Về Nam Đàn - mảnh đất “Địa linh nhân kiệt”, quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh giữa tháng 5 lịch sử, vẫn “nơi gió Lào thổi rạc bờ tre”, song, không thể thổi khô sức sống miền quê trù phú với ngút ngàn màu xanh của vườn tược cây trái sum suê, những cánh đồng lúa chín vàng trĩu bông, bãi ngô, nương dâu xanh mướt dọc đôi bờ dòng sông Lam được tạo dựng bởi ý chí, nghị lực kiên cường và cả đôi tay, trí óc của người dân cần lao cùng dòng vốn tín dụng chính sách xã hội hỗ trợ đắc lực 20 năm qua. Đây cũng là tiền đề để Nam Đàn triển khai và đẩy nhanh tốc độ về đích nông thôn mới kiểu mẫu.
Không để ai bị bỏ lại phía sau
Bên tách trà xanh ngon vừa rót, Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) huyện Nam Đàn Nguyễn Sĩ Hải tâm sự: Nhìn lại hơn 20 năm qua, nguồn vốn cho vay trên quê Bác không ngừng tăng trưởng, ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu vay của người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn. Cơ cấu tăng trưởng nguồn vốn có sự chuyển dịch từ nguồn vốn Trung ương sang nguồn vốn địa phương, nhất là sự tăng lên đáng kể của ngân sách địa phương ủy thác sang NHCSXH từ sau khi triển khai Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội đã thể hiện sự quan tâm, vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền trong việc triển khai các chương trình tín dụng chính sách xã hội.
.JPG)
Nông dân xã Nam Nghĩa, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An
vay vốn chính sách xã hội mở rộng diện tích trồng chanh không hạt
Tính đến hết tháng 3/2023, huyện Nam Đàn đã cân đối ngân sách, chuyển hơn 2 tỉ đồng sang NHCSXH huyện, đưa tổng nguồn vốn đến hết ngày 31/3/2023 đạt 515 tỉ đồng. Đây là nền tảng để NHCSXH huyện Nam Đàn triển khai hiệu quả 12 chương trình tín dụng, đáp ứng từng nhu cầu thiết thân của người nghèo và đối tượng chính sách trên con đường giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế, hòa mình vào công cuộc phát triển kinh tế địa phương và đất nước.
Đơn cử như chị Tôn Thị Vinh ở xóm 5, xã Nam Thanh, huyện Nam Đàn, trước đây thuộc diện hộ nghèo “đứng đầu danh sách” của xã, kinh tế gia đình có nhiều khó khăn. Năm 2015, chị vay 30 triệu đồng vốn hộ nghèo để đầu tư chăn nuôi bò, đến năm 2018 gia đình chị đã thoát nghèo và trả hết nợ. Để thoát nghèo một cách bền vững, chị mạnh dạn vay tiếp chương trình hộ cận nghèo 30 triệu đồng tiếp tục đầu tư mua cặp bò. Nhờ biết cách chăn nuôi và chăm chỉ làm ăn, kinh tế gia đình chị đã từng bước ổn định, có thu nhập khá, đến năm 2021, gia đình chị đã thoát nghèo. Để phát triển kinh tế, gia đình chị Vinh tiếp tục vay chương trình thoát nghèo 30 triệu đồng mua thêm bò để chăn nuôi, hiện tại, gia đình chị còn 04 con bò với tổng trị giá gần 130 triệu đồng.
Còn với ông Phạm Văn Thanh ở xóm 1, xã Nam Kim, huyện Nam Đàn nhiều năm liền nằm trong diện hộ nghèo. Nghề nông “bán mặt cho đất, bán lưng cho giời” chẳng đủ nuôi 06 thành viên trong gia đình, nhưng với tinh thần ham học của các con nhằm vươn lên thoát nghèo, ông Thanh đã mạnh dạn vay vốn chính sách 200 triệu đồng nguồn vốn cho vay học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, đầu tư cho con được ăn học đến nơi đến chốn. Lần lượt 03 người con của ông Thanh đều thi đỗ và học đại học (hai chị đầu học Đại học Y Hà Nội, em trai sau học Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh). Đến nay, các con của ông Thanh đã ra trường và có việc làm ổn định: Chị đầu làm việc ở Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội, chị thứ hai làm ở Bệnh viện Tim Hà Nội, em út đi lao động, làm việc tại Nhật Bản. Cuộc sống gia đình ông Thanh ngày một tốt dần lên khi các con có thu nhập để trang trải sinh hoạt, tích lũy và phụ giúp ông Thanh trả nợ ngân hàng.
Trong 20 năm thực hiện tín dụng chính sách xã hội theo Nghị định số 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 của Chính phủ về tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, huyện Nam Đàn đã tập trung nguồn lực tín dụng qua NHCSXH, cho vay 60.906 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác với doanh số cho vay đạt 1.515 tỉ đồng, doanh số thu nợ đạt 998 tỉ đồng. Nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã được đầu tư đến 100% xã, thị trấn trên địa bàn huyện, tạo điều kiện cho người nghèo và các đối tượng chính sách có nhu cầu, đủ điều kiện được tiếp cận với đồng vốn tín dụng chính sách xã hội một cách thuận lợi, kịp thời, giúp cho 22.303 lượt hộ nghèo được vay vốn, góp phần giúp cho trên 15.830 hộ thoát nghèo, thu hút tạo việc làm cho trên 10.000 lao động, giúp cho 10.903 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập, không để học sinh, sinh viên nào phải bỏ học vì khó khăn về tài chính, hỗ trợ xây mới và cải tạo 13.225 công trình nước sạch vệ sinh môi trường ở nông thôn, hỗ trợ xây dựng, sửa chữa 508 ngôi nhà cho hộ nghèo...
“Những kết quả đạt được trong 20 năm qua đã khẳng định vai trò của tín dụng chính sách xã hội đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện Nam Đàn, là công cụ, giải pháp có tính căn cơ, lâu dài để Huyện ủy, Hội đồng nhân dân (HĐND), Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Nam Đàn thực hiện thắng lợi các mục tiêu, kế hoạch về giảm nghèo, tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới, đảm bảo an sinh xã hội, phục hồi, phát triển kinh tế nhất là trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19”, Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Đàn Vương Hồng Thái nhận định.
Nguồn vốn tín dụng chính sách đã góp phần giảm tỉ lệ hộ nghèo trên địa bàn huyện cuối năm 2021 xuống còn 1,09%, đời sống của nhân dân đặc biệt là người nghèo ngày càng được cải thiện.
Điểm tựa đột phá kinh tế
Những hỗ trợ tích cực của NHCSXH đã góp phần đưa huyện Nam Đàn cán đích nông thôn mới vào năm 2018 và đang hướng tới việc xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.
Tuy nhiên, con đường phát triển không dễ dàng trong bối cảnh tiêu chí hộ nghèo có nhiều thay đổi và kinh tế những năm gần đây chịu tác động của đại dịch Covid-19 rồi hậu Covid-19 khiến đời sống người dân ít nhiều bị ảnh hưởng. Câu chuyện tạo việc làm, sinh kế bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân trở thành vấn đề bức thiết. Trong đó, việc xây dựng sản phẩm của địa phương thành “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) vừa đáp ứng yêu cầu nâng cao đời sống cho người dân vừa đáp ứng tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Hướng đi của địa phương đã được NHCSXH huyện Nam Đàn nhận thức rõ xu hướng, từ đó lồng ghép vốn tín dụng thổi luồng gió mới cho sự phát triển mô hình này.
Điển hình như gia đình anh Nguyễn Tất Anh và chị Nguyễn Thị Lý ở xóm Xuân Thành, xã Nam Xuân, huyện Nam Đàn đều là hội viên nông dân. Gắn bó nhiều năm với nghề làm bột sắn dây và bánh nhãn, song việc sản xuất nhỏ lẻ và không có thương hiệu khiến sản phẩm của gia đình anh dù có chất lượng cao nhưng việc mở rộng sản xuất khó khăn. Vì vậy, khi nhận thấy giá trị kinh tế của việc sản xuất theo quy trình OCOP giúp hóa giải nút thắt phát triển trước kia, gia đình anh chị quyết định chuyển đổi từ sản xuất sản phẩm theo kinh nghiệm truyền thống sang sản xuất theo tiêu chuẩn OCOP. Song, kế hoạch bị gián đoạn cho đến khi thông qua Tổ tiết kiệm và vay vốn của Hội Nông dân xã Nam Xuân, anh chị được vay vốn chính sách giải quyết việc làm tại NHCSXH huyện Nam Đàn. Với 50 triệu đồng vay cùng tích lũy của gia đình, anh chị đã đầu tư máy móc và các phương tiện phục vụ cho việc sản xuất bánh nhãn và tinh bột sắn đảm bảo an toàn thực phẩm và vệ sinh môi trường. Nhờ có sự chuyển đổi từ sản xuất sản phẩm theo kinh nghiệm sang sản xuất sản phẩm theo tiêu chuẩn OCOP mà sản phẩm của gia đình sản xuất ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó, được người tiêu dùng đánh giá cao về chất lượng sản phẩm.
Hay như với anh Đặng Văn Hóa ở xóm 4, xã Nam Kim, huyện Nam Đàn, mong muốn gắn bó với mảnh đất quê nhà luôn thôi thúc anh Hóa tốt nghiệp Học viện Hành chính quốc gia, làm việc cho một cơ quan nhà nước trở về quê hương lập nghiệp. Lợi thế của xã Nam Kim là một miền quê đồi núi nhưng đất đai tương đối màu mỡ, phù hợp với các loại giống cây ăn quả, nên cách đây 03 năm, anh Hóa quyết định từ bỏ công việc ở thành phố về quê mở trang trại trồng cây chanh và các loại cây ăn quả khác. Với số vốn khởi nghiệp ban đầu 200 triệu đồng, anh Hóa đã đầu tư vào trồng cây chanh và xây dựng trang trại. Mô hình kinh tế của anh có thêm sức bật khi được NHCSXH huyện Nam Đàn cho vay nguồn vốn giải quyết việc làm với số tiền 280 triệu đồng. Từ nguồn vốn này, anh mạnh dạn đầu tư vào trồng thêm cây chanh và mua thêm các máy móc phục vụ chế biến các sản phẩm từ chanh theo chứng nhận OCOP. Đến nay, sản phẩm chế biến của anh Hóa đã được hệ thống siêu thị Big C nhập bán. Các sản phẩm làm từ chanh được người tiêu dùng đón nhận và được cung cấp, phân phối trên 20 tỉnh, thành phố trên cả nước. Trang trại của anh Hóa phát triển mạnh hằng năm, sau 03 năm hoạt động có tổng doanh thu 5,6 tỉ đồng, giải quyết cho 20 lao động có việc làm thường xuyên, ổn định với mức thu nhập 6 triệu đồng/người/tháng.
Có thể khẳng định, dòng vốn tín dụng chính sách xã hội theo nhiều phương thức từ đầu tư trực diện cho người vay đến thông qua các chương trình hay cho vay tạo việc làm đã góp phần phát triển thêm nhiều mô hình mới trong sản xuất cho thu nhập cao. Hiện nay, huyện Nam Đàn đang có 74 sản phẩm OCOP.
“Việc tổ chức thực hiện hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách có vai trò quan trọng trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới, ổn định chính trị, trật tự xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng từng thời kì của Huyện ủy, HĐND, UBND huyện; góp phần thực hiện các mục tiêu về chuyển dịch cơ cấu kinh tế, khôi phục các làng nghề, phát triển, mở rộng sản phẩm, dịch vụ OCOP trên địa bàn”, Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Đàn Vương Hồng Thái cho biết.
Nguồn vốn chính sách đã góp phần nâng cao mức thu nhập bình quân đầu người từ 11,3 triệu đồng/người năm 2002 lên 57 triệu đồng/người năm 2022 (tăng hơn 5 lần so với năm 2002).
Những thành quả này ngày càng thể hiện đậm nét trong bức tranh kinh tế huyện Nam Đàn, đặc biệt là những ngày này người dân Nam Đàn rộn ràng niềm vui khi tỉnh Nghệ An công nhận Nam Đàn có thêm xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu gồm: Nam Anh, Nam Cát, Nam Nghĩa, Nam Giang. Như vậy, đến nay, huyện Nam Đàn đã có 09 xã đạt nông thôn mới nâng cao, chiếm tỉ lệ 50% và 05 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, chiếm tỉ lệ 27,78%. Con đường cán đích nông thôn mới của Nam Đàn thêm thuận lợi khi hiện có 483 tỉ đồng nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đang cho vay người nghèo và đối tượng chính sách khác phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng sống và thu nhập.
Tuy nhiên, cùng với những nỗ lực của NHCSXH trong việc huy động nguồn lực đảm bảo kịp thời, hiệu quả, đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân trên địa bàn, cần có sự tiếp tục chung tay của cấp ủy, chính quyền địa phương và các hội, đoàn thể để phát huy vai trò của tín dụng chính sách xã hội đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện Nam Đàn theo từng giai đoạn. Đặc biệt, trong bối cảnh số, hộ nghèo ngày càng giảm và nhu cầu việc làm tăng cao, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Nghệ An cần dành ưu tiên hơn nữa trong việc ủy thác vốn cho vay qua NHCSXH, đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lấy du lịch là một trong những lĩnh vực trọng tâm để phát triển, tiếp tục chuyển đổi cơ cấu để phát triển theo hướng nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao và gắn kết với du lịch đưa Nam Đàn trở thành huyện có thu nhập cao, có nền văn hóa mang bản sắc đặc trưng của huyện - quê hương Bác Hồ kính yêu vào năm 2030.
Việt Hải
NHCSXH