Phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh: Kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị chính sách
22/11/2024 10:50 657 lượt xem
Tóm tắt: Thị trường trái phiếu doanh nghiệp toàn cầu đang có sự phát triển mạnh mẽ, trong đó có sự tăng trưởng đáng kể của thị trường trái phiếu xanh, xã hội, bền vững và liên kết bền vững (Green, Social, Sustainable, and Sustainability-Linked Bonds - GSSSB). Thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh Trung Quốc hiện nay lớn thứ hai trên thế giới nhờ tạo được nền tảng vững chắc thông qua việc triển khai một loạt chính sách hiệu quả và khung pháp lý toàn diện. Ở khu vực ASEAN, trái phiếu doanh nghiệp xanh Thái Lan cũng tạo được ấn tượng về sự tăng trưởng tốt nhờ ban hành các hệ thống, quy trình, cơ chế để thúc đẩy sự phát triển của thị trường. Trong bối cảnh đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh tại Việt Nam chỉ mới phát triển trong một số năm trở lại đây với các chính sách chưa thực sự hoàn thiện, quy mô phát hành nhỏ, sự hiểu biết của nhà đầu tư còn hạn chế. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu đã cam kết về Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đáp ứng yêu cầu quốc tế về bảo vệ môi trường ngày càng gia tăng, Việt Nam cần thúc đẩy sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh. Vì vậy, việc học tập kinh nghiệm từ các thị trường khác nhằm hoàn chỉnh hành lang pháp lý, nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và nhà đầu tư cùng chính sách khuyến khích kịp thời là điều quan trọng và cấp thiết để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh Việt Nam.
 
Từ khóa: Thị trường trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu xanh.
 
DEVELOPING THE GREEN CORPORATE BOND MARKET: INTERNATIONAL EXPERIENCE
AND POLICY RECOMMENDATIONS

 
Abstract: The global corporate bond market is experiencing robust growth, with significant expansion in the Green, Social, Sustainable, and Sustainability-Linked Bond (GSSSB) markets. China’s green corporate bond market is currently the second largest in the world, thanks to a strong foundation built through the implementation of effective policies and a comprehensive legal framework. In the ASEAN region, Thailand’s green bond market has also shown impressive growth by establishing systems, processes, and mechanisms to promote the market development. In this context, Vietnam’s green corporate bond market has only begun to develop in recent years that is shown by incomplete policies, small issuance volumes, and limited investor understanding. However, to meet the commitments under the National Green Growth Strategy for 2021 - 2030, with a vision to 2050, and to comply with increasing international environmental protection standards, Vietnam needs to accelerate the development of its green corporate bond market. Therefore, learning from other markets to improve the legal framework, raise awareness among businesses and investors, and implement timely incentive policies is crucial and urgent for developing Vietnam’s green corporate bond market.
 
Keywords: Corporate bond market, green bond.
 
1. Tổng quan về thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh
 
Trái phiếu doanh nghiệp là một loại chứng khoán nợ được phát hành bởi các công ty nhằm huy động vốn từ thị trường tài chính. Người sở hữu trái phiếu có quyền nhận lãi suất cố định hoặc biến động theo kỳ hạn và công ty phát hành có trách nhiệm thanh toán số tiền gốc khi trái phiếu đáo hạn (Ross và cộng sự, 2016). Hiện nay, trái phiếu doanh nghiệp đã có vai trò không thể thiếu trong nền kinh tế toàn cầu, từ các thị trường phát triển cho đến những thị trường mới nổi. Nhờ có trái phiếu doanh nghiệp, áp lực nguồn vốn từ hoạt động vay nợ ngân hàng được giải tỏa, từ đó giảm bớt rủi ro tài chính không chỉ cho doanh nghiệp mà còn cho cả nền kinh tế. 
 
Trái phiếu doanh nghiệp toàn cầu đã có sự phát triển mạnh mẽ, đặc biệt kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 nhờ vào các chính sách tiền tệ mở rộng và việc nới lỏng định lượng. Quy mô trái phiếu toàn cầu đạt gần 100 nghìn tỉ USD vào cuối năm 2023, tương đương với quy mô GDP toàn cầu. Trong đó, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói riêng đã tăng từ 21 nghìn tỉ USD lên 34 nghìn tỉ USD trong cùng kỳ năm 2022 (OECD, 2024). 
 
Gần đây, bên cạnh các sản phẩm truyền thống, trái phiếu doanh nghiệp toàn cầu còn đánh dấu sự tăng trưởng của thị trường GSSSB. GSSSB được chia thành 2 nhóm chính là trái phiếu liên kết bền vững (Sustainability-linked Bond) và trái phiếu theo mục đích sử dụng (gồm trái phiếu xanh (Green Bond), trái phiếu xã hội (Social Bond) và trái phiếu bền vững (Sustainability Bond)). Trong đó, trái phiếu là công cụ huy động vốn cho các dự án có lợi ích môi trường, bao gồm năng lượng tái tạo, công trình xanh và ngành nông nghiệp bền vững. Trái phiếu xanh hiện nay đang chiếm ưu thế trên thị trường GSSSB, được thúc đẩy bởi nhu cầu ngày càng tăng đối với các dự án môi trường trên toàn cầu (Hình 1).
 
Hình 1: Quy mô phát hành GSSSB giai đoạn 2020 - 2023
 
Đơn vị: Tỉ đồng
Nguồn: Hiệp hội Thị trường vốn quốc tế (ICMA)
 
2. Kinh nghiệm quốc tế về phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh
 
2.1. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh tại Trung Quốc
 
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Trung Quốc hiện nay lớn thứ hai trên thế giới chỉ sau Mỹ, vượt xa các thị trường châu Âu và châu Á. Theo báo cáo của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), tính đến tháng 3/2024, quy mô thị trường trái phiếu Trung Quốc đạt 19.667 tỉ USD bao gồm 13.031 tỉ USD trái phiếu Chính phủ (Goverment Bond), 6.634 tỉ USD trái phiếu doanh nghiệp (Corporate Bond), còn lại là trái phiếu ngân hàng trung ương (Central Bank Bond) (ADB, 2024) (Hình 2). 
 
Hình 2: Quy mô thị trường trái phiếu Trung Quốc
 
Đơn vị: Tỉ USD
Nguồn: ADB

Trung Quốc hiện nay có 3 thị trường giao dịch chính và được quản lý bởi các cơ quan chủ quản khác nhau. Cụ thể, thị trường trái phiếu trao đổi (Exchange Bond Market) do Ủy ban điều tiết chứng khoán Trung Quốc (CSRC) quản lý, thị trường trái phiếu liên ngân hàng (Interbank Bond Market) và thị trường sàn các ngân hàng thương mại do Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBoC) quản lý. Trung Quốc có 9 tổ chức xếp hạng tín nhiệm trái phiếu, trong đó 5/9 tổ chức có cổ phần thuộc sở hữu nhà nước. Đây cũng là điểm hạn chế khiến cho tỉ trọng nhà đầu tư nước ngoài vào trái phiếu doanh nghiệp Trung Quốc rất nhỏ, chiếm chưa đến 1% tính đến năm 2021 (Andy Hill và Yanqing Jia, 2021). 
 
Một trong những thành công của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Trung Quốc là sự phát triển ấn tượng của trái phiếu xanh. Trong năm 2023, tổng giá trị phát hành trái phiếu xanh của Trung Quốc, bao gồm cả trong và ngoài nước, đạt 131 tỉ USD. Trung Quốc trở thành thị trường trái phiếu xanh lớn nhất trong hai năm liên tiếp (Neeraj Chouhan và  Caroline Harrison, 2023). Tỉ trọng trái phiếu doanh nghiệp xanh chiếm ưu thế trong cấu phần trái phiếu xanh của nước này (Hình 3).

Hình 3: Cơ cấu thị trường trái phiếu xanh Trung Quốc

Nguồn: ADB

Trung Quốc đã chứng minh sự phát triển mạnh mẽ của thị trường trái phiếu xanh thông qua việc triển khai một loạt các chính sách hiệu quả và khung pháp lý toàn diện. Các bước hoàn thiện thể chế và quy định được thực hiện sớm đã tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển này. Một số chính sách quan trọng có thể được phân tích như sau:
 
Thứ nhất, chính sách về thực hành môi trường, xã hội và quản trị (ESG) đã được tích hợp vào khung pháp lý và quy định thông qua các sáng kiến, chương trình thí điểm, yêu cầu công bố thông tin và hoạt động đào tạo nâng cao nhận thức. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của thị trường trái phiếu xanh mà còn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư nhận thức rõ hơn về vai trò của ESG trong chiến lược kinh doanh bền vững.
 
Thứ hai, chính sách tài chính xanh của Trung Quốc với 5 trụ cột đã đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của thị trường. Những trụ cột này bao gồm các biện pháp chi tiết về tiêu chuẩn, công bố thông tin, sản phẩm tài chính xanh, các ưu đãi và hợp tác quốc tế. Một trong những điểm đáng chú ý nhất là việc phát hành “Các nguyên tắc trái phiếu xanh của Trung Quốc” - một sáng kiến nhằm hài hòa các định nghĩa và thực tiễn giữa thị trường trong nước và quốc tế, giúp tạo ra sự minh bạch và nhất quán trong việc phát hành trái phiếu xanh.
 
Thứ ba, một trong những chính sách nổi bật nhất là “Danh mục dự án được chứng thực trái phiếu xanh năm 2021” được ban hành bởi PBoC, Ủy ban Quản lý Ngân hàng và Bảo hiểm Trung Quốc (CBIRC) và Ủy ban Quản lý Chứng khoán Trung Quốc (CSRC). Chính sách này đưa ra các tiêu chuẩn và hướng dẫn cụ thể cho việc phát hành trái phiếu xanh, đồng thời yêu cầu báo cáo định kỳ về việc sử dụng vốn và đánh giá tác động môi trường của các dự án được tài trợ. Đây là một bước tiến quan trọng giúp bảo đảm sự minh bạch và trách nhiệm giải trình, qua đó củng cố niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường trái phiếu xanh của Trung Quốc. 
 
Một hạn chế của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Trung Quốc là cơ cấu kỳ hạn ngắn chiếm tỉ trọng lớn (Hình 4). Đây cũng là một trong nhưng nguyên nhân của vô số rủi ro khi các doanh nghiệp trải qua giai đoạn khủng hoảng và không thể tái cấp vốn, tái phát hành, đảo nợ. Trái phiếu xanh của Trung Quốc cũng nằm trong xu hướng này khi có tới 64,4% trái phiếu đáo hạn trước năm 2027 và nhìn chung có 93,8% trái phiếu có kỳ hạn không quá 5 năm (ICMA, 2023).
 
Hình 4: Cơ cấu kỳ hạn của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Trung Quốc

Nguồn: ADB

2.2. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh tại Thái Lan
 
Thị trường trái phiếu Thái Lan chỉ phát triển mạnh mẽ kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 - 1998 và đến nay đã trở thành một công cụ huy động vốn quan trọng trong nền kinh tế. Theo Hiệp hội thị trường trái phiếu Thái Lan (TBMA), đóng góp của thị trường trái phiếu Thái Lan vào GDP đã tăng từ mức 12% năm 1997 lên mức 94% vào năm 2021. Trong đó, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp cũng đã tăng trưởng từ mức 3% GDP năm 1997 lên mức 27% GDP vào năm 2021 (TBMA, 2021). Quy mô toàn thị trường trái phiếu Thái Lan đạt 465 tỉ USD vào cuối  quý I/2024, bao gồm tỉ trọng trái phiếu Chính phủ chiếm 58%, trái phiếu doanh nghiệp chiếm 28%, trái phiếu ngân hàng trung ương chiếm 14% (Hình 5) (ADB, 2024).
 
Hình 5: Quy mô thị trường trái phiếu Thái Lan
 
Đơn vị: Tỉ USD
Nguồn: ADB

Trái phiếu doanh nghiệp Thái Lan được phát hành theo hai hình thức là phát hành riêng lẻ và phát hành ra công chúng. Đối với hình thức phát hành ra công chúng, doanh nghiệp bắt buộc phải công bố kết quả xếp hạng tín nhiệm. Thái Lan hiện có hai tổ chức xếp hạng tín nhiệm trong nước gồm Công ty TNHH Xếp hạng TRIS (TRIS Ratings Co.Ltd ) và Công ty TNHH Xếp hạng Fitch Thái Lan (Fitch Ratings Thai Lan Ltd). Đối với phát hành riêng lẻ, các quy định áp dụng được phân chia theo 3 nhóm gồm có: (i) PP10: Phát hành cho dưới 10 nhà đầu tư trong thời gian không quá 4 tháng, nhóm này không bắt buộc sự chấp thuận của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Thái Lan (SEC); (ii) II (Institution investor): Phát hành cho các nhà đầu tư là định chế tài chính; (iii) HNW (High Net Worth): Phát hành cho các nhà đầu tư với giá trị lớn theo quy định của SEC, nhóm này phải công bố thêm các thông tin bao gồm các chỉ số tài chính và có chỉ định đại diện người sở hữu trái phiếu.
 
Thái Lan không phải là thị trường mạnh về trái phiếu xanh, mặc dù vậy vẫn ghi nhận nhiều thành tựu và sự tăng trưởng tốt trong khu vực ASEAN, chỉ đứng sau Singapore. Thái Lan bắt đầu phát hành trái phiếu xanh lần đầu tiên vào năm 2018 với 2 nhà phát hành đầu tiên gồm có Công ty B. Grimm Power phát hành trái phiếu xanh kỳ hạn 5 - 7 năm để tài trợ cho các dự án năng lượng tái tạo và Ngân hàng TMB phát hành trái phiếu xanh để thúc đẩy đầu tư tư nhân vào năng lượng tái tạo và hiệu quả năng lượng (ADB, 2024). Trái phiếu doanh nghiệp xanh luôn chiếm tỉ trọng chính trong thị trường trái phiếu xanh Thái Lan (Hình 6).

Hình 6: Cơ cấu thị trường trái phiếu xanh Thái Lan

Nguồn: ADB

Thái Lan đã ban hành các hệ thống và quy trình để thúc đẩy sự phát triển của thị trường này. Năm 2018 - 2019, SEC đã ban hành Các hướng dẫn về việc phát hành và đề nghị bán trái phiếu xanh, xã hội và bền vững (GSS). Bên cạnh đó, Thái Lan còn thực hiện bù đắp chi phí giám sát và xác minh trong hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp xanh như: SEC đã miễn lệ phí chấp thuận và nộp đơn phát hành trái phiếu xanh cho đến tháng 5/2022, TMBA giảm lệ phí đăng ký trái phiếu…
 
3. Thực trạng thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh Việt Nam
 
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam mới bắt đầu chính thức từ khoảng 10 năm trở lại đây. Về quy mô, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang bắt kịp với các nước trong khu vực nhưng chưa thực sự phát huy hết vai trò trọng yếu trong nền kinh tế. Khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp năm 2023 đạt 333,9 nghìn tỉ đồng, chiếm gần 11,9% GDP, tăng từ mức 9% GDP của năm 2018 (VBMA, 2023). Tuy nhiên, đây cũng là tỉ trọng khiêm tốn so với các quốc gia trong khu vực.
 
Tại Việt Nam, có tới 90% trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ và chỉ có 10% phát hành ra công chúng. Lý do bởi hình thức phát hành riêng lẻ có thủ tục đơn giản hơn từ thủ tục xin cấp phép đến các quy định công bố thông tin liên quan. Tuy nhiên, việc này gây nên rào cản đối với khả năng tiếp cận của các nhà đầu tư vì theo quy định hiện hành, chỉ có các nhà đầu tư chuyên nghiệp mới được mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ nói trên. (Hình 7)

Hình 7:  Cơ cấu nhà phát hành của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam

Nguồn: Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA, 2023).
 
Một thành công khác của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam trong năm qua là việc ra đời và chính thức vận hành hệ thống trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ từ ngày 19/7/2023. Hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đã tăng tính thanh khoản của trái phiếu trên thị trường giao dịch thứ cấp và tạo thêm niềm tin cho nhà đầu tư. Chỉ trong vòng chưa đầy 1 năm, tính đến ngày 30/6/2024, đã có 48 thành viên giao dịch, bao gồm 44 công ty chứng khoán và 4 ngân hàng thương mại. Theo dữ liệu từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), doanh số giao dịch tăng trưởng vượt bậc từ 250,6 tỉ đồng/phiên trong tháng đầu tiên vận hành lên 4.092,9 tỉ đồng/phiên tính tại ngày 30/6/2024 (HNX, 2024).
 
Trong bối cảnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam đang ghi nhận nhiều điểm mới và tích cực nói trên, các sản phẩm trái phiếu chào bán cho nhà đầu tư cũng trở nên đa dạng hơn. Đáng chú ý là sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh trong những năm gần đây (Bảng 1).

Bảng 1: Một số lô phát hành trái phiếu doanh nghiệp xanh Việt Nam

Nguồn: BIDV, EVN FINANCE
 
Hiện nay một số ngân hàng Việt Nam cũng đang tiến hành nghiên cứu và phát hành sớm trái phiếu xanh để tài trợ nguồn vốn cho các dự án xanh của họ. Việt Nam đã đưa ra cam kết về việc đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 tại Hội nghị COP26. Vì vậy, hoạt động huy động và thu hút vốn cho phát triển các dự án xanh thông qua phát hành trái phiếu xanh là cấp thiết để đạt được mục tiêu này. Mặc dù vậy, số lượng trái phiếu xanh phát hành ở Việt Nam là quá khiêm tốn so với quy mô trái phiếu xanh toàn cầu dự báo sẽ đạt 5.000 tỉ USD vào năm 2025 (Climate Bonds, 2022).
 
Chính phủ và các cơ quan quản lý đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ tích cực như: Nghị định số 163/2018/NĐ-CP ngày 04/12/2018 của Chính phủ quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp đã đề ra các cơ chế, chính sách phân phối thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh; Nghị định số 153/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ thay thế Nghị định số 163/2018/NĐ-CP; Nghị định số 65/2022/NĐ-CP ngày 16/3/2022 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 1531/2020/NĐ-CP...
 
Sau đó, ngày 05/3/2023, Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung và ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các nghị định quy định về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế, đã tháo gỡ nút thắt quan trọng và cấp thiết cho các doanh nghiệp bất động sản. Nghị định số 08/2023/NĐ-CP cũng cho phép trái chủ được đổi trái phiếu lấy bất động sản hoặc tài sản khác. (Hình 8)

Hình 8: Giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trước và sau
Nghị định số 08/2023/NĐ-CP được ban hành
 
Đơn vị: Tỉ đồng
Nguồn: VBMA
 
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn thiếu một danh mục phân loại xanh hoàn chỉnh để minh bạch hóa hoạt động phát hành và thu hút nhà đầu tư. Danh mục phân loại xanh (Green Taxanomy) là một hệ thống phân loại các hoạt động kinh tế dựa trên các tiêu chí về sự bền vững môi trường. Danh mục này giúp các nhà đầu tư, tổ chức tài chính, cơ quan quản lý xác định dự án và hoạt động phù hợp với mục tiêu xanh, từ đó bảo đảm tính minh bạch và độ tin cậy của các khoản đầu tư xanh. Đây là danh mục khá phổ biến và đã được ban hành bởi nhiều tổ chức quốc tế, nhiều quốc gia trên thế giới. 
 
4. Khuyến nghị chính sách cho trái phiếu doanh nghiệp xanh Việt Nam
 
Từ tình hình thực tế về phát triển trái phiếu doanh nghiệp xanh trên thế giới và Việt Nam, để phát triển lĩnh vực này, Việt Nam cần phải được tháo gỡ các điểm “nghẽn” sau:
 
Mặc dù đã có những quy định về trái phiếu xanh trên thị trường Việt Nam nhưng quy định về phân loại xanh vẫn chưa được hoàn chỉnh. Vì vậy, Việt Nam cần sớm hoàn thiện danh mục phân loại xanh phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế để thu hút niềm tin của các nhà đầu tư. Danh mục phân loại xanh có vai trò rất quan trọng và cấp thiết đối với hoạt động phát hành trái phiếu xanh của Việt Nam, cụ thể: (i) Giúp phân loại các dự án đủ tiêu chí và tiêu chuẩn đóng góp vào chiến lược tăng trưởng xanh của Việt Nam; (ii) Bảo đảm cho các nguồn vốn huy động được từ trái phiếu xanh được phân bổ đúng mục tiêu, đúng dự án; (iii) Giúp các cơ quan chủ quản của Việt Nam giám sát và quản lý các dự án xanh hiệu quả đồng thời giảm thiểu rủi ro rửa tiền qua trái phiếu xanh; (iv) Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ xanh, từ đó giúp Việt Nam giảm phát thải, tiến gần hơn với các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường.
 
Bên cạnh đó, để thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh Việt Nam phát triển mạnh mẽ và bền vững, cần tạo ra một môi trường thuận lợi cho các bên liên quan. Theo đó, các cơ quan chức năng cần phối hợp để thực thi những chính sách và quy định một cách nhất quán. Các thành viên thị trường từ nhà phát hành, nhà đầu tư, tổ chức tư vấn, tổ chức bảo đảm cũng cần nâng cao kiến thức và năng lực về sản phẩm trái phiếu xanh. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, VBMA, các cơ quan chủ quản tăng cường đào tạo và tuyên truyền tới doanh nghiệp và công chúng hiểu đúng và đủ về đặc điểm, vai trò và lợi ích của trái phiếu xanh. 
 
Khuyến khích sự tham gia của các nhà phát hành lớn trên thị trường như tổ chức tín dụng (TCTD). TCTD với tiềm lực tài chính lớn, hệ thống vận hành hoàn chỉnh, nhân lực chất lượng cao và mạng lưới quan hệ quốc tế sâu rộng, nên cần có chính sách ưu đãi để các TCTD là nhân tố tiên phong trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh Việt Nam. TCTD vừa là nhà phát hành, đồng thời cũng có thể là nhà đầu tư với quy mô lớn. Hiện nay, có một số TCTD trên thị trường đang nghiên cứu, triển khai các dự án phát hành trái phiếu xanh, tuy nhiên chưa được thúc đẩy quyết liệt về mặt chính sách để có những bước tiến nhanh hơn. 
 
Một trong các giải pháp thiết thực thúc đẩy gia tăng khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp xanh là giảm chi phí phát hành cho doanh nghiệp. Hiện nay, chi phí để phát hành trái phiếu doanh nghiệp xanh gồm chi phí tư vấn, phí tham vấn và phí đánh giá độc lập đang cao hơn trái phiếu thông thường. Chi phí cao khiến cho việc chào bán kém hiệu quả, cản trở nỗ lực của doanh nghiệp để phát hành sản phẩm này. Từ kinh nghiệm của Thái Lan trong việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp xanh: “Thực hiện bù đắp các chi phí giám sát và xác minh trong hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp xanh” thì Việt Nam cần có những giải pháp nhằm giảm các chi phí phát hành cho doanh nghiệp.
 
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam nói chung và trái phiếu doanh nghiệp xanh nói riêng tuy non trẻ nhưng còn nhiều dư địa để phát triển. Việc học tập kinh nghiệm từ các thị trường khác là cần thiết để phát triển thị trường nội địa trở thành công cụ hiệu quả hỗ trợ nền kinh tế. Theo đó, tác giả rút ra một số bài học kinh nghiệm cho sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh Việt Nam như sau:
 
Thứ nhất, cần hoàn thiện các khung pháp lý của thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam theo hướng chặt chẽ hơn nhưng vẫn tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuận lợi trong hoạt động huy động vốn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp hoạt động tốt và hiệu quả. Một trong các vấn đề cấp thiết hiện nay là việc Nghị định số 08/2023/NĐ-CP sắp hết hiệu lực và các nhà phát hành phải quay lại áp dụng Nghị định số 65/2022/NĐ-CP. Vì vậy, việc quay lại áp dụng theo Nghị định số 65/2022/NĐ-CP liệu có phù hợp với thực trạng và tiềm năng phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong tương lai. Bên cạnh đó, đối với trái phiếu trước đây đã phát hành theo Nghị định số 153/2020/NĐ-CP, nếu áp theo tiêu chuẩn của quy định mới liệu có làm giảm khả năng thanh khoản và gây khó khăn cho tổ chức phát hành cũng như người sở hữu. Do đó, việc hoàn thiện chính sách cần phải bám sát thực tiễn và tính toán đến sự phát triển tương lai của thị trường.
 
Thứ hai, cần phát triển hệ thống và các quy định có liên quan về xếp hạng tín nhiệm trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam có hơn 800 nghìn doanh nghiệp nhưng chỉ có 5 công ty xếp hạng tín nhiệm đủ điều kiện được cấp phép hoạt động. Gồm có: Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm FiinRatings (FiinRatings), Công ty cổ phần Sài Gòn Phát Thịnh Ratings (SaigonRatings), Công ty TNHH Thông tin tín nhiệm và xếp hạng doanh nghiệp Việt Nam (Vietnam Credit), Công ty cổ phần Xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp Việt Nam (CRV) và Công ty cổ phần xếp hạng đầu tư tín nhiệm Việt Nam (VIS Rating). Giả sử 10% số doanh nghiệp nói trên phát hành trái phiếu thì chỉ 5 công ty không thể đáp ứng nhu cầu xếp hạng. Một thị trường trái phiếu đang trên đà phát triển nhanh thì càng phải có sự tham gia sâu rộng của việc xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp và chính trái phiếu đó để tạo niềm tin cho nhà đầu tư, đồng thời ngăn chặn rủi ro hệ thống của thị trường còn non trẻ.
 
Thứ ba, tập trung đẩy mạnh các biện pháp và chính sách liên quan trực tiếp đến cơ cấu kỳ hạn của trái phiếu, phát triển cơ sở nhà đầu tư với mục tiêu giảm thiểu rủi ro hệ thống cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Bên cạnh đó, kỳ hạn trái phiếu doanh nghiệp cần được cơ cấu dài hạn hơn để doanh nghiệp có đủ thời gian cơ cấu nợ và cân đối thanh khoản, đặc biệt trong các bối cảnh có biến động về kinh tế vĩ mô. Các nhà đầu tư cá nhân, quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm (loại trừ trái phiếu có mục đích phát hành để tái cơ cấu nợ) mới chỉ tham gia ở quy mô nhỏ. Các quỹ hưu trí tự nguyện tư nhân mới bắt đầu tiếp cận, trong khi các quỹ bảo hiểm xã hội chưa được tham gia. 
 
5. Kết luận
 
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh Việt Nam hiện nay đang ở giai đoạn sơ khai, với các chính sách chưa thực sự hoàn thiện, quy mô phát hành nhỏ, sự hiểu biết của nhà đầu tư còn hạn chế. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu đã cam kết tại Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đáp ứng các yêu cầu quốc tế về bảo vệ môi trường, Việt Nam cần thúc đẩy sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp xanh. Vì vậy, việc hoàn thiện hành lang pháp lý, nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và nhà đầu tư, cùng các chính sách khuyến khích kịp thời cho trái phiếu doanh nghiệp xanh là điều quan trọng và cấp thiết.
 
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
 
1. ADB (2024), Source of information on bond markets in emerging East Asia - People’s Republic of China, https://asianbondsonline.adb.org/economy/?economy=CN
2. ADB (2024). Source of information on bond markets in emerging East Asia -Thailan https://asianbondsonline.adb.org/economy/?economy=TH
3. Andy Hill (ICMA) & Yanqing Jia (ICMA)  (2021), The Internationlization of the China Corporate Bond Market, ICMA Publishing, Paris, https://www.icmagroup.org/assets/documents/About-ICMA/APAC/The-Internationalization-of-the-China-Corporate-Bond-Market-January-2021-140121.pdf
4. BIDV (2024), Chiến lược Xanh đặc biệt tại ngân hàng lớn nhất Việt Nam, https://bidv.com.vn/bidv/tin-tuc/tin-ve-bidv/chien-luoc-xanh-dac-biet-tai-ngan-hang-lon-nhat-viet-nam
5. Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2023), Sách trắng, Doanh nghiệp Việt Nam năm 2023, Nhà xuất bản Thống kê
6. Climate Bonds (2022), Climate Bonds Calls for $5trillion Green Bond Issuance per Year by 2025, https://www.climatebonds.net/resources/press-releases/2022/10/climate-bonds-calls-5trillion-green-bond-issuance-year-2025
7. EVNFINANCE (2022), EVNFinance phát hành trái phiếu xanh cho phát triển bền vững, https://www.evnfc.vn/tin-chi-tiet/evnfinance-phat-hanh-trai-phieu-xanh-cho-phat-trien-ben-vung
8. HNX (2024), https://www.hnx.vn/vi-vn/trai-phieu.html
9. ICMA (2023), Sustainable Bond market data, https://www.icmagroup.org/sustainable-finance/sustainable-bonds-database
10. Neeraj Chouhan & Caroline Harrison (2024). Sustainable Debt Market Summary Q1 2024. CBI Publishing,  https://www.climatebonds.net/files/reports/cbi_mr_q1_2024_01e_1.pdf
11. OECD (2024), Global Debt Report 2024: Bond Markets in a High-Debt Enviroment, OECD Publishing, Paris. Doi: 10/1787/91844
12. Ross, S. A., Westerfield, R. W., & Jaffe, J. F. (2016). Corporate finance (11th ed.). McGraw-Hill Education.
13. VBMA (2023), Báo cáo thị trường trái phiếu Việt Nam 2023.  https://vbma.org.vn/vi/reports/yearly
14. ThaiBMA (2021), Size of Thai Financial Markets and Issuance of Domestic Bonds, https://www.thaibma.or.th/EN/Market/SummaryStatistics.aspx
15. The People’s Bank of China National Development and Reform Commission China Securities Regulatory Commission (2021), Notice on Issuing the Green Bond Endorsed Projects Catalogue (2021 Edition) (No. 96 [2021], PBOC, NDRC, CSRC). https://www.climatebonds.net/market/country/china/green-bond-endorsed-project-catalogue

Nguyễn Thị Nga 
Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam

Bình luận Ý kiến của bạn sẽ được kiểm duyệt trước khi đăng. Vui lòng gõ tiếng Việt có dấu
Đóng lại ok
Bình luận của bạn chờ kiểm duyệt từ Ban biên tập
Sáng kiến về Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và lợi ích tham gia của Việt Nam
Sáng kiến về Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và lợi ích tham gia của Việt Nam
05/12/2024 07:51 73 lượt xem
Chiếm tới 60% dân số thế giới và đóng góp khoảng 40% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu, IPEF do Mỹ khởi xướng từ tháng 5/2022, bao gồm một số nền kinh tế phát triển nhanh, năng động trên thế giới và có thể đóng góp lớn vào tăng trưởng toàn cầu trong 3 thập kỷ tới (2020 - 2050)...
Kinh tế tư nhân: Động lực phát triển của Asean và bài học đối với Việt Nam
Kinh tế tư nhân: Động lực phát triển của Asean và bài học đối với Việt Nam
15/11/2024 10:30 899 lượt xem
Phát triển khu vực kinh tế tư nhân là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh hiện nay. Tại Việt Nam, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định: “Kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế”.
Hệ thống xếp hạng tín nhiệm thay thế đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu - Kinh nghiệm từ châu Á và gợi ý cho  Việt Nam
Hệ thống xếp hạng tín nhiệm thay thế đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu - Kinh nghiệm từ châu Á và gợi ý cho Việt Nam
11/11/2024 10:22 1.099 lượt xem
Xếp hạng tín nhiệm không phải là một thuật ngữ xa lạ trên thế giới cũng như ở Việt Nam, đặc biệt là đối với hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp để huy động vốn.
Châu Á và Việt Nam đón đầu làn sóng kinh tế “bạc”
Châu Á và Việt Nam đón đầu làn sóng kinh tế “bạc”
03/11/2024 07:15 1.340 lượt xem
Ủy ban về quyền kinh tế, văn hóa và xã hội của Liên hợp quốc năm 2023 xác định già hóa dân số là một xu hướng mang tính toàn cầu. Xu hướng già hóa dân số không chỉ diễn ra mạnh mẽ ở châu Âu mà đã, đang và sẽ lan rộng sang khu vực châu Á, tạo ra những cơ hội lẫn thách thức không nhỏ đối với nền kinh tế, xã hội.
Quy định về cấp phép ngân hàng ảo tại Thái Lan và một số gợi ý cho  Việt Nam
Quy định về cấp phép ngân hàng ảo tại Thái Lan và một số gợi ý cho Việt Nam
30/10/2024 09:30 1.498 lượt xem
Tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và lĩnh vực tài chính trong những năm qua đã dẫn đến những thay đổi đáng kể trong hành vi của người tiêu dùng và hệ thống tài chính trên toàn cầu.
Những rủi ro cho nền kinh tế toàn cầu năm 2024 và hàm ý cho Việt Nam
Những rủi ro cho nền kinh tế toàn cầu năm 2024 và hàm ý cho Việt Nam
23/10/2024 08:04 7.880 lượt xem
Triển vọng kinh tế toàn cầu năm 2024 cho thấy có sự cải thiện nhẹ so với năm 2023, với dự báo tăng trưởng đạt 3,1 - 3,2% GDP và lạm phát giảm xuống 5,8 - 5,9%.
Tác động của kiều hối đến tăng trưởng kinh tế của một số quốc gia trong khu vực ASEAN
Tác động của kiều hối đến tăng trưởng kinh tế của một số quốc gia trong khu vực ASEAN
14/10/2024 15:40 1.611 lượt xem
Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, kiều hối đang đóng một vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển.
Ngân hàng mở: Kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị đối với Việt Nam
Ngân hàng mở: Kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị đối với Việt Nam
08/10/2024 08:03 1.988 lượt xem
Ngân hàng mở là một khái niệm mới nổi trong ngành tài chính - ngân hàng, mang lại sự đổi mới và cách mạng hóa phương thức hoạt động của ngân hàng truyền thống.
Chính sách tín dụng nông nghiệp của Ấn Độ và kinh nghiệm đối với Việt Nam
Chính sách tín dụng nông nghiệp của Ấn Độ và kinh nghiệm đối với Việt Nam
03/10/2024 14:46 1.682 lượt xem
Nằm ở lưu vực sông Ấn và sông Hằng, Ấn Độ là một quốc gia có nền nông nghiệp lâu đời với quy mô thị trường ước đạt 372,94 tỉ USD vào cuối năm 2024, dự kiến ​​sẽ đạt 473,72 tỉ USD vào năm 2029 (Mordorintelligence, 2024).
Tác động của địa chính trị đến thương mại quốc tế
Tác động của địa chính trị đến thương mại quốc tế
01/10/2024 16:10 2.529 lượt xem
Bài viết giới thiệu một số kết quả nghiên cứu thực nghiệm về tác động của địa chính trị đến thương mại toàn cầu thông qua phương pháp nghiên cứu định tính với kỹ năng chính là khai thác, phân tích, tổng hợp và bình luận các thông tin thứ cấp từ các nghiên cứu có liên quan.
Pháp luật về giám sát tập đoàn tài chính tại Hàn Quốc và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
Pháp luật về giám sát tập đoàn tài chính tại Hàn Quốc và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
30/09/2024 08:01 1.791 lượt xem
Tập đoàn tài chính không phải là một hình thái tổ chức hoạt động kinh doanh mới trên thị trường mà bắt đầu được hình thành từ những năm 60 tại Mỹ khi hiện tượng các ngân hàng với hoạt động cấp tín dụng kết nối các công ty bảo hiểm, chứng khoán thông qua sở hữu vốn...
Kinh nghiệm của Hàn Quốc trong đầu tư phát triển kinh tế vùng
Kinh nghiệm của Hàn Quốc trong đầu tư phát triển kinh tế vùng
26/09/2024 13:23 7.161 lượt xem
Việt Nam và Hàn Quốc có nhiều điểm tương đồng về lịch sử, cả hai quốc gia đều trải qua thời kỳ thuộc địa, chiến tranh và tái xây dựng trong hoàn cảnh có nhiều khó khăn.
Quy định về quản trị công ty trong lĩnh vực ngân hàng tại Vương quốc Anh và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
Quy định về quản trị công ty trong lĩnh vực ngân hàng tại Vương quốc Anh và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
26/09/2024 08:19 1.275 lượt xem
Sau cuộc khủng hoảng tài chính diễn ra tại các quốc gia châu Âu và Mỹ giai đoạn 2007 - 2008 khiến cho hàng loạt hệ thống ngân hàng sụp đổ, các chuyên gia cho rằng quản trị ngân hàng yếu kém là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến khủng hoảng của ngành Ngân hàng.
Các rủi ro trên con đường giảm lạm phát toàn cầu
Các rủi ro trên con đường giảm lạm phát toàn cầu
17/09/2024 10:52 3.250 lượt xem
Theo báo cáo của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS, 2024), nền kinh tế toàn cầu đã để lại phía sau những hậu quả của các cú sốc về hàng hóa và đại dịch Covid-19; lạm phát toàn cầu tiếp tục giảm, nền kinh tế tránh được nguy cơ suy thoái.
Tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương Thái Lan cho thanh toán bán lẻ và một số bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam
Tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương Thái Lan cho thanh toán bán lẻ và một số bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam
11/09/2024 11:39 2.372 lượt xem
Thái Lan là một trong những quốc gia Đông Nam Á tiên phong thí điểm CBDC với hàng loạt các dự án được nghiên cứu, triển khai từ năm 2018.
Giá vàngXem chi tiết

Giá vàng - Xem theo ngày

Khu vực

Mua vào

Bán ra

HÀ NỘI

Vàng SJC 1L

83,000

85,530

TP.HỒ CHÍ MINH

Vàng SJC 1L

83,000

85,530

Vàng SJC 5c

83,000

84,300

Vàng nhẫn 9999

83,000

84,400

Vàng nữ trang 9999

82,900

83,900


Ngoại tệXem chi tiết
Tỷ giá - Xem theo ngày 
Ngân Hàng USD EUR GBP JPY
Mua vào Bán ra Mua vào Bán ra Mua vào Bán ra Mua vào Bán ra
Vietcombank 25,119 25,452 26,024 27,451 31,349 32,682 162.88 172.36
BIDV 25,150 25,452 26,239 27,449 31,768 32,705 163.84 171.75
VietinBank 25,166 25,452 26,259 27,459 31,843 32,853 165.32 173.07
Agribank 25,150 25,452 26,142 27,345 31,522 32,612 164.52 172.50
Eximbank 25,150 25,452 26,214 27,051 31,681 32,649 165.87 171.18
ACB 25,160 25,452 26,305 27,208 31,843 32,804 165.51 172.05
Sacombank 25,190 25,452 26,285 27,260 31,730 32,893 165.84 172.9
Techcombank 25,193 25,452 26,058 27,405 31,410 32,748 162.46 174.94
LPBank 25,140 25,452 26,513 27,411 32,004 32,800 166.72 173.80
DongA Bank 25,220 25,452 26,240 27,040 31,720 32,650 163.40 170.70
(Cập nhật trong ngày)
Lãi SuấtXem chi tiết
(Cập nhật trong ngày)
Ngân hàng
KKH
1 tuần
2 tuần
3 tuần
1 tháng
2 tháng
3 tháng
6 tháng
9 tháng
12 tháng
24 tháng
Vietcombank
0,10
0,20
0,20
-
1,60
1,60
1,90
2,90
2,90
4,60
4,70
BIDV
0,10
-
-
-
1,70
1,70
2,00
3,00
3,00
4,70
4,70
VietinBank
0,10
0,20
0,20
0,20
1,70
1,70
2,00
3,00
3,00
4,70
4,80
ACB
0,01
0,50
0,50
0,50
2,30
2,50
2,70
3,50
3,70
4,40
4,50
Sacombank
-
0,50
0,50
0,50
2,80
2,90
3,20
4,20
4,30
4,90
5,00
Techcombank
0,05
-
-
-
3,10
3,10
3,30
4,40
4,40
4,80
4,80
LPBank
0.20
0,20
0,20
0,20
3,00
3,00
3,20
4,20
4,20
5,30
5,60
DongA Bank
0,50
0,50
0,50
0,50
3,90
3,90
4,10
5,55
5,70
5,80
6,10
Agribank
0,20
-
-
-
1,70
1,70
2,00
3,00
3,00
4,70
4,80
Eximbank
0,10
0,50
0,50
0,50
3,10
3,30
3,40
4,70
4,30
5,00
5,80

Liên kết website
Bình chọn trực tuyến
Nội dung website có hữu ích với bạn không?