Tài sản ảo: Nhìn từ góc độ pháp lý tại các quốc gia trên thế giới và Việt Nam

Tóm tắt: Sự bùng nổ của mạng Internet toàn cầu đã cho ra đời một loại hình tài sản mới - tài sản ảo. Trên thế giới, nhiều nước đã ban hành khung pháp lý chặt chẽ để quản lý tài sản ảo, bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư, thúc đẩy thị trường tài chính. Tuy nhiên, bên cạnh đó, một số quốc gia chưa xây dựng bộ khung pháp lý điều chỉnh tài sản ảo, trong đó có Việt Nam, do vậy, tài sản ảo được giao dịch phi chính thống và gây ra nhiều rủi ro tiềm tàng cho nền kinh tế. Bài viết phân tích tài sản ảo nhìn từ góc độ pháp lý tại một số quốc gia trên thế giới và Việt Nam, đồng thời, đưa ra một số đề xuất hoàn thiện quy định pháp luật cho tài sản ảo tại Việt Nam trong thời gian tới.

Từ khóa: Tài sản ảo, tài sản kỹ thuật số, khung pháp lý.

VIRTUAL ASSETS: A LEGAL PERSPECTIVE FROM GLOBAL AND VIETNAM

Abstract: The explosion of the global Internet has led to the emergence of a new form of asset - virtual assets. Many countries have established comprehensive legal frameworks to regulate virtual assets, protect investors and promote the financial market. However, some countries, including Vietnam, have not yet developed such legal frameworks. As a result, virtual assets are traded informally, making significant potential risks to the economy. This article examines virtual assets from a legal perspective in several countries around the world and Vietnam, simultaneously proposing some recommendations to enhance the legal frameworks for virtual assets in Vietnam in the near future.

Keywords: Virtual assets, digital assets, legal frameworks.

1. Giới thiệu chung về tài sản ảo

1.1. Khái niệm

Theo Tổ chức quốc tế về Tiêu chuẩn hóa (ISO), tài sản ảo là biểu hiện của tài sản trong không gian mạng - môi trường phức hợp được hình thành bởi sự tương tác của người sử dụng, phần mềm và các dịch vụ trên Internet thông qua thiết bị kỹ thuật và mạng lưới được kết nối. Tài sản ảo không có dạng vật chất và là đại diện kỹ thuật số của giá trị có thể được giao dịch, chuyển nhượng hoặc sử dụng cho mục đích thanh toán hoặc đầu tư. So với tài sản kỹ thuật số, tài sản ảo là một khái niệm hẹp hơn, thường được sử dụng để chỉ các tài sản kỹ thuật số có giá trị tài chính và được giao dịch trên nền tảng số. Tất cả tài sản ảo đều là tài sản kỹ thuật số, nhưng không phải tất cả tài sản kỹ thuật số đều là tài sản ảo. Phân biệt tài sản ảo và tài sản kỹ thuật số được mô tả trong Bảng 1.

Bảng 1: Phân biệt tài sản ảo và tài sản kỹ thuật số

Nguồn: Tác giả tổng hợp

1.2. Đặc điểm

- Tính phi vật chất: Do tài sản ảo chỉ tồn tại dưới dạng dữ liệu kỹ thuật số nên không có hình dạng vật lý như tài sản thông thường, giá trị của tài sản ảo được công nhận thông qua các nền tảng số hoặc cộng đồng sử dụng chúng.

- Tính phi tập trung: Phần lớn tài sản ảo, đặc biệt là tiền điện tử, không chịu sự quản lý của một tổ chức hay chính phủ nào. Thay vào đó, chúng hoạt động dựa trên các mạng lưới phân tán như Blockchain, giúp tăng tính minh bạch và bảo mật.

- Tính ẩn danh: Các giao dịch tài sản ảo thường không yêu cầu cung cấp danh tính người tham gia, giúp bảo vệ quyền riêng tư. Tuy nhiên, đặc điểm này cũng có thể bị lạm dụng cho các hoạt động bất hợp pháp như rửa tiền hoặc tài trợ khủng bố.

- Giá trị tương lai biến động theo nhu cầu thị trường: Giá trị tương lai của tài sản ảo không ổn định, có thể thay đổi liên tục do phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, nổi bật nhất là yếu tố về tâm lý, nhu cầu thị trường, sự tiến bộ của công nghệ, sự khan hiếm, tiện ích được nhận thức và hệ sinh thái nơi chúng tồn tại.

- Tính toàn cầu: Tài sản ảo không bị giới hạn bởi biên giới quốc gia, có thể giao dịch ở bất kỳ đâu trên thế giới, chỉ cần có kết nối Internet. Điều này giúp tài sản ảo dễ dàng tiếp cận với nhiều người dùng và thị trường.

- Tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý: Các tài sản ảo tiềm ẩn nhiều rủi ro về pháp lý do không giống như tài sản truyền thống, tài sản ảo thường không có bất kỳ giá trị nội tại nào. Giá của chúng chủ yếu dựa vào niềm tin của nhà đầu tư cũng như cung và cầu thị trường vốn rất nhạy cảm với tin tức và tin đồn thị trường.

2. Tài sản ảo nhìn từ góc độ pháp lý tại các quốc gia trên thế giới

2.1. Một số quốc gia cấm hoặc hạn chế tài sản ảo

Trên thế giới, nhiều quốc gia như Trung Quốc, Bangladesh, Nepal... ban hành lệnh cấm mọi giao dịch liên quan đến tài sản ảo, đặc biệt là tiền điện tử. Các quốc gia này lo ngại sự biến động và tính chất phi tập trung của nhiều loại tài sản ảo không được quốc tế công nhận và hợp pháp hóa, có khả năng trở thành mối đe dọa đối với hệ thống tiền tệ quốc gia, tạo cơ hội cho các hoạt động nguy hiểm như rửa tiền, tài trợ khủng bố, lừa đảo... Một số quốc gia khác như Ấn Độ, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ... tuy không ban hành lệnh cấm nhưng có biện pháp hạn chế, quản lý nghiêm ngặt tài sản ảo, đặc biệt là giao dịch đầu tư, khai thác tiền điện tử. (Bảng 2)

Bảng 2: Một số quốc gia cấm hoặc hạn chế tiền điện tử

Nguồn: Tác giả tổng hợp

2.2. Khung pháp lý thúc đẩy phát triển tài sản ảo tại một số quốc gia trên thế giới

2.2.1. Tại Mỹ

Khung pháp lý về tài sản ảo tại Mỹ khá phức tạp do sự tham gia của nhiều cơ quan quản lý liên bang và tiểu bang. Mỹ không có một khung pháp lý thống nhất cho tài sản ảo mà thay vào đó, áp dụng các quy định tùy thuộc vào loại hình tài sản và chức năng của chúng. Các cơ quan quản lý chính bao gồm: Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ phụ trách quản lý tài sản ảo được coi là chứng khoán; Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai quản lý tài sản ảo được coi là hàng hóa; Mạng lưới Thực thi Tội phạm Tài chính (FinCEN) quản lý việc tuân thủ chống rửa tiền và tài trợ khủng bố; Cơ quan Thuế Liên bang (IRS) quản lý thuế liên quan đến tài sản ảo. Ngoài ra, tài sản ảo còn được đặt dưới sự quản lý của các tiểu bang khác nhau.

Các quy định chính có thể kể đến như quy định việc tuân thủ chống rửa tiền và tài trợ khủng bố, theo đó, các sàn giao dịch tài sản ảo và nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo (VASPs) được xem là “doanh nghiệp dịch vụ tiền tệ”, phải thực hiện nghĩa vụ đăng ký, báo cáo định kỳ với FinCEN. Ngoài ra, IRS cũng định nghĩa tài sản ảo là tài sản chịu thuế, giống như bất động sản hoặc cổ phiếu. Theo đó, lợi nhuận từ bán tài sản ảo được xem là lợi nhuận vốn và phải nộp thuế.

2.2.2. Tại Thụy Sĩ

Thụy Sĩ được coi là trung tâm Blockchain toàn cầu, với các thành phố như Zug được xem là thung lũng tiền ảo của thế giới, nơi khai sinh ra tiền ảo Ethereum và là nơi đặt trụ sở của gần 200 công ty Blockchain. Với nhiều chính sách thân thiện, cởi mở, Chính phủ Thụy Sĩ áp dụng cách tiếp cận “trung lập về công nghệ”, nghĩa là, tài sản ảo không bị phân biệt đối xử mà được điều chỉnh theo mục đích và tính chất của chúng. Các quy định chủ yếu tập trung vào phân loại tài sản ảo, quản lý các dịch vụ liên quan đến tài sản ảo, bảo đảm về mặt pháp lý cho các nhà đầu tư, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Cơ quan quản lý chính bao gồm Bộ Tài chính Liên bang Thụy Sĩ (FDF) đưa ra các chính sách, khung pháp lý liên quan đến Blockchain và tài sản ảo; Cơ quan Giám sát Thị trường Tài chính Thụy Sĩ (FINMA) chịu trách nhiệm giám sát và thực thi quy định về tài sản ảo. FINMA phân loại tài sản ảo thành ba nhóm chính:

(i) Token thanh toán (Bitcoin, Ether) có mục đích sử dụng như phương tiện thanh toán;

(ii) Token tiện ích có mục đích cung cấp quyền truy cập cho người dùng vào một dịch vụ hoặc ứng dụng cụ thể, loại tài sản ảo này không được coi là chứng khoán, trừ khi có chức năng đầu tư;

(iii) Token tài sản, bao gồm Token đại diện cổ phần, nợ hoặc quyền lợi tài chính... Chúng được xem là chứng khoán và phải tuân thủ luật chứng khoán.

Tại Thụy Sĩ, tài sản ảo được xem như tài sản thông thường, người sở hữu tài sản ảo bị đánh thuế tài sản theo mức do cơ quan thuế xác định vào ngày 31/12 của năm tài chính. Ví dụ, mức thuế đối với Bitcoin do Cục Thuế Liên bang Thụy Sĩ xác định vào ngày 31/12/2017 là 13.784,38 Franc (khoảng 14.500 USD), bên cạnh đó, lợi nhuận từ tài sản ảo có thể bị đánh thuế dựa trên quy định về thu nhập cá nhân và doanh nghiệp.

2.2.3. Tại Hàn Quốc

Hàn Quốc là một trong những quốc gia có khung pháp lý phát triển tương đối sớm và nghiêm ngặt về tài sản ảo, đặc biệt là tiền điện tử. Các quy định của Hàn Quốc nhằm cân bằng giữa việc khuyến khích đổi mới công nghệ, bảo vệ nhà đầu tư và giảm thiểu rủi ro tài chính. Trong đó, Ủy ban Dịch vụ Tài chính Hàn Quốc là cơ quan phụ trách giám sát và quản lý các hoạt động liên quan đến tài sản ảo; Cơ quan Tình báo Tài chính Hàn Quốc là đơn vị quản lý việc tuân thủ các quy định về phòng, chống rửa tiền. Tháng 7/2024, Chính phủ Hàn Quốc ban hành Đạo luật Bảo vệ người dùng tài sản ảo. Đạo luật này gồm có 4 chương, 22 điều đã cụ thể hóa khái niệm tài sản ảo, nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo, các quy định liên quan đến bảo vệ tài sản của người sử dụng, giao dịch tài sản ảo và giám sát, xử lý các vi phạm liên quan. Đạo luật cũng đưa ra quy định cụ thể, yêu cầu các sàn giao dịch phải có giấy phép hoạt động, báo cáo giao dịch đáng ngờ và bảo đảm tài sản của khách hàng. Đặc biệt, Chính phủ Hàn Quốc đã xây dựng dự thảo đánh thuế 20% trên lợi nhuận từ tài sản ảo vượt quá 2,5 triệu Won (khoảng 2.000 USD) mỗi năm và dự kiến áp dụng từ năm 2025 sau khi bị hoãn nhiều lần để giải quyết các vấn đề kỹ thuật và chính trị.

2.2.4. Tại Philippines

Tại Philippines, cơ quan phụ trách quản lý tài sản ảo bao gồm Ngân hàng Trung ương (NHTW) Philippines phụ trách quản lý các hoạt động liên quan đến tài sản ảo chung và tiền mã hóa; Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Philippines phụ trách quản lý tài sản ảo là chứng khoán; Cơ quan quản lý Cơ quan kinh tế Cagayan (CEZA) quản lý các hoạt động tài sản ảo trong khu vực kinh tế đặc biệt Cagayan. NHTW Philippines ban hành các thông tư quy định về giao dịch tài sản ảo, nhà cung cấp tài sản ảo… Trong đó, có quy định, các sàn giao dịch tiền mã hóa và tài sản ảo phải được đăng ký với NHTW Philippines và thực hiện báo cáo hoạt động định kỳ cũng như tuân thủ các biện pháp bảo vệ an ninh mạng. Các giao dịch tài sản ảo được xem là dịch vụ chuyển tiền và phải tuân thủ các quy định phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Đối với Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Philippines, các loại tài sản ảo có thể được xem là chứng khoán theo Đạo luật Chứng khoán năm 1936, nếu tài sản ảo có chức năng đầu tư thì phải đăng ký và tuân thủ quy định về phát hành chứng khoán. Nếu phát hành tài sản ảo dưới dạng kêu gọi vốn từ cộng đồng (Initial Coin Offering - ICO) phải được Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Philippines kiểm tra và cấp phép. Tại khu vực kinh tế đặc biệt Cagayan, CEZA cung cấp môi trường pháp lý thử nghiệm (Sandbox) cho các doanh nghiệp tài sản ảo trong khu vực kinh tế đặc biệt. Theo đó, CEZA cấp giấy phép cho các sàn giao dịch, phát hành Token và các dịch vụ tài sản ảo khác. Từ tháng 8/2018, CEZA hợp tác với Công ty Phát triển bất động sản Northern Star Gaming & Resorts để xây dựng dự án “Thung lũng tiền ảo của châu Á”. Đây là trung tâm công nghệ Blockchain có vốn đầu tư 100 triệu USD, dựa trên mô hình thung lũng tiền ảo ở thành phố Zug (Thụy Sĩ), bao gồm một trung tâm dữ liệu Internet, một cơ sở hạ tầng sản xuất điện tự cung tự cấp và một học viện Blockchain.

3. Khung pháp lý cho tài sản ảo tại Việt Nam

3.1. Hiện trạng pháp lý cho tài sản ảo tại Việt Nam

Theo Hiệp hội Blockchain Việt Nam, đến tháng 5/2024, khoảng 20 triệu người dân Việt Nam sở hữu tài sản ảo, lượng người sở hữu tài sản ảo ở Việt Nam đứng thứ 3 toàn cầu nếu tính theo số lượng tuyệt đối, tổng lượng tiền mã hóa đổ vào thị trường Việt Nam lên đến 120 tỉ USD... Tuy nhiên, hiện nay, Việt Nam chưa có khung pháp lý, quy định cụ thể về các loại tài sản ảo, tài sản ảo vẫn chưa được ghi nhận trên các hệ thống tài chính chính thống. Theo đó, tài sản ảo, bao gồm tiền mã hóa hiện chưa được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp theo Pháp lệnh Ngoại hối năm 2005, sửa đổi năm 2013, Bộ luật Dân sự năm 2015, Luật Chứng khoán năm 2019 hay Luật Doanh nghiệp năm 2020. Trong Luật Phòng, chống rửa tiền năm 2022 cũng chưa nhắc cụ thể đến tài sản ảo, tuy nhiên các tổ chức tín dụng vẫn phải quản lý các giao dịch tiềm ẩn rủi ro liên quan đến tài sản này. Nhà nước cũng chưa cho phép giao dịch tài sản ảo chính thức trên thị trường.

Hiện nay, Chính phủ đang từng bước nghiên cứu và xây dựng khung pháp lý cho tài sản ảo. Ngày 21/8/2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1255/QĐ-TTg phê duyệt Đề án hoàn thiện khung pháp lý để quản lý, xử lý đối với các loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo với các nhiệm vụ:

(i) Rà soát, đánh giá thực trạng pháp luật về tài sản ảo, tiền ảo ở Việt Nam và nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm quốc tế liên quan;

(ii) Rà soát, nghiên cứu và đề nghị sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật về tiền điện tử;

(iii) Lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về tài sản ảo, tiền ảo;

(iv) Nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật về thuế đối với tài sản ảo, tiền ảo;

(v) Nghiên cứu, đề xuất biện pháp phòng, chống, xử lý các vi phạm liên quan đến tài sản ảo, tiền ảo;

(vi) Nghiên cứu, lập đề xuất sửa đổi, bổ sung các luật, pháp lệnh nhằm hoàn thiện khung pháp lý quản lý, xử lý tài sản ảo, tiền ảo.

Ngày 13/4/2018, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về các biện pháp tăng cường kiểm soát các giao dịch, hoạt động liên quan đến tiền ảo. Trong đó, yêu cầu các tổ chức tín dụng, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán thực hiện những biện pháp nhằm tăng cường kiểm soát, xử lý các giao dịch liên quan tới tiền ảo như sau: (i) Không được cung ứng dịch vụ thanh toán, thực hiện giao dịch thẻ, cấp tín dụng qua thẻ, hỗ trợ xử lý, thanh toán, chuyển tiền, bù trừ và quyết toán, chuyển đổi tiền tệ, thực hiện giao dịch thanh toán, chuyển tiền qua biên giới liên quan tới giao dịch tiền ảo cho khách hàng do có thể phát sinh những rủi ro về rửa tiền, tài trợ khủng bố, gian lận, trốn thuế; (ii) Tăng cường rà soát, báo cáo kịp thời các giao dịch đáng ngờ có liên quan tới tiền ảo; rà soát các tổ chức, cá nhân có giao dịch mua bán, trao đổi tiền ảo, các tổ chức có hoạt động xử lý giao dịch mua bán, trao đổi tiền ảo và có biện pháp xử lý bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và quản lý ngoại hối. Cũng theo quy định của NHNN và các quy định của pháp luật hiện hành về tiền tệ và ngân hàng, Bitcoin hay các loại tiền ảo tương tự khác không phải là tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam.

Ngày 23/02/2024, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 194/QĐ-TTg về việc ban hành kế hoạch hành động quốc gia thực hiện cam kết của Chính phủ Việt Nam về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Trong đó, có xây dựng khung pháp lý để cấm hoặc điều chỉnh đối với tài sản ảo và các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản ảo, đồng thời chứng minh việc thực thi những quy định bao gồm những biện pháp bảo đảm tuân thủ. Chính phủ cũng giao cho Bộ Tài chính chủ trì xây dựng khung pháp lý để cấm hoặc điều chỉnh đối với tài sản ảo và các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản ảo. Các bộ, ngành có liên quan phối hợp triển khai theo lĩnh vực quản lý và chức năng, nhiệm vụ được giao. Thời hạn xây dựng khung pháp lý để cấm hoặc điều chỉnh đối với tài sản ảo và các tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản ảo là tháng 5/2025.

3.2. Một số đề xuất hoàn thiện khung pháp lý cho tài sản ảo tại Việt Nam

Nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện khung pháp lý cho tài sản ảo đã được Chính phủ giao trực tiếp cho Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành khác thực hiện với thời hạn hoàn thành trong tháng 5/2025. Từ kinh nghiệm xây dựng khung pháp lý cho tài sản ảo trên thế giới, bài viết đề xuất một số gợi ý hoàn thiện quy định pháp luật về tài sản ảo tại Việt Nam như sau:

Thứ nhất, về định nghĩa và phân loại tài sản ảo: Pháp luật cần xây dựng định nghĩa pháp lý rõ ràng về tài sản ảo, có thể định nghĩa và phân loại như quy định tại Thụy Sĩ, theo đó, tài sản ảo sẽ gồm 3 loại: Token thanh toán, Token tiện ích và Token tài sản. Việt Nam cũng cần xác định rõ ràng loại hình nào được coi là tài sản, chứng khoán, phương tiện thanh toán để áp dụng các quy định pháp luật hiện hành.

Thứ hai, về quản lý các sàn giao dịch tài sản ảo: Tại Mỹ, các sàn giao dịch tài sản ảo phải đăng ký với cơ quan quản lý (Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ; Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai); tuân thủ các quy định phòng, chống rửa tiền và xác minh danh tính (KYC). Hàn Quốc, Philippines cũng quy định các sàn giao dịch phải có giấy phép hoạt động, báo cáo giao dịch đáng ngờ và bảo đảm tài sản của khách hàng. Theo đó, cần có quy định các sàn giao dịch tài sản ảo tại Việt Nam phải đăng ký và cấp phép hoạt động theo quy định của NHNN hoặc Bộ Tài chính; phải áp dụng quy định về phòng, chống rửa tiền, KYC để xác minh danh tính người dùng và báo cáo giao dịch nghi ngờ. Đồng thời, để bảo vệ nhà đầu tư, các sàn giao dịch tài sản ảo cần thiết lập quỹ bảo hiểm để bảo vệ tài sản của khách hàng trong trường hợp sàn bị tấn công hoặc phá sản.

Thứ ba, về áp dụng quy định thuế đối với tài sản ảo: Tại Mỹ, Thụy Sĩ, Hàn Quốc, lợi nhuận từ giao dịch tài sản ảo được xem như thu nhập chịu thuế, do vậy, khi xây dựng chính sách thuế cho tài sản ảo tại Việt Nam, cần xem xét thu thuế thu nhập cá nhân đối với lợi nhuận từ giao dịch tài sản ảo, thuế doanh nghiệp đối với các tổ chức kinh doanh hoặc giao dịch tài sản ảo và thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với dịch vụ liên quan đến tài sản ảo.

Thứ tư, quy định về phòng, chống rửa tiền và gian lận tài chính: FATF đã đưa ra các khuyến nghị toàn cầu về phòng, chống rửa tiền đối với tài sản ảo, yêu cầu áp dụng KYC và giám sát giao dịch. Các quốc gia cũng đã ban hành các quy định buộc các sàn giao dịch tuân thủ quy trình xác minh danh tính và giám sát giao dịch. Do vậy, Việt Nam phải áp dụng các quy định phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố đối với nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo; xây dựng hệ thống giám sát giao dịch đáng ngờ, đồng thời, hợp tác với các tổ chức quốc tế để ngăn chặn các hoạt động rửa tiền xuyên biên giới.

Thứ năm, triển khai Sandbox pháp lý cho tài sản ảo. Theo kinh nghiệm của Philippines khi cung cấp Sandbox cho các doanh nghiệp tài sản ảo tại khu vực kinh tế đặc biệt Cagayan, Việt Nam cần triển khai Sandbox pháp lý cho các dự án Blockchain và tài sản ảo, qua đó, tạo ra môi trường thử nghiệm an toàn cho tài sản ảo, đồng thời, đánh giá rủi ro và tác động của tài sản ảo đến nền kinh tế trước khi ban hành quy định chính thức.

Như vậy, Việt Nam đang từng bước nghiên cứu và xây dựng khung pháp lý cho tài sản ảo. Kinh nghiệm thực tiễn của các quốc gia trên thế giới đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy đổi mới công nghệ và bảo đảm an toàn cho nhà đầu tư tài sản ảo trong thời gian tới.

Tài liệu tham khảo:

1. Eunjae Shin, 2024, Regulatory Framework of Virtual Assets in Korea, Document of SCCB Course organized by Asian Development Bank and The State Bank of Vietnam.

2. https://aslgate.com/vi/phap-ly-ve-tai-san-ao-tai-viet-nam/

3. https://thuvienphapluat.vn/chinh-sach-phap-luat-moi/vn/ho-tro-phap-luat/tai-chinh/60126/xay-dung-khung-phap-ly-voi-tai-san-ao-va-cac-to-chuc-cung-ung-dich-vu-tai-san-ao

4. Jenny Gesley, 2018, Regulation of Cryptocurrency: Switzerland.

5. Kim Jayson V. Torda, 2024, Regulatory Framework of Virtual Assets and Virtual Assets Providers in Philippines, Document of SCCB Course organized by Asian Development Bank and The State Bank of Vietnam.

6. Paul Anderson, 2024, USA Virtual Currency Regulation.

7. Schellenberg Wittmer, 2023, A general introduction to the regulation of virtual currencies in Switzerland.