Ngày 8/11/2016, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 24/2016/QH14 về tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020, trong đó có nội dung về tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD).
Ngày 8/11/2016, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 24/2016/QH14 về tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020, trong đó có nội dung về tái cơ cấu hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD). Hiện nay, Chính phủ đang chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và các Bô,̣ ngành liên quan nhanh chóng xây dựng Đề án tái cơ cấu các TCTD giai đoạn 2 (2016 - 2020) để sớm ban hành trong năm 2017. Mục tiêu tái cơ cấu các TCTD giai đoạn 2 được xác định rõ trong Quyết định 254/QĐ-TTg: “Đến năm 2020, phát triển được hệ thống các TCTD đa năng theo hướng hiện đại, hoạt động an toàn, hiệu quả vững chắc với cấu trúc đa dạng về sở hữu, quy mô, loại hình có khả năng cạnh tranh lớn hơn và dựa trên nền tảng công nghệ, quản trị ngân hàng tiên tiến phù hợp với thông lệ, chuẩn mực quốc tế về hoạt động ngân hàng”.
Trên tinh thần đó, phát huy vai trò là một định chế hàng đầu của Việt Nam, luôn tiên phong đi đầu trong thực hiện các chủ trương, chính sách của Nhà nước, trong năm 2016, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đã chủ động kế thừa, phát huy và tiếp tục nỗ lực thực hiện tốt hơn, tích cực hơn những nội dung tái cơ cấu đã đạt được trong giai đoạn trước. Trong đó những kết quả quan trọng có thể kể đến gồm:
Thứ nhất, nỗ lực hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch kinh doanh: BIDV tiếp tục tăng trưởng tích cực cả về quy mô, hiệu quả và chất lượng hoạt động trong năm 2016. Cụ thể, đến cuối 2016, ước tính tổng tài sản của BIDV tăng trưởng gần 17% so với 2015 và đạt trên 1.000 nghìn tỷ đồng. Tổng tín dụng và đầu tư1 đạt 935.500 tỷ đồng, trong đó, dư nợ cho vay nền kinh tế đạt 732 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng 18% so với năm 2015, cơ cấu khách hàng và ngành nghề tiếp tục chuyển . . dịch theo đúng định hướng của Chính phủ. .Nguồn vốn tiếp tục tăng trưởng hợp lý, đến cuối năm, tổng nguồn vốn hoạt động đạt 932.900 tỷ đồng, trong đó huy động vốn tổ chức, dân cư ước đạt 786.000 tỷ đồng, tăng 19% so với năm 2015. Bên cạnh đó, BIDV cũng đạt được kết quả rất tích cực trong kết quả kinh doanh với lợi nhuận trước thuế đạt mức trên 7.500 tỷ đồng.
Đặc biệt, trong năm 2016, BIDV đã triển khai đồng bộ các biện pháp xử lý nợ xấu như: Thực hiện đánh giá, rà soát chất lượng tín dụng, đánh giá khả năng thu hồi để có biện pháp phù hợp với từng khách hàng có dư nợ xấu; Hạn chế phát sinh tăng nợ xấu mới thông qua việc tìm kiếm và cho vay khách hàng tốt đồng thời đẩy mạnh thực hiện các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp khó khăn, tạo điều kiện cho khách hàng ổn định sản xuất kinh doanh để có nguồn trả nợ ngân hàng; Tích cực thực hiện các giải pháp để xử lý nợ xấu, bao gồm xử lý bằng quỹ dự phòng rủi ro, bán nợ, xử lý tài sản đảm bảo, áp dụng các biện pháp quyết liệt để yêu cầu khách hàng trả nợ… Nhờ đó, chất lượng hoạt động tiếp tục được đảm bảo với tỷ lệ nợ xấu ở mức dưới 2%.
Thứ hai, đã đạt được những kết quả tích cực trong tái cơ cấu về mặt hoạt động theo hướng ổn định, bền vững và đa dạng hơn. Theo đó, cuối 2016, dư nợ tín dụng bán lẻ dự kiến chạm mốc 178.000 tỷ đồng, tăng 28,1% so với năm 2015, chiếm 24,5% tổng dư nợ tín dụng, cải thiện 1,8% so với năm 2015. Huy động vốn từ khách hàng cá nhân ước đạt 446.000 tỷ đồng, tăng 24,2% so với năm 2015, chiếm tỷ trọng 56,1% tổng huy động vốn, cải thiện 2,37% so với năm trước. Số khách hàng doanh nghiệp của BIDV cũng dự kiến đạt 205.300 khách hàng (tăng hơn 8% so với 2015, chiếm tỷ trọng 30% tổng lượng doanh nghiệp Việt Nam). Trong đó, số lượng khách hàng doanh nghiệp SME ước đạt 119.000 khách hàng (chiếm tỷ trọng 58% tổng số khách hàng doanh nghiệp của toàn hệ thống; tăng 30% so với 2015, vượt trội so với tốc độ tăng 17% về số doanh nghiệp SME của cả nền kinh tế). Số khách hàng cá nhân tăng 10% so với 2015, đạt trên 8,5 triệu khách hàng, tương ứng khoảng 9% dân số. Bên cạnh đó, cơ cấu về thu nhập của BIDV tiếp tục được đa dạng hóa với thu nhập từ dịch vụ của BIDV năm 2016 đạt 3.800 tỷ đồng, đứng đầu trong hệ thống ngân hàng.
Thứ ba, thực thi tốt các chính sách phát triển kinh tế, trọng tâm là chính sách tiền tệ quốc gia, điều hành tín dụng tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên đồng thời tích cực tham gia một số dự án lớn góp phần phát triển hạ tầng kinh tế xã hội: Ngay từ đầu năm 2016, BIDV đã chủ động ban hành và tích cực triển khai trên 10 văn bản chỉ đạo trong hệ thống, quyết liệt thực hiện có hiệu quả chủ trương của Chính phủ và các chỉ thị, thông tư hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo này, BIDV đã tích cực đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh, nâng cao chất lượng phục vụ hướng tới khách hàng. BIDV cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc tiếp cận nguồn vốn của ngân hàng, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp kinh doanh (startup) với các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường thông qua triển khai 28 gói tín dụng/sản phẩm tín dụng đa dạng với mức lãi suất ưu đãi cho các khách hàng tốt, lĩnh vực ưu tiên (doanh nghiệp khởi nghiệp, siêu nhỏ, SME, FDI), 2 lần giảm và duy trì lãi suất cho vay ở mức cạnh tranh so với thị trường; cho vay lĩnh vực xuất khẩu, lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, cho vay lĩnh vực nông nghiệp nông thôn tăng trưởng khá 19-20%; cho vay theo Nghị định 67 chiếm hơn 50% số tiền cam kết, giải ngân của toàn ngành. Bên cạnh đó, trong năm 2016 BIDV tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò tư vấn, kết nối các doanh nghiệp Việt Nam trong nước và trên thị trường quốc tế thông qua tổ chức thành công trên 80 chương trình, sự kiện đối ngoại, hội nghị, hội thảo kết nối Ngân hàng với khách hàng, xúc tiến đầu tư
phát triển.
Thứ tư, nỗ lực triển khai các biện pháp nâng cao năng lực tài chính và tiếp tục tái cơ cấu các công ty con, công ty liên doanh, liên kết. Theo đó, trong năm 2016, BIDV đã nỗ lực triển khai đồng bộ các biện pháp tăng vốn bằng cách phát hành thêm cổ phần cho nhà đầu tư hiện hữu, phát hành bổ sung trái phiếu tăng vốn và nhất là tích cực làm việc, tiếp xúc với các đối tác tiềm năng có quan tâm sâu sắc đến cơ hội trở thành Nhà đầu tư tài chính, Nhà đầu tư chiến lược nước ngoài tại BIDV. Cũng trong năm 2016, BIDV tiếp tục chỉ đạo quyết liệt các đơn vị công ty con, công ty liên doanh liên kết thực hiện tái cơ cấu với mục tiêu củng cố hoạt động kinh doanh chính, thu hẹp các sản phẩm, lĩnh vực, địa bàn không hiệu quả, tiếp tục khai thác các lĩnh vực, địa bàn tiềm năng, phù hợp với chiến lược phát triển của toàn hệ thống. Đến nay, hoạt động của các công ty con, các đơn vị liên doanh, liên kết đều đảm bảo kinh doanh có lãi, từng bước khắc phục các tồn tại hạn chế theo đúng lộ trình, mục tiêu yêu cầu đề ra tại Đề án tái cơ cấu. Song song với quá trình tái cơ cấu, trên cơ sở phê duyệt chủ trương của NHNN, BIDV và đối tác đã ký kết các Thỏa thuận hợp tác để chuyển đổi Công ty theo mô hình Công ty TNHH hai thành viên trở lên. Phương án chuyển đổi này có ý nghĩa quan trọng nhiều mặt cho BLC, góp phần cải thiện năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động Công ty, cũng như mang lại nhiều lợi ích cho BIDV và hệ thống TCTD Việt Nam khi lần đầu tiên tại Việt Nam phát triển kinh doanh cho thuê tài chính theo mô hình của nước ngoài.
Thứ năm, tái cơ cấu về mặt quản trị của BIDV nhằm nâng cao năng lực quản trị điều hành, quản trị rủi ro, áp dụng những tiêu chuẩn, chuẩn mực thông lệ quốc tế trong hoạt động cũng là một trong những kết quả trong năm 2016. Cụ thể, trong năm 2016, BIDV đã giảm thời gian cấp tín dụng tại chi nhánh rút ngắn từ 2 - 11 ngày (giảm 13% - 65%); giảm 42% số bản gốc mẫu biểu, 45% chữ ký khách hàng, 48% chữ ký của cán bộ ngân hàng; cho phép phê duyệt tín dụng qua thư điện tử. Về quản trị rủi ro, BIDV đã và đang nỗ lực để hoàn thành đúng hạn mục tiêu áp dụng Basel II vào năm 2018; BIDV cũng đã xác lập hệ thống hạn mức kiểm soát (LCS) cho tất cả các nghiệp vụ phát sinh rủi ro thị trường, rủi ro thanh khoản và rủi ro lãi suất sổ ngân hàng; tăng cường công tác cảnh bảo rủi ro hoạt động và khả năng quản lý, theo dõi, giám sát rủi ro. BIDV cũng đã đạt được nhiều bước tiến rõ nét trong áp dụng những mô thức quản trị, tiêu chuẩn theo thông lệ quốc tế trong hoạt động.
Đặc biệt, trong năm 2016, BIDV đã phê duyệt định hướng điều chỉnh mô hình tổ chức giai đoạn 2016-2020, trong đó tập trung vào mục tiêu thực hiện tập trung hóa trong lĩnh vực quản trị rủi ro, quản lý khách hàng lớn, một số nghiệp vụ tác nghiệp, hỗ trợ... về Trụ sở chính; chuẩn bị các điều kiện để từng bước triển khai điều hành theo ngành dọc với một số lĩnh vực; chuyển đổi mạnh mẽ hơn nữa hệ thống mạng lưới của BIDV để nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng, tính chuyên môn hóa, chuyên nghiệp trong nghiệp vụ, tiết kiệm chi phí, nâng cao năng lực quản trị rủi ro và quản lý hiệu quả hoạt động... theo đúng thông lệ quốc tế và phù hợp với điều kiện thị trường tại Việt Nam.
Thứ sáu, tiếp tục đạt được nhiều thành công trong tái cơ cấu về mặt mạng lưới trong năm 2016. Cụ thể, trong năm 2016 BIDV đã tái cấu trúc và điều chuyển địa bàn hoạt động 12 chi nhánh, thành lập mới 08 chi nhánh cấp 1 và 16 phòng giao dịch, nâng tổng số thành 190 chi nhánh và 815 phòng giao dịch... đảm bảo phục vụ ngày càng tốt hơn các nhu cầu đa dạng của khách hàng khắp đất nước. BIDV cũng đã đẩy mạnh phát triển kênh phân phối hiện đại với 1.823 ATM và 31.390 POS, phát triển dịch vụ hiện đại có hàm lượng công nghệ cao như internet banking, mobile banking... Đặc biệt, tháng 7/2016, BIDV đã chính thức khai trương Chi nhánh Yangon, Myanmar, trở thành ngân hàng Việt Nam đầu tiên và duy nhất có hiện diện thương mại chính thức tại Myanmar.
Thứ bảy, tiếp tục thực hiện công tác nghiên cứu, dự báo với các sản phẩm định kỳ và chuyên sâu với chất lượng được khẳng định và tính kịp thời ngày càng được nâng cao, qua đó BIDV đã chủ động nghiên cứu, tham vấn, đề xuất các giải pháp, biện pháp có giá trị cho các cấp Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, NHNN trong việc điều hành nền kinh tế cũng như ngành Ngân hàng. Cuối cùng, trong năm 2016, năng lực công nghệ thông tin của BIDV tiếp tục được cải thiện hỗ trợ mạnh mẽ và tạo nền tảng vững chắc thúc đẩy hoạt động kinh doanh. Theo đó, năm 2016, BIDV đã nhận được nhiều phần thưởng quan trọng về CNTT như Giải thưởng Sao Khuê 2016 cho 2 sản phẩm Homebaking và IMAP; Giải thưởng “Ngân hàng Việt Nam tốt nhất về Công nghệ và Vận hành 2016” do Tạp chí Asian Banking và Finance
bình chọn...
Kết thúc năm 2016, bước sang năm 2017, BIDV xác định đây là năm đầu tiên của giai đoạn triển khai tái cơ cấu BIDV giai đoạn 2 với phương châm “Kỷ cương - Trách nhiệm - Hiệu quả”. Trong đó, BIDV xác định các nhiệm vụ trọng tâm lớn gồm: (1) Nỗ lực triển khai kế hoạch kinh doanh ngay từ những ngày đầu năm phấn đấu hoàn thành tốt nhất các mục tiêu, chỉ tiêu kế hoạch đề ra; (2) Tiếp tục thực hiện tốt nhiệm vụ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội được Chính phủ, NHNN giao phó; (3) Triển khai phương án nâng cao năng lực tài chính giai đoạn 2017 - 2021 trong đó tập trung ưu tiên triển khai các biện pháp tăng vốn từ các kênh nhà đầu tư chiến lược, đầu tư tài chính, phát hành riêng lẻ và phương án phát hành cổ phần ưu đãi cho người lao động, đồng thời thực hiện kiểm soát chất lượng tài sản có, cơ cấu tài sản hợp lý, tiết kiệm chi phí, giảm đầu tư lãng phí; (4) Tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, ưu tiên đẩy mạnh tín dụng bán lẻ, SME, FDI; (5) Tiếp tục cơ cấu danh mục tín dụng, kiểm soát chặt chẽ chất lượng tín dụng, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác xử lý thu hồi nợ; (6) Điều hành cân đối vốn đảm bảo hài hòa 3 mục tiêu an toàn - hiệu quả - quy mô; (7) Tạo bước chuyển đột phá trong bán lẻ, chú trọng phát triển và gia tăng các nguồn thu dịch vụ; (8) Phân bổ nguồn lực tài chính hợp lý, chi tiêu tương ứng hiệu quả mang lại; (9) Nâng cao năng lực quản trị điều hành gắn liền với kỷ cương, kỷ luật toàn hệ thống; và (10) Củng cố hiệu quả hoạt động mạng lưới và tiếp tục đẩy mạnh năng lực cạnh tranh.
Bên cạnh đó, để quá trình tái cơ cấu giai đoạn 2 của toàn hệ thống các TCTD cũng như của BIDV được thuận lợi, BIDV đề xuất một số nội dung cần được Chính phủ và NHNN tập trung giải quyết gồm: (1) Hoàn thiện khung pháp lý về mua bán, sáp nhập, hợp nhất các TCTD; (2) Nâng cao năng lực tài chính đối với các TCTD, đặc biệt là các NHTMNN; (3) Tập trung xử lý dứt điểm nợ xấu thông qua thành lập thị trường mua bán nợ tập trung với 2 tiền đề là sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài và công khai minh bạch thông tin trên thị trường; (4) Đẩy mạnh tái cơ cấu hoạt động và quản trị các NHTM, trong đó tập trung áp dụng các chuẩn mực thông lệ quốc tế trong quản trị rủi ro, quản trị hoạt động, năng lực thể chế; (5) Phát triển cân bằng các khu vực trong hệ thống tài chính gồm ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm; và (6) Xây dựng các tập đoàn tài chính ngân hàng lớn mạnh, mang tầm cỡ khu vực và quốc tế, sẵn sàng cho hội nhập quốc tế.
1Tổng dư nợ tín dụng và đầu tư gồm dư nợ trái phiếu VAMC, tiền gửi, cho vay các TCTD khác, chứng khoán kinh doanh, chứng khoán đầu tư và góp vốn đầu tư dài hạn.
Phan Đức Tú
Nguồn: Tạp chí Ngân hàng số 1+2 năm 2017