Từ ngày 03/6/2024, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) sẽ bán vàng trực tiếp cho 4 ngân hàng gồm: Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) và Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) để các ngân hàng này bán vàng trực tiếp tới người dân. Theo các chuyên gia, đây là phương án cần thiết, phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Mục đích của bán can thiệp vàng là để thu hẹp khoảng cách giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế quy đổi.
Quyết tâm bình ổn thị trường vàng
Liên quan đến các giải pháp quản lý thị trường vàng, tại phiên thảo luận của Quốc hội chiều 29/5, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, giá vàng trong nước tăng cao, diễn biến phức tạp là diễn biến chung của các nước trên thế giới, không chỉ riêng Việt Nam. Trước bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm và có nhiều chỉ đạo quyết liệt NHNN, các bộ, ngành thực hiện chức năng theo quy định tại Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng (Nghị định 24) để thu hẹp chênh lệch giá vàng.
NHNN quyết tâm bình ổn thị trường vàng trong nước (Nguồn ảnh: Internet)
Thống đốc NHNN cho biết, việc thu hẹp chênh lệch giá vàng cũng là nhiệm vụ rất thách thức khi phải thực hiện trong điều kiện giá vàng thế giới biến động rất phức tạp. Trước tình hình đó, NHNN đã thực hiện tăng cung vàng ra thị trường. Việc đấu thầu vàng thời gian vừa qua kế thừa theo cách làm của năm 2013 với kỳ vọng tăng cung ra thị trường, từ đó giá sẽ giảm dần.
Theo đó, để thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, trong thời gian vừa qua, NHNN đã tổ chức 9 phiên đấu thầu, cung ứng ra thị trường 48.500 lượng vàng SJC, tương đương hơn 1,8 tấn vàng.
Tuy nhiên, mức chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC trong nước và giá vàng thế giới vẫn ở mức cao, khoảng trên 20%. Trả lời báo chí mới đây, Phó Thống đốc NHNN Phạm Quang Dũng cho rằng, bên cạnh các yếu tố mang tính thị trường như quan hệ cung - cầu, không loại trừ khả năng có các hành vi phạm pháp, thao túng, làm giá, gây mất ổn định thị trường vàng.
Theo Phó Thống đốc NHNN Phạm Quang Dũng, nhằm đảm bảo thực hiện thành công mục tiêu bình ổn thị trường theo chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, NHNN sẽ thực hiện bán vàng trực tiếp cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước để các ngân hàng này bán vàng trực tiếp tới người dân. Mục tiêu là sớm thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng ở trong nước và thế giới về mức phù hợp và bền vững.
Song song với biện pháp kể trên, NHNN cũng đang phối hợp với Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương và Thanh tra Chính phủ tổ chức thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng đối với các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp và sẽ kiên quyết xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm pháp luật (nếu có).
Phó Thống đốc NHNN Phạm Quang Dũng nhấn mạnh: “Với nguồn lực dồi dào và các công cụ hiện có, NHNN có đủ khả năng và quyết tâm để bình ổn thị trường, đạt được mục tiêu như đã nêu trên. Chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới sẽ nhanh chóng được thu hẹp một cách bền vững”.
Do đó, trước những diễn biến phức tạp của giá vàng trong nước và thế giới, NHNN khuyến cáo người dân cần rất thận trọng khi tham gia giao dịch vàng để giảm thiểu rủi ro cho chính mình.
Theo các chuyên gia, giải pháp của NHNN là cần thiết, phù hợp trong bối cảnh hiện nay.
TS. Trương Văn Phước - Nguyên Quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia cho rằng, phương án NHNN bán vàng trực tiếp cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước là phương án phù hợp trong giai đoạn hiện nay. Mục đích của bán can thiệp vàng là để thu hẹp khoảng cách giá vàng trong nước và giá vàng quốc tế quy đổi. Nhưng trước đây với phương án đấu thầu thì chứng tỏ khoảng cách này không thu hẹp là bao. Bởi vì can thiệp là để giá xuống, mà đấu thầu là chọn giá cao nhất để bán cho người dự thầu lại với giá khởi điểm sát giá thị trường thì làm sao thành công được.
“Nay NHNN bán cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước để từ đó các ngân hàng này bán ra thị trường thì tôi nghĩ sẽ thành công, tức là khoảng cách chênh lệch giá trong nước và nước ngoài sẽ nhanh chóng được thu hẹp. Vấn đề là: NHNN bán cho ngân hàng thương mại giá nào và các ngân hàng thương mại bán ra thị trường giá nào”.
TS. Trương Văn Phước phân tích thêm: “Điểm cốt yếu nhất trong phương án can thiệp mới này thì chính là cơ chế giá”. Theo TS. Trương Văn Phước, phương án này cần xác định cách tiếp cận rõ ràng là ngân hàng thương mại nhận ủy thác vàng từ NHNN và bán ra thị trường theo giá NHNN quy định. “Không đặt ra yêu cầu để các ngân hàng thương mại kiếm lời trong nghiệp vụ uỷ thác này. Chẳng hạn, giá thị trường 88 triệu đồng/lượng vàng trong khi giá nhập khẩu 72 triệu đồng/lượng, chênh lệch 16 triệu. NHNN quy định giá bán ra thị trường là 86 triệu đồng/lượng thì các ngân hàng thương mại mua vàng từ NHNN với giá 85 triệu 9 trăm nghìn, tức hưởng phí hoa hồng ủy thác 100 nghìn đồng/lượng vàng. Mỗi lần bán can thiệp thì thu hẹp chênh lệch giá xuống khoảng 2 triệu đồng” - TS. Trương Văn Phước nhấn mạnh.
Đánh giá về động thái trên của NHNN, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, đây là một giải pháp cần thiết trong bối cảnh hiện nay nhằm thực hiện tốt định hướng và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trên ba phương diện:
Một là, nguồn cung vàng miếng được tăng lên một cách cụ thể, trực tiếp (do không bị găm giữ hay đầu cơ), đến thẳng tay người tiêu dùng.
Hai là, đảm bảo giá hợp lý hơn trên cơ sở NHNN căn cứ vào giá vàng thế giới cộng thêm các khoản chi phí cần thiết, qua đó góp phần giảm chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế.
Ba là, đảm bảo tính công khai, minh bạch hơn khi các thông tin mua - bán vàng được công khai, giao dịch mua bán vàng có hóa đơn điện tử...
Theo TS. Cấn Văn Lực, cách làm này có thể tận dụng mạng lưới chi nhánh của các ngân hàng thương mại lớn. “Việc này cùng với việc tăng cường thanh, kiểm tra đối với các doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh vàng, cũng sẽ góp phần giảm thiểu tình trạng găm hàng, buôn lậu, trục lợi chính sách...” - TS. Cấn Văn Lực đánh giá.
Đánh giá những động thái mới nhằm bình ổn thị trường vàng từ NHNN, chuyên gia kinh tế Trần Duy Phương nhấn mạnh: "Với tiềm lực và quyết tâm của NHNN cũng như chỉ đạo của Chính phủ, giá vàng SJC về khoảng 80 triệu đồng/lượng là trong tầm tay". Về dài hạn, để có một thị trường vàng ổn định, hiệu quả, các chuyên gia cho rằng, phải xây dựng một thị trường vàng chuyên nghiệp theo các chuẩn mực quốc tế. Ở đó thị trường được tiếp nhận các công cụ, các dịch vụ theo quy luật cung cầu và rời xa dần tập quán mua bán vàng dưới dạng vật chất. Một thị trường với các chứng chỉ vàng, các giao dịch vàng tài khoản… sẽ cho thấy các tiện ích vượt trội so với vàng vật chất mà người dân tiếp nhận. Các chứng chỉ vàng hay giao dịch vàng tài khoản thì mức giá chính là giá quốc tế rồi. Cho nên cần phải chỉnh sửa Nghị định số 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng để có một khuôn khổ pháp lý hội nhập quốc tế sâu hơn, có một thị trường chuyên nghiệp hơn.
Đảm bảo công khai, minh bạch trong mua bán vàng
Về phía các ngân hàng thương mại nhà nước, hướng ứng chủ trương của NHNN, ông Lê Ngọc Lâm -Tổng Giám đốc BIDV nhận định: “Đây là chủ trương đúng đắn của NHNN. Về phía BIDV, đã triển khai đồng bộ các giải pháp, đồng thời ngân hàng cũng hoàn thiện thủ tục thiết lập quan hệ giao dịch mua, bán vàng miếng với NHNN”.
Theo đó, BIDV thiết lập mạng lưới phân phối ở các địa bàn chính về kinh doanh vàng (Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Bà Rịa -Vũng Tàu…), trước mắt là triển khai ngay tại Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Hà Nội. BIDV sẽ công bố danh sách các điểm bán vàng miếng nêu trên, thời gian bắt đầu thực hiện bán vàng miếng trên website của ngân hàng. Giá bán vàng sẽ được công bố công khai hàng ngày trên website của ngân hàng.
Về phía Agribank, ông Phạm Toàn Vượng - Tổng Giám đốc ủng hộ: “Đây là một chủ trương kịp thời, đúng đắn và trách nhiệm của NHNN cũng như cả hệ thống ngân hàng thương mại”.
Với lợi thế mạng lưới giao dịch rộng khắp, Agribank đã triển khai đầy đủ các điều kiện cần thiết để có thể sẵn sàng bắt đầu cung ứng vàng cho người dân từ ngày 03/6/2024. Trước mắt, Agribank cũng tổ chức thực hiện tại Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và theo dõi diễn biến thị trường để tiếp tục triển khai mở rộng hơn, đảm bảo phù hợp với nhu cầu thị trường.
Đối với khách hàng cá nhân, Agribank cho biết, các thủ tục sẽ rất thuận tiện, đơn giản, tuy nhiên khách hàng cũng cần lưu ý các thủ tục liên quan đến định danh của cá nhân và tuân thủ một số quy định giao dịch, thanh toán hợp pháp về hóa đơn và phòng chống rửa tiền.
Ông Phạm Toàn Vượng lưu ý: “Việc xuất hóa đơn, thanh toán qua tài khoản, giúp khẳng định được giao dịch hợp pháp, cũng là khẳng định quyền sở hữu của người mua; đồng thời điều này cũng giúp cơ quan quản lý nhà nước nắm bắt được các giao dịch, lượng vàng luân chuyển trong cá nhân, tổ chức và các đơn vị được phép kinh doanh vàng”.
Đồng thời, Tổng Giám đốc Agribank cũng khẳng định: “Với chức trách của ngân hàng thương mại, chúng tôi đảm bảo cung ứng nhu cầu hợp pháp của người dân. Về giá bán, chúng tôi tham gia vào thị trường để bán vàng, không vì mục đích lợi nhuận mà quan trọng nhất là thực hiện mục tiêu giảm chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế so với hiện nay”.
Vietcombank cho biết, sẽ bán vàng tại 6 địa điểm ở Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh trực tiếp cho người dân. Người mua có thể sử dụng tiền mặt hoặc chuyển khoản ngân hàng. Tuy nhiên, ngân hàng sẽ chỉ bán chứ không mua lại vàng từ người dân.
Theo thông tin vừa công bố, kể từ ngày 03/6/2024, Vietcombank sẽ triển khai bán vàng miếng SJC trực tiếp tới khách hàng cá nhân là người Việt Nam. Về địa điểm bán vàng, trước mắt tại 6 điểm giao dịch tại địa bàn Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Về giá bán vàng, Vietcombank sẽ căn cứ vào giá mua vàng miếng từ NHNN để xác định và công bố giá bán vàng miếng SJC tại website và các địa điểm bán vàng nêu trên.
Về cách thức mua vàng, khách hàng đến trực tiếp các địa điểm bán vàng của Vietcombank nêu trên để giao dịch, thực hiện thanh toán bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản và nhận vàng giao ngay, hóa đơn bán hàng được cung cấp cho khách hàng mua vàng theo hình thức hóa đơn điện tử.
Vietcombank cũng thông tin đã được cơ quan chức năng chính thức cấp phép kinh doanh vàng miếng và đang hoàn tất các điều kiện để đảm bảo việc triển khai bán vàng miếng trực tiếp tới người dân một cách thuận tiện, an toàn, minh bạch, qua đó góp phần thực hiện mục tiêu thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới về mức phù hợp, bền vững.
Ngoài ra, ngân hàng cũng lưu ý trong trường hợp dự kiến mua vàng với khối lượng lớn, để đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật về phòng chống rửa tiền, khách hàng chuẩn bị sẵn thông tin để khai báo hoặc thực hiện mở tài khoản tại ngân hàng này trước khi giao dịch hoặc thực hiện thanh toán bằng hình thức chuyển khoản để thuận tiện, nhanh chóng hơn trong giao dịch.
Đồng thời, ngân hàng nhấn mạnh sẽ chỉ bán vàng miếng SJC cho khách hàng cá nhân và không mua vàng miếng SJC từ khách hàng.
Linh Chi