1. Những giải pháp đã thực hiện của NHNN Chi nhánh
TP. Hồ Chí Minh và hệ thống ngân hàng Thành phố nhằm triển khai các cơ chế, chính sách đi vào thực tiễn, hỗ trợ khách hàng NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã tập trung các giải pháp để tăng cường và thực hiện hiệu quả các hoạt động truyền thông chính sách. Trong đó, thực hiện theo quy định, hướng dẫn của NHNN, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã tuyên truyền, hướng dẫn về các gói tín dụng cũng như giải đáp những vướng mắc của người dân và doanh nghiệp qua đối thoại trực tiếp, hướng dẫn qua kênh đường dây nóng nhằm hỗ trợ khách hàng thuận lợi hơn trong quá trình tiếp cận chính sách; quan tâm triển khai và thực hiện chính sách đối với cả đối tượng thực thi và thụ hưởng chính sách.
Cụ thể, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh luôn quan tâm, sát sao trong công tác triển khai tất cả các văn bản chỉ đạo của NHNN, chủ động triển khai các văn bản nhắc nhở, đôn đốc các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn trong việc quan tâm, thực hiện các chương trình tín dụng của NHNN1. Về phía đối tượng thụ hưởng chính sách, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã tăng cường phối hợp truyền thông qua đầu mối là các sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện, thành phố Thủ Đức, các hiệp hội doanh nghiệp, Ban Dân vận Thành ủy2.
NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh cũng đã tăng cường công tác phối hợp trao đổi thông tin với Hiệp hội Doanh nghiệp TP. Hồ Chí Minh (HUBA), các hiệp hội ngành, nghề và các sở, ngành, đơn vị khác nhằm nâng cao hiệu quả triển khai, tuyên truyền chính sách cũng như nắm bắt kịp thời những khó khăn, vướng mắc liên quan lĩnh vực ngân hàng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, góp phần thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền và đưa chính sách đi vào cuộc sống. Trong đó, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã cùng với Sở Công thương thực hiện kí kết với HUBA “Chương trình phối hợp hành động triển khai thực hiện Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp đến năm 2025”; họp trực tiếp với HUBA để trao đổi, nắm bắt cũng như truyền thông chính sách, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đồng thời có nhiều văn bản trả lời vướng mắc, kiến nghị của doanh nghiệp liên quan lĩnh vực ngân hàng theo phản ánh từ HUBA và Sở Kế hoạch và Đầu tư gửi đến; phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố (ITPC) thực hiện Hội nghị đối thoại doanh nghiệp với 165 đại diện các doanh nghiệp đăng kí tham dự, tiếp nhận và giải đáp 38 câu hỏi của doanh nghiệp liên quan lĩnh vực ngân hàng về vốn, lãi suất, thủ tục đăng kí khoản vay nước ngoài…; thành lập Tổ công tác địa phương theo sự chỉ đạo của NHNN để tiếp xúc, làm việc, trao đổi, nắm bắt và tháo gỡ khó khăn của một số tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp trên địa bàn liên quan đến tiếp cận tín dụng ngân hàng cũng như thụ hưởng các chính sách ưu đãi lĩnh vực ngân hàng trên địa bàn Thành phố.
2. Một số kết quả hỗ trợ doanh nghiệp của hệ thống ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
Trong quá trình thực thi nhiệm vụ được giao từ NHNN và UBND Thành phố, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã chỉ đạo hệ thống TCTD trên địa bàn tập trung triển khai thực hiện kịp thời, đầy đủ các cơ chế, chính sách của Ngành, đảm bảo đúng đối tượng, đúng mục tiêu. Theo đó, hệ thống ngân hàng Thành phố đã đạt được những kết quả quan trọng trong hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp.
Về lãi suất, hệ thống ngân hàng đồng thuận hạ mặt bằng lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp. Năm 2023, lãi suất là một trong những nội dung trọng tâm được NHNN tập trung điều hành, chỉ đạo sát sao. NHNN đã 04 lần giảm lãi suất điều hành với mức giảm 0,5% - 2%/năm và kết hợp đồng bộ các công cụ chính sách khác. Việc liên tục điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành là giải pháp linh hoạt, phù hợp với điều kiện thị trường để hỗ trợ quá trình phục hồi, tăng trưởng kinh tế. Các TCTD đã nhiều lần đồng thuận, hưởng ứng giảm mặt bằng lãi suất theo sự điều hành của NHNN để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, đồng thời tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng của nền kinh tế. Trên địa bàn Thành phố, các ngân hàng thương mại (NHTM) đã thực hiện cam kết điều chỉnh giảm lãi suất từ 0,5% - 2%/năm đối với các khoản vay hiện hữu và tiếp tục thực hiện giảm lãi suất cho vay đối với các khoản vay mới.
Về tín dụng, hệ thống ngân hàng Thành phố đẩy mạnh việc thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Trong đó, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã chỉ đạo hệ thống ngân hàng trên địa bàn thực hiện nghiêm túc, kịp thời các chỉ đạo của Chính phủ, NHNN và của Thành phố về chính sách tiền tệ, tín dụng, lãi suất, tỉ giá và kinh doanh ngoại hối. NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã bám sát diễn biến thị trường, tình hình hoạt động của các TCTD, nhận diện các rủi ro, dự báo các tình huống phát sinh để kịp thời cảnh báo, khuyến cáo và xử lí kịp thời đối với các đơn vị có các hoạt động tiềm ẩn rủi ro. Nhờ đó, giữ ổn định thị trường tiền tệ và hoạt động ngân hàng trên địa bàn, qua đó đã đạt được một số kết quả nổi bật trong công tác hỗ trợ đối với người dân, doanh nghiệp. Các cơ chế, chính sách đã được hệ thống ngân hàng Thành phố triển khai thực hiện theo chủ trương, chỉ đạo chung của NHNN và UBND Thành phố, góp phần chia sẻ, đồng hành cùng doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn, phục hồi sản xuất, kinh doanh, cụ thể:
Thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn theo Thông tư số 02/2023/TT-NHNN ngày 23/4/2023 của Thống đốc NHNN quy định về việc TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn, dư nợ được cơ cấu gốc và lãi lũy kế đạt hơn 40.000 tỉ đồng cho hơn 37.000 khách hàng; Thực hiện chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN của Thống đốc NHNN hướng dẫn NHTM thực hiện hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP, tổng dư nợ cho vay được hỗ trợ lãi suất đạt hơn 24.000 tỉ đồng, với hơn 400 khách hàng được hỗ trợ; tổng số tiền đã hỗ trợ lãi suất lũy kế đạt 341,76 tỉ đồng; Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp đã thực hiện được với số tiền trên 633.000 tỉ đồng cho gần 177.000 khách hàng, tăng 11% so với năm 2022 về số tiền thực hiện. Trong năm 2023, đã phối hợp tổ chức 34 hội nghị kết nối chuyên đề cấp vùng, cấp thành phố, hội nghị đối thoại, kết nối tại các quận/huyện, thành phố Thủ Đức; thực hiện gói tín dụng 15.000 tỉ đồng để hỗ trợ cho doanh nghiệp ngành sản xuất, chế biến lâm sản và thủy sản với doanh số giải ngân đạt hơn 700 tỉ đồng.
Hệ thống ngân hàng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đã tổ chức thực hiện có hiệu quả nhiều hoạt động tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và các chương trình phát triển kinh tế địa phương; khai thác và sử dụng tốt các nguồn lực; kết hợp giải pháp và chương trình hành động để hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả. Hệ thống ngân hàng Thành phố tiếp tục hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Cơ cấu tín dụng trên địa bàn Thành phố tập trung vốn cho các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trọng tâm của Thành phố.
Có thể nói, sự chủ động, tích cực trong triển khai cơ chế chính sách, sát sao, kịp thời của NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh và hệ thống ngân hàng Thành phố đã mang lại những kết quả thực tiễn, đây là sự chia sẻ, đồng hành của hệ thống ngân hàng trên địa bàn cùng với cộng đồng doanh nghiệp và người dân.
3. Bài học kinh nghiệm trong quá trình thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp đối với hệ thống ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
Nhìn lại kết quả hoạt động của hệ thống ngân hàng TP. Hồ Chí Minh trong 2023, các chỉ số về tăng trưởng vốn huy động và tăng trưởng tín dụng nhìn chung thấp hơn cùng kì các năm trước và thấp hơn mục tiêu đặt ra từ đầu năm. Tuy nhiên, đặt trong bối cảnh khó khăn chung của nền kinh tế thì kết quả hỗ trợ của hệ thống ngân hàng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đối với các doanh nghiệp là kết quả đáng khích lệ khi đã thực hiện đa mục tiêu, vừa thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp, vừa đảm bảo tuân thủ hoạt động theo đúng quy định pháp luật. Qua một năm hoạt động, dưới góc độ quản lí nhà nước, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh xác định các bài học kinh nghiệm trong quá trình thực thi chính sách để làm nền tảng trong công tác thời gian tới như sau:
Thứ nhất, phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo trong việc triển khai thực hiện nhiệm vụ được giao. Cụ thể, luôn nắm bắt chủ trương, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của Chính phủ, NHNN để triển khai nhanh chóng, kịp thời đến các TCTD trên địa bàn. Đồng thời triển khai công tác truyền thông, tuyên truyền với các hình thức khác nhau đến các sở, ban, ngành, quận, huyện và thành phố Thủ Đức để thông qua đó, tạo được sự quan tâm, tìm hiểu chính sách từ chính đối tượng thụ hưởng chính sách là doanh nghiệp, người dân.
Thứ hai, phát huy vai trò đầu mối của đơn vị tổ chức triển khai các chính sách của NHNN tại địa phương. Thông qua công tác tham mưu, triển khai chính sách đối với Lãnh đạo Thành phố; đẩy mạnh công tác phối hợp với các sở, ngành, quận, huyện và thành phố Thủ Đức để thực hiện các nội dung: (i) Tuyên truyền chính sách; (ii) Nắm bắt vướng mắc, khó khăn của doanh nghiệp trong thực hiện chính sách; đồng hành cùng sở, ngành, quận, huyện và thành phố Thủ Đức tổ chức các hội nghị đối thoại, gặp gỡ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; (iii) Đề xuất các sở, ngành, quận, huyện và thành phố Thủ Đức nắm bắt vướng mắc của doanh nghiệp trên địa bàn quản lí, gửi NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh để xử lí, tháo gỡ vướng mắc từng trường hợp.
Thứ ba, xác định đúng vai trò, nhiệm vụ trong công tác hỗ trợ doanh nghiệp tại địa phương theo đúng quy định pháp luật. Trong đó, thực hiện theo nguyên tắc: Chủ động nắm bắt, cầu thị lắng nghe, minh bạch công khai, cụ thể thiết thực. Cụ thể, đối với các khó khăn, vướng mắc liên quan cơ chế, chính sách lĩnh vực ngân hàng, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh tiếp thu, phản ánh và kiến nghị NHNN xử lí theo thẩm quyền; đối với các khó khăn, vướng mắc liên quan con người, do cán bộ ngân hàng gây khó cho doanh nghiệp, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh kiên quyết xử lí, giải quyết cho doanh nghiệp; đối với các khó khăn, vướng mắc liên quan doanh nghiệp như tình hình tài chính yếu kém, dự án kinh doanh không khả thi, sổ sách kế toán không minh bạch… NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đề nghị doanh nghiệp phải tự hoàn thiện để tiếp cận tín dụng được thuận lợi, đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật và an toàn hoạt động cho hệ thống ngân hàng.
Thông qua những kết quả đã đạt được và những bài học kinh nghiệm rút ra trong quá trình thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp năm 2023, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh định hướng nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2024 là: Tiếp tục phát huy hiệu quả các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, khơi thông nguồn vốn tín dụng; tập trung tín dụng cho sản xuất, kinh doanh và các động lực tăng trưởng theo chủ trương điều hành của Chính phủ và NHNN, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội năm 2024 đạt kế hoạch và chỉ tiêu do TP. Hồ Chí Minh đề ra.
1 Xuyên suốt năm 2023, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã thường xuyên nắm bắt, triển khai các văn bản, chỉ đạo của NHNN về tín dụng, lãi suất; thực hiện nghiêm các chỉ đạo, chủ trương, định hướng điều hành của NHNN, đặc biệt là về khơi thông nguồn vốn tín dụng cho doanh nghiệp, người dân, hỗ trợ khách hàng. Có thể kể đến như: Đối với Chương trình hỗ trợ lãi suất 2%, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã có 09 văn bản triển khai đến các NHTM để triển khai, đôn đốc, nhắc nhở các NHTM quan tâm thực hiện; đối với nội dung khơi thông nguồn vốn tín dụng, NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã có 02 văn bản yêu cầu các TCTD trên địa bàn tích cực thực hiện.
2 NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh đã có 07 văn bản tuyên truyền về Chương trình hỗ trợ lãi suất 2% đến các sở, ban, ngành, các quận, huyện, thành phố Thủ Đức để tiếp tục công tác truyền thông đến doanh nghiệp và người dân tại địa bàn; thực hiện 34 hội nghị đối thoại, kết nối ngân hàng - doanh nghiệp trên địa bàn để nắm bắt, tháo gỡ khó khăn kết nối vốn cho doanh nghiệp; phối hợp với các đầu mối sở, ngành, các hiệp hội ngành nghề, HUBA, UBND các quận, huyện, thành phố Thủ Đức để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp theo danh sách cụ thể do các đơn vị này gửi đến với 1.020 trường hợp đã được tiếp nhận và xử lí.
ThS. Võ Minh Tuấn
Giám đốc NHNN Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh