

Vươn mình trong hội nhập quốc tế

Tổng Bí thư Tô Lâm có bài viết với tiêu đề "Vươn mình trong hội nhập quốc tế". Trân trọng giới thiệu toàn văn bài viết của đồng chí Tổng Bí thư.
Kinh nghiệm quốc tế về áp dụng Hiệp ước vốn Basel III trong hoạt động ngân hàng và khuyến nghị cho Việt Nam

Kinh nghiệm quốc tế về áp dụng Hiệp ước vốn Basel III trong hoạt động ngân hàng và khuyến nghị cho Việt Nam

Hòa cùng xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế, các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam đã từng bước tiếp cận và áp dụng các Hiệp ước vốn Basel. Hiện nay, Việt Nam đã có hơn 20 NHTM áp dụng Basel II và 10 NHTM tiên phong áp dụng Basel III. Đây là bước tiến quan trọng của hệ thống ngân hàng Việt Nam nhằm đáp ứng các chuẩn mực và quy định quốc tế.

Nghị định số 26/2025/NĐ-CP của Chính phủ ngày 24/02/2025 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Thông tư số 59/2024/TT-NHNN ngày 31/12/2024 Sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 12/2021/TT-NHNN ngày 30 tháng 7 của 2021 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán kỳ phiếu, tín phiếu, chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu do tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài khác phát hành trong nước

Thông tư số 60/2024/TT-NHNN ngày 31/12/2024 Quy định về dịch vụ ngân quỹ cho tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài

Thông tư số 61/2024/TT-NHNN ngày 31/12/2024 Quy định về bảo lãnh ngân hàng

Thông tư số 62/2024/TT-NHNN ngày 31/12/2024 Quy định điều kiện, hồ sơ, thủ tục chấp thuận việc tổ chức lại ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng phi ngân hàng

Thông tư số 63/2024/TT-NHNN ngày 31/12/2024 Quy định về hồ sơ, thủ tục thu hồi Giấy phép và thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài; hồ sơ, thủ tục thu hồi Giấy phép văn phòng đại diện tại Việt Nam của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng

Thông tư số 64/2024/TT-NHNN ngày 31/12/2024 Quy định về triển khai giao diện lập trình ứng dụng mở trong ngành Ngân hàng

Thông tư số 57/2024/TT-NHNN ngày 24/12/2024 Quy định hồ sơ, thủ tục cấp Giấy phép lần đầu của tổ chức tín dụng phi ngân hàng

Thông tư số 56/2024/TT-NHNN ngày 24/12/2024 Quy định hồ sơ, thủ tục cấp Giấy phép lần đầu của ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện nước ngoài

Thông tư số 55/2024/TT-NHNN ngày 18/12/2024 Sửa đổi khoản 4 Điều 2 Thông tư số 19/2018/TT-NHNN ngày 28 tháng 8 năm 2018 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam hướng dẫn về quản lý ngoại hối đối với hoạt động thương mại biên giới Việt Nam - Trung Quốc