Các công ty Fintech hiện đang thay đổi lịch trình trả lương để đặt thêm sức mạnh chi tiêu cho người lao động, cứu khách hàng khỏi thảm họa tài chính. Ngoài ra, khi công nghệ được áp dụng và các ngân hàng bắt đầu chú ý và nhận ra rằng họ đang nhận được một phần nhỏ hơn của tiền gửi trực tiếp, họ có thể phải bắt đầu cung cấp các dịch vụ tương tự và phí thấu chi thấp hơn - một lợi ích khác cho người tiêu dùng. Dưới đây là một số kinh nghiệm cho mô hình thanh toán linh hoạt của một số tổ chức, doanh nghiệp trên thế giới.
Gusto - Công ty về dịch vụ quản trị nhân sự, thanh toán trả lương và phụ cấp trực tuyến (Mỹ), luôn có mục tiêu hướng tới việc nghiên cứu những bài toán nhằm đơn giản hóa công việc quản lý lương cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMB). Theo một báo cáo của Gusto, trong năm qua, số đăng ký cho công việc này đã vượt qua 100.000 khách hàng.
Mỗi tiểu bang của Hoa Kỳ đều có bộ luật lao động đa dạng và phức tạp của riêng mình, khiến SMB khó tìm được sản phẩm lương phù hợp. Gusto đã phát triển sản phẩm quản lý phù hợp để giải quyết bài toán khó đó. Không dừng lại ở đó, Gusto bắt đầu thử nghiệm hệ thống thanh toán linh hoạt (Flexible Pay) của mình tại Texas vào năm 2018 và sẽ triển khai mở rộng chương trình trên cơ sở khách hàng tại Hoa Kỳ. Một trong những lý do cho việc lựa chọn thử nghiệm tại Texas có lẽ là do thực tế, cứ 12 người dân ở đây thì có một người phải vay khẩn trước ngày lĩnh lương - tỷ lệ cao hơn 45% so với số liệu trung bình của toàn nước Mỹ.
Flexible Pay là gì mà lại liên quan tới việc người lao động phải vay nợ trước kỳ lương? Đồng sáng lập và CEO Joshua Reeves của Gusto nói rằng, lịch trình thanh toán hai tuần không còn tồn tại trong thế giới ngày nay. Đó là hậu quả của việc tính thuế thủ công và được thiết lập ở Hoa Kỳ gần 90 năm trước. Ngay cả một đứa trẻ đánh giày ở trên phố cũng có thu nhập trực quan hơn so với nhân công tri thức hiện đại. Ngoài ra, có một sự trớ trêu là các nhân viên bị chấm dứt hợp đồng lại trải nghiệm dịch vụ trả lương tốt hơn nhiều so với nhân viên thông thường: Họ được thanh toán vào ngày làm việc cuối cùng chứ không phải chờ lịch trình trả lương tiêu chuẩn. Với công nghệ hiện đại, nhân viên không nên buộc phải chờ đợi hàng tuần để được trả tiền. Nhà tuyển dụng đủ điều kiện hợp tác với Gusto có thể bắt đầu cung cấp Flexible Pay thông qua nền tảng Gusto. Nền tảng tự động tính toán, thực hiện thanh toán và nộp tất cả các loại thuế có liên quan, cho phép các nhà tuyển dụng đủ điều kiện sử dụng giải pháp mà không phải thay đổi lịch trình thanh toán hiện tại hoặc tần suất trả lương. Flexible Pay cho nhân viên tự do lựa chọn lịch thanh toán của riêng họ và được trả tiền khi họ muốn. Lần đầu tiên, nhân viên có thể được trả tiền cho số giờ họ đã làm việc với một vài cú nhấp chuột đơn giản từ tài khoản Gusto của họ. Đó thực sự là một tin vui đối với hàng triệu người Mỹ, những người có thể không có đủ 400 đô la chi phí khẩn cấp và cho những người muốn linh hoạt hơn trong ngân sách hàng ngày của họ. Rất nhiều người lao động phải trông chờ tiền lương từng ngày, nếu lương về chậm chỉ một hai ngày là họ buộc phải đi vay hoặc dùng thẻ tín dụng lãi suất cao để có tiền sinh hoạt.
Sự kỳ diệu của Flexible Pay có lợi cho cả người sử dụng lao động. Họ có thêm một ưu đãi cho nhân viên mà không phải thực hiện bất kỳ công việc nặng nhọc nào vì Gusto lo tất cả mọi thứ, vì vậy, không cần phải chạy một bảng lương ngoài chu kỳ hoặc tính thuế vì hệ thống tự động xử lý tất cả những việc đó. Khi một nhà tuyển dụng cung cấp Flexible Pay cho nhân viên của họ, Gusto tạm ứng tiền lương để nhân viên được trả tiền ngay sau một ngày. Nói cách khác, dòng tiền của doanh nghiệp sẽ không bị ảnh hưởng.
Chìa khóa cho tính năng mới này là Gusto có dữ liệu ngày càng tăng về các doanh nghiệp nhỏ. Gusto hiện phục vụ các doanh nghiệp nhỏ ở Hoa Kỳ và có quyền truy cập toàn diện vào dữ liệu tài chính và bảng lương của khách hàng của mình. Với việc tích hợp vào các dịch vụ bảng chấm công và mô hình rủi ro phù hợp, Gusto có thể dự đoán chính xác mức lương mà một công nhân đã kiếm được và có thể ứng trước tiền với mức rủi ro tối thiểu cho chính họ.
Một thách thức lớn đối với Gusto là làm thế nào để đối chiếu sổ sách của người sử dụng lao động với lịch trình lương bất thường mà nhân viên mong muốn. Gusto xử lý tất cả các dịch vụ hậu trường một cách minh bạch, bao gồm cả khấu trừ thuế, để đối với người sử dụng lao động, việc phân phối tiền lương vẫn thể hiện bình thường trên sổ sách kế toán. Điều đó có nghĩa là trên thực tế Gusto đang cho các công ty vay tiền, vì nó đang trả lương trước. Gusto đang tài trợ cho các khoản vay bằng tiền của họ, nhưng theo thời gian, công ty hy vọng sẽ tạo ra một cơ sở tài chính để bảo lãnh cho sản phẩm.
Với lãnh đạo công ty Gusto, Flexible Pay là điều đúng đắn cần làm. Họ tin rằng trong dài hạn, khi những người làm công đã quen với khả năng linh hoạt tài chính và sự tiện lợi mà sản phẩm đem lại, tính năng Flexible Pay sẽ giúp lôi kéo nhiều doanh nghiệp đến với Gusto.
Chương trình thử nghiệm tại bang Texas của Gusto miễn phí cho cả người lao động và người sử dụng lao động, tuy rằng khi chương trình mở rộng thì sẽ phải có một số chi phí nhất định. Gusto không định biến tính năng này thành công cụ kiếm tiền mà chỉ dự kiến thu phí vài đô la, điều tốt hơn rất nhiều so với các khoản vay ngắn thông thường.
Rõ ràng là có một rủi ro nhất định nhưng Gusto cho rằng rủi ro đó được giảm thiểu và kiểm soát nhờ việc họ hiểu rất rõ tình trạng tài chính của khách hàng của mình. Là công ty cung cấp dịch vụ trả lương, Gusto nắm được dữ liệu lịch sử và biết rõ những khó khăn về dòng tiền của khách hàng. Gusto dự kiến sẽ thu một khoản phí để bù lại rủi ro khi doanh nghiệp không thể trả lương cho người lao động đúng hạn.
Một số người lao động dùng tính năng Flexible Pay để quản lý dòng tiền tốt hơn, đổi hẳn từ việc nhận lương hai tuần một lần sang nhận lương hàng tuần. Nhưng phần lớn người lao động thì thường dùng tính năng nhận lương linh hoạt như giải pháp cho những trường hợp hy hữu khi cần tiền gấp, chẳng hạn như hỏng xe hay phải chữa răng đột xuất. Một phụ nữ đã đăng ký sử dụng và cho biết tính năng nhận lương linh hoạt đem lại cho chị sự an tâm rất lớn. Dù chỉ sử dụng Flexible Pay một vài lần nhưng cảm giác an tâm mà dịch vụ đem tới là một điểm cộng rất lớn. Gusto cho rằng đó chính là cách mọi người nhận lương trong tương lai.
Không phải ngẫu nhiên Gusto nảy ra ý tưởng cung cấp dịch vụ tiền lương linh hoạt. Khảo sát về kinh tế hộ gia đình năm 2018 của Hoa Kỳ cho thấy, 3 trong số 10 người dân Mỹ đã phải vay nợ hay bán đồ khi cần gấp khoản tiền 400 đô la, và 1 trong 10 người không thể chi trả cho khoản đó. Một khảo sát năm 2019 của Charles Schwab thì cho thấy, 59% người Mỹ phải sống bằng cách trông chờ từng ngày vào tiền lương. Khoảng trống rõ ràng này thu hút rất nhiều công ty fintech. Ví dụ như công ty Even cho phép người làm công của các doanh nghiệp đã đăng ký tham gia chương trình được rút tiền trước ngày trả lương. Thay vì tính lãi, Even chỉ thu một khoản phí thành viên hàng tháng, khoản phí này có thể được người lao động chi trả như một phần của gói quyền lợi tổng thể. Công ty đã hợp tác với nhiều tên tuổi lớn như Walmart, Sam’s Club, Noodles & Company. Tại Walmart, Hơn 300 ngàn người lao động đã sử dụng ứng dụng di động của Even.
Tương tự như Even, DailyPay yêu cầu doanh nghiệp sử dụng lao động đăng ký tham gia chương trình trả lương linh hoạt. Tuy nhiên, thay vì thu phí thành viên mỗi tháng, DailyPay chỉ thu 1,25 đô cho mỗi giao dịch. Các công ty như Vera Bradley, Burger King và Westgate Resorts đã chọn sử dụng dịch vụ của DailyPay để hỗ trợ người lao động. Và thực tế cho thấy không chỉ những người có thu nhập thấp mới quan tâm đến khả năng lĩnh lương sớm. Theo Jeanniey Mullen, giám đốc marketing của DailyPay, tại các công ty tham gia sử dụng dịch vụ của họ, 12 phần trăm người lao động có thu nhập hơn 100 ngàn đô la mỗi năm. Lizard’s Thicket - một chuỗi nhà hàng ở South Carolina đã đăng ký sử dụng dịch vụ của DailyPay từ tháng 3/2018 để bổ sung lợi ích cho người lao động. Ngoài việc giảm bớt gánh nặng hành chính khi phải xử lý những yêu cầu tạm ứng lương, họ còn nhận thấy số nhân sự rời bỏ công ty giảm đi phần nào.
Trong trường hợp người sử dụng lao động không chọn tham gia chương trình với một trong những dịch vụ thanh toán fintech đã nói ở trên, người lao động có một lựa chọn khác để duy trì dòng tiền ổn định. Dịch vụ Earnin có sẵn cho bất cứ ai có công việc và tài khoản ngân hàng. Người dùng đã đăng ký chỉ cần kết nối tài khoản ngân hàng của họ và họ có thể sử dụng ứng dụng Earnin để chụp và gửi hình ảnh bảng chấm công của họ để được thanh toán ngay lập tức. Người dùng có thể rút tới 100 đô la mỗi ngày (với điều kiện tổng số tiền ứng trước không lớn hơn số tiền họ đã kiếm được). Không có phí dịch vụ; thay vào đó, người dùng có thể lựa chọn trả một số tiền tùy tâm để duy trì cộng đồng. Khi tiền lương của người dùng được gửi vào tài khoản ngân hàng của họ, Earnin sẽ thu lại khoản tiền ứng trước.
Các công ty cung cấp dịch vụ gọi xe Lyft và Uber luôn đi đầu trong xu hướng thanh toán sớm. Vào cuối năm 2015, Lyft đã giới thiệu một chức năng gọi là Express Pay mà các tài xế có thể sử dụng để nhận thu nhập hàng tuần trước khi tiền công được gửi vào tài khoản ngân hàng của họ. Vào năm 2017, các tài xế Uber đã kiếm được 1,3 tỷ đô la thông qua ứng dụng Instant Pay của công ty, họ có thể sử dụng tới năm lần mỗi ngày. Uber tính phí tài xế 0,5 đô la mỗi giao dịch, nhưng miễn phí cho các tài xế sử dụng thẻ ghi nợ Uber.
Không chỉ dừng lại ở việc cho phép người lao động nhận lương linh hoạt, một số ứng dụng còn bổ sung thêm các tính năng khác. Ví dụ như ứng dụng trả tiền sớm từ Branch là một phần của một bộ chăm sóc sức khỏe tài chính, qua đó nhân viên có thể sử dụng để nhận thêm ca làm việc (và kiếm thêm thu nhập).
Không chỉ có các công ty nhỏ hay những “tay chơi” ngoài ngành, mảng dịch vụ trả lương linh hoạt còn thu hút cả những công ty lớn về dịch vụ thanh toán. Trong khi Square được biết đến nhiều nhất với thiết bị đầu cuối POS hấp dẫn của mình, công ty fintech này đang lặng lẽ chuyển đổi thành nhà cung cấp tài chính đầy đủ dịch vụ cho hơn 2 triệu thương nhân của mình - với các dịch vụ bổ sung như Square Payroll (được giới thiệu vào tháng 6 năm 2015). Tháng 7/2019, Square đã được cấp bằng sáng chế cho tính năng trả lương sớm cho nhân viên.
Tài liệu tham khảo:
- https://techcrunch.com/2018/06/21/gusto-flexible-pay/
- https://www.businesswire.com/ews/
home/20180621005016/en/Gusto-Enables-Employees-Choose-Payday
- https://www.fintechfutures.com/2018/ 06/gusto-turns-payday-into-any-day-with-flexible-pay/
- https://thebossmagazine.com/fintech-paycheck-disruption/
- https://sea.pcmag.com/gusto/34342/increase-employee-job-satisfaction-with-early-pay-apps
- https://www.cbinsights.com/research/square-patent-instant-payroll-deposits/
ThS. Trần Bình
(Theo: chuyên đề THNH số 1/2020)