Chính sách bảo hiểm tiền gửi (BHTG) và hoạt động của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung và hệ thống tài chính - ngân hàng nói riêng. Chính vì vậy, cần nâng cao nhận thức của người gửi tiền về BHTG.
(Nguồn ảnh: Internet)
Ở Việt Nam hiện nay có duy nhất một tổ chức BHTG với tên gọi BHTGVN. Theo khoản 1, Điều 2 Quyết định số 1394/QĐ-TTg ngày 13/8/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập BHTGVN và quy định chức năng, nhiệm vụ của BHTGVN, thì BHTGVN là tổ chức tài chính nhà nước hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, thực hiện chính sách bảo hiểm tiền gửi góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Được thành lập từ năm 1999, đến nay sau 25 năm hoạt động, BHTGVN đang bảo vệ cho hơn 110 triệu lượt người gửi tiền tại 1.278 tổ chức tham gia BHTG thông qua triển khai các nghiệp vụ về BHTG như: Giám sát từ xa; kiểm tra tại chỗ; tham gia kiểm soát đặc biệt, xây dựng phương án xử lý các TCTD yếu kém; chi trả tiền gửi được bảo hiểm; quản lý, thu phí BHTG; đầu tư nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi để nâng cao năng lực tài chính của tổ chức BHTG; tuyên truyền chính sách BHTG để củng cố niềm tin người gửi tiền.
Theo các chuyên gia, việc chính sách BHTG tạo dựng niềm tin cho người gửi tiền sẽ giúp các TCTD huy động được nguồn tiền gửi nhàn rỗi trong dân cư để phục vụ đầu tư phát triển kinh tế - xã hội. Số liệu do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) công bố về tổng phương tiện thanh toán và tiền gửi của khách hàng tại các TCTD đến tháng 5/2024 cho thấy, tiền gửi của dân cư tại các TCTD đạt hơn 6,7 triệu tỉ đồng, cao hơn 2,8% so với cuối năm 2023 (Cổng Thông tin điện tử NHNN). Điều này thể hiện niềm tin của người gửi tiền đối với hệ thống các TCTD luôn được duy trì, trong đó chính sách BHTG có sự đóng góp tích cực.
Để củng cố niềm tin người gửi tiền đối với hoạt động ngân hàng, BHTGVN đã đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền qua hai kênh chính thức của tổ chức BHTG - đó là website, bản tin BHTG và các kênh truyền thông chính thống, uy tín, có sức lan tỏa và có mức độ ảnh hưởng lớn đến công chúng như báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình để chuyển tải các thông tin về chính sách BHTG.
Xác định người gửi tiền tại Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) ở khu vực nông thôn là một trong những nhóm công chúng trọng tâm, bên cạnh việc phối hợp với các chi nhánh NHNN tỉnh/thành phố tổ chức sự kiện, hay với các QTDND để tuyên truyền đến người gửi tiền thông qua cán bộ quỹ, BHTGVN còn phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội như Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ… đẩy mạnh lồng ghép các nội dung chính sách BHTG một cách dễ nhớ, dễ hiểu để từng bước gia tăng nhận thức người gửi tiền. Đây có thể coi là những kênh thiết thực, hiệu quả và đảm bảo tính lan tỏa nhanh nhất đến công chúng.
Những năm qua, BHTGVN đã nỗ lực đa dạng hóa nội dung và hình thức truyền thông, nhưng một bộ phận công chúng vẫn chưa biết đến BHTG. Nguyên nhân đầu tiên xuất phát từ tính đặc thù của lĩnh vực BHTG, mặc dù liên quan trực tiếp đến hệ thống ngân hàng, nhưng các nội dung truyền thông về BHTG chưa gắn kết nhiều với các tiện ích ngân hàng, chưa tạo được tính tương tác hai chiều giữa tổ chức BHTG với công chúng và ngược lại.
Bên cạnh đó, theo quy định của Luật BHTG, BHTGVN có nhiệm vụ tổ chức tuyên truyền chính sách, pháp luật về BHTG. Tuy vậy, Luật chưa quy định về trách nhiệm phối hợp của tổ chức tham gia BHTG với BHTGVN trong quá trình này. Đây cũng là một điểm hạn chế về quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG khiến hình ảnh, hoạt động của BHTGVN chưa đến nhiều được với công chúng.
Tại Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (ban hành theo Quyết định số 1660/QĐ-TTg ngày 30/12/2022 của Thủ tướng Chính phủ), việc nâng cao nhận thức công chúng được xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng của BHTGVN thời gian tới. Trong đó, phấn đấu đạt mục tiêu đến năm 2025 có 45% và đến năm 2030 có 55% người gửi tiền nắm bắt được các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG, bao gồm: Phạm vi tiền gửi được bảo hiểm, nhận biết tổ chức tham gia BHTG, phí BHTG, hạn mức trả tiền bảo hiểm, chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền và tổ chức BHTG.
Để xác định thực trạng về nhận thức người gửi tiền, năm 2023, BHTGVN đã triển khai khảo sát gần 2.000 người gửi tiền tại 6 tỉnh, thành phố: Phú Thọ, Hà Nội, Nghệ An, Đà Nẵng, Lâm Đồng, Cần Thơ với một số kết quả đáng lưu ý: 37,4% người gửi tiền có hiểu biết chung về BHTG tương đối tốt, đó là mục tiêu của BHTG, quyền và nghĩa vụ của người gửi tiền và một số khái niệm liên quan đến BHTG; nhận thức của người gửi tiền có sự khác biệt theo các yếu tố về nhân khẩu học, thu nhập, nơi cư trú; kênh thông tin người gửi tiền lựa chọn nhiều nhất lần lượt là: Truyền hình, cán bộ TCTD; bạn bè, người quen; mạng xã hội, báo điện tử và website của BHTGVN. Kết quả khảo sát là cơ sở để BHTGVN đưa ra Đề án truyền thông chính sách BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó đặt mục tiêu đến hết năm 2024 có 41%, năm 2025 có 45%, năm 2030 có 55% người gửi tiền nắm bắt được các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG.
Để đạt được các mục tiêu trên, BHTGVN đã xác định các trọng tâm cần triển khai tới năm 2025, trong đó có việc hoàn thiện cơ sở pháp lý cho hoạt động truyền thông chính sách BHTG, cụ thể là sửa Luật BHTG để quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của BHTGVN trong truyền thông chính sách BHTG như: Bổ sung quyền và nghĩa vụ của tổ chức BHTG được tuyên truyền về hình ảnh, hoạt động của tổ chức BHTG; đào tạo, bồi dưỡng kiến thức về BHTG và các kiến thức khác có liên quan đối với tổ chức, cá nhân có liên quan đến chính sách BHTG; bổ sung quy định tổ chức tham gia BHTG có trách nhiệm phối hợp với tổ chức BHTG tuyên truyền chính sách BHTG, cũng như các TCTD có trách nhiệm tổ chức tuyên truyền chính sách, pháp luật của Nhà nước về BHTG.
Cùng với đó, thường xuyên đổi mới các hình thức, công cụ truyền thông để đưa chính sách BHTG, hình ảnh tổ chức BHTG đến gần hơn nữa với công chúng. Ngoài website, bản tin BHTG và báo chí, phát thanh, truyền hình - những kênh truyền thông được coi chủ lực, BHTGVN cho biết sẽ bước đầu triển khai tuyên truyền qua mạng xã hội (Zalo, Facebook) - những kênh truyền thông hiện có độ phủ và tiếp cận vô cùng lớn đến hầu hết các đối tượng công chúng.
BHTGVN cũng sẽ tăng cường phối hợp truyền thông trong các chương trình chung của ngành Ngân hàng, các tổ chức tham gia BHTG; kết hợp với các tổ chức chính trị - xã hội tại Trung ương, địa phương lồng ghép tuyên truyền chính sách BHTG tại các sự kiện trên các địa bàn; tận dụng nguồn lực là cán bộ tín dụng của các ngân hàng, QTDND để hỗ trợ đưa các nội dung chính sách BHTG đến gần hơn với người gửi tiền.
Tuyên truyền chính sách BHTG để nâng cao nhận thức công chúng được xác định là một trong những nhiệm vụ quan trọng BHTGVN cần đẩy mạnh thời gian tới. Để thực hiện nhiệm vụ trên, BHTGVN cần tập trung nâng cao hơn nữa hiệu quả truyền thông chính sách BHTG cũng như hình ảnh, hoạt động của BHTGVN để công chúng nhận thức đầy đủ hơn về tầm quan trọng của tổ chức BHTG - một mắt xích trong hệ thống các cơ quan bảo đảm an toàn tài chính quốc gia. Bởi khi người dân quan tâm, tìm hiểu và biết được ích lợi thiết thực của chính sách BHTG, tổ chức BHTG thì sẽ có lợi không chỉ cho người dân, mà còn cho cả cơ quan quản lý nhà nước cũng như toàn hệ thống ngân hàng.
Phạm Hưng