Trở lại huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái vào đúng những ngày mưa cuối tháng 9/2023 do ảnh hưởng của áp thấp nhiệt đới, song những gam màu xám đất trời chẳng thể làm vơi đi sắc vàng óng ả của lúa chín chảy tràn trên các thửa ruộng bậc thang. Một vụ mùa bội thu vốn là ước mơ của người dân vùng cao trước kia giờ đã trở thành thứ yếu. Niềm tin và hi vọng đổi đời của bà con ở huyện Mù Cang Chải nói riêng và tỉnh Yên Bái nói chung giờ lại đặt dưới những vạt rừng, bản làng với các phương thức làm ăn, sản xuất hàng hóa mang tính thị trường, giúp người dân xây dựng một nền tảng kinh tế vững chãi hướng tới làm giàu.
Hộ gia đình anh Thào A Phổng, sinh năm 1981, dân tộc Mông, ở bản Hua Khắt, xã Nậm Khắt, huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái là hộ nghèo của xã Nậm Khắt. Năm 2010, Thào A Phổng mạnh dạn vay vốn chương trình hộ nghèo từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện Mù Cang Chải với số tiền 15 triệu đồng để chăn nuôi trâu, đến năm 2015, Thào A Phổng trả hết nợ cho ngân hàng và thoát nghèo. Nhận thấy vốn vay ưu đãi giúp gia đình anh có cơ hội đổi đời, Thào A Phổng tiếp tục vay 50 triệu đồng chương trình hộ cận nghèo để đầu tư mở rộng diện tích trồng cây hồng giòn. Sau 5 năm chăm sóc vườn hồng giòn, năm 2020, gia đình anh đã trả hết nợ cho ngân hàng và tích lũy được số vốn nhỏ. Năm 2021, Thào A Phổng đã đăng kí vay 50 triệu đồng thuộc chương trình hộ sản xuất, kinh doanh vùng khó khăn để quây lưới thép làm trang trại chăn thả lợn dưới tán những cây hồng với diện tích khoảng 3.000 m2; năm 2022, gia đình anh vay thêm 90 triệu đồng chương trình giải quyết việc làm để xây dựng 260 m2 chuồng trại, mua 10 con lợn nái sinh sản, 02 con lợn đực giống và ngô, sắn làm thức ăn chăn nuôi... Đến nay, mô hình trồng cây hồng giòn kết hợp với chăn nuôi lợn rừng của gia đình Thào A Phổng đang phát triển tốt, cho hiệu quả kinh tế cao với bình quân một năm xuất chuồng từ 50 - 60 con lợn và 40 triệu đồng tiền thu từ hồng giòn, đưa tổng thu nhập của gia đình lên 200 triệu đồng/năm. Từ nguồn thu này, gia đình Thào A Phổng đã dựng được căn nhà mới khang trang, mua sắm đầy đủ các trang thiết bị trong nhà, đồng thời, có điều kiện cho hai con được theo học đầy đủ và trở thành hộ thoát nghèo bền vững.
.JPG)
Hộ gia đình Thào A Phổng, dân tộc Mông, bản Hua Khắt, xã Nậm Khắt,
huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái vay vốn tín dụng chính sách phát triển mô hình
trồng cây hồng giòn kết hợp với chăn nuôi lợn rừng cho hiệu quả kinh tế cao
Bên cạnh việc cho hộ đồng bào dân tộc vay vốn tín dụng ưu đãi đầu tư vào những lĩnh vực sản xuất, kinh doanh truyền thống như trồng rừng, chăn nuôi gia súc, trong những năm gần đây, NHCSXH tỉnh Yên Bái còn chỉ đạo các đơn vị cơ sở phối hợp với các hội, đoàn thể làm ủy thác hướng dẫn người vay đầu tư vốn vào các lĩnh vực mới như phát triển du lịch cộng đồng ở các huyện vùng cao Trạm Tấu, Mù Cang Chải, thị xã Nghĩa Lộ. Với sự trợ lực từ NHCSXH tỉnh Yên Bái, bà con đồng bào dân tộc nơi đây đã phát huy lợi thế địa phương là du lịch làm điểm tựa phát triển kinh tế, trong đó có gia đình Hảng A Dò ở bản La Pán Tẩn, xã La Pán Tẩn là một ví dụ điển hình. Năm 2016, gia đình Hảng A Dò vay vốn NHCSXH huyện Mù Cang Chải 50 triệu đồng thuộc chương trình hộ sản xuất, kinh doanh vùng khó khăn đầu tư sửa nhà, mua chăn, đệm để cho khách du lịch thuê. Năm 2019, Hảng A Dò tiếp tục đăng kí vay thêm 50 triệu đồng thuộc nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm hỗ trợ đoàn viên thanh niên phát triển khởi nghiệp mô hình du lịch cộng đồng Homestay; với số vốn vay thêm, gia đình Hảng A Dò đã đầu tư mở rộng mô hình kinh doanh du lịch lên 11 phòng riêng và 01 phòng ngủ cộng đồng cho 30 người. Nguồn vốn vay từ NHCSXH cũng đã tạo việc làm ổn định cho 02 lao động trong gia đình Hảng A Dò, đồng thời mang lại nguồn thu nhập khá với doanh thu khoảng 200 triệu đồng/năm, đời sống kinh tế gia đình Hảng A Dò cũng nhờ đó mà ngày càng phát triển.
Hay như hộ gia đình Lò Văn Ly ở tổ 5, thị trấn Mù Cang Chải, năm 2021, gia đình vay vốn NHCSXH huyện Mù Cang Chải 50 triệu đồng thuộc chương trình giải quyết việc làm để đầu tư phát triển du lịch cộng đồng. Với số vốn này, Lò Văn Ly đã đầu tư sửa sang lại nhà, mua chăn, ga, gối, đệm, rèm, màn, tivi, tủ lạnh, bình nóng lạnh… để cho khách du lịch thuê. Nhờ nhạy bén và siêng năng trong thực hiện mô hình du lịch cộng đồng đã giúp đồng vốn vay từ NHCSXH phát huy hiệu quả khi lượng khách đến thuê phòng nghỉ ngày càng tăng; mỗi năm gia đình anh Lò Văn Ly thu nhập khoảng 250 triệu đồng, đời sống kinh tế ngày càng trở nên khá giả.
Phó Giám đốc NHCSXH tỉnh Yên Bái, Đỗ Long Thảo cho biết, hiện toàn tỉnh có 97 hộ vay vốn để kinh doanh du lịch cộng đồng với dư nợ 6,8 tỉ đồng, tập trung ở huyện Mù Cang Chải 73 hộ với dư nợ 5,4 tỉ đồng; thị xã Nghĩa Lộ 13 hộ với dư nợ 1 tỉ đồng; huyện Trạm Tấu 07 hộ, dư nợ 0,4 tỉ đồng...
Đó chỉ là một vài nét chấm phá trong bức tranh phát triển kinh tế của đồng bào dân tộc thiểu số ở Yên Bái vươn lên phát triển kinh tế bền vững bằng nguồn vốn tín dụng chính sách.
Với sự trợ lực từ NHCSXH tỉnh Yên Bái, hộ đồng bào dân tộc thiểu số đã vay vốn
đầu tư kinh doanh du lịch cộng đồng cho thu nhập ổn định
Là tỉnh vùng núi phía Tây Bắc, nơi có 30 dân tộc anh em cùng sinh sống với số hộ dân tộc thiểu số chiếm 50% dân số toàn tỉnh (120 nghìn hộ), trong những năm qua, NHCSXH tỉnh Yên Bái đã tập trung nguồn lực đầu tư hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số phát triển kinh tế. Tính đến ngày 25/9/2023, tổng dư nợ cho vay đồng bào dân tộc thiểu số đạt trên 3.200 tỉ đồng, chiếm 68% tổng dư nợ tín dụng chính sách trên địa bàn tỉnh, với trên 66 nghìn hộ còn dư nợ.
Trong 8 tháng đầu năm 2023, NHCSXH tỉnh Yên Bái đã cho vay 17.765 lượt hộ với số tiền 927 tỉ đồng, trong đó có 12.286 lượt hộ đồng bào dân tộc thiểu số với số tiền 646,8 tỉ đồng. Riêng cho vay thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2030, giai đoạn 1: Từ năm 2021 đến năm 2025 theo Nghị định số 28/2022/NĐ-CP ngày 26/4/2022 của Chính phủ, từ đầu năm 2023 đến nay, NHCSXH tỉnh Yên Bái đã giải ngân được cho 498 hộ, với số tiền 24 tỉ đồng. Đến hết tháng 8/2023, dư nợ tại 137 xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là 4.036,5 tỉ đồng, chiếm 87,9% tổng dư nợ toàn tỉnh, với 72.466 hộ còn dư nợ.
Năm 2023, NHCSXH tỉnh Yên Bái được giao kế hoạch tăng trưởng các chương trình tín dụng theo Nghị định số 28/2022/NĐ-CP là 32 tỉ đồng, theo đó, NHCSXH đã tham mưu Trưởng Ban đại diện Hội đồng quản trị NHCSXH tỉnh giao chỉ tiêu cho các đơn vị cấp huyện kịp thời; đồng thời, NHCSXH đã phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội làm ủy thác cấp xã hướng dẫn khách hàng thuộc đối tượng thụ hưởng chính sách lập hồ sơ vay vốn, thẩm định và giải ngân cho vay kịp thời. Đến hết tháng 8/2023, NHCSXH tỉnh Yên Bái đã thực hiện giải ngân cho 498 khách hàng vay vốn với số tiền hơn 24 tỉ đồng (thực hiện các chính sách: Hỗ trợ đất sản xuất, chuyển đổi nghề: 135 hộ, số tiền 9,74 tỉ đồng; hỗ trợ làm nhà ở: 363 hộ, số tiền 14,3 tỉ đồng). Còn gần 8 tỉ đồng sẽ tiếp tục giải ngân trong các tháng cuối năm 2023 theo tiến độ làm nhà ở của đối tượng thụ hưởng.
“Nguồn vốn tín dụng chính sách đã góp phần hỗ trợ bà con phát triển kinh tế hộ gia đình, tạo việc làm cho người lao động, từ đó góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Yên Bái. Đã có rất nhiều mô hình hộ đồng bào dân tộc thiểu số nhờ vay vốn tín dụng chính sách làm ăn có hiệu quả, kinh tế phát triển, thoát nghèo bền vững và trở thành hộ khá, hộ giàu ở địa phương, trở thành tấm gương có sức lan tỏa mạnh mẽ cho cộng đồng bà con dân tộc thiểu số học tập”, ông Đỗ Long Thảo cho biết.
Để nhân rộng các mô hình hộ vay sử dụng vốn vay có hiệu quả, ngoài đầu tư vốn cho hộ vay, hằng năm, NHCSXH tỉnh Yên Bái còn tham mưu Trưởng Ban đại diện Hội đồng quản trị NHCSXH phát động thi đua “Hộ vay vốn tín dụng chính sách tiêu biểu” trên phạm vi toàn tỉnh để tuyên dương, khen thưởng nhằm tạo động lực cho hộ vay có ý chí vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng.
Vốn tín dụng chính sách đã góp phần quan trọng giúp hộ đồng bào dân tộc thiểu số giảm nghèo, thực hiện các chương trình an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới, đặc biệt, góp phần đẩy lùi tín dụng đen ở khu vực nông thôn, qua đó, đã thay đổi bộ mặt nông thôn trên phạm vi toàn tỉnh Yên Bái.
Bên cạnh những kết quả đạt được, trong năm qua, việc triển khai các chương trình tín dụng chính sách trên địa bàn tỉnh Yên Bái vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc như một số hộ vay vốn thuộc nhóm đối tượng ưu tiên của Chương trình cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở là người già, neo đơn, không nơi nương tựa, không có khả năng lao động, do vậy, khả năng trả lãi hằng tháng và trả nợ gốc khi đến hạn rất khó khăn.
Thực hiện Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách các xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2025, số xã thuộc vùng khó khăn trên địa bàn tỉnh Yên Bái giảm 88 xã so với trước đây, một số chính sách tín dụng đối với đồng bào dân tộc thiểu số vùng khó khăn như chính sách cho vay hộ sản xuất, kinh doanh vùng khó khăn, chính sách cho vay thương nhân vùng khó khăn sẽ không được tiếp tục triển khai thực hiện. Trong khi đó, nhu cầu vốn để phát triển kinh tế hộ gia đình của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Yên Bái vẫn rất lớn. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn, NHCSXH tỉnh Yên Bái đề xuất Chính phủ chưa áp dụng các chính sách tín dụng ưu đãi đối với đối tượng đồng bào dân tộc thiểu số có đời sống quá khó khăn, già cả, neo đơn, không có khả năng lao động, tàn tật, mắc bệnh hiểm nghèo; trước mắt cần phải có lộ trình cho các hộ kể trên ổn định đời sống, đảm bảo an sinh xã hội như việc ưu tiên các chính sách trợ cấp, bảo trợ xã hội...
Từ thực tiễn năng lực sử dụng vốn ưu đãi để đầu tư vào sản xuất, kinh doanh của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế cho thấy, rất cần sự lồng ghép, phối hợp các chương trình khuyến nông, khuyến lâm với hoạt động đầu tư tín dụng chính sách để hộ vay biết cách làm ăn kinh tế mang lại hiệu quả thiết thực từ các chương trình. Chính quyền địa phương và các hội, đoàn thể cần chung tay giúp đỡ hộ nghèo, hộ dân tộc thiểu số nghèo để họ tự tin, tự lực vươn lên thoát nghèo bền vững. Đặc biệt, các ngành chức năng cần nghiên cứu triển khai những mô hình, dự án phát triển kinh tế phù hợp với điều kiện địa phương, với trình độ của hộ dân tộc thiểu số nghèo và phải có tính ổn định, lâu dài mới có thể giúp hộ dân tộc thiểu số nghèo thuộc vùng đặc biệt khó khăn thoát nghèo bền vững.
Đồng thời, Chính phủ cần tiếp tục cho kéo dài chính sách cho vay hộ sản xuất, kinh doanh vùng khó khăn, chính sách cho vay thương nhân vùng khó khăn thêm 5 năm, sau khi các đơn vị cấp xã ra khỏi vùng khó khăn để đảm bảo kết quả xây dựng nông thôn mới được duy trì bền vững.
Về phía NHCSXH tỉnh Yên Bái, bên cạnh việc tiếp tục đáp ứng nhu cầu vay vốn của người nghèo và đối tượng chính sách phát triển kinh tế bền vững, góp phần xây dựng nông thôn mới, trong những năm tới, cần tiếp tục phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội tuyên truyền chuyển đổi số đến những vùng đồng bào dân tộc thiểu số, giúp họ áp dụng và phát huy tốt hơn vốn vay tín dụng chính sách.
Minh Ngọc (Hà Nội)