Thực hiện Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, cùng với những nỗ lực không ngừng để vượt lên mọi khó khăn, thách thức do tác động của dịch bệnh Covid-19, trong năm 2021, hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng (TCTD), đặc biệt là hệ thống quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) trên địa bàn tỉnh Thái Bình đã đạt được những kết quả tích cực, đảm bảo an toàn, hiệu quả và tuân thủ các quy định của pháp luật, thực hiện tốt “mục tiêu kép”: vừa phòng, chống dịch Covid-19, vừa tập trung thực hiện quyết liệt, thiết thực các giải pháp tín dụng nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do dịch.
 

Hoạt động giao dịch ở QTDND Chí Hòa, huyện Hưng Hà. (Nguồn: baothaibinh.com.vn)
 

Nâng cao năng lực tài chính, quản trị điều hành của các QTDND

Tính đến thời điểm cuối năm 2021, trên địa bàn tỉnh Thái Bình có 85 QTDND  hoạt động với tổng số 152.837 thành viên, tăng 2.490 thành viên so với năm 2020, hoạt động trên địa bàn 147 xã, phường, thị trấn; trong đó, có 44 QTDND mở rộng địa bàn hoạt động sang 62 xã liền kề.

Đến ngày 31/12/2021, tổng nguồn vốn hoạt động của các QTDND đạt 11.913 tỷ đồng, bình quân 140 tỷ đồng/quỹ. Tổng vốn điều lệ đạt 379 tỷ đồng, bình quân 4,46 tỷ đồng/quỹ, tăng 23% so với năm 2020, chiếm 3,2% tổng nguồn vốn; trong đó, 59 QTDND có vốn điều lệ trên 3 tỷ đồng, 19 QTDND có vốn điều lệ từ 2 - 3 tỷ đồng và 7 QTDND có vốn điều lệ từ 1 tỷ đồng đến dưới 2 tỷ đồng; không có tình trạng thành viên góp vốn vượt quá 10% vốn điều lệ của QTDND tại thời điểm góp vốn. Các QTDND đã thực hiện tăng vốn điều lệ theo đúng Đề án củng cố và phát triển hệ thống QTDND đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Tổng vốn huy động tiền gửi tiết kiệm đạt 11.132 tỷ đồng, bình quân 131 tỷ đồng/quỹ, chiếm 93,4% tổng nguồn vốn, tăng 12,1% so với năm 2020. Trong đó, 83/85 QTDND có tốc độ tăng trưởng dương. Vốn vay từ Ngân hàng Hợp tác xã (NHHTX) Chi nhánh tỉnh Thái Bình chiếm 0,7% nguồn vốn; vốn khác chiếm 2,7% tổng nguồn vốn.

Về hoạt động cho vay và đầu tư, đến ngày 31/12/2021, tổng dư nợ cho vay của các QTDND đạt 8.639 tỷ đồng, bình quân 101,6 tỷ đồng/quỹ, tăng 4,8% so với năm 2020. Trong đó, có 66/85 QTDND dư nợ tín dụng tăng, 19/85 QTDND dư nợ tín dụng giảm so với ngày 31/12/2020; tổng số dư tiền gửi của các QTDND tại NHHTX Chi nhánh tỉnh Thái Bình đạt 3.136 tỷ đồng, tăng 39,7% so với cùng kỳ năm 2020. Tổng mức đầu tư góp vốn vào NHHTX của các QTDND đạt 1.448 triệu đồng.

Trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh tỉnh Thái Bình đã tập trung chỉ đạo củng cố hoạt động của hệ thống QTDND và xử lý các QTDND yếu kém; thực hiện 18 cuộc thanh tra, hàng chục cuộc kiểm tra đối với QTDND; đồng thời, theo dõi, kiểm tra, giám sát chặt chẽ quá trình triển khai thực hiện phương án cơ cấu lại, gắn với xử lý nợ xấu của các QTDND trên địa bàn; chỉ đạo các QTDND trên địa bàn xây dựng hệ thống các chính sách, quy định, quy trình nội bộ; rà soát, chỉnh sửa, hoàn thiện các quy định nội bộ về quản trị, kiểm soát, điều hành; các quy trình nội bộ về hoạt động tín dụng, kế toán, thanh toán an toàn kho quỹ; qua đó, kiểm soát và đánh giá các rủi ro có thể xảy ra trong từng quy trình nghiệp vụ để có biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời đảm bảo an toàn, từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động. Tỷ lệ nợ xấu bình quân của các QTDND được kiểm soát tốt ở mức 0,55%/tổng dư nợ.

Bộ máy quản lý, điều hành, kiểm soát của các QTDND được kiện toàn; các thành viên hội đồng quản trị, chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc, trưởng ban kiểm soát và các thành viên ban kiểm soát đảm bảo đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của từng vị trí. Trong tổng số hơn 1.000 cán bộ, nhân viên đang làm việc tại 85 QTDND trên địa bàn, có gần 70% cán bộ có trình độ đại học, trên đại học. Việc đào tạo, đào tạo lại để nâng cao trình độ chuyên môn, quản lý cho cán bộ được các quỹ quan tâm, chú trọng và được NHNN Chi nhánh tỉnh Thái Bình quan tâm, hỗ trợ thường xuyên. Hằng năm, cán bộ, nhân viên các quỹ đều được cử đi tham dự các lớp tập huấn, bồi dưỡng ngắn ngày về chuyên môn nghiệp vụ cũng như công tác quản lý quỹ.

Về công tác chuyên môn, các QTDND luôn chú trọng đẩy mạnh việc đa dạng hóa các hình thức huy động vốn, mở rộng và nâng cao chất lượng tín dụng đảm bảo an toàn, hiệu quả. Với tôn chỉ mục đích và nguyên tắc hoạt động của loại hình TCTD là hợp tác xã, các QTDND hoạt động theo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động kinh doanh, với mục đích là tương trợ cộng đồng góp phần phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn nông thôn. Kết quả là, tỷ trọng huy động tiền gửi tiết kiệm từ thành viên/tổng huy động tiền gửi tiết kiệm đạt 59,2%. Tỷ trọng cho vay thành viên/tổng dư nợ đạt 99,7%; qua đó, góp phần vào hạn chế nạn cho vay nặng lãi, “tín dụng đen” trên địa bàn.

Đa dạng hóa và hiện đại hóa các sản phẩm, dịch vụ

Bên cạnh các sản phẩm truyền thống huy động vốn, cho vay, các hoạt động dịch vụ đối với các ngân hàng thương mại cũng được các QTDND triển khai một cách hiệu quả như cung ứng dịch vụ thanh toán, chuyển tiền, dịch vụ đại lý chi trả ngoại tệ cho các ngân hàng được phép; thực hiện các nghiệp vụ thu hộ, chi hộ cho các thành viên… Các quy trình nghiệp vụ được cán bộ QTDND nắm vững và xử lý công việc nhanh chóng, đúng quy trình, an toàn và thuận lợi cho khách hàng; đồng thời, tạo được một phần nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ.

Hầu hết các QTDND trên địa bàn tỉnh Thái Bình đều có trụ sở bảo đảm đáp ứng các điều kiện hoạt động. Các QTDND thường xuyên đầu tư, nâng cấp hệ thống cơ sở kỹ thuật, công nghệ thông tin để đáp ứng yêu cầu công nghệ số, 100% QTDND đã thực hiện các nghiệp vụ trên hệ thống mạng, phần mềm; đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, hiện đại hóa công nghệ, lắp đặt camera giám sát, bảo đảm an ninh, an toàn hoạt động, trao đổi thông tin qua phần mềm quản lý, qua thư điện tử, chất lượng, hiệu quả công việc được nâng lên rõ rệt, đồng thời giảm chi phí và nâng cao uy tín đối với cấp ủy, chính quyền và nhân dân.

Tăng cường vai trò và trách nhiệm của NHHTX

Với mục tiêu chủ yếu là liên kết, tương trợ và tăng cường hiệu quả cho hoạt động của hệ thống các QTDND, làm đầu mối và giữ vai trò điều hòa vốn cho hệ thống QTDND, năm 2021, NHHTX Chi nhánh tỉnh Thái Bình đã thực hiện tốt công tác điều hòa vốn cho các QTDND trên địa bàn và đáp ứng các nhu cầu vốn hợp lý, hợp lệ của các quỹ.

Để thu hút được nguồn vốn, NHHTX Chi nhánh tỉnh Thái Bình đã chủ động điều hành vốn linh hoạt, bám sát diễn biến lãi suất thị trường, tính mùa vụ trong hoạt động của hệ thống, cơ chế lãi suất hợp lý; điều chuyển nguồn vốn từ nơi thừa đến nơi thiếu, trợ giúp các QTDND trên địa bàn hoạt động ổn định.

Đến hết ngày 31/12/2021, NHHTX nhận tiền gửi của các QTDND với số dư đạt 3.119 tỷ đồng, tăng 40,2% so với năm 2020; dư nợ cho vay của Chi nhánh đối với các QTDND đạt gần 102 tỷ đồng.

Đối với các QTDND có phát sinh khó khăn, vướng mắc, NHHTX Chi nhánh tỉnh Thái Bình đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, tìm hiểu nguyên nhân, tháo gỡ nút thắt và hỗ trợ xử lý một cách nhanh chóng, hiệu quả; đặc biệt là công tác hỗ trợ về vốn của NHHTX và Quỹ đảm bảo an toàn hệ thống, giúp các QTDND khắc phục khó khăn về tài chính, nhanh chóng trở lại hoạt động bình thường. Nhờ đó, trong thời gian qua, không có QTDND nào bị tình trạng khó khăn, vượt ra ngoài tầm kiểm soát.

Một số khó khăn, vướng mắc và kiến nghị

Hiện tại, trên địa bàn tỉnh Thái Bình có 85 QTDND hoạt động với 85 trụ sở chính và 60 phòng giao dịch; tuy nhiên, trong số đó có tới 74% QTDND chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Thời gian tới, đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình tiếp tục quan tâm chỉ đạo các đơn vị liên quan tháo gỡ khó khăn về cấp Giấy chứng nhận cho các QTDND đã tồn tại từ những năm thí điểm thành lập đến nay.

QTDND là tổ chức kinh tế độc lập, tự làm, tự chịu trách nhiệm, địa bàn hoạt động là xã, phường hoặc thị trấn, khi xảy ra rủi ro, có thể là rủi ro ngoài mong muốn (nếu có tin đồn thất thiệt, dễ dẫn đến việc rút tiền hàng loạt của người dân) việc xử lý gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, đề nghị Chính phủ sớm sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm tiền gửi để bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền, cũng như tăng thêm vai trò của NHHTX trong việc tham gia kiểm tra, giám sát hoạt động của QTDND, góp phần đảm bảo an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống QTDND.

Mặc dù hầu hết các QTDND hoạt động cơ bản ổn định, tuy nhiên, về mặt tài chính vẫn còn nhiều hạn chế, vốn tự có thấp, dẫn đến khó khăn trong việc đầu tư, trang bị cơ sở vật chất, công nghệ, phát triển hiện đại hóa sản phẩm dịch vụ, chưa đáp ứng được những món cho vay lớn, khả năng bù lỗ khi gặp rủi ro kinh doanh… Vì vậy, NHHTX cần nghiên cứu, tìm kiếm nguồn vốn tiếp nhận từ các dự án do nước ngoài tài trợ với lãi suất thấp để ủy thác cho các QTDND thực hiện, góp phần giúp các QTDND giảm thấp chi phí huy động vốn, có điều kiện thực hiện các chính sách phát triển tín dụng nông nghiệp, nông thôn, qua đó hạn chế tình trạng cho vay nặng lãi, “tín dụng đen”.

Một số giải pháp củng cố, tăng cường hoạt động của các QTDND thời gian tới

Để thực hiện hiệu quả các mục tiêu, định hướng điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng năm 2022, đặc biệt là tiếp tục triển khai thực hiện các nhiệm vụ cơ cấu lại hệ thống các TCTD theo “Đề án cơ cấu lại các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025” sau khi được các cấp thẩm quyền phê duyệt, trong đó tập trung xử lý các TCTD yếu kém; đồng thời, thực hiện hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Bình, cùng với thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19, tập trung tận dụng tốt cơ hội để thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế, NHNN Chi nhánh tỉnh Thái Bình đã chỉ đạo triển khai thực hiện tốt các giải pháp nhằm củng cố, tăng cường hoạt động của các QTDND trên địa bàn trong thời gian tới, cụ thể:

Thứ nhất, tăng cường quản lý, củng cố và chấn chỉnh hoạt động của các QTDND trên địa bàn, chỉ đạo QTDND thực hiện theo đúng nội dung, giải pháp và tiến độ tại Phương án cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025.

Thứ hai, tập trung triển khai hiệu quả công tác thanh tra, giám sát hoạt động của các QTDND, đặc biệt là QTDND yếu kém; thực hiện thanh tra chéo QTDND tại các địa bàn tỉnh, thành phố khác theo hướng dẫn của NHNN và đẩy mạnh công tác giám sát vi mô đối với hệ thống QTDND để kịp thời cảnh báo, ngăn ngừa rủi ro, sai phạm có thể xảy ra.

Thứ ba, tiếp tục chỉ đạo các QTDND trên địa bàn thực hiện nghiêm các quy định, chỉ đạo của Chính phủ, NHNN đối với hệ thống QTDND, đặc biệt là Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 12/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường giải pháp nhằm đảm bảo an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống QTDND; Chỉ thị số 06/CT-NHNN ngày 02/10/2018 của Thống đốc NHNN về việc chấn chỉnh, tăng cường phòng, chống, ngăn ngừa vi phạm pháp luật nhằm đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động trong hệ thống QTDND.

Thứ tư, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trên địa bàn giám sát chặt chẽ hoạt động của các QTDND nhằm chủ động phòng ngừa, xử lý các vi phạm, không để xảy ra tình trạng mất an ninh trật tự, an toàn hoạt động hệ thống QTDND.

Thứ năm, truyền thông chủ động, mạnh mẽ các chủ trương, cơ chế, chính sách về điều hành chính sách tiền tệ, hoạt động ngân hàng nói chung, các cơ chế, chính sách chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, NHNN về hoạt động của QTDND nói riêng, qua đó tạo điều kiện cho các QTDND trên địa bàn nâng cao nhận thức và thực hiện tốt các chính sách, góp phần hoạt động ngày càng lành mạnh, an toàn và hiệu quả./.

Phương Linh (NHNN)