Thông tin tại cuộc họp báo công bố tình hình lao động việc làm quý III/2021 và 9 tháng đầu năm 2021 do Tổng cục Thống kê tổ chức sáng 12/10/2021 tại Hà Nội, trong quý III/2021 và 9 tháng năm 2021, diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 lần thứ tư tại nhiều địa phương, đặc biệt tại các tỉnh, thành phố trọng điểm kinh tế đã khiến cho tình hình lao động việc làm quý III/2021 tồi tệ hơn.

Số lao động có việc làm giảm sâu

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên trong quý III/2021 là 49,1 triệu người, giảm 2 triệu người so với quý II/2021 và giảm 2,2 triệu người so với cùng kỳ năm 2020; lũy kế trong 9 tháng đầu năm 2021 là 50,4 triệu người, giảm 250 nghìn người so với cùng kỳ năm 2020. Lực lượng lao động giảm chủ yếu ở khu vực nông thôn. Diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 lần thứ tư đã làm lực lượng lao động ở mức thấp nhất kể từ khi dịch xuất hiện.

Lao động có việc làm trong quý III/2021 là 47,2 triệu người, giảm 2,6 triệu người so với quý II/2021 và giảm 2,7 triệu người so với cùng kỳ năm 2020, xu hướng giảm khá sâu được thể hiện ở cả khu vực thành thị và nông thôn. Lao động có việc làm trong ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt 14,5 triệu người, tăng 673,1 nghìn người so với quý trước và tăng 479,0 nghìn người so với cùng kỳ năm trước; ngành công nghiệp và xây dựng là 15,7 triệu người, giảm 952,5 nghìn người so với quý trước và giảm 960,1 nghìn người so với cùng kỳ năm trước; ngành dịch vụ là 17,1 triệu người giảm 2,3 triệu người so với quý trước và cùng kỳ năm trước.

Ảnh minh họa (Phương Linh)

Giãn cách xã hội kéo dài trong 3 tháng của quý III đã làm trầm trọng hơn thị trường lao động và ảnh hưởng mạnh tới ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ, số lao động trong hai ngành này đều giảm mạnh chưa từng có trong nhiều năm gần đây. Ngược lại, lao động trong ngành nông nghiệp lại có xu hướng tăng, trái ngược với những xu hướng thường thấy trước đây, chủ yếu là do số lao động mất việc làm tại các tỉnh thành phía Nam quay trở về địa phương và làm việc trong ngành nông nghiệp.

Dịch Covid-19 không chỉ ảnh hưởng đến khu vực chính thức làm cho số lao động trong khu vực này giảm mà còn lan rộng sang cả khu vực phi chính thức, khiến người lao động không còn cơ hội tìm được việc làm như thường thấy trước đây. Điều này dẫn đến tình trạng nhiều người lao động không thể tìm được việc làm, kể cả việc làm tạm thời trong giai đoạn này. Trong quý III/2021, số lao động có việc làm chính thức là 15,1 triệu người, giảm 468,9 nghìn người so với quý II/2021 và giảm 657,0 nghìn người so với cùng kỳ năm 2020; số lao động có việc làm phi chính thức ngoài hộ nông lâm nghiệp thủy sản là 18,0 triệu người, giảm 2,9 triệu người so với quý II/2021 và giảm 2,7 triệu người so với cùng kỳ năm 2020.

Tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức quý III/2021 là 54,5%, giảm 2,9 điểm phần trăm so với quý II/2021 và giảm 2,3 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, tỷ lệ lao động phi chính thức khu vực thành thị là 46,2%, giảm 2,4 điểm phần trăm so với quý II/2021 và giảm 3,0 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2020, tỷ lệ này ở khu vực nông thôn là 61,8%, giảm 2,9 điểm phần trăm so với quý II/2021 và giảm 1,0 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2020.

Tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm tăng lên mức cao nhất

Dịch Covid-19 lần thứ tư diễn biến phức tạp, lây lan nhanh và kéo dài đã làm tăng tỷ lệ và số người thiếu việc làm trong độ tuổi quý III/2021 lên mức cao nhất trong vòng 10 năm qua. Số người thiếu việc làm trong độ tuổi lao động là hơn 1,8 triệu người, chiếm tỷ lệ 4,46%, tăng 1,86 điểm phần trăm so với quý II/2021 và tăng 1,74 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2020. Tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi lao động ở khu vực thành thị cao hơn so với khu vực nông thôn (tương ứng là 5,33% và 3,94%). Điều này khác với xu hướng thị trường lao động thường được quan sát ở nước ta với tình trạng thiếu việc làm ở khu vực nông thôn thường nghiêm trọng hơn so với thành thị.

Số người thất nghiệp trong độ tuổi lao động quý III/2021 là hơn 1,7 triệu người, chiếm tỷ lệ 3,98%, tăng 1,36 điểm phần trăm so với quý II/2021 và tăng 1,25 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2020. Diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 lần thứ tư và thời gian giãn cách xã hội kéo dài ở nhiều địa phương đã đẩy tỷ lệ thất nghiệp quý III/2021 vượt xa con số 2% như thường thấy. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi của khu vực thành thị là 5,54%, tăng 2,18 điểm phần trăm so với quý II/2021 và tăng 1,60 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2020.

Tính trong 9 tháng đầu năm 2021, số lao động trong độ tuổi thiếu việc làm là hơn 1,3 triệu người, chiếm tỷ lệ 3,06%, tăng 0,51 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2020.

Thu nhập bình quân tháng của người lao động giảm mạnh

Thu nhập bình quân trong tháng 9 tháng đầu năm 2021của người lao động là 5,9 triệu đồng, gần như tương đương so với cùng kỳ năm 2020 và giảm 34 nghìn đồng so với cùng kỳ năm 2019. Tuy nhiên, thu nhập bình quân tháng của lao động trong quý III/2021giảm mạnh , còn 5,2 triệu đồng, giảm 877 nghìn đồng so với quý II/2021 và giảm 603 nghìn đồng so với cùng kỳ năm 2020.
 
Diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 đã tác động nghiêm trọng đến đời sống của người lao động. Thu nhập bình quân của người lao động quý III/2021 thấp hơn đáng kể so với quý II/2020 (giảm 300 nghìn đồng); trong khi quý II/2020, đã ghi nhận thu nhập bình quân của người lao động là mức thấp nhất trong vòng 10 năm trở lại đây.

Hầu hết các ngành kinh tế đều ghi nhận mức sụt giảm thu nhập bình quân của người lao động. Đặc biệt, người lao động làm việc trong khu vực dịch vụ bị ảnh hưởng thu nhập nặng nề nhất với mức thu nhập bình quân tháng là 6,2 triệu đồng, giảm 1triệu đồng, tương ứng giảm 14,3% so với quý II/2021; lao động khu vực công nghiệp và xây dựng có mức thu nhập bình quân là 5,8 triệu đồng, giảm 906 nghìn đồng, tương ứng giảm 13,5%. Dịch Covid-19 đã ảnh hưởng mạnh tới khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản. Đây là khu vực có nhiều yếu tố khởi sắc và ghi nhận tốc độ tăng trưởng ổn định về thu nhập bình quân người lao động tương trong thời gian vừa qua. Tuy nhiên, đến quý III/2021, thu nhập bình quân của người lao động chỉ là 3,4 triệu đồng, giảm 340 nghìn đồng, tương ứng giảm 9,2%.

Thu nhập bình quân của người lao động trong một số ngành kinh tế vốn đã chịu tác động từ các đợt dịch Covid-19 lần trước, quý III/2021 tiếp tục gặp nhiều khó khăn hơn với mức thu nhập bình quân giảm sâu so với quý trước. Trong đó, lao động ngành vận tải, kho bãi có thu nhập bình quân giảm 20,3%, tương ứng giảm 1,6 triệu đồng; ngành dịch vụ lưu trú và ăn uống có thu nhập bình quân giảm 21,2%, tương ứng giảm 1,2 triệu đồng so với quý trước.

Thu nhập bình quân của lao động làm công ăn lương quý III/2021 là 6 triệu đồng, giảm 795 nghìn đồng so với quý II/2021 và giảm 525 nghìn đồng so với cùng kỳ năm 2020.

PL