Dịch Covid-19 đã tác động sâu rộng đến tất cả các lĩnh vực về đời sống, kinh tế, xã hội của thế giới nói chung cũng như Việt Nam nói riêng. Trong thời gian qua, nhiều ngành nghề, lĩnh vực đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ các chính sách giãn cách xã hội để phòng, chống, hạn chế lây lan dịch bệnh. Đặc biệt, trong năm 2021, sự bùng phát mạnh của làn sóng Covid-19 lần thứ tư cùng với các đợt giãn cách liên tiếp đã khiến hoạt động sản xuất, kinh doanh tại Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phía Nam chịu ảnh hưởng tiêu cực và nặng nề. Tám tháng đầu năm 2021 đã có 85.500 doanh nghiệp phải đóng cửa, gần 2,5 triệu lao động trong các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh phải ngừng việc¹, riêng tại Thành phố Hồ Chí Minh đã có 24.000 doanh nghiệp rời khỏi thị trường, chiếm 28,1% và tăng 6,6% so với cùng kỳ năm 2020².
 

Trước tình hình đó, Chính phủ cùng các bộ, ngành đã liên tục xây dựng, đề xuất và ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho người dân, doanh nghiệp, tăng cường an sinh xã hội, hỗ trợ đối tượng khó khăn chịu tác động trực tiếp do dịch bệnh, hỗ trợ doanh nghiệp và thị trường phục hồi sản xuất, kinh doanh sau dịch Covid-19. Trong đó, ngành Ngân hàng đã có những chính sách, cơ chế ưu đãi, hỗ trợ trực tiếp cho khách hàng, doanh nghiệp ngay từ thời gian đầu của dịch Covid-19 đến nay. Cụ thể, từ năm 2020, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông tư số 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020 quy định về việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do dịch Covid-19, Thông tư số 03/2021/TT-NHNN ngày 02/4/2021, Thông tư số 14/2021/TT-NHNN ngày 07/9/2021 của Thống đốc NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2020/TT-NHNN. Bên cạnh đó, NHNN đã nhiều lần điều chỉnh giảm lãi suất điều hành để hạ mặt bằng lãi suất thị trường, hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn sau dịch Covid-19; giảm phí thanh toán,...
 

Đồng hành cùng khách hàng, doanh nghiệp trong thời gian khó khăn vừa qua, hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ, giải quyết, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đặc biệt là khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 theo các chương trình, quy định của Chính phủ và NHNN. Các chính sách này đã được hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh triển khai tích cực, đạt được nhiều kết quả trong bối cảnh toàn Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện nghiêm chính sách giãn cách xã hội để phòng, chống dịch. Hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh vừa đảm bảo tuân thủ giãn cách xã hội, vừa đảm bảo các quy định y tế để bảo vệ sức khỏe khách hàng, nhân viên ngân hàng và cộng đồng; đồng thời, thực hiện các chính sách hỗ trợ, miễn, giảm lãi, phí, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, cho vay mới,… để hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng của dịch Covid-19.

 

Thực hiện hiệu quả các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh
 

Đồng hành, chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp trước đại dịch Covid-19, hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tích cực triển khai các giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho khách hàng, trợ lực cho các doanh nghiệp trên địa bàn  khôi phục hoạt động sản xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cụ thể: 
 

Hỗ trợ giảm lãi suất, cơ cấu lại nợ cho doanh nghiệp và giữ nguyên nhóm nợ; cho vay mới với lãi suất thấp cho doanh nghiệp.
 

Giai đoạn 2020 - 2021, hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tích cực tổ chức thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp theo quy định tại Thông tư số 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020, Thông tư số 03/2021/TT-NHNN ngày 02/4/2021 và Thông tư số 14/2021/TT-NHNN ngày 07/9/2021 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 01/2020/TT-NHNN.
 

Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp do hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh triển khai thực hiện đã đạt được nhiều kết quả tích cực, hỗ trợ trực tiếp cho các khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, tạo nền tảng và điều kiện để các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, duy trì sản xuất và thuận lợi phục hồi, tăng trưởng sau dịch. Trong 11 tháng đầu năm 2021, tổng giá trị nợ được hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh hỗ trợ lũy kế đạt 2.410.940 tỷ đồng, trong đó có 1.124.603 khách hàng còn dư nợ với số tiền 572.927 tỷ đồng.
 

Trực tiếp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, cụ thể từng trường hợp theo danh sách doanh nghiệp phản ánh qua các sở, ngành, quận, huyện và Hiệp hội doanh nghiệp gửi đến. 
 

Trong bối cảnh khó khăn chung do dịch Covid-19, NHNN Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp với các sở, ban, ngành, Hiệp hội doanh nghiệp, Ủy ban nhân dân (UBND) các quận, huyện để tiếp nhận danh sách các doanh nghiệp khó khăn trên địa bàn, chuyển tiếp đến các tổ chức tín dụng có quan hệ tín dụng với các doanh nghiệp nêu trên để xem xét, có các biện pháp hỗ trợ trực tiếp, gián tiếp, đồng hành cùng doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn. Qua đó, hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức tốt công tác phối hợp để nắm bắt kịp thời nhu cầu, nguyện vọng của các doanh nghiệp và có biện pháp tháo gỡ khó khăn vướng mắc phù hợp.
 

Lũy kế trong năm 2021, NHNN Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh đã tiếp nhận và giải quyết 878 trường hợp được gửi về từ các sở, ban, ngành Thành phố, UBND 21 quận, huyện và Thành phố Thủ Đức.
 

Hỗ trợ các doanh nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh thông qua tổ chức triển khai thực hiện Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp. 
 

Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp là sáng tạo của Thành phố Hồ Chí Minh trong công tác triển khai thực hiện các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp từ tháng 7/2012. Điểm nổi bật của Chương trình là hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ khó khăn cho doanh nghiệp dưới hình thức giảm lãi suất cho vay doanh nghiệp. Ngoài việc giảm lãi suất vay vốn, các tổ chức tín dụng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh còn thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp theo hình thức tăng mức tín dụng, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, cho vay mới doanh nghiệp với lãi suất ngắn hạn Việt Nam đồng tương đương mức lãi suất cho vay 05 nhóm ngành, lĩnh vực kinh tế do NHNN chỉ đạo theo từng thời kỳ.
 

Chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp tiếp tục được hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh quan tâm thực hiện và đạt được nhiều kết quả. Chương trình được thực hiện theo 03 hình thức: Thực hiện hỗ trợ theo hình thức đăng ký gói tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức Lễ ký kết theo chuyên đề; triển khai hình thức kết nối do UBND các quận, huyện chủ trì, NHNN Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh và các tổ chức tín dụng trên địa bàn quận, huyện, cùng các đơn vị tổ chức khác phối hợp. Lũy kế từ đầu năm 2021 đến ngày 25/12/2021, chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp đã thực hiện được 487.212 tỷ đồng cho 29.471 khách hàng.
 

Khuyến khích các tổ chức tín dụng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục giảm lãi suất cho vay đối với khách hàng nhằm hỗ trợ và tháo gỡ khó khăn, giảm chi phí cho doanh nghiệp. 
 

Trong năm 2020, NHNN đã giảm nhanh và mạnh các mức lãi suất điều hành (1,5 - 2%/năm) và giữ lãi suất điều hành ở mức thấp trong năm 2021 nhằm giảm chi phí tiếp cận vốn, tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay. Đồng thời, NHNN đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm tối đa các loại chi phí, điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, chỉ tiêu lợi nhuận để tập trung giảm lãi suất cho vay đối với dư nợ hiện hữu và các khoản cho vay mới; các ngân hàng thương mại có thị phần lớn cam kết tiếp tục giảm lãi suất cho vay lên đến 1%/năm đối với dư nợ tín dụng của khách hàng hiện hữu chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19; 04 ngân hàng thương mại nhà nước tiếp tục cam kết dành 4.000 tỷ đồng giảm lãi suất cho vay, giảm 100% các loại phí dịch vụ ngân hàng cho khách hàng tại các tỉnh, thành phố thực hiện cách ly toàn xã hội. Điều này đã tạo điều kiện và cơ sở để các ngân hàng thương mại đồng thuận giảm lãi suất, giảm các loại phí dịch vụ cho khách hàng, đặc biệt là nhóm đối tượng khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Bên cạnh đó, NHNN tổ chức thực hiện tốt công tác phối hợp, giám sát đảm bảo các tổ chức tín dụng thực hiện tốt hoạt động này.
 

Tổ chức nắm bắt thông tin phản ánh của doanh nghiệp và xử lý thông tin, hỗ trợ doanh nghiệp qua đường dây nóng, thư điện tử, mạng đối thoại doanh nghiệp của chính quyền Thành phố với doanh nghiệp. 
 

Qua đó, vừa nắm bắt kịp thời khó khăn của doanh nghiệp, vừa đảm bảo tính minh bạch trong thực hiện cơ chế chính sách của các tổ chức tín dụng đối với người dân, doanh nghiệp và đảm bảo tính giám sát thực hiện có hiệu quả.
 

Hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục tập trung vốn tín dụng cho sản xuất kinh doanh, đảm bảo cung ứng đầy đủ nguồn vốn cho các doanh nghiệp phục hồi, tái khởi động các hoạt động sản xuất kinh doanh sau dịch Covid-19.
 

NHNN thường xuyên rà soát, xem xét điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đối với từng tổ chức tín dụng trên cơ sở tình hình hoạt động, năng lực tài chính,  quản trị, điều hành và khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh của từng đơn vị. Đồng thời, hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh vẫn tiếp tục thực hiện các chương trình tín dụng sẵn có theo chủ trương, định hướng và quy định của Chính phủ, NHNN và UBND Thành phố Hồ Chí Minh. Đây cũng là một trong những biện pháp hỗ trợ hiệu quả đối với doanh nghiệp, qua đó các ngân hàng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh luôn đảm bảo tập trung vốn tín dụng cho sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy phục hồi và tăng trưởng kinh tế địa phương. Một số chương trình tín dụng trọng tâm đã và đang được thực hiện giải ngân hiệu quả trong thời gian qua như: Chương trình bình ổn thị trường, Chương trình cho vay phát triển nông nghiệp và nông thôn, Chương trình cho vay ưu đãi lãi suất đối với các ngành nghề, lĩnh vực,…
 

Thực hiện có hiệu quả chính sách cho vay người sử dụng lao động để trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất tại Ngân hàng Chính sách xã hội Thành phố Hồ Chí Minh. 
 

Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 01/7/2021 và Nghị quyết số 126/NQ-CP ngày 08/10/2021 về một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19; Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg ngày 07/7/2021 và Quyết định số 33/2021/QĐ-TTg ngày 06/11/2021 quy định về việc thực hiện một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19. Ngân hàng Chính sách xã hội đã có Hướng dẫn số 6199/HD-NHCS ngày 08/7/2021 về nghiệp vụ cho vay người sử dụng lao động để trả lương ngừng việc, trả lương phục hồi sản xuất. Thống đốc NHNN đã ban hành Thông tư số 10/2021/TT-NHNN ngày 21/7/2021 quy định về tái cấp vốn đối với Ngân hàng Chính sách xã hội theo Quyết định số 23/2021/QĐ-TTg ngày 07/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, Ngân hàng Chính sách xã hội Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức triển khai các chính sách cho vay trả lương người lao động theo các quy định của Chính phủ và hướng dẫn của Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam.
 

Lũy kế đến ngày 17/12/2021, Ngân hàng Chính sách xã hội Thành phố Hồ Chí Minh đã thực hiện cho vay 123 người sử dụng lao động, hỗ trợ 53.868 lượt người lao động với tổng số tiền giải ngân đạt 226.891.232.000 đồng. Chính sách này đã tạo điều kiện rất thuận lợi cho các đơn vị, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trên địa bàn Thành phố duy trì được sản xuất, hỗ trợ người lao động vượt qua khó khăn, tiếp tục sản xuất và phục hồi trong bối cảnh nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề do giãn cách xã hội trong thời gian dài để phòng, chống dịch. Đây là một trong những chính sách hiệu quả, kịp thời và thiết thực để thực hiện chủ trương hỗ trợ doanh nghiệp.
 

 

Định hướng hoạt động ngân hàng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh thời gian tới 
 

Thành phố Hồ Chí Minh đang từng bước mở cửa, khôi phục các hoạt động sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy phục hồi tăng trưởng kinh tế - xã hội trong năm 2022. Trong bối cảnh “bình thường mới”, hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh định hướng tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp, người dân, thực hiện vai trò trung gian kinh tế, cung ứng các dịch vụ ngân hàng hiện đại, thanh toán, tín dụng,… để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân Thành phố vượt qua khó khăn, phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19.
 

Theo đó, định hướng trọng tâm của hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh trong công tác hỗ trợ doanh nghiệp thời gian như sau:
 

Thứ nhất, tiếp tục duy trì ổn định thị trường tiền tệ và hoạt động ngân hàng. Yếu tố nền tảng đảm bảo thực hiện hiệu quả các chương trình, giải pháp phục hồi tăng trưởng kinh tế và hỗ trợ doanh nghiệp. Nhiệm vụ này sẽ thực hiện theo định hướng điều hành của NHNN theo từng giai đoạn.
 

Thứ hai, tập trung tốt các giải pháp để hỗ trợ doanh nghiệp. Trong đó, trọng tâm là tổ chức triển khai thực hiện tốt có kiểm tra, giám sát đảm bảo các chương trình tín dụng và các chính sách hỗ trợ của NHNN về cơ cấu lại nợ; giảm lãi suất và giữ nguyên nhóm nợ được thực hiện hiệu quả trên địa bàn, đảm bảo doanh nghiệp tiếp cận tốt chính sách; thực hiện kế hoạch chương trình kết nối ngân hàng - doanh nghiệp năm 2022.
 

Thứ ba, phát triển dịch vụ ngân hàng điện tử; cải cách hành chính và cải thiện môi trường kinh doanh; tổ chức tốt công tác phòng, chống dịch bệnh trong ngành Ngân hàng. Đây là một trong những định hướng trọng tâm trong năm 2022 và giai đoạn tiếp theo của ngành Ngân hàng trong bối cảnh thực hiện “bình thường mới” và thực hiện phát triển ngân hàng số. Đặc biệt, trong hoàn cảnh thực hiện giãn cách xã hội để ngăn chặn dịch Covid-19, dịch vụ ngân hàng điện tử có điều kiện vô cùng thuận lợi để đạt được những bước phát triển vượt bậc, xuất hiện yếu tố đột phá trong mở rộng và phát triển các dịch vụ thanh toán trực tuyến, ví điện tử... để thanh toán, giao dịch.
 

Có thể nói, thời gian qua, hệ thống ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tích cực triển khai thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, mang lại nhiều kết quả tích cực. Trong bối cảnh toàn Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện giãn cách xã hội trong thời gian dài để phòng, chống dịch trước làn sóng lây nhiễm dịch Covid-19 lần thứ tư, hệ thống ngân hàng Thành phố đã vừa tổ chức tuân thủ các quy định phòng, chống dịch, bảo vệ sức khỏe cho cán bộ, nhân viên ngân hàng và cộng đồng; đồng thời, vẫn đảm bảo duy trì hoạt động ngân hàng, hoạt động thanh toán liên tục, cung ứng dịch vụ đầy đủ cho các hoạt động của doanh nghiệp. Hơn nữa, các ngân hàng trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh cũng đã đóng góp nhân lực, tài chính cho công tác phòng, chống dịch của Thành phố, ủng hộ cho các chương trình an sinh xã hội. Đó chính là sự đồng hành của ngành Ngân hàng cùng Thành phố, cùng doanh nghiệp và người dân Thành phố Hồ Chí Minh vượt qua khó khăn, phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện “bình thường mới”.

 

¹ Nguồn: VTV Digital, “Gần 2,5 triệu lao động ở phía Nam phải ngừng việc”, https://vtv.vn/kinh-te/gan-25-trieu-lao-dong-o-phia-nam-phai-ngung-viec-20210829094634141.htm
 

² Nguồn: Anh Đặng, “Hơn 85.000 doanh nghiệp đóng cửa”, https://vtv.vn/kinh-te/hon-85000-doanh-nghiep-dong-cua-20210829205752289.htm

Trần Đình Cường (Phó Giám đốc phụ trách NHNN Chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh)