Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020 được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam phê duyệt ngày 04/6/2010 với kỳ vọng đến năm 2015 có 20% số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới và đến năm 2020 có 50% số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới theo Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới...

Agribank sau 10 năm thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới
 

Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020 được Thủ tướng Chính phủ Việt Nam phê duyệt ngày 04/6/2010 với kỳ vọng đến năm 2015 có 20% số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới và đến năm 2020 có 50% số xã đạt tiêu chuẩn nông thôn mới theo Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới. Tổng kết 10 năm xây dựng nông thôn mới, cả nước đã có 4.665 xã (chiếm tỷ trọng 52,4%) được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, tăng 35,3% so với cuối năm 2015 (là thời điểm tổng kết giai đoạn 1) và hoàn thành vượt 2,4% so với mục tiêu 10 năm (2010 - 2020) của Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Đã có 36/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thành sớm và vượt mục tiêu 5 năm được Thủ tướng Chính phủ giao; có 8 tỉnh, thành phố đạt 100% số xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới (Nam Định, Hà Nam, Hưng Yên, Thái Bình, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bình Dương và Cần Thơ). Trong số các xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, có 87 xã đặc biệt khó khăn thuộc Chương trình 135 và 42 xã vùng bãi ngang ven biển, hải đảo. Đồng thời, có 63 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và đã có xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu theo quy định của Thủ tướng Chính phủ. Bình quân cả nước đạt 15,32 tiêu chí/xã, hoàn thành vượt mục tiêu 5 năm (2016 - 2020), trong đó, có 2/7 vùng và 19/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thành và vượt mục tiêu 5 năm (2016 - 2020). Tính đến nay, cả nước đã có 109 đơn vị cấp huyện của 41 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Trong đó, có 4 huyện (Hải Hậu thuộc tỉnh Nam Định, Nam Đàn thuộc tỉnh Nghệ An, Đơn Dương thuộc tỉnh Lâm Đồng và Xuân Lộc thuộc tỉnh Đồng Nai) được Ban Chỉ đạo Trung ương lựa chọn thí điểm xây dựng nông thôn mới để tổng kết, đánh giá phục vụ xây dựng tiêu chí huyện nông thôn mới kiểu mẫu giai đoạn sau năm 2020. Đặc biệt, tỉnh Đồng Nai và tỉnh Nam Định có 100% xã và 100% đơn vị cấp huyện đạt chuẩn, hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Sau 10 năm triển khai, Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020 với sức lan tỏa rộng khắp đã tạo được sự đồng thuận từ các cấp, ban, ngành trung ương đến địa phương và đã có những kết quả thực chất, hiệu quả.
 

Triển khai các chủ trương của Đảng, chương trình hành động của Chính phủ và phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chủ động tham mưu trình Chính phủ ban hành chính sách tín dụng dành riêng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, ngành Ngân hàng đã khẳng định sự thành công trong phương pháp tổ chức thực hiện phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, có những đóng góp quan trọng và rõ nét, góp phần cùng với các địa phương cải thiện đời sống cho người nông dân và phát triển nông nghiệp, nông thôn. NHNN cũng có nhiều giải pháp nhằm khuyến khích các tổ chức tín dụng mở rộng mạng lưới chi nhánh, điểm giao dịch tại các khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa; phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội như Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và một số tổ chức chính trị - xã hội khác để đưa vốn đến người dân một cách hiệu quả nhất, giúp hàng triệu hộ nông dân khu vực nông thôn được tiếp cận và sử dụng hiệu quả nguồn vốn vay ngân hàng.
 

Thực hiện Chương trình MTQG về xây dựng nông thôn mới theo Nghị quyết số 24/2008/NQ-CP ngày 28/10/2008 của Chính phủ; Quyết định số 1555/QĐ-NHNN ngày 07/8/2012 của Thống đốc NHNN ban hành Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”, Agribank nhanh chóng triển khai và thực hiện chính sách cho vay theo chủ trương của Chính phủ và chỉ đạo của NHNN. Bắt đầu với 11 xã thí điểm xây dựng nông thôn mới vào cuối năm 2011, kết thúc giai đoạn 1 của phong trào xây dựng nông thôn mới, Agribank đã thực hiện cho vay ở toàn bộ các chi nhánh và đến ngày 30/9/2015, số xã có khách hàng vay vốn là 8.985 xã trên 9.001 xã của cả nước.
 

Tiếp tục triển khai giai đoạn 2 của phong trào, với việc ký kết chương trình hợp tác với Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020, Agribank đã ban hành các văn bản chỉ đạo chi nhánh về “Triển khai chương trình hợp tác giữa Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương và Agribank giai đoạn 2016 - 2020”, văn bản về thực hiện thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới giai đoạn II”. Đặc biệt để đáp ứng yêu cầu xây dựng nông thôn mới trong tình hình mới, Agribank đã ký văn bản thỏa thuận liên ngành với Hội Nông dân Việt Nam và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam về triển khai thực hiện Nghị định 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn. Agribank phối hợp với Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới, các ban, ngành có liên quan tại các địa phương cập nhật thông tin về tiến độ thực hiện Chương trình tại các xã, đồng thời nắm bắt và xử lý những khó khăn, vướng mắc trong quan hệ vay vốn giữa khách hàng và Agribank. Căn cứ vào các đề án xây dựng nông thôn mới đã được phê duyệt của từng địa phương, nắm bắt nhu cầu vốn tín dụng, Agribank xây dựng phương án cụ thể để đầu tư tín dụng trên địa bàn xã thí điểm. Tổng kết 10 năm triển khai chương trình này, Agribank đã về đích trước kế hoạch gần một năm với doanh số cho vay đạt 2.868.290 tỷ đồng, doanh số thu nợ là 2.387.151 tỷ đồng, dư nợ là 481.138 tỷ đồng, tại 8.939 xã với 2.620.578 khách hàng, trong đó tập trung chủ yếu vào vay chi phí sản xuất nông, lâm, ngư, diêm nghiệp và đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn.
 

Agribank chủ động gắn công tác cho vay theo chương trình xây dựng nông thôn mới với các chương trình triển khai Nghị định 55/2015/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; cho vay hỗ trợ 64 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP ngày 27/12/2008 của Chính phủ; cho vay theo Quyết định 68/2013/QĐ-TTg ngày 14/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhằm giảm tổn thất trong nông nghiệp; cho vay theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP ngày 07/7/2014 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản, cho vay tái canh cà phê, triển khai chương trình tín dụng ưu đãi phục vụ “nông nghiệp sạch”, phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Để mở rộng tín dụng và cung cấp dịch vụ ngân hàng cho các hộ sản xuất, cá nhân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa nhằm phát triển sản xuất hàng hóa và góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao thu nhập và đời sống của dân cư, Agribank đã triển khai đề án điểm giao dịch lưu động bằng ô tô chuyên dùng với 68 xe ô tô tại 66 chi nhánh trên toàn quốc, đã thực hiện triển khai tại 454 xã, với 1.494.019 khách hàng, 15.696 phiên giao dịch, giải ngân 5.679 tỷ đồng, thu nợ 6.208 tỷ đồng, huy động tiết kiệm 3.416 tỷ đồng. Ngoài ra, các điểm giao dịch lưu động đã thực hiện một số nghiệp vụ khác như: Chi trả kiều hối, mở tài khoản, phát hành thẻ, nộp ngân sách Nhà nước, bán bảo hiểm…
 

Cùng với các điểm giao dịch lưu động, Agribank cùng Hội Nông dân và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam thực hiện hiệu quả mô hình cho vay qua tổ vay vốn, tính đến ngày 25/4/2021, dư nợ cho  vay đạt 174.032 tỷ đồng, tăng 1.796 tỷ đồng so với 31/12/2020, với 1.387.609 thành viên, 68.613 tổ vay vốn, tỷ lệ nợ xấu 0,5%. Cùng với hoạt động cho vay qua tổ nhóm tại địa bàn nông thôn, để hạn chế tín dụng đen tại nhiều địa phương, nhất là các vùng quê mà đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, Agribank đã đẩy mạnh cho vay theo chương trình tín dụng tiêu dùng đối với khách hàng cá nhân, hộ gia đình; đến nay, sau 3 năm triển khai, doanh số cho vay lũy kế từ đầu chương trình đạt 29.931 tỷ đồng, dư nợ 2.319 tỷ đồng, số khách hàng lũy kế từ đầu chương trình là 499.180 khách hàng.
 

Có thể nói, thành tựu lớn nhất của Agribank sau 10 năm thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới đó là dư nợ cho vay nông thôn mới tăng trưởng tốt, tính đến 25/4/2021, dư nợ tiếp tục tăng lên là 570.883 tỷ đồng với 2.436.436 khách hàng, nợ xấu ở mức thấp (1,1%), kiểm soát được và luôn thấp hơn tỷ lệ nợ xấu chung toàn ngành Ngân hàng. Từ năm 2013 đến nay, tỷ trọng cho vay nông nghiệp, nông thôn của Agribank luôn đạt 70% tổng dư nợ, chiếm trên 50% trong tổng mức cấp tín dụng nông nghiệp, nông thôn của toàn hệ thống ngân hàng. Nguồn vốn vay của Agribank tập trung chủ yếu vào các chương trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển sản xuất, kinh doanh, đổi mới hạ tầng nông thôn, nâng cao đời sống Nhân dân tại địa phương, bám sát 19 tiêu chí của Chương trình xây dựng nông thôn mới. 
 

Tam nông luôn là đối tượng được Agribank ưu tiên cho vay với lãi suất thấp thấp hơn các đối tượng khác từ 1 - 2%. Mỗi năm, bằng tài chính của mình, Agribank vẫn dành hàng nghìn tỷ đồng để hỗ trợ cho vay lãi suất thấp đối với các đối tượng ưu tiên trong sản xuất nông nghiệp; tài trợ xây dựng hàng trăm trường học, trạm y tế, hàng nghìn nhà tình nghĩa cho các đối tượng chính sách, hộ nghèo từ quỹ phúc lợi và đóng góp của cán bộ, nhân viên trong toàn hệ thống.
 

Có thể khẳng định, với vai trò trung gian tín dụng, Agribank đã có những đóng góp nhất định vào sự thành công của chương trình xây dựng nông thôn mới, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, giải quyết vấn đề việc làm, chuyển dịch cơ cấu lao động, cải thiện đời sống của Nhân dân khu vực nông thôn, đóng góp lớn vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo bền vững tại Việt Nam, đã góp phần khẳng định vị thế “đầu tàu” trong việc đưa phong trào xây dựng nông thôn mới về đích sớm hơn so với thời gian mà Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đề ra và kế hoạch Quốc hội giao, tạo được bước chuyển và phát triển rõ nét cho diện mạo nông thôn Việt Nam. 
 

Hành trình 10 năm "thay áo mới"  
 

Với hệ thống chân rết bám sát đến tận địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa trên khắp mọi miền Tổ quốc, trên cơ sở khảo sát tình hình kinh tế - xã hội, phân tích, đánh giá những thế mạnh, hạn chế của từng địa phương, nhu cầu phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, Agribank đã có giải pháp mở rộng tín dụng, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn để phát triển kinh tế trên địa bàn, phối hợp với cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, các ban, ngành liên quan tại địa phương để đẩy mạnh tuyên truyền trong Nhân dân chính sách tín dụng, các sản phẩm, dịch vụ của Agribank; từ đó tạo điều kiện thuận lợi để Agribank đầu tư vốn và phát triển các dịch vụ có hiệu quả, góp phần vào phát triển kinh tế địa phương, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân trên địa bàn. Với việc công khai các thủ tục cho vay đối với khách hàng một cách rõ ràng, minh bạch, chủ động và ưu tiên về nguồn vốn, ban hành các cơ chế chính sách về tín dụng, nghiên cứu xây dựng quy trình, thủ tục cho vay lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân theo hướng đơn giản hóa, Agribank không ngừng tạo điều kiện cho khách hàng dễ dàng tiếp cận nguồn vốn vay, thực hiện tư vấn cho khách hàng trong việc sử dụng vốn vay bảo đảm an toàn, hiệu quả cho cả khách hàng và ngân hàng. 
 

Chặng đường 10 năm tích cực chung tay cùng ngành Ngân hàng nói riêng và cả nước nói chung trong phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới, Agribank đã giúp diện mạo nông thôn từng bước thay đổi, một số địa phương đã xây dựng các trường học đạt chuẩn, kiên cố hóa đường giao thông, hệ thống kênh mương, xây dựng trụ sở xã, xóa nhà tạm, dạy nghề cho lao động nông thôn, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước hiện đại, cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch, xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, môi trường sinh thái được bảo vệ, an ninh trật tự được giữ vững. Các hộ gia đình đã chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, từng bước nâng cao năng suất, thu nhập, góp phần ổn định đời sống. Nguồn vốn cho vay của Agribank đã hỗ trợ, tạo điều kiện cho các địa phương hình thành các vùng chuyên canh sản xuất nông sản hàng hóa như vùng cây ăn quả ở Bắc Giang, Tiền Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp,… vùng lúa xuất khẩu ở đồng bằng sông Hồng, đồng bằng sông Cửu Long, vùng cây cao su, cây điều, cây cà phê ở Tây Nguyên; xóa bỏ cơ bản tình trạng du canh, du cư, thay đổi tập quán sản xuất, từng bước chuyển từ nền sản xuất tự cung, tự cấp thành nền sản xuất hàng hóa.
 

Ưu tiên thực thi các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, từng bước đưa các chính sách đi vào thực tiễn và phát huy hiệu quả thực sự; tiếp tục khẳng định vai trò chủ đạo, chủ lực trên thị trường tài chính nông thôn, Agribank xác định Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020 và những năm tiếp theo luôn là một trong những chương trình tín dụng chính sách trọng điểm đã và đang được Agribank triển khai tích cực với cam kết ưu tiên dành nguồn vốn lớn để triển khai có hiệu quả. Những kết quả đã đạt được từ năm 2011 đến nay trong việc đầu tư cho vay xây dựng nông thôn mới của Agribank là minh chứng rõ nét cho những đóng góp quan trọng của Ngân hàng cho sự phát triển kinh tế địa phương, góp phần thực hiện thắng lợi Chương trình MTQG về xây dựng nông thôn mới. Thực tế, với việc đang xóa bỏ dần hình ảnh cuộc sống nghèo khó, lam lũ tưởng đã trở thành bất di, bất dịch ở hầu hết các vùng quê xưa nay, chương trình xây dựng nông thôn mới thực sự đã làm bừng lên sức sống mới cho nông thôn Việt Nam. 
 

Những thành công trong hành trình 10 năm “thay áo mới” thực sự đã tạo ra bước đột phá lịch sử làm thay đổi diện mạo nông thôn Việt Nam, mở ra những bước ngoặt trên hành trình phát triển “Tam nông” và xây dựng nông thôn mới tại Việt Nam những giai đoạn về sau. Dấu ấn mười năm cũng là sự khởi đầu của một nhiệm kỳ mới (2020 - 2025), đánh dấu nấc thang phát triển mới đưa mô hình nông thôn Việt Nam lên một mức cao hơn, xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu theo hướng văn minh, hiện đại gắn với chú trọng phát triển kinh tế, làng nghề truyền thống, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, xây dựng thương hiệu sản phẩm… Tuy nhiên, trước một đích đến mới cũng là thách thức lớn đòi hỏi sự tập trung, quyết liệt của tất cả mọi nguồn lực để có thể đẩy mạnh phát triển kinh tế, tiến tới thực hiện thành công xây dựng nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu. Với vai trò tiên phong, chủ lực trong chuyển tải các chủ trương, chính sách của Đảng, Chính phủ, NHNN thực sự phát huy hiệu quả trong cuộc sống và mang lại lợi ích tối đa cho các đối tượng được thụ hưởng, nhất là đối tượng yếu thế trong xã hội, hơn bao giờ hết, vai trò “bà đỡ” trên thị trường tín dụng nông nghiệp, nông thôn của Agribank càng quan trọng, là động lực để Agribank dành nhiều tâm huyết và đóng góp tích cực hơn nữa cho địa bàn “Tam nông”, giúp người dân tháo gỡ khó khăn và đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, góp phần đưa các vùng quê Việt Nam ngày càng phát triển bền vững và thịnh vượng.


Phạm Tuấn 

Tạp chí Ngân hàng số 9/2021