Nhận diện những bất ổn
Trong những năm gần đây, thị trường TPDN có tốc độ tăng trưởng nhanh, từng bước phát triển cân bằng giữa thị trường vốn và thị trường tín dụng ngân hàng.
Theo Bộ Tài chính, trong quá trình phát triển, thị trường TPDN đã phát sinh một số bất cập, rủi ro như: các doanh nghiệp quản lý chưa tốt khâu luân chuyển dòng tiền, sử dụng đòn bẩy tài chính lớn, có trường hợp vi phạm trong tổ chức phát hành và giao dịch TPDN.
Tính tuân thủ và đạo đức nghề nghiệp của một số tổ chức cung cấp dịch vụ chưa cao, lợi dụng uy tín và mối quan hệ sẵn có để lôi kéo người dân gửi tiền tiết kiệm ngân hàng chuyển sang mua trái phiếu, trong khi không cung cấp đầy đủ thông tin về TPDN, tư vấn trái phiếu là sản phẩm tiết kiệm linh hoạt.
Chất lượng nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân còn thấp, kiến thức tài chính, năng lực phân tích rủi ro hạn chế, mua trái phiếu chỉ vì lãi suất cao; ngay cả khi Luật Chứng khoán và các Nghị định hướng dẫn đã quy định chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua TPDN riêng lẻ, tuy nhiên nhiều nhà đầu tư cá nhân cố tình vi phạm quy định để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp để mua TPDN riêng lẻ.
Một số vụ việc vi phạm pháp luật liên quan đến phát hành TPDN của Tập đoàn Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát đã gây ra những bất ổn trên thị trường TPDN.
Nỗ lực thúc đẩy thị trường TPDN phát triển ổn định, bền vững
Trước tình hình đó, Lãnh đạo Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo để ổn định kinh tế vĩ mô, điều hành linh hoạt giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi hoạt động sản xuất, kinh doanh, có dòng tiền để trả nợ nói chung và nợ TPDN nói riêng.
Trong đó, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 08/2023/NĐ-CP để tạm hoãn thi hành một số quy định của Nghị định số 65/2022/NĐ-CP để doanh nghiệp có thêm thời gian xử lý các khó khăn trước mắt về trái phiếu, góp phần giảm áp lực thanh khoản và dần khôi phục niềm tin cho thị trường. Từ ngày 19/7/2023, hệ thống giao dịch TPDN riêng lẻ tại Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội chính thức hoạt động, góp phần thúc đẩy tính thanh khoản cho thị trường TPDN và tạo điều kiện cho thị trường sơ cấp TPDN riêng lẻ phát triển bền vững hơn.
Bộ Tài chính cũng thường xuyên yêu cầu doanh nghiệp khẩn trương bố trí mọi nguồn lực để thanh toán nợ gốc, lãi trái phiếu đến hạn cho nhà đầu tư theo đúng cam kết. Trường hợp có khó khăn trong việc cân đối nguồn thực hiện chi trả, đề nghị doanh nghiệp phát hành chủ động đàm phán với nhà đầu tư để xem xét có các biện pháp hài hòa, hợp lý, hiệu quả để cơ cấu lại các khoản nợ trái phiếu, cơ cấu phương thức thanh toán phù hợp với tình hình thực tế và theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời, doanh nghiệp phải tự thay đổi, chủ động tăng cường công khai minh bạch, công bố thông tin về tình hình của doanh nghiệp để lấy lại niềm tin của thị trường và nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, Chính phủ, các Bộ, ngành cũng ban hành nhiều chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp như đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho các dự án bất động sản, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho phép ngân hàng thương mại giãn thời gian trả nợ lãi và gốc của các khách hàng đang gặp khó khăn, giảm lãi suất, duy trì thanh khoản trên thị trường tiền tệ để cung ứng vốn cho nền kinh tế …
Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp để ổn định thị trường theo chỉ đạo của Chính phủ và Lãnh đạo Chính phủ, kể từ quý II/2023 tình hình thị trường TPDN có dấu hiệu cải thiện, khối lượng phát hành tăng, đến hết tháng 9/2023, khối lượng phát hành TPDN đạt 139,4 nghìn tỷ đồng.
Tuy nhiên, theo nhiều Bộ Tài chính, nhà đầu tư vẫn cần lưu ý TPDN riêng lẻ là sản phẩm tài chính mà theo quy định của pháp luật chỉ dành cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, khi mua và giao dịch TPDN phải tiếp cận đầy đủ hồ sơ phát hành, đánh giá mức độ rủi ro khi mua trái phiếu và chịu trách nhiệm về việc đầu tư của mình.