Tóm tắt: Thực hiện Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 09/01/2025 của Chính phủ về chương trình hành động triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Agribank - ngân hàng thương mại 100% vốn nhà nước - đã chủ động triển khai nhiều hoạt động chiến lược nhằm hiện thực hóa các mục tiêu đề ra. Bài viết tập trung phân tích vai trò của hoạt động khoa học và sáng kiến trong chiến lược chuyển đổi số giai đoạn 2021 - 2025 tại Agribank, với hàng nghìn sáng kiến được áp dụng, gần 50% trong số đó liên quan trực tiếp đến chuyển đổi số. Dù đạt được nhiều kết quả, hoạt động khoa học và sáng kiến vẫn còn hạn chế như quản lý thủ công và thiếu nền tảng số tập trung. Từ thực trạng này, bài viết đề xuất các giải pháp hoàn thiện thể chế, thúc đẩy số hóa, nâng cao năng lực nhân sự và xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo, hướng tới hình thành hệ sinh thái tri thức số bền vững tại Agribank.
Từ khóa: Chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, khoa học và sáng kiến.
AGRIBANK PROMOTES SCIENCE AND INNOVATION ACTIVITIES IN THE CONTEXT OF DIGITAL TRANSFORMATION
Abstract: Implementing Resolution No. 03/NQ-CP dated January 9, 2025 of the Government on the action program to implement Resolution No. 57-NQ/TW dated December 22, 2024 of the Politburo on the development of science, technology, innovation, and national digital transformation, Agribank - a commercial bank with 100% charter capital owned by the State - has proactively carried out numerous strategic activities to realize the established goals. This article focuses on analyzing the role of science and innovation activities in Agribank’s digital transformation strategy for the period 2021 - 2025, with thousands of initiatives applied, nearly 50% of which are directly related to digital transformation. Despite many achievements, science and innovation activities still face limitations such as manual management and the lack of a centralized digital platform. Thereby, the article proposes solutions to improve institutional frameworks, promote digitization, enhance human resource capacity, and foster a culture of innovation, aiming to establish a sustainable digital knowledge ecosystem at Agribank.
Keywords: Digital transformation, innovation, science and initiatives.
1. Hoạt động khoa học và sáng kiến tại Agribank trong bối cảnh chuyển đổi số
Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra mạnh mẽ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo đã trở thành xu thế tất yếu đối với mọi tổ chức, đặc biệt là các tổ chức tài chính như ngân hàng. Chuyển đổi số không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình vận hành mà còn mở ra cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh, hiệu quả hoạt động và trải nghiệm khách hàng. Trong đó, đổi mới sáng tạo là động lực thúc đẩy nội lực tổ chức phát triển bền vững, thích ứng linh hoạt với những biến động.
 |
| Trong chiến lược chuyển đổi số của Agribank, hoạt động khoa học và sáng kiến đóng vai trò then chốt, vừa tối ưu quản trị, vận hành, vừa khơi dậy nội lực đổi mới (Nguồn ảnh: Internet) |
Tại Agribank, với quy mô hệ thống rộng lớn, đội ngũ nhân sự đông đảo, việc chuyển đổi số hoạt động khoa học và sáng kiến không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là yếu tố then chốt trong thực thi chiến lược phát triển đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trong tiến trình chuyển đổi số toàn diện của ngành Ngân hàng, hoạt động khoa học và sáng kiến tại Agribank đóng vai trò quan trọng trong việc đổi mới tư duy, cải tiến quy trình, hiện đại hóa vận hành và nâng cao hiệu quả quản trị. Agribank luôn dành sự quan tâm sâu sát từ Trụ sở chính đến các đơn vị thành viên, thông qua hệ thống văn bản quản trị đầy đủ, nhất quán. Đặc biệt, Quy chế hoạt động khoa học và sáng kiến trong hệ thống Agribank theo Quyết định số 209/QĐ-HĐTV-UBCS ngày 29/3/2019 là căn cứ pháp lý quan trọng điều chỉnh toàn bộ quy trình từ khâu đề xuất, xét duyệt đến nghiệm thu sáng kiến trên toàn hệ thống.
Từ năm 2021 đến nay, tại Agribank, hoạt động khoa học và sáng kiến đã có những bước chuyển mình rõ nét cả về quy mô lẫn chất lượng. Việc triển khai đồng bộ nhiều văn bản chiến lược như Kế hoạch số 77-KH/ĐU ngày 28/02/2025 về thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, Quyết định số 345/QĐ-HĐTV-CN ngày 08/6/2022 về Đề án phát triển công nghệ thông tin, Quyết định số 620/QĐ-HĐTV-NHS ngày 05/10/2022 về kế hoạch chuyển đổi số tại Agribank đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Văn bản số 4086/NHNo-NHS ngày 26/3/2025 về Chương trình hành động về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW đã tạo ra nền tảng pháp lý vững chắc, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy hoạt động khoa học và sáng kiến gắn liền với các mục tiêu chuyển đổi số của Agribank.
Tính đến tháng 6/2025, Agribank đã triển khai 24 đề tài khoa học cấp hệ thống, trong đó 21 đề tài đã được nghiệm thu, nhiều đề tài đạt loại xuất sắc và được ứng dụng hiệu quả trong các lĩnh vực như quản lý tín dụng, số hóa dịch vụ bán lẻ, xử lý nợ có vấn đề và cải tiến quy trình vận hành ngân hàng. Đồng thời, Hội đồng Khoa học đã thẩm định và công nhận 2.559 sáng kiến trên toàn hệ thống. Từ năm 2021, trong giai đoạn chiến lược chuyển đổi số mạnh mẽ, Agribank đã có 18 đề tài đăng ký, 8 đề tài được triển khai, 6 đề tài đã nghiệm thu với tổng kinh phí thực hiện trên 3,4 tỉ đồng. Bên cạnh đó, 1.241 sáng kiến đã được ghi nhận, trong đó nhiều sáng kiến tiêu biểu được đề xuất nhân rộng và khen thưởng.
Đặc biệt, trong 6 tháng đầu năm 2025, toàn hệ thống tiếp nhận 525 sáng kiến được đăng ký, tăng 23% so với cùng kỳ năm 2024. Trung bình giai đoạn 2021 - 2025, số sáng kiến tăng trưởng khoảng 22%/năm, phản ánh sự lan tỏa mạnh mẽ của văn hóa đổi mới sáng tạo trong hệ thống.
Hình 1. Số lượng sáng kiến cấp cơ sở áp dụng tại Agribank giai đoạn 2021 - 2025
 |
| Nguồn: Báo cáo hoạt động khoa học và sáng kiến tại Agribank |
Các sáng kiến tập trung chủ yếu vào lĩnh vực: Tín dụng (23%), công nghệ thông tin (18%), dịch vụ khách hàng (16%), tiếp đến là kế toán - tài chính và quản trị điều hành. Nhiều sáng kiến thể hiện định hướng số hóa rõ nét như xây dựng công cụ kiểm soát tín dụng tự động, tích hợp dữ liệu khách hàng, nền tảng quản lý tri thức nội bộ…
Hình 2. Sáng kiến cấp cơ sở áp dụng tại Agribank phân theo lĩnh vực
 |
| Nguồn: Báo cáo hoạt động khoa học và sáng kiến tại Agribank |
Đáng chú ý, các sáng kiến có yếu tố công nghệ ngày càng gia tăng. Năm 2024, khoảng 46,2% sáng kiến toàn hệ thống liên quan đến chuyển đổi số, tự động hóa quy trình, ứng dụng phần mềm. Tỉ lệ này trong 6 tháng đầu năm 2025 đã tăng lên gần 52%. Điều này thể hiện rõ sự dịch chuyển chiến lược từ “quản lý theo kinh nghiệm” sang “quản trị dựa trên dữ liệu”.
Một số sáng kiến tiêu biểu góp phần thúc đẩy chuyển đổi số tại Agribank có thể kể đến như: Số hóa quy trình tín dụng tại các chi nhánh trọng điểm (giảm 20 - 30% thời gian xử lý hồ sơ); hệ thống quản lý tài liệu nội bộ chia sẻ theo danh mục (rút ngắn thời gian truy xuất, hạn chế sai sót)…
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, hệ thống quản lý đề tài/sáng kiến vẫn còn một số tồn tại như sau:
Hiện nay, về tổ chức, quy trình vẫn chủ yếu được thực hiện thủ công thông qua biểu mẫu Word/Excel, email/mạng nội bộ hoặc văn bản giấy. Việc thiếu một nền tảng số hóa tập trung khiến hoạt động đăng ký, xét duyệt, nghiệm thu và theo dõi đề tài/sáng kiến còn rời rạc, thiếu đồng bộ, khó kiểm soát tiến độ hoặc khai thác hiệu quả cơ sở dữ liệu.
Sơ đồ quy trình vẫn mang tính tuyến tính: Từ cán bộ đề xuất chuyển đến Thư ký Hội đồng tiếp nhận trình Hội đồng xét duyệt, phê duyệt, nghiệm thu, lưu trữ hồ sơ. Quy trình này có khung lý thuyết chặt chẽ, nhưng thiếu hệ thống giám sát trực quan hoặc công cụ theo dõi hiệu quả thực tế khiến nhiều sáng kiến có giá trị không được nhân rộng.
Thêm vào đó, cơ chế khuyến khích chưa đủ mạnh. Theo thống kê nội bộ, khoảng 38% cán bộ trong toàn hệ thống chưa từng có đề tài/sáng kiến được ghi nhận. Bên cạnh đó, việc chia sẻ đề tài/sáng kiến giữa các đơn vị còn hạn chế do thiếu nền tảng liên thông, dẫn tới trùng lặp ý tưởng hoặc không tận dụng hiệu quả được các mô hình.
Để khắc phục các hạn chế nêu trên, Agribank đang trong quá trình nghiên cứu, thiết kế và chuẩn bị triển khai phần mềm quản lý đề tài/sáng kiến tích hợp. Giải pháp này hướng tới số hóa toàn bộ quy trình từ đề xuất, xét duyệt, nghiệm thu đến đánh giá ứng dụng thực tiễn. Khi hoàn thiện, hệ thống sẽ tích hợp các chức năng theo dõi tiến độ, phân quyền, đánh giá hiệu quả, thống kê theo lĩnh vực, đơn vị, cán bộ…, tạo nền tảng kết nối kho tri thức nội bộ với hỗ trợ hoạch định nguồn lực.
Nhìn chung, Agribank đã hình thành nền tảng tương đối vững chắc trong hoạt động khoa học và sáng kiến, đặc biệt sau năm 2021. Thống kê cho thấy, từ năm 2021 đến giữa 2025, hệ thống đã thẩm định gần 2.000 sáng kiến, trong đó 45 - 50% liên quan đến chuyển đổi số như số hóa quy trình, cải tiến phần mềm, biểu mẫu điện tử, nền tảng dữ liệu dùng chung… Tuy nhiên, khoảng cách giữa “đề tài/sáng kiến đăng ký” và “đề tài/sáng kiến được ứng dụng sâu rộng” vẫn còn. Việc thiếu nền tảng quản lý số hóa, công cụ giám sát hiệu quả hoặc cơ chế đánh giá thực tế sau nghiệm thu đang là rào cản cần sớm được khắc phục.
Trong bối cảnh Agribank đang chuyển đổi mạnh mẽ từ dịch vụ khách hàng, quản trị nội bộ đến hạ tầng công nghệ, hoạt động khoa học và sáng kiến cần được đầu tư đồng bộ về công nghệ, thể chế và chính sách khuyến khích. Mục tiêu không chỉ là gia tăng số lượng đề tài/sáng kiến, mà là hình thành “hệ sinh thái tri thức số”, nơi mỗi cán bộ là một tác nhân đổi mới, mỗi đề tài/sáng kiến là một mắt xích có giá trị trong chiến lược phát triển bền vững.
2. Thúc đẩy hoạt động khoa học và sáng kiến tại Agribank trong bối cảnh chuyển đổi số
Với bối cảnh chuyển đổi số ngày càng trở thành chiến lược trung tâm của ngành Ngân hàng, hoạt động khoa học và sáng kiến tại Agribank cần được định vị lại không chỉ là một phong trào khuyến khích cải tiến kỹ thuật, mà thực sự phải trở thành hệ sinh thái tri thức số - nơi mỗi cán bộ là một tác nhân đổi mới và mỗi sáng kiến là một mắt xích trong chuỗi cải cách tổ chức. Thực tế cho thấy, mặc dù số lượng sáng kiến tại Agribank đã tăng mạnh trong giai đoạn 2021 - 2025, song vẫn còn khoảng cách giữa số lượng và chất lượng ứng dụng, giữa ý tưởng và thực thi. Do đó, để thúc đẩy khoa học và sáng kiến trở thành động lực nội sinh của chuyển đổi số, Agribank cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp trên cơ sở bốn trụ cột: Hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh số hóa, nâng cao năng lực con người và xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo.
Trước hết, về thể chế, Agribank cần tiếp tục rà soát và hoàn thiện hệ thống quy chế, quy trình liên quan đến hoạt động khoa học và sáng kiến theo hướng đơn giản hóa, số hóa và minh bạch. Việc số hóa các thủ tục, chuẩn hóa biểu mẫu, tích hợp vào hệ thống nội bộ sẽ giúp cán bộ tại đơn vị thành viên Agribank dễ dàng tiếp cận và tham gia. Đồng thời, cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá sáng kiến chuyên biệt theo từng lĩnh vực nghiệp vụ (tín dụng, công nghệ thông tin, kế toán - tài chính…) gắn với yêu cầu chuyển đổi số. Việc này không chỉ giúp Hội đồng thẩm định đánh giá sát thực hơn, mà còn tạo ra một môi trường công bằng, minh bạch, khuyến khích ý tưởng đổi mới gắn với thực tiễn công việc. Đặc biệt, sáng kiến cần được gắn kết với hệ thống thi đua khen thưởng, đánh giá chuyên môn hoặc quy hoạch cán bộ, để khơi dậy động lực đóng góp lâu dài của đội ngũ nhân sự.
Tiếp đó, số hóa toàn diện quy trình quản lý khoa học và sáng kiến là giải pháp trọng tâm và cấp thiết. Agribank cần sớm hoàn thiện, đưa vào vận hành phần mềm quản lý đề tài/sáng kiến, cho phép đăng ký, xét duyệt, đánh giá, nghiệm thu và lưu trữ kết quả một cách tập trung và thời gian thực. Phần mềm cần tích hợp chức năng thống kê tự động, cảnh báo tiến độ chậm, báo cáo trực quan phục vụ công tác điều hành. Đặc biệt, hệ thống cần liên kết với mạng nội bộ, nơi cán bộ có thể dễ dàng tìm kiếm, học tập và áp dụng các đề tài/sáng kiến đã được công nhận. Kết nối hệ thống này với nền tảng đào tạo trực tuyến (E-learning) sẽ giúp đề tài/sáng kiến không chỉ dừng lại ở cấp đề xuất mà còn lan tỏa được kiến thức, tạo ra giá trị kế thừa và phát triển liên tục. Khi sáng kiến được quản lý như một tài sản tri thức sống, được ghi nhận, theo dõi và tái sử dụng một cách linh hoạt, hiệu quả của chuyển đổi số sẽ được nhân lên nhiều lần so với cách làm rời rạc truyền thống.
Bên cạnh đó, một trụ cột quan trọng khác là nâng cao năng lực đổi mới của đội ngũ người lao động. Trong nhiều năm qua, Agribank đã triển khai hàng trăm lớp đào tạo về chuyển đổi số, kỹ năng số và khoa học và sáng kiến, song vẫn cần mở rộng theo hướng chuyên sâu, phù hợp với từng nhóm chức danh. Các chương trình đào tạo chuyên đề về kỹ năng phát hiện vấn đề, viết đề tài/sáng kiến, phản biện nội bộ, ứng dụng công cụ số vào cải tiến nghiệp vụ cần được thiết kế bài bản theo cấp độ (cơ bản - nâng cao). Song song đó, việc tổ chức các diễn đàn đổi mới sáng tạo vùng miền định kỳ 6 tháng, nơi cán bộ có thể trình bày ý tưởng, nhận phản biện từ đồng nghiệp và lãnh đạo sẽ tạo nên môi trường thử nghiệm mở, thúc đẩy cải tiến liên tục và hình thành cộng đồng đổi mới học hỏi lẫn nhau trong toàn hệ thống.
Cuối cùng, một yếu tố quyết định sự bền vững của khoa học và sáng kiến chính là văn hóa đổi mới sáng tạo. Văn hóa này không thể được xây dựng trong ngày một ngày hai, mà cần bắt đầu từ hành động cụ thể của đội ngũ lãnh đạo các cấp, những người truyền cảm hứng và tạo không gian đổi mới cho cấp dưới. Lãnh đạo đơn vị cần chủ động ứng dụng đề tài/sáng kiến, khuyến khích cán bộ đề xuất giải pháp, thể hiện sự ủng hộ bằng chính sách cụ thể về thời gian, nguồn lực hoặc khen thưởng. Việc thiết lập chuyên mục khoa học và sáng kiến trên hệ thống nội bộ, thường xuyên giới thiệu các mô hình thành công, video thực tế, phản hồi người dùng… sẽ góp phần nhân rộng đề tài/sáng kiến và khơi dậy niềm tự hào nghề nghiệp. Ngoài ra, có thể tổ chức bình chọn đề tài/sáng kiến tiêu biểu theo quý/bán niên/năm hoặc theo khu vực, kết hợp vinh danh công khai, tạo nên hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ, đặc biệt với cán bộ trẻ và các chi nhánh tuyến đầu.
Các giải pháp nêu trên cần được triển khai một cách đồng bộ, không tách rời mà gắn kết thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Agribank. Khi thể chế được hoàn thiện, công nghệ được đầu tư, con người được bồi dưỡng và văn hóa đổi mới được khơi dậy, hoạt động khoa học và sáng kiến mới thực sự trở thành trụ cột chiến lược trong hành trình chuyển đổi số. Không chỉ giúp cải tiến quy trình nội bộ, hoạt động khoa học và sáng kiến còn tạo ra động lực chuyển hóa tổ chức theo hướng quản trị thông minh, linh hoạt và thích ứng nhanh với những biến động của môi trường kinh doanh số. Với nền tảng sáng tạo nội sinh được đầu tư đúng mức, Agribank hoàn toàn có thể khẳng định vai trò tiên phong không chỉ về quy mô, mà cả về chất lượng và chiều sâu phát triển trong hệ thống ngân hàng Việt Nam thời đại số.
Có thể nói, trong chiến lược chuyển đổi số toàn diện của Agribank, hoạt động khoa học và sáng kiến giữ vai trò then chốt, không chỉ góp phần tối ưu hóa quản trị, vận hành, mà còn khơi dậy nội lực đổi mới từ mỗi cán bộ, đơn vị. Thực tiễn những năm gần đây cho thấy, hệ sinh thái đề tài/sáng kiến tại Agribank đang từng bước hình thành rõ nét với quy mô ngày càng mở rộng, chất lượng được nâng cao và tỉ lệ đề tài/sáng kiến gắn với số hóa liên tục tăng. Tuy nhiên, để hoạt động khoa học và sáng kiến thực sự trở thành động lực nội sinh của chuyển đổi số, Agribank cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, đầu tư số hóa toàn diện quy trình quản lý đề tài/sáng kiến, phát triển năng lực đội ngũ và lan tỏa văn hóa đổi mới sáng tạo. Khi đề tài/sáng kiến được quản trị như một tài sản tri thức số, được kết nối - chia sẻ - tái sử dụng hiệu quả, Agribank sẽ không chỉ dẫn đầu về quy mô, mà còn tiên phong về chất lượng phát triển bền vững trong hệ thống ngân hàng Việt Nam.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Chính trị (2024). Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
2. Chính phủ (2025). Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 09/01/2025 về chương trình hành động triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW.
3. Agribank (2025). Báo cáo hoạt động khoa học và sáng kiến qua các năm.
