Hệ thống ngân hàng trên địa bàn Vĩnh Phúc triển khai mạnh mẽ công tác TTKDTM
 

Bắt kịp xu thế của thời kỳ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thời gian qua, tỉnh Vĩnh Phúc đã từng bước đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) trong các lĩnh vực, đặc biệt là trong giao dịch ngân hàng, điện lực, y tế, cụ thể hóa việc thực hiện Đề án phát triển TTKDTM tại Việt Nam giai đoạn 2016 - 2020 (Quyết định số 2545/QĐ-TTg ngày 30/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ); Đề án phát triển TTKDTM tại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định số 1813/QĐ-TTg ngày 28/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ) phù hợp với điều kiện của địa phương. 
 

 

Thực hiện chủ trương TTKDTM của Chính phủ, hệ thống các ngân hàng thương mại (NHTM) trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc đã triển khai nhiều giải pháp như mở rộng mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch, điểm giao dịch; nâng cao chất lượng dịch vụ, tạo thuận lợi cho khách hàng thông qua việc phát triển cả về số lượng, chất lượng và quy mô mạng lưới ATM, POS.
 

Mạng lưới tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc đến hết năm 2021 có 28 chi nhánh ngân hàng cấp I và 01 tổ chức tài chính vi mô, 09 chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện với 08 điểm giao dịch lưu động bằng xe ô tô chuyên dụng tại huyện Sông Lô, 89 phòng giao dịch trực thuộc các TCTD, 10 phòng giao dịch Bưu điện Liên Việt, 31 quỹ tín dụng nhân dân và 136 điểm giao dịch của Ngân hàng Chính sách xã hội. Ngoài những vị trí kinh doanh thuận lợi, các phòng giao dịch và điểm giao dịch của các TCTD được sắp xếp đến các xã vùng sâu, vùng xa, vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc để phục vụ và đáp ứng kịp thời nhu cầu của người dân cũng như nhu cầu phát triển kinh tế của địa phương.
 

Hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc chủ động tiếp cận với các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài để mở rộng dịch vụ thanh toán, dịch vụ trả lương cho cán bộ, công nhân, viên chức qua tài khoản ngân hàng; tăng cường tiếp cận dịch vụ ngân hàng của người thu nhập thấp, các doanh nghiệp nhỏ và vừa; phối hợp với Kho bạc Nhà nước (KBNN) và các tổ chức liên quan thực hiện việc trả lương qua tài khoản. Đến hết năm 2021, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc có 600.000 tài khoản khách hàng mở tại các chi nhánh TCTD trên địa bàn; 5.500 đơn vị trả lương qua hệ thống ngân hàng với 35.000 tài khoản.
 

Hạ tầng kỹ thuật và công nghệ phục vụ TTKDTM, nhất là thanh toán điện tử, tiếp tục được tập trung đầu tư, mở rộng và phát huy hiệu quả. Nhiều công nghệ mới, hiện đại trong thanh toán như việc áp dụng xác thực vân tay, nhận diện khuôn mặt, sử dụng mã phản hồi nhanh (QR Code - Quick Response), mã hóa thông tin thẻ, thanh toán phi tiếp xúc,... được các ngân hàng nghiên cứu, hợp tác và ứng dụng, đặc biệt là việc thanh toán bằng QR Code gắn với đẩy mạnh thanh toán qua điện thoại di động, phù hợp với xu thế phát triển chung. Các dịch vụ được tự động hóa, sử dụng công nghệ có tính an toàn, bảo mật cao, hạ tầng được chuẩn hóa, tích hợp hệ sinh thái trải rộng nhiều ngành, lĩnh vực như: Hệ sinh thái Mobile Banking kết nối với dịch vụ công, tài chính, viễn thông, điện lực, giao thông, y tế... Các chỉ số, số lượng TTKDTM tăng trưởng tốt. Năm 2020, số lượng TTKDTM đạt 20,5 triệu món với giá trị 1.115 tỷ đồng; số lượng giao dịch thanh toán qua Internet đạt 7,7 triệu giao dịch với giá trị 205 tỷ đồng; giao dịch qua điện thoại di động đạt 12,5 triệu giao dịch với giá trị đạt 114 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với năm 2019; số lượng thẻ giao dịch đạt mức 1,7 triệu thẻ. Năm 2021, số lượng TTKDTM đạt 24 triệu món với giá trị 1.400 tỷ đồng, tăng 26% so với năm 2020; số lượng giao dịch thanh toán qua Internet đạt 8,7 triệu giao dịch với giá trị 248 tỷ đồng; giao dịch qua điện thoại di động đạt 16 triệu giao dịch với giá trị đạt 310 tỷ đồng; số lượng thẻ giao dịch đạt mức 1,9 triệu thẻ. Việc thúc đẩy TTKDTM đã tạo điều kiện cho khách hàng thực hiện các dịch vụ thanh toán được nhanh chóng, an toàn, chính xác; đặc biệt, trong giai đoạn dịch Covid-19 phức tạp, kéo dài như hiện nay, phương thức TTKDTM có thể được xem là một phương thức an toàn xét ở khía cạnh bảo vệ sức khỏe, giúp người sử dụng quản lý chi tiêu dễ dàng. Trong quá trình thực hiện, các ngân hàng đã chủ động giải thích và phản hồi kịp thời các ý kiến phản ánh của người sử dụng về chất lượng dịch vụ thanh toán.
 

Đồng hành cùng khách hàng trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, hệ thống ngân hàng tỉnh Vĩnh Phúc đã có nhiều chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vượt qua khó khăn như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ, đặc biệt là chính sách miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán cho người dân, doanh nghiệp như: Giảm 50% phí hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng; giảm 70 - 100% phí chuyển mạch, bù trừ điện tử; miễn, giảm phí dịch vụ thanh toán dịch vụ công,... Tổng số tiền phí đã giảm của hệ thống ngân hàng trên địa bàn năm 2021 khoảng 15 tỷ đồng (năm 2020 là 10 tỷ đồng); khoảng 80% giao dịch thanh toán cá nhân trên các kênh điện tử đã được miễn phí.
 

Hệ thống ATM, POS được chú trọng phát triển về số lượng, quy mô, nâng cao chất lượng dịch vụ. Với 235 ATM (tăng 3,55% so với cuối năm 2020), 850 POS (tăng 16,4% so với cuối năm 2020) được lắp đặt tại các cơ sở, chuỗi phân phối, cửa hàng bán lẻ, nhà hàng, khách sạn, các cơ sở y tế, bệnh viện, trường học... trong toàn tỉnh, tạo thuận lợi cho người dân trong giao dịch và sử dụng dịch vụ ngân hàng.

 

Tăng cường kết nối, trao đổi thông tin giữa các cơ quan của tỉnh Vĩnh Phúc với hệ thống ngân hàng để thúc đẩy TTKDTM trong khu vực dịch vụ công
 

Những kết quả đạt được
 

Nhằm đẩy mạnh thanh toán điện tử trong khu vực Chính phủ, dịch vụ hành chính công, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Vĩnh Phúc chỉ đạo hoàn thiện, tăng cường kết nối xử lý giải pháp trao đổi thông tin dữ liệu giữa các cơ quan trong ngành Tài chính (KBNN, cơ quan Thuế, Hải quan…) với hệ thống ngân hàng để đáp ứng tốt hơn yêu cầu phối hợp thu ngân sách Nhà nước (NSNN) bằng phương thức điện tử; nhất là thu, nộp thuế điện tử để hỗ trợ công tác quản lý, thu thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ, doanh nghiệp và người dân; thực hiện đa dạng, linh hoạt các dịch vụ thanh toán điện tử trong việc thu, nộp thuế điện tử. 
 

Từ năm 2019 đến năm 2021, thu - chi qua KBNN tỉnh Vĩnh Phúc chủ yếu bằng phương thức điện tử; giao dịch tiền mặt chiếm tỷ lệ rất nhỏ. Năm 2019, số thu NSNN bằng tiền mặt qua KBNN chiếm 0,45% tổng thu qua KBNN (giảm 15% so với năm 2018); số chi NSNN bằng tiền mặt qua KBNN chiếm 2,91% tổng chi qua KBNN (giảm 45% so với năm 2018). Năm 2020, số thu NSNN bằng tiền mặt qua hệ thống KBNN chiếm 0,65% so với tổng thu qua KBNN (giảm 0,6% so với cuối năm 2019); số chi NSNN bằng tiền mặt qua KBNN chiếm 1,1% so với tổng chi qua KBNN (giảm 1,42% so với cuối năm 2019). Năm 2021, số thu NSNN bằng tiền mặt qua hệ thống KBNN chiếm 0,53% so với tổng thu qua KBNN (giảm 0,48% so với cuối năm 2020); số chi NSNN bằng tiền mặt qua KBNN chiếm 0,8% so với tổng chi qua KBNN (giảm 1,3% so với cuối năm 2020).
 

Đối với dịch vụ hành chính công, tỉnh Vĩnh Phúc đã áp dụng việc thực hiện thanh toán trực tuyến phí, lệ phí giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Vĩnh Phúc. Người dân, doanh nghiệp có thể thực hiện thanh toán trực tuyến phí, lệ phí giải quyết TTHC thông qua nền tảng thanh toán của Cổng Dịch vụ công Quốc gia với toàn bộ các ngân hàng nội địa, các ví điện tử hoặc qua các trung gian thanh toán mà không mất phí thực hiện giao dịch. Đến hết năm 2021, đã có 15 cơ quan, đơn vị cấp tỉnh có TTHC phát sinh phí, lệ phí, nghĩa vụ tài chính thanh toán trực tuyến với gần 10.000 giao dịch thanh toán thành công với tổng số tiền hơn 3,5 tỷ đồng, chiếm 24% tổng giao dịch.
 

Cục Thuế tỉnh Vĩnh Phúc thực hiện chủ trương đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị nhằm hiện đại hóa công tác thu nộp NSNN tại trụ sở cơ quan thuế, triển khai kê khai qua mạng, nộp thuế điện tử giúp giảm thời gian, chi phí cho người nộp thuế và cơ quan thuế. Tính đến ngày 31/12/2021, tỷ lệ các doanh nghiệp đăng ký nộp thuế điện tử qua ngân hàng đạt 98% trên tổng số doanh nghiệp trên địa bàn, với số tiền nộp thuế điện tử đạt 99% so với tổng số tiền phải nộp. Cục Thuế tỉnh Vĩnh Phúc khuyến khích áp dụng thanh toán nghĩa vụ tài chính không dùng tiền mặt đối với cá nhân, hộ gia đình. Đến hết năm 2021, có trên 7.000 hộ kinh doanh, cá nhân thực hiện thành công nộp thuế điện tử, với số tiền thuế đạt 100 tỷ đồng. 
 

Lĩnh vực y tế, bảo hiểm cũng tích cực triển khai TTKDTM. Theo đó, Sở Y tế tỉnh Vĩnh Phúc đã chỉ đạo các đơn vị thực hiện chức năng khám, chữa bệnh nghiên cứu triển khai TTKDTM phù hợp với tình hình thực tế của đơn vị và nhận thức của người dân. Bảo hiểm Xã hội tỉnh Vĩnh Phúc xây dựng kế hoạch thực hiện và các giải pháp nhằm vận động, khuyến khích phát triển người nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp thất nghiệp qua các phương tiện TTKDTM với mục tiêu trong năm 2022 đạt 65% số người nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, mai táng phí, tử tuất... sử dụng phương tiện TTKDTM ở khu vực đô thị.
 

Đối với lĩnh vực điện lực, Công ty Điện lực Vĩnh Phúc đã triển khai thực hiện TTKDTM trong công tác thu, nộp tiền điện; đẩy mạnh thu tiền điện qua ngân hàng; cung cấp dịch vụ điện trực tuyến cấp độ 4 và dịch vụ nhắn tin qua Zalo. Khách hàng thanh toán tiền điện có thể trích nợ tự động tiền điện từ tài khoản ngân hàng; thanh toán qua website Trung tâm Chăm sóc khách hàng Tổng công ty Điện lực miền Bắc (http://cskh.npc.com.vn) hoặc Cổng Dịch vụ công Quốc gia (http://dichvucong.gov.vn); chuyển khoản từ dịch vụ Internet Banking; thanh toán qua các Ví điện tử (ViettelPay, Ví Việt, iPay, ZaloPay…) hoặc thực hiện tại phòng giao dịch của các ngân hàng: Agribank, Vietinbank, BIDV, Bưu điện Liên Việt trên địa bàn tỉnh (từ thứ Hai đến thứ Sáu), tại phòng giao dịch của bưu điện, các cửa hàng Viettel (cả tuần).
 

Các dịch vụ khác như xăng dầu, viện phí, học phí, bưu chính viễn thông, truyền hình cáp… cũng được tập trung phát triển phương thức TTKDTM. Đến ngày 31/12/2021, có 87% khách hàng sử dụng đăng ký thanh toán tiền điện và 80% khách hàng đăng ký thanh toán tiền nước qua tài khoản ngân hàng; 77% sinh viên các trường cao đẳng, trung cấp nghề trên địa bàn thanh toán tiền học phí qua tài khoản ngân hàng. 
 

Sự phát triển mạnh mẽ của dịch vụ tài chính - ngân hàng cũng tạo môi trường thuận lợi cho các thành phần kinh tế tham gia phát triển các dịch vụ tài chính, nâng cao chất lượng các sản phẩm như: Bảo hiểm nhân thọ; tư vấn và cho thuê tài chính; bảo hiểm y tế; bảo hiểm nông nghiệp; tư vấn và bảo lãnh trái phiếu, cổ phiếu; dịch vụ trên thị trường chứng khoán, bất động sản… Từ đó, góp phần phát triển thị trường tài chính và hỗ trợ cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
 

Một số khó khăn, vướng mắc
 

Bên cạnh những kết quả đạt được, TTKDTM tại tỉnh Vĩnh Phúc vẫn còn một số vướng mắc, trở ngại. Tỷ lệ sử dụng tiền mặt là phổ biến trong các giao dịch dân sự của người dân, nhất là ở địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc, thanh toán trong thương mại điện tử còn thấp. Nhiều người dân ở khu vực nông thôn, khu vực miền núi có đời sống khó khăn, chưa có điều kiện trang bị điện thoại thông minh, thiết bị điện tử… mạng lưới Internet, Wifi chưa được phủ sóng hoặc không ổn định, tốc độ chậm.
 

Hệ thống ATM chủ yếu là “điểm” trả lương thay cho các đơn vị, doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, bởi tiền lương được trả vào tài khoản công nhân hầu hết chỉ trả tiền điện, nước qua ngân hàng, còn phần lớn là được chủ thẻ rút hết tiền mặt để chi tiêu hằng ngày. Thậm chí, nhiều siêu thị, cửa hàng bán lẻ đã lắp đặt sẵn các POS nhưng người dân vẫn rút tiền từ ATM để thanh toán bằng tiền mặt.
 

Khó khăn lớn nhất trong việc phát triển TTKDTM chính là thói quen của người dân. Do lo ngại về sự an toàn trong giao dịch thanh toán qua kênh ngân hàng điện tử nên số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán trực tuyến còn tương đối thấp; đa phần người dân có thói quen mua sắm ở các chợ nhỏ, lẻ không có phương tiện, dịch vụ hỗ trợ thanh toán điện tử. Mặt khác, tội phạm công nghệ cao ngày nhiều, hoạt động tinh vi, nên không ít khách hàng e ngại việc bị đánh cắp thông tin tài khoản cũng như việc đảm bảo tính an toàn, bảo mật công nghệ thông tin trong hoạt động ngân hàng; quá trình triển khai TTKDTM cũng gặp một số khó khăn như phí giao dịch phải trả cho đơn vị cung cấp dịch vụ thanh toán còn cao.

 

Một số định hướng và giải pháp thúc đẩy TTKDTM trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc
 

Trong thời gian tới, tỉnh Vĩnh Phúc tiếp tục thúc đẩy phát triển TTKDTM trên địa bàn, đặc biệt trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch Covid-19. UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã ban hành Kế hoạch số 61/KH-UBND ngày 31/3/2020 thực hiện Chiến lược tài chính quốc gia đến năm 2025 nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, phát triển hạ tầng công nghệ và dịch vụ thanh toán điện tử; đẩy mạnh TTKDTM, đổi mới, nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, mở rộng hệ sinh thái số để phát triển sản phẩm, dịch vụ ngân hàng.
 

Tỉnh Vĩnh Phúc sẽ tiếp tục phát triển hạ tầng công nghệ và dịch vụ thanh toán điện tử. Cụ thể, hoàn thiện hạ tầng công nghệ phục vụ cho việc chia sẻ, cung ứng các sản phẩm thanh toán số; tăng cường tích hợp, kết nối hạ tầng, ứng dụng của ngành Ngân hàng với các sở, ngành, lĩnh vực khác của tỉnh để mở rộng hệ sinh thái số trong lĩnh vực thanh toán; tiếp tục đẩy mạnh thanh toán điện tử các dịch vụ hành chính công, tăng cường phối hợp, mở rộng kết nối giữa các sở, ngành, lĩnh vực với hệ thống NHTM, tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán để cung ứng dịch vụ TTKDTM, đẩy mạnh TTKDTM trong lĩnh vực công, nhất là các lĩnh vực y tế, giáo dục, thanh toán qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia và Cổng Dịch vụ công của tỉnh Vĩnh Phúc, ứng dụng thanh toán điện tử phục vụ cho việc thanh toán dịch vụ công trực tuyến.
 

Đẩy mạnh phát triển, ứng dụng các phương tiện và mô hình thanh toán, chuyển tiền hiện đại, dễ sử dụng, tạo thuận lợi cho khách hàng đặc biệt trong thu, nộp thuế, thanh toán hóa đơn định kỳ (tiền điện, tiền nước, học phí, cước viễn thông...), viện phí, chi trả lương, trợ cấp từ bảo hiểm xã hội và phù hợp với điều kiện ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa nhằm thúc đẩy TTKDTM ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa trên địa bàn.
 

Hệ thống ngân hàng tỉnh Vĩnh Phúc tiếp tục triển khai mạnh mẽ chuyển đổi số, các dịch vụ ngân hàng số; tăng cường nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến nhằm phát triển các dịch vụ thanh toán hiện đại, tiện lợi; đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán, bảo vệ quyền lợi khách hàng. Phối hợp, mở rộng kết nối với các ngành, lĩnh vực để cung ứng dịch vụ TTKDTM, đẩy mạnh TTKDTM trong lĩnh vực công, nhất là lĩnh vực y tế, giáo dục, bảo hiểm; tiếp tục mở rộng triển khai việc trả lương, thu nhập qua tài khoản; có các biện pháp vận động, khuyến khích để cán bộ, công nhân, người lao động tăng cường sử dụng các phương tiện TTKDTM; truyền thông, tuyên truyền, quảng bá rộng rãi các sản phẩm, dịch vụ thanh toán trên phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội…
 

Trong bối cảnh hiện nay, để thúc đẩy TTKDTM, cần tập trung nguồn lực và nỗ lực của tất cả các ngành, lĩnh vực, cả nhà nước và tư nhân với các giải pháp đồng bộ về cơ sở hạ tầng, truyền thông, giáo dục tài chính cộng đồng nhằm thay đổi thói quen và nâng cao niềm tin cho người sử dụng dịch vụ. Khi TTKDTM được khuyến khích và đưa vào như một phương thức thanh toán chính yếu trong xã hội sẽ đem lại nhiều lợi ích để thúc đẩy nền kinh tế phát triển bền vững, tạo sự minh bạch trong các khoản chi tiêu và giao dịch. Điều này còn có ý nghĩa lớn về đảm bảo an toàn cho xã hội trước những biến cố khó lường như dịch Covid-19, phù hợp với xu thế của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Nguyễn Văn Tâm

Giám đốc NHNN Chi nhánh tỉnh Vĩnh Phúc