Chiều 09/01/2023, tại Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tổ chức Hội nghị “Chuyên đề công tác thanh toán tại các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán”. Đồng chí Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc NHNN tham dự và chủ trì Hội nghị. Dự Hội nghị có các đại diện lãnh đạo một số vụ, cục, đơn vị thuộc NHNN, đại diện Bộ Công an và các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán.
Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng phát biểu chỉ đạo Hội nghị
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng nhận định, thời gian vừa qua các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đã có những đóng góp quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Lãnh đạo NHNN ngày càng quan tâm tới sự hiện diện của các tổ chức này. Người dân đã dần quen với sự hiện diện của các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán qua quảng cáo, thanh toán các dịch vụ hằng ngày. Đặc biệt, bên cạnh các ngân hàng, thanh toán dịch vụ công tại Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã được những tổ chức này hỗ trợ rất tốt. Đây là một điển hình về vai trò ngày càng tăng của các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đối với hoạt động hành chính.
Từ 08 công ty trung gian thanh toán được NHNN cấp giấy phép hoạt động thí điểm trong giai đoạn 2008 - 2010, đến nay, NHNN đã cấp giấy phép hoạt động cho tổng cộng 51 tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Các trung gian thanh toán xử lí 7 - 8 tỉ giao dịch/năm. Hoạt động của các công ty trung gian thanh toán được cấp phép đã phát huy vai trò là cầu nối, giúp cho việc xử lí giao dịch thanh toán của các tổ chức tín dụng được diễn ra nhanh hơn, phục vụ được thêm nhiều khách hàng và phân khúc thị trường hơn.
Cũng theo Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng, bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được của dịch vụ trung gian thanh toán trong thời gian qua, vẫn tồn tại những hạn chế cần tiếp tục khắc phục trong thời gian tới. Do vậy, Hội nghị này được tổ chức nhằm đánh giá những kết quả đạt được trong thời gian qua, nhìn nhận những hạn chế chủ quan và khách quan cũng như những thách thức trong an ninh, an toàn bảo mật của hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán; đồng thời, là dịp để NHNN thông tin tới các tổ chức trung gian thanh toán định hướng về công tác chỉ đạo, điều hành hoạt động trung gian thanh toán trong thời gian tới. Qua Hội nghị này, các đơn vị sẽ chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời đề xuất những giải pháp hữu hiệu để giúp tổ chức trung gian thanh toán hoạt động tuân thủ đúng quy định pháp luật, đảm bảo an ninh, an toàn, bảo vệ quyền lợi hợp pháp và chính đáng của khách hàng.
Vụ trưởng Vụ Thanh toán Phạm Anh Tuấn phát biểu tại Hội nghị
Báo cáo kết quả hoạt động và công tác bảo đảm an ninh, an toàn trong cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN cho biết, hiện nay, các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán hầu hết cung cấp đầy đủ dịch vụ cơ bản như ví điện tử, thu chi hộ, dịch vụ cổng thanh toán... Trong đó, sự tăng trưởng của ví điện tử rất đáng chú ý. Năm 2023 ghi nhận tổng số lượng giao dịch ước đạt xấp xỉ 4,09 tỉ giao dịch, với giá trị giao dịch đạt khoảng 1,90 triệu tỉ đồng, tăng 47,15% về số lượng và 41,78% về giá trị so với năm 2022. Bình quân một ví điện tử đang hoạt động phát sinh khoảng 10 giao dịch/tháng, cùng giá trị giao dịch xấp xỉ 4,80 triệu đồng/tháng.
Đánh giá những kết quả tích cực và khẳng định vai trò của các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, báo cáo cũng chỉ ra những vấn đề tồn tại liên quan. Đó là việc tuân thủ các quy định pháp luật của một số tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán trong quá trình hoạt động còn chưa cao, chưa thực sự nghiêm túc; một số tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cung cấp dịch vụ còn chưa đúng các quy định của pháp luật; công tác nhận biết khách hàng, đảm bảo an ninh, an toàn trong quá trình cung cấp dịch vụ còn chưa được quan tâm đúng mức.
Cùng với đó, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao trong lĩnh vực thanh toán ngày càng diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng, gây ra những rủi ro và hệ lụy đối với dịch vụ trung gian thanh toán như mất an toàn hệ thống công nghệ thông tin; đánh cắp thông tin khách hàng, lấy cắp tiền trong tài khoản ví điện tử, lợi dụng dịch vụ trung gian thanh toán cho các hành vi vi phạm pháp luật…
Để khắc phục những tồn tại và bảo vệ quyền lợi chính đáng của khách hàng, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, NHNN Phạm Anh Tuấn đưa ra các định hướng giải pháp để các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán phát triển lành mạnh, đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
Về phía NHNN, ngay trong đầu năm 2024, sẽ sớm hoàn thiện hành lang pháp lí, ban hành các thông tư thay thế cho Thông tư số 46/2014/TT-NHNN ngày 31/12/2014, Thông tư số 39/2016/TT-NHNN ngày 30/12/2016 và Thông tư số 20/2022/TT-NHNN ngày 30/12/2022. Đây là những văn bản quy phạm pháp luật có nội dung liên quan đến hoạt động của các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán.
NHNN cũng sẽ tăng cường công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra, xử lí vi phạm, cảnh báo, chấn chỉnh các tổ chức để nghiêm túc chấp hành các quy định. Phối hợp cùng Cục An ninh kinh tế (A04), Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) kiểm tra giải pháp eKYC từ các tổ chức.
Tăng cường phối hợp với các cơ quan và tổ chức liên quan trong công tác phòng, chống tội phạm về hoạt động thanh toán, cũng như ngăn ngừa việc lợi dụng dịch vụ thanh toán, dịch vụ trung gian thanh toán cho các giao dịch bất hợp pháp; cập nhật, cảnh bảo kịp thời những phương thức, thủ đoạn mới của tội phạm cho các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, tổ chức trung gian thanh toán để có biện pháp phòng, chống hiệu quả.
Trong thời gian tới, cơ quan quản lý sẽ triển khai phần mềm “Hệ thống thông tin hỗ trợ quản lý, giám sát và phòng ngừa rủi ro gian lận trong hoạt động thanh toán” (Hệ thống SIMO) nhằm từng bước phát triển kho dữ liệu tập trung thông tin về các tài khoản thanh toán, ví điện tử có dấu hiệu nghi ngờ hoặc liên quan đến giao dịch gian lận, bất hợp pháp.
NHNN sẽ sớm hoàn thiện và đẩy mạnh khai thác “Hệ thống thu thập thông tin trực tuyến” (Hệ thống ODCS) để kết nối, truy vấn, thu thập, giám sát số dư tài khoản đảm bảo thanh toán của các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán mở tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng nhấn mạnh, thị trường thanh toán cần sự đóng góp của các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Trước sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, để đẩy mạnh phát triển thanh toán điện tử nói chung, hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán nói riêng, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác phối hợp phòng, chống tội phạm, đảm bảo công tác an ninh, an toàn hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, Phó Thống đốc yêu cầu tập trung triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra.
Các đơn vị, vụ, cục thuộc NHNN hỗ trợ các đơn vị cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán xử lí những vấn đề còn vướng mắc, khó khăn, nhất là về cơ chế, chính sách. Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động, công khai và xử lí nghiêm vi phạm của đơn vị cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán.
Toàn cảnh Hội nghị
Các đơn vị cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán xây dựng kế hoạch thực hiện và khắc phục những tồn tại đã được phát hiện, cảnh báo, chấn chỉnh và khuyến nghị. Trong đó, chú trọng công tác kiểm soát nội bộ, nâng cao năng lực quản trị điều hành, xác định phương hướng hoạt động hiệu quả, phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành.
Phó Thống đốc đặc biệt lưu ý đến vấn đề thiếu nguồn nhân lực tại nhiều tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán. Về tuyển dụng nhân sự, ngoài việc đáp ứng kiến thức công nghệ còn cần hiểu biết cả về nghiệp vụ ngân hàng. Phó Thống đốc cũng lưu ý các đơn vị cần cân nhắc đến vấn đề tối ưu chi phí hoạt động, tránh lãng phí; đồng thời, cần có chiến lược thu hút khách hàng sử dụng dịch vụ của mình trong thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
Nam Hải
