Nâng cao tiện ích và trải nghiệm cho khách hàng thanh toán qua QR Code

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)

Giao dịch qua QR Code tăng trên 150% về giá trị

Việc sử dụng mã QR trong hoạt động thanh toán đã góp phần thúc đẩy thói quen thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) và cung ứng các giải pháp thanh toán tiên tiến, hiện đại cho hoạt động thanh toán tại Việt Nam. Theo Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước (NHNN), trong 9 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, giao dịch TTKDTM tăng 43,32% về số lượng và 24,23% về giá trị; qua kênh Internet tăng 51,20% về số lượng và 37,17% về giá; qua kênh điện thoại di động tăng 37,37% về số lượng và 21,79% về giá trị; giao dịch qua QR Code tăng 61,63% về số lượng và 150,67% về giá trị.

Theo ghi nhận từ Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS), tính đến tháng 10/2025 đã có gần 90 triệu tài khoản sử dụng Mobile Banking để quét mã VietQR thực hiện chuyển tiền hằng ngày. Giao dịch chuyển tiền qua mã VietQR được ghi nhận tại hệ thống NAPAS đạt 3,6 tỉ giao dịch với 9,2 triệu tỉ đồng.

Trong hoạt động thanh toán xuyên biên giới, dự án hợp tác thanh toán bán lẻ song phương qua QR Code với Thái Lan, Lào, Campuchia đã đi vào hoạt động và cung ứng dịch vụ hai chiều tới khách hàng Việt Nam và các quốc gia đang hợp tác. Đáng chú ý, đầu tháng 12/2025, NAPAS đã phối hợp với UnionPay International (UPI), Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC), Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) tổ chức Lễ công bố kết nối thanh toán bán lẻ song phương qua mã QR giữa Việt Nam - Trung Quốc.

Trong giai đoạn đầu triển khai, du khách Trung Quốc có thể quét mã VIETQRGlobal để thanh toán tại các điểm chấp nhận thanh toán, gồm các trung tâm thương mại, khu mua sắm, điểm du lịch, nhà hàng và cửa hàng bán lẻ tại Việt Nam. Theo kế hoạch, đầu năm 2026, NAPAS và UPI sẽ tiếp tục hoàn tất kết nối chiều thanh toán ngược lại, cho phép người dùng Việt Nam quét mã QR bằng ứng dụng thanh toán của các tổ chức thành viên NAPAS để thanh toán tại các đơn vị chấp nhận thanh toán thuộc mạng lưới của UnionPay tại Trung Quốc.

Việc kết nối dịch vụ thanh toán song phương qua mã QR giữa Việt Nam - Trung Quốc sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam thu hút lượng lớn khách Trung Quốc, đồng thời mang đến trải nghiệm thanh toán nhanh, tiện lợi và an toàn cho du khách. Dịch vụ này không chỉ mang đến trải nghiệm thanh toán liền mạch, tiện lợi cho người dân hai nước, mà còn góp phần tăng cường kết nối tài chính, thúc đẩy sử dụng đồng bản tệ trong thanh toán xuyên biên giới và phát triển thương mại, du lịch cũng như hợp tác kinh tế rộng hơn giữa hai quốc gia.

Mặc dù thanh toán qua QR Code với nhiều tiện ích, tuy nhiên trên thực tế cũng có những tồn tại nhất định. Tại Việt Nam, các đơn vị phát hành thương hiệu QR Code chưa thực sự hợp tác chặt chẽ với nhau để thực hiện mục đích liên thông trong thanh toán qua QR Code dẫn đến bất tiện cho khách hàng trong quá trình sử dụng dịch vụ thanh toán qua mã QR. Bên cạnh đó là sự thiếu nhất quán trong nhận diện thương hiệu tại điểm chấp nhận thanh toán, đặc biệt là thanh toán QR; các mã QR tại cửa hàng thường lẫn lộn giữa mã cá nhân, mã VietQR nội địa, và mã QR song phương; cả người bán và khách du lịch đều bối rối không biết liệu ứng dụng của mình có tương thích hay không; đối tượng yếu thế là các tiểu thương, hộ kinh doanh, đơn vị bán hàng nhỏ lẻ gặp rào cản trong việc chấp nhận thanh toán, khó tiếp cận với các phương thức thanh toán, chi phí đầu tư cao…

Một số đơn vị chấp nhận thanh toán có thói quen sử dụng mã QR cá nhân để nhận tiền thanh toán hàng hóa, dịch vụ từ khách hàng do những ưu điểm của hình thức thanh toán này mang lại (tiện lợi, nhanh chóng, không mất phí, không cần ký kết hợp đồng…). Ngoài ra, dịch vụ thanh toán xuyên biên giới tuy đã hợp tác triển khai với một số quốc gia, tuy nhiên số lượng giao dịch chưa nhiều, chưa tương xứng với nhu cầu của thị trường.

Tiếp tục mở rộng thanh toán qua QR Code trong nước và quốc tế

Thời gian tới, để thúc đẩy thanh toán xuyên biên giới qua mã QR, cần có những giải pháp đồng bộ:

Về phía NHNN: Tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý thúc đẩy TTKDTM, chỉ đạo các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán/trung gian thanh toán nâng cấp hạ tầng công nghệ bảo mật; đồng thời xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật cho NAPAS, ngân hàng và trung gian thanh toán, định hướng kết nối liên thông trong nước và xuyên biên giới, giúp người Việt có thể dùng ứng dụng trong nước để quét QR thanh toán ở nước ngoài và ngược lại. Theo đó, hướng tới triển khai kết nối với các quốc gia khác như Hàn Quốc, Singapore, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Malaysia, ... để phục vụ tốt hơn các nhu cầu thanh toán cho khách hàng Việt Nam cũng như khách hàng quốc tế.

Về phía các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán/trung gian thanh toán: Cần tập trung chú trọng mở rộng mạng lưới đơn vị chấp nhận thanh toán để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân và doanh nghiệp; có biện pháp khuyến khích đơn vị chấp nhận thanh toán sử dụng QR Code thanh toán thay vì QR Code chuyển tiền.

Đồng thời, các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán/trung gian thanh toán cần tăng cường truyền thông để khách hàng biết tới dịch vụ, tăng cường quảng bá dịch vụ tại những địa điểm mà khách du lịch hai nước thường xuyên lui tới, từ đó nâng cao mức độ nhận diện dịch vụ, thương hiệu mã QR thanh toán phục vụ cho kết nối thanh toán bán lẻ song phương giữa Việt Nam và các quốc gia hợp tác; song song đó, cần tăng cường đào tạo nhân viên tại đơn vị chấp nhận thanh toán để bảo đảm khách hàng có thể nhận diện và sử dụng đúng dịch vụ thanh toán bán lẻ song phương qua QR Code.

Các ngân hàng có nhiệm vụ mở rộng mạng lưới chấp nhận thanh toán QR và phục vụ khách hàng sử dụng dịch vụ; các trung gian thanh toán phát triển mạng lưới chấp nhận nội địa. NAPAS đóng vai trò cầu nối giữa các đơn vị, đồng thời là cổng kết nối mạng lưới QR của Việt Nam với các nước trong khu vực. Bên cạnh hạ tầng công nghệ, NAPAS tập trung đảm bảo an toàn, bảo mật cho thanh toán QR. Đơn vị đã kết nối hệ thống cảnh báo gian lận của NHNN (Simo), tiếp nhận danh sách cảnh báo từ Bộ Công an và đầu tư hệ thống Big Data, AI để phát hiện sớm tài khoản nghi ngờ, tự động cảnh báo các ngân hàng. NAPAS cũng phối hợp Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam xây dựng sổ tay hướng dẫn xử lý giao dịch gian lận.

Về lộ trình, thanh toán QR sẽ tiếp tục mở rộng trong nước và quốc tế. Ở nội địa, NAPAS cần tiếp tục phối hợp các ngân hàng và trung gian thanh toán chuyển đổi nhu cầu chuyển tiền P2P (peer to peer) sang P2M (payment to merchant) nhằm chuẩn hóa dịch vụ và hỗ trợ cơ quan quản lý thống kê giao dịch bán hàng. NAPAS nghiên cứu giải pháp liên thông với các trung gian thanh toán để người dùng ví điện tử cũng có thể sử dụng thống nhất dịch vụ thanh toán QR trên hạ tầng NAPAS.

Ngoài ra, để gia tăng tiện ích thanh toán cho khách hàng, cần có sự hợp tác liên thông thanh toán giữa các thương hiệu cung cấp QR Code khác nhau.

Về phía người sử dụng dịch vụ: Cần được trang bị các kỹ năng về an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu nhằm tránh các rủi ro bị lừa đảo mất tiền trong tài khoản.

Thực tế, do hình thức thanh toán qua mã QR đã trở thành phương thức thanh toán quen thuộc và tiện lợi trong cuộc sống hằng ngày nên các đối tượng lừa đảo cũng thay đổi hình thức lừa đảo từ gửi đường link độc hại truyền thống sang gửi mã QR tới khách hàng. Mã QR có thể chèn trực tiếp vào email, tin nhắn mà không bị các bộ lọc chặn lại như đường link.

Khi quét mã QR, khách hàng cần xác minh kỹ thông tin giao dịch như số tài khoản, tên chủ tài khoản tương ứng với thông tin của chủ cửa hàng thì mới thực hiện các bước chuyển tiền trực tuyến. Khi quét mã QR có thể dẫn tới đường link lạ, khách hàng cần phải kiểm tra kỹ mới quyết định thực hiện các thao tác tiếp theo. Đặc biệt, khi phát hiện bất thường liên quan đến tài khoản ngân hàng, khách hàng nên đến quầy giao dịch trực tiếp, không nên tin vào bất kỳ cá nhân nào để cung cấp mật khẩu, OTP...