Kết quả xếp hạng các ngân hàng thương mại (NHTM) được cơ quan quản lý sử dụng trong công tác cảnh báo sớm, ngăn ngừa nguy cơ đổ vỡ của từng tổ chức tín dụng (TCTD) cũng như rủi ro lan truyền toàn hệ thống, để từ đó đưa ra các hành động về chính sách kịp thời nhằm đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng, tài chính, bảo vệ tài sản và quyền lợi của người gửi tiền.
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa công bố dự thảo Thông tư quy định về xếp hạng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (gọi tắt là Dự thảo) nhằm thay thế Quyết định số 06/2008/QĐ-NHNN ngày 12/3/2008 ban hành Quy định xếp loại ngân hàng thương mại cổ phần (Quyết định 06).
Điểm quan trọng được nêu trong Dự thảo Thông tư mới này là phạm vi, đối tượng điều chỉnh được mở rộng ra các tổ chức tín dụng (TCTD), bao gồm cả ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, tổ chức tín dụng phi ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài, thay vì chỉ ngân hàng thương mại cổ phần như Quyết định 06. Theo Dự thảo Thông tư, không áp dụng đối với TCTD được kiểm soát đặc biệt và/hoặc đang thực hiện các trình tự, thủ tục thu hồi Giấy phép thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật hoặc thời gian hoạt động chưa đủ 24 tháng kể từ ngày khai trương hoạt động.
Một khác biệt quan trọng khác giữa tại Dự thảo Thông tư mới và Quyết định 06 là đơn vị thực hiện xếp hạng. Theo Quyết định 06, TCTD căn cứ vào quy định tại Quyết định 06 để tự đánh giá xếp loại và gửi kết quả xếp loại cho NHNN chi nhánh. NHNN Chi nhánh tổng hợp và có ý kiến đánh giá kết quả xếp loại gửi NHNN (Thanh tra NHNN) để xem xét trình Thống đốc phê duyệt kết quả.
Theo NHNN, thực tế, việc quy định các TCTD tự xếp loại không còn phù hợp với Điều 58 Luật NHNN (quy định NHNN thực hiện xếp hạng TCTD). Do đó, Dự thảo Thông tư quy định NHNN (Cơ quan Thanh tra Giám sát ngân hàng) thực hiện việc xếp hạng TCTD và trình Thống đốc phê duyệt kết quả.
Về nội dung dự thảo, các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được xếp hạng vào Hạng A (Tốt), Hạng B (Khá), Hạng C (Trung bình), Hạng D (Yếu) hoặc Hạng E (Yếu Kém) căn cứ vào mức điểm xếp hạng đạt được.
Dự thảo Thông tư quy định xếp hạng TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gồm 6 tiêu chí theo CAMELS, bao gồm: Vốn; Chất lượng tài sản; Quản trị điều hành; Kết quả hoạt động kinh doanh; Khả năng thanh khoản; Mức độ nhạy cảm đối với rủi ro thị trường.
NHNN sẽ thực hiện xếp hạng TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài định kỳ hàng năm. Trước ngày 30 tháng 6 hàng năm, Thống đốc NHNN phê chuẩn kết quả xếp hạng của năm liền kề trước đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Về việc thông báo kết quả xếp hạng, Quyết định 06 quy định: NHNN công bố kết quả xếp loại chính thức đối với các ngân hàng thương mại cổ phần trên Website của Ngân hàng Nhà nước.
Tuy nhiên, theo NHNN, việc công bố kết quả xếp hạng trên Website của NHNN chưa được thực hiện do tính chất nhạy cảm của việc công bố và chất lượng của việc xếp loại cũng chưa được bảo đảm chính xác, chủ yếu dựa vào kết quả tự xếp loại do các ngân hàng thương mại cổ phần báo cáo.
Cũng theo cơ quan soạn thảo, qua nghiên cứu và tham khảo các tổ chức quốc tế (WB, JICA), hiện chưa có quốc gia nào mà cơ quan quản lý công bố kết quả xếp hạng các tổ chức tín dụng và việc công bố kết quả nêu trên có tính nhạy cảm cao.
Dự thảo Thông tư bao gồm các quy định về phương pháp xếp hạng, các tiêu chí, chỉ tiêu xếp hạng các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thể hiện sự công khai, minh bạch về các tiêu chí, phương pháp xếp hạng của NHNN. Việc xếp hạng các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài của NHNN để phục vụ công tác quản lý nhà nước, đảm bảo an toàn, an ninh tiền tệ trong hoạt động ngân hàng, tài chính. Sau khi đánh giá, xếp hạng, NHNN sẽ thông báo kết quả xếp hạng cho TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài kèm theo các hành động, biện pháp quản lý phù hợp nhằm đảm bảo TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài kịp thời khắc phục các tồn tại, giảm thiểu nguy cơ đổ vỡ, lan truyền trong hệ thống, trong đó mục tiêu hướng tới cuối cùng là bảo vệ quyền lợi người gửi tiền.
BHTG VN
(Tạp chí Ngân hàng số 18, tháng 9/2017)