Huyền My

Việc ban hành Quy chế thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm (có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2018) có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động bảo hiểm tiền gửi (BHTG) ở Việt Nam. Đây văn bản đầu tiên tại Việt Nam quy định về cách thức thu thập thông tin về tiền gửi được bảo hiểm từ tổ chức tham gia BHTG để xây dựng hệ thống dữ liệu đáp ứng yêu cầu hoạt động nghiệp vụ, thực hiện quyền và nghĩa vụ của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) quy định tại Luật BHTG; qua đó, góp phần thiết thực nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng. Bài viết giới thiệu một số nội dung chính, cách thức triển khai cũng như đưa ra những giải pháp thực hiện hiệu quả Quy chế thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm.

 
Quy định thông tin tiền gửi được bảo hiểm
Tại Việt Nam, quy định về việc thu thập thông tin về tiền gửi được bảo hiểm đã được luật hóa tại Luật BHTG. Theo đó, “Tổ chức tham gia BHTG cung cấp thông tin về tiền gửi được bảo hiểm cho tổ chức BHTG theo định kỳ hoặc theo yêu cầu của tổ chức BHTG” (Khoản 6 Điều 12 Luật BHTG) và “Tổ chức BHTG được quyền yêu cầu tổ chức tham gia BHTG cung cấp thông tin về tiền gửi được bảo hiểm” (Khoản 5 Điều 13 Luật BHTG). Như vậy, với việc ban hành Quy chế thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm, BHTGVN tạo lập một khuôn khổ pháp lý mới về quản lý, lưu trữ và báo cáo thông tin về tiền gửi và người gửi tiền tại các tổ chức tham gia BHTG, qua đó giúp cho các tổ chức tham gia BHTG thống nhất thực hiện, đáp ứng việc thực hiện chức năng quản lý của BHTGVN, đồng thời tạo thuận lợi cho các đơn vị thống nhất thực hiện, tăng tính minh bạch trong các hoạt động ngân hàng.
Theo Quy chế, tổ chức tham gia BHTG phải chấp hành đúng các quy định về thông tin báo cáo tiền gửi được bảo hiểm và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung, tính đầy đủ, chính xác, kịp thời của thông tin báo cáo mà đơn vị cung cấp cho BHTGVN. Ngược lại, BHTGVN phải có trách nhiệm hướng dẫn các tổ chức tham gia BHTG xây dựng hệ thống mẫu biểu báo cáo theo định dạng chung, thống nhất, hướng dẫn các tổ chức tham gia BHTG báo cáo điện tử về kho dữ liệu của BHTGVN, theo dõi, đôn đốc các tổ chức tham gia BHTG gửi đầy đủ, chính xác, đúng hạn thông tin báo cáo; tiếp nhận, tra soát, quản lý và sử dụng các thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm đúng mục đích và đảm bảo bảo mật thông tin theo quy định của pháp luật và quy định của BHTGVN. Khi phát hiện thông tin báo cáo có sai sót, yêu cầu các tổ chức tham gia BHTG chỉnh sửa theo quy định.
Tổ chức tham gia BHTG có trách nhiệm cung cấp, gửi trực tiếp các thông tin chi tiết về tiền gửi được bảo hiểm cho BHTGVN theo quy định tại một số mẫu theo yêu cầu. Đây là các thông tin về số dư tiền gửi được bảo hiểm của từng người gửi tiền, từng loại tiền gửi được bảo hiểm theo định kỳ tháng, quý. Để đảm bảo bảo mật thông tin khách hàng gửi tiền, BHTGVN không thu thập các thông tin liên quan đến cá nhân của người gửi tiền (số chứng minh thư, tên, ngày sinh…) mà chỉ thu thập thông tin theo mã số CIF (mã khách hàng).
Ngoài thông tin về số dư tiền gửi được bảo hiểm cung cấp định kỳ cho BHTGVN, theo Quy chế, tổ chức tham gia BHTG còn có trách nhiệm duy trì thông tin đảm bảo sẵn sàng cung cấp thông tin về tiền gửi được bảo hiểm cho BHTGVN thực hiện kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về BHTG định kỳ và đột xuất theo quy định tại Luật BHTG. Thông tin được cung cấp bao gồm các thông tin cá nhân của người gửi tiền, do vậy BHTGVN sẽ đến kiểm tra trực tiếp và không mang dữ liệu ra khỏi tổ chức tham gia BHTG.
Đây là nội dung mới và quan trọng vì việc yêu cầu các tổ chức tham gia BHTG duy trì hệ thống mẫu biểu thông tin báo cáo tại tổ chức tham gia BHTG cũng như thường xuyên kiểm tra những thông tin này sẽ giúp BHTGVN xác minh dữ liệu liên quan đến tiền gửi được bảo hiểm, chủ động, đảm bảo tính sẵn sàng trước khi phát sinh nghĩa vụ chi trả BHTG. (Bảng 1)

 
Quá trình triển khai thực hiện Quy chế
Nhận thức được tầm quan trọng và mức độ ảnh hưởng lớn của Quy chế, để kịp thời triển khai Quy chế, ngày 06/3/2018, BHTGVN đã ban hành Quyết định thành lập Ban chỉ đạo tại trụ sở chính và 8 Tổ chỉ đạo tại 8 chi nhánh BHTGVN để chỉ đạo và triển khai Quy chế thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm. Đồng thời, BHTGVN cũng đã ban hành Hướng dẫn thực hiện gửi báo cáo điện tử đối với tổ chức tham gia BHTG. Đây là lần đầu tiên Quy chế thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm được ban hành, để triển khai quy chế đạt hiệu quả, BHTGVN tập trung vào một số nội dung chính:
Triển khai công tác đào tạo:
Đào tạo nội bộ: BHTGVN đã thực hiện 9 khóa đào tạo về Quy chế và các Hướng dẫn quy chế cho cán bộ tại các phòng, ban thuộc trụ sở chính và các chi nhánh (01 khóa qua hình thức video conference và 08 khóa trực tiếp tại các chi nhánh). Thông qua các khóa đào tạo nội bộ, cán bộ tại chi nhánh BHTGVN được cung cấp kiến thức cơ bản về nội dung Quy chế, các nội dung về kỹ thuật và cách thức sử dụng phần mềm truyền nhận thông tin để các chi nhánh đào tạo cho các tổ chức tham gia BHTG. 
Đào tạo cho các tổ chức tham gia BHTG: Tính đến ngày 21/6/2018, BHTGVN đã hoàn thành các khóa đào tạo đối với tổ chức tham gia BHTG tại các chi nhánh. Tại đây, tổ chức tham gia BHTG đã được hướng dẫn cụ thể cách cài đặt và sử dụng phần mềm truyền thông tin báo cáo (ICM) và cách lập các mẫu biểu báo cáo theo yêu cầu.
Hỗ trợ các tổ chức tham gia BHTG:
Để thực hiện truyền thông tin báo cáo, tổ chức tham gia BHTG phải hoàn thành các công việc: (i) Đăng ký chữ ký số (CA) với Cục Công nghệ thông tin NHNN; (ii) Đăng ký  User người sử dụng phần mềm hỗ trợ truyền thông tin báo cáo (ICM) với BHTGVN; (iii) Cài đặt được phần mềm ICM; (iv) Kết xuất được báo cáo theo các mẫu biểu theo yêu cầu tại Quy chế (Mẫu 01/BHTG, 02a,b,c/BHTG).
Kể từ tháng 5/2018, BHTGVN đã hướng dẫn triển khai Quy chế tới các tổ chức tham gia BHTG, đồng thời sẵn sàng hỗ trợ, hướng dẫn cụ thể đối với các tổ chức tham gia BHTG khi gặp vướng mắc về nghiệp vụ cũng như về công nghệ tin học bằng các biện pháp như hướng dẫn qua teamviewer, gửi tài liệu, hướng dẫn trên web...
Quy chế thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm có hiệu lực từ ngày 01/7/2018. Đến nay, đã có khoảng trên 85% đơn vị gửi thông tin báo cáo theo quy định. Tổ chức tham gia BHTG chưa gửi thông tin báo cáo là do: Một số tổ chức tham gia BHTG chưa được cấp CA, chưa gửi đơn đăng ký user hoặc chưa gán được CA do sai lệch thông tin đăng ký; một số tổ chức tham gia BHTG có ý thức chấp hành và tinh thần hợp tác chưa cao, chưa kết xuất được báo cáo; một số đơn vị chưa gửi được thông tin báo cáo do các vấn đề về kỹ thuật của đơn vị.
Ngoài ra, chất lượng của thông tin báo cáo còn ở mức chưa tốt: số đơn vị gửi đúng hạn chưa cao, còn nhiều đơn vị gửi sai số liệu và chưa gửi lại theo tra soát của BHTGVN.
Trong thời gian tới, để tiếp tục triển khai Quy chế có hiệu quả, đạt được mục tiêu thu nhận được thông tin về tiền gửi của các tổ chức tham gia BHTG, BHTGVN đề ra một số nhiệm vụ:
- Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Công nghệ thông tin, hỗ trợ và đôn đốc các tổ chức tham gia BHTG hoàn thành đăng ký CA, user.
- Chủ động liên hệ với các tổ chức tham gia BHTG để xác định chính xác nguyên nhân từng trường hợp chưa truyền thông tin báo cáo để có biện pháp hỗ trợ các tổ chức tham gia BHTG.
- Giữ mối liên lạc, thường xuyên đôn đốc, nhắc nhở các tổ chức tham gia BHTG gửi báo cáo đảm bảo về thời gian và chất lượng.
 
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- Luật Bảo hiểm tiền gửi số 06/2012/QH13;
- Quyết định số 2252/QĐ-BHTG ngày 15/12/2017 của HĐQT BHTGVN về việc ban hành Quy chế thông tin báo cáo về tiền gửi được bảo hiểm;
- Hướng dẫn thực hiện gửi báo cáo điện tử đối với tổ chức tham gia BHTG (CV 297/BHTG-CNTH) ngày 27/4/2018.
 
(Tạp chí Ngân hàng số 18, tháng 9/2018)