Keywords: University cooperation, development strategy, Banking Academy.
 

1. Giới thiệu
 

Trên tinh thần hội nhập quốc tế về giáo dục, với mục tiêu góp phần thúc đẩy phát triển nền giáo dục Việt Nam, phấn đấu đến năm 2030 trở thành trường đại học đa ngành theo định hướng nghiên cứu ứng dụng và nằm trong top các trường hàng đầu của Việt Nam, đạt chuẩn quốc tế, trong những năm vừa qua, HVNH đã tiên phong xây dựng môi trường giáo dục tiên tiến, văn minh, mang đến cơ hội học tập liên tục, khai phóng sự sáng tạo và phát triển con người toàn diện, trong đó hoạt động hợp tác trong nước và quốc tế đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Cụ thể, về hoạt động đối ngoại, đối với hợp tác quốc tế, HVNH đã giao Viện Đào tạo Quốc tế là đầu mối tổ chức triển khai và quản lý các chương trình, dự án hợp tác quốc tế; đối với hợp tác trong nước, HVNH đã triển khai hợp tác với nhiều đối tượng trên nhiều mặt như đào tạo, nghiên cứu khoa học, hướng nghiệp, truyền thông quảng bá hình ảnh…, đồng thời giao Phòng Quản lý người học và Viện Nghiên cứu khoa học Ngân hàng là đầu mối quản lý hoạt động hợp tác trong nước của HVNH. Được sự chỉ đạo sát sao của Ban Lãnh đạo Nhà trường cũng như sự nỗ lực của các cán bộ, giảng viên, hoạt động hợp tác trong nước và quốc tế của HVNH đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Bài viết nhằm mục tiêu phân tích thực trạng hoạt động hợp tác trong nước và quốc tế của HVNH trong những năm qua, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển có hiệu quả hoạt động hợp tác của HVNH trong giai đoạn tới.
 

2. Thực trạng hoạt động hợp tác tại HVNH giai đoạn 2016 - 2022
 

2.1. Hoạt động hợp tác trong nước
 

Trong giai đoạn 2016 - 2022, HVNH đã ký thỏa thuận hợp tác thành công với 19 đối tác, trong đó gồm 12 ngân hàng, 02 doanh nghiệp, 03 tổ chức giáo dục và 02 hiệp hội. (Bảng 1)

Trong giai đoạn 2016 - 2022, trên cơ sở thực hiện các điều khoản trong thỏa thuận hợp tác, HVNH đã thực hiện tổng cộng 115 khóa đào tạo ngắn hạn cho 12 đối tác về 28 chủ đề chuyên môn (chủ yếu trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, quản trị kinh doanh). Trong đó, các đối tác tiếp nhận hợp tác nhiều nhất là 03 ngân hàng, gồm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam; Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam; Ngân hàng Chính sách xã hội. Cụ thể, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam tổ chức và tiếp nhận 42 khóa đào tạo liên quan đến 11 chuyên đề, đa dạng từ phân tích tài chính, thẩm định dự án/khách hàng, quản trị nhân lực đến kỹ năng sư phạm. Các khóa học của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực liên quan đến thẩm định dự án (06 khóa học/năm trong năm 2019 và 2020). Đối với Ngân hàng Chính sách xã hội, các khóa học tập trung đào tạo cán bộ quản lý các cấp (16 khóa đào tạo cán bộ quản lý cấp huyện và 12 khóa đào tạo cán bộ quản lý cấp tỉnh).
 

Bên cạnh các khóa đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ, với lợi thế sẵn có của một trường đại học đa ngành, HVNH còn cung cấp cho đối tác các khóa đào tạo tiếng Anh chuyên ngành, tiếng Anh theo chuẩn quốc tế TOEIC, TOEFL… Hai đối tác đã tiếp nhận đào tạo bao gồm: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (đào tạo kết hợp trực tiếp và trực tuyến cho cán bộ, nhân viên tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước) và Ngân hàng thương mại (NHTM) cổ phần Quân đội.
 

Đối với hoạt động hợp tác trong phát triển nhân lực, các đối tác của HVNH đã tích cực tham gia và tài trợ hoạt động hướng nghiệp, hội chợ việc làm với tổng hỗ trợ hơn 2,5 tỷ đồng trong giai đoạn 2016 - tháng 6/2022. Mặc dù, trong 02 năm 2020 và 2021 do tình hình dịch Covid-19 nên HVNH không thể tổ chức các hoạt động hướng nghiệp, tư vấn việc làm nhưng những nguồn đóng góp của các ngân hàng đã tạo cơ hội cho sinh viên được tìm hiểu, trao đổi, tư vấn, tiếp nhận thông tin và lắng nghe được yêu cầu từ các nhà tuyển dụng. Trong đó, NHTM cổ phần Ngoại thương Việt Nam và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam là 02 ngân hàng tài trợ cao nhất cho hoạt động này và đang có nguồn hỗ trợ ngày càng tăng theo từng năm. (Bảng 2)

Hoạt động tư vấn hướng nghiệp, hội chợ việc làm do HVNH phối hợp tổ chức với các đối tác đã thu hút đông đảo sự tham dự của các đơn vị và các bạn sinh viên qua các năm. Năm 2016, có 15 đơn vị tham gia và 1.200 sinh viên tham dự. Đến năm 2019, số lượng đã tăng gần gấp đôi với lần lượt là 25 đơn vị tham gia và 2.253 sinh viên tham dự. Gần đây nhất, tháng 4/2022, Hội chợ việc làm đã được tổ chức lại sau gần 02 năm vắng bóng đã thu hút được 21 đơn vị tham gia và 3.685 bạn sinh viên tham dự. Bên cạnh đó, sự thành công của hoạt động hợp tác này được thể hiện rõ nhất qua sự gia tăng về số lượng sinh viên được tư vấn việc làm và được tuyển dụng. Năm 2016 có 780 sinh viên được tư vấn việc làm và 324 sinh viên được tuyển dụng. Năm 2019, chỉ sau 03 năm, số lượng sinh viên được tư vấn là 1.352 và 676 sinh viên được tuyển dụng. Hội chợ việc làm năm 2022 đã có 2.211 sinh viên được tư vấn và 737 sinh viên được kết nối tới các đơn vị tuyển dụng. Sự tăng lên về số lượng và chất lượng là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả hợp tác trong phát triển nhân lực giữa HVNH và các đối tác. (Bảng 3)

Thông qua các chương trình hợp tác, sinh viên HVNH đã có nhiều cơ hội nhận học bổng. Trong giai đoạn 2016 - 2021, HVNH đã nhận được tổng nguồn hỗ trợ học bổng lên đến hơn 6 tỷ đồng và số tiền hỗ trợ học bổng từ các NHTM đang có xu hướng ngày càng tăng. Chỉ với 674 triệu đồng vào năm 2016, tổng số tiền học bổng tài trợ cho sinh viên HVNH từ các NHTM lên đến 1,3 tỷ đồng vào năm 2021. Bên cạnh nguồn hỗ trợ từ các NHTM, HVNH cũng nhận tài trợ từ các doanh nghiệp và các suất học bổng là các khóa học từ các tổ chức giáo dục. (Bảng 4)

Đối với hoạt động hợp tác trong nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ giữa HVNH và các đối tác, các hoạt động động chính có thể kể đến là: (i) Hợp tác nghiên cứu và chuyển giao kết quả nghiên cứu từ các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học; (ii) Tài trợ, phối hợp tổ chức các sự kiện khoa học;  (iii) Phát triển công nghệ thông tin phục vụ công tác nghiên cứu. Trong giai đoạn 05 năm vừa qua, nhiều kết quả từ các hoạt động hợp tác giữa HVNH và các đối tác đã được ghi nhận. 
 

Về công tác hợp tác nghiên cứu và chuyển giao kết quả nghiên cứu từ các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học, trong giai đoạn 2016 - 2021, HVNH đã thực hiện một số đề tài hợp tác nghiên cứu với các địa phương (Phú Yên, Bình Định, Đăk Lăk, Gia Lai); với Ngân hàng Chính sách xã hội và NHTM cổ phần Ngoại thương Việt Nam. Tất cả các đề tài đã được nghiệm thu với kết quả Đạt trở lên và được chuyển giao ứng dụng tại các đơn vị/bộ phận chuyên môn của các đơn vị hợp tác.
 

Từ năm 2016 đến nay, HVNH đã tổ chức 11 sự kiện cấp quốc gia/quốc tế, có sự đồng hành tài trợ của các tổ chức như Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, NHTM cổ phần Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS), Công ty Quản lý tài sản (VAMC), Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (Nafosted) với tổng số tiền trên 1,5 tỷ đồng. Ngược lại, HVNH cũng đã tham gia tổ chức nhiều hội thảo do phía đối tác làm chủ trì, đơn cử như: Phối hợp với Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam tổ chức Tọa đàm khoa học Hoạt động kiểm soát và kiểm toán nội bộ tại các Quỹ tín dụng nhân dân; Hội thảo Hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động kiểm soát và kiểm toán nội bộ tại các Quỹ tín dụng nhân dân năm 2021; phối hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội tổ chức Hội thảo khoa học Chiến lược Phát triển Ngân hàng Chính sách xã hội giai đoạn 2021 - 2030… Bên cạnh đó, HVNH cũng phối hợp với các tổ chức trong và ngoài nước tổ chức các hội thảo quốc tế thường niên, cụ thể: (i) HVNH phối hợp với 09 trường đại học khối kinh tế tại Việt Nam tổ chức Hội thảo quốc tế dành cho các nhà khoa học trẻ khối ngành kinh tế thường niên (ICYREB) từ năm 2014; (ii) HVNH hợp tác với Hội các nhà khoa học và chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) tổ chức Diễn đàn quốc tế về Ngân hàng và Tài chính (VSBF) từ năm 2019 cho đến nay. 
 

Về công tác phát triển công nghệ thông tin phục vụ nghiên cứu khoa học, HVNH đã ký kết 02 văn bản hợp tác với đối tác là các công ty công nghệ (TIBCO Software Inc và OpenWay Việt Nam) nhằm xây dựng trung tâm dữ liệu, phục vụ công tác nghiên cứu trong giai đoạn 2016 - 2022. Kết quả hợp tác đã cho ra đời 01 phòng Lab Phân tích dữ liệu (Data Analytics Lab) tại HVNH được trang bị các phần mềm hiện đại trong lĩnh vực phân tích dữ liệu giúp giảng viên, sinh viên được trải nghiệm các công cụ nghiên cứu, phân tích thông minh ứng dụng trong lĩnh vực ngân hàng. Bên cạnh đó, 01 Digital Lab do NHTM cổ phần Quân đội tài trợ đã được xây dựng với mô hình cho phép giảng viên, sinh viên và doanh nghiệp có thể cùng phối hợp thực hiện các dự án. 
 

2.2. Hoạt động hợp tác quốc tế
 

Một trong những mục tiêu trọng tâm trong Chiến lược phát triển HVNH đến năm 2022 là “đáp ứng các tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo dục của Việt Nam và khu vực, tiếp cận với các tiêu chuẩn quốc tế”, tiến tới đưa HVNH “trở thành một trong những trường đại học ứng dụng có thương hiệu uy tín tại Việt Nam và quốc tế”. Để đạt được mục tiêu trên, Ban Lãnh đạo HVNH đã xác định rõ chủ trương mở rộng quan hệ hợp tác với các trường đại học, doanh nghiệp, tổ chức quốc tế, trong đó chú trọng phát triển quan hệ đối tác chiến lược với các trường đại học uy tín tại Anh, Đức, Hoa Kỳ, Australia, Singapore… 
 

Giai đoạn 2016 - 2022, số lượng đối tác tăng lên đáng kể từ 38 lên thành 54 đối tác. Như vậy, HVNH đã có quan hệ đối tác với hơn 50 trường đại học, các tổ chức giáo dục nghề nghiệp quốc tế đến từ các nước có nền giáo dục phát triển. (Hình 1)
 

Hình 1: Số lượng đối tác quốc tế của HVNH giai đoạn 2016 - 2022


Nguồn: HVNH (2022)
 

Về việc trao đổi sinh viên giữa HVNH với các trường đại học đối tác, gồm: Đại học Tài chính trực thuộc Chính phủ Liên bang Nga, Đại học Saxion (Hà Lan), Đại học Kinh tế và Luật Berlin (Đức), Đại học Handong (Hàn Quốc), Đại học Toyo (Nhật Bản)… về cơ bản mới chỉ đạt mức trao đổi 1 chiều, tức là HVNH cử sinh viên đi học trao đổi ở các trường có ký kết thỏa thuận hợp tác với số lượng theo thỏa thuận 2 - 4 sinh viên/trường/năm ngoại trừ có 02 đối tác là Đại học Tài chính trực thuộc Chính phủ Liên bang Nga và Đại học Kinh tế và Luật Berlin (Đức) đã có trao đổi sinh viên 2 chiều. 
 

Quá trình hợp tác đào tạo, trao đổi giảng viên và sinh viên vừa qua cho thấy, HVNH đang từng bước chuyển đổi hướng về các chuẩn mực quốc tế và chủ trương xây dựng chương trình đào tạo đạt chuẩn song song với mở rộng hoạt động hợp tác quốc tế. Kết quả là, HVNH đã được nhiều trường đại học trên thế giới biết đến với tư cách là một trường đại học đa ngành trong nhóm những trường đại học hàng đầu của Việt Nam đào tạo khối ngành kinh tế có uy tín trong lĩnh vực đào tạo kinh tế tài chính đặc biệt là tài chính - ngân hàng. 

Bảng 5 cho thấy, trong giai đoạn 2016 - 2022, số lượng chương trình đã có sự thay đổi, từ 3 lên 4 chương trình. Các chương trình đào tạo quốc tế đang triển khai bao gồm chương trình đào tạo bậc cử nhân tài chính, ngân hàng hợp tác với Đại học Sunderland (Anh), Chương trình Quản trị tài chính hợp tác với Đại học CityU (Hoa Kỳ), Chương trình cử nhân Quốc tế liên kết với Đại học Coventry (Anh) và một chương trình thạc sĩ quốc tế. Trong đó, chương trình thạc sĩ quốc tế đã có sự thay đổi về kết cấu và tên chương trình. Bắt đầu từ năm 2017, chương trình đào tạo thạc sĩ tài chính (MSc in Finance) hợp tác với trường Đại học Tây Anh Quốc (UWE) thay thế cho chương trình thạc sĩ kế toán tài chính quản trị hợp tác với trường Đại học Kinh tế và Luật Berlin (Đức) do nhu cầu người học đối với ngành kế toán tài chính - quản trị giảm đi và công tác tuyển sinh không thành công đối với chương trình này.
 

Trong hoạt động hợp tác quốc tế, HVNH luôn tranh thủ nắm bắt các cơ hội hợp tác nhằm đem lại lợi ích tối đa cho người học. Vì vậy, từ năm 2019, HVNH đã phát triển thêm 01 chương trình đào tạo định hướng Nhật Bản với đối tác phối hợp thực hiện chương trình là Học viện Ohara (Nhật Bản). Mục tiêu của chương trình này là mang lại cơ hội học tập cho những sinh viên hệ đại trà ngành kế toán và công nghệ thông tin mong muốn được đào tạo chuyên sâu ngôn ngữ Nhật và định hướng nghề nghiệp theo các tiêu chuẩn Nhật Bản để trở thành nguồn cung nhân lực chất lượng cao sẵn sàng làm việc cho các doanh nghiệp Nhật Bản ngay sau khi tốt nghiệp. Đây là một hướng phát triển đào tạo hợp tác quốc tế mới dựa trên khảo sát nhu cầu của xã hội góp phần tạo thêm công ăn việc làm và những cơ hội phát triển nghề nghiệp tốt cho sinh viên sau khi ra trường.
 

Mặc dù số lượng chương trình đào tạo hợp tác quốc tế thay đổi không nhiều trong giai đoạn 2016 - 2022, số lượng sinh viên theo học các chương trình này lại tăng đáng kể qua các năm. Nhìn vào Hình 2 có thể thấy, tổng số sinh viên đang theo học chương trình quốc tế năm 2022 tăng gấp 3 lần so với số sinh viên học hệ quốc tế tại HVNH năm 2016. Cụ thể, số lượng sinh viên năm 2022 là 1.893 sinh viên và năm 2016 là 582 sinh viên. (Hình 2)
 

Hình 2: Số lượng sinh viên chương trình quốc tế của HVNH giai đoạn 2016 - 2022

                                                                                                     Đơn vị: Sinh viên

Nguồn: HVNH (2022)

Kết quả trên cho thấy, HVNH đang đi đúng hướng, phù hợp với xu thế phát triển giáo dục trong nước và quốc tế. Hợp tác quốc tế trong đào tạo vừa góp phần nâng cao chất lượng đào tạo theo chuẩn quốc tế, cải thiện cơ sở vật chất và đặc biệt là thực hiện nhiệm vụ đào tạo giảng viên, cán bộ quản lý cho các trường đại học thông qua hoạt động chuyển giao công nghệ quản lý đào tạo của các tổ chức giáo dục đào tạo chuyên nghiệp trên thế giới.

 

3. Một số giải pháp phát triển hoạt động hợp tác tại HVNH
 

Hoạt động hợp tác được xác định đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc xây dựng HVNH trở thành trường đại học uy tín, đào tạo đa ngành, liên ngành đạt chuẩn kiểm định quốc tế vào năm 2030 và trở thành đại học thông minh vào năm 2045. Do đó, để hoạt động hợp tác hiệu quả hơn về cả chiều rộng lẫn chiều sâu trong giai đoạn sắp tới, tác giả đề xuất một số giải pháp cụ thể như sau:
 

Thứ nhất, hoàn thiện các văn bản, quy định, quy trình quản lý hoạt động hợp tác trong nước và quốc tế, cùng với đó là ban hành chính sách và triển khai các biện pháp khuyến khích nhằm nâng cao chất lượng, tăng tính đa dạng đối với các sản phẩm/dự án hợp tác, gắn kết với các ngành đào tạo của HVNH và có sự tham gia, thực hiện của cán bộ, giảng viên HVNH.
 

Thứ hai, khai thác tối đa các thỏa thuận hợp tác đã ký kết với các tổ chức đối tác để phối hợp, phát huy thế mạnh của mỗi bên trên cơ sở các bên đều có lợi; xây dựng và triển khai các biện pháp để duy trì, cải thiện quan hệ với các đối tác. 
 

Thứ ba, mở rộng quan hệ hợp tác với các cơ sở thực tế để gắn hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học với yêu cầu của thực tiễn, đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu theo đơn đặt hàng.
 

Thứ tư, thường xuyên tổ chức rà soát, đánh giá hiệu quả hợp tác với các đối tác đã ký văn bản hợp tác để từ đó lên phương án hành động thích hợp.
 

Thứ năm, phát triển đa dạng các chương trình đào tạo liên kết quốc tế ở nhiều cấp độ đào tạo theo nhu cầu của xã hội và nhu cầu hội nhập; tăng cường đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ, giảng viên và nhà khoa học đạt chuẩn quốc tế. 
 

Thứ sáu, xây dựng mạng lưới kết nối giảng viên, nhà khoa học của HVNH với đội ngũ giảng viên, nhà khoa học quốc tế; có chính sách khuyến khích các cá nhân và đơn vị trong HVNH, mạng lưới cựu sinh viên tham gia phát triển chương trình dự án với đối tác quốc tế.
 

Thứ bảy, hiện đại hóa cơ sở vật chất và nâng cao chất lượng dịch vụ đào tạo đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế trong giảng dạy, quản lý đào tạo và nghiên cứu khoa học. 
 

Thứ tám, đẩy mạnh thu hút sinh viên quốc tế đến học tại HVNH thông qua việc cung cấp học bổng hỗ trợ sinh viên; mở rộng đối tượng sinh viên quốc tế từ các nước đang phát triển theo chương trình trao đổi hoặc thực tập.

 

4. Kết luận
 

Bài viết đã trình bày thực trạng hoạt động hợp tác trong nước và quốc tế tại HVNH trong thời gian qua. Kết quả cho thấy hoạt động hợp tác tại HVNH đang đi đúng hướng cũng như phù hợp với xu thế phát triển giáo dục của trong nước và quốc tế và đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Bên cạnh đó, bài viết cũng đã đề xuất một số giải pháp chiến lược hướng tới phát triển có hiệu quả quản lý hoạt động hợp tác trong nước và quốc tế tại HVNH thời gian sắp tới.

TS. Bùi Hữu Toàn