Để góp phần thúc đẩy các tổ chức tín dụng (TCTD) trong việc triển khai thực hành Báo cáo Phát triển bền vững, qua đó phát huy hơn nữa vai trò của ngành Ngân hàng trong thực hiện các mục tiêu Phát triển bền vững của Chính phủ, ngày 06/6/2024, tại Hà Nội, Tạp chí Ngân hàng - Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã phối hợp với Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (ACCA) tổ chức Tọa đàm với chủ đề: “Thực hành Báo cáo Phát triển bền vững: Kinh nghiệm và thực tiễn triển khai”.
Tiến sĩ Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Thường trực NHNN phát biểu khai mạc Tọa đàm
Tham dự Tọa đàm, về phía NHNN, có Tiến sĩ Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Thường trực NHNN; ông Phạm Thanh Ngọc - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế; bà Phạm Thị Thanh Tùng - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế; PGS.,TS. Chu Khánh Lân - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng; ông Đào Văn Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Ổn định tiền tệ - tài chính; bà Thái Thị An Hoa - Phó Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê… Về phía các bộ, ngành, có PGS.,TS. Nguyễn Đình Thọ - Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường. Về phía các trường đại học, học viện, viện nghiên cứu, có PGS.,TS. Nguyễn Thanh Phương - Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng; PGS.,TS. Phạm Thị Hoàng Anh - Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng; PGS.,TS. Nguyễn Đức Trung - Hiệu trưởng Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh. Về phía Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, có ông Trần Văn Tần - Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam. Về phía các TCTD, có ông Lê Ngọc Lâm - Tổng Giám đốc Ngân hàng Thương mại cổ phần (NHTMCP) Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV); ông Lê Quang Vinh - Phó Tổng Giám đốc NHTMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank); ông Nguyễn Trần Mạnh Trung - Phó Tổng Giám đốc NHTMCP Công thương Việt Nam; ông Nguyễn Đức Hải - Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam; ông Nguyễn Đức Thái Hân - Phó Tổng Giám đốc NHTMCP Á Châu (ACB); ông Trần Quang Phương - Phó Tổng Giám đốc NHTMCP Đông Á (DongABank).
Về phía Tạp chí Ngân hàng, có sự tham dự của bà Nguyễn Thị Thanh Bình - Phó Tổng Biên tập phụ trách Tạp chí Ngân hàng; ông Nguyễn Thanh Nghị - Phó Tổng Biên tập. Về phía ACCA, có bà Sharon Machado - Giám đốc Phát triển bền vững, ACCA Toàn cầu; ông Tô Quốc Hưng - Giám đốc Quốc gia, ACCA Việt Nam.
Đến dự Tọa đàm, còn có các lãnh đạo, đại diện các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp trong nước, quốc tế và gần 300 đại biểu là các chuyên gia kinh tế, tài chính - ngân hàng, các nhà quản lý đến từ các bộ, ngành, trường đại học, các doanh nghiệp và các TCTD, NHTMCP trong và ngoài nước.
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, TS. Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Thường trực NHNN nhận định, phát triển bền vững đã trở thành xu hướng tất yếu trên toàn thế giới cũng như tại Việt Nam hiện nay. Các tổ chức, doanh nghiệp đang ngày càng phát huy vai trò của mình trong phát triển bền vững; ý thức về việc chịu trách nhiệm cho những tác động đến môi trường, kinh tế, xã hội do mình tạo ra trong toàn bộ chuỗi giá trị. Các tổ chức quốc tế và Chính phủ các nước ngày càng quan tâm và có nhiều quy định, chính sách thúc đẩy các doanh nghiệp, tổ chức tài chính, ngân hàng áp dụng tiêu chuẩn về môi trường - xã hội - quản trị (ESG) và công bố thông tin Báo cáo Phát triển bền vững. Thực hiện chiến lược phát triển bền vững, hướng tới hài hòa mối quan hệ giữa các bên liên quan là chiến lược thiết yếu đối với thành công trong dài hạn của doanh nghiệp.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho rằng, chủ đề Tọa đàm là nội dung rất mới và được nhiều tổ chức, cơ quan, các nhà khoa học, chuyên gia, nhà kinh tế rất quan tâm; đặc biệt, đối với Chính phủ Việt Nam thì đây là vấn đề lớn, bởi lẽ nó là một trong những cấu thành rất quan trọng, là một trong những nội hàm không thể thiếu để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.
Thực hiện cam kết về vấn đề chống biến đổi khí hậu và đảm bảo rủi ro môi trường xã hội mà Việt Nam là một trong những quốc gia đi đầu, mạnh mẽ trong việc cam kết tại Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26). Chính phủ cũng đã và đang xây dựng các chiến lược cũng như các hành lang pháp lý cho việc triển khai một cách quyết liệt để thực hiện mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Trong bối cảnh chung của đất nước, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, ngành Ngân hàng là một trong những Ngành phải đi đầu trong việc xây dựng định hướng, chiến lược, kế hoạch hành động để thực hiện các mục tiêu của nền kinh tế xanh, đặc biệt là tín dụng xanh; trong đó, những vấn đề liên quan đến việc báo cáo phát triển bền vững của các TCTD là một nội dung rất quan trọng.
Tuy nhiên, để góp phần làm tăng giá trị của doanh nghiệp và tối ưu hóa lợi ích hoạt động kinh doanh bền vững, các doanh nghiệp cần công bố thông tin về phát triển bền vững ra công chúng nhằm tăng cường sự minh bạch thông tin của doanh nghiệp và đạt được sự thừa nhận từ bên ngoài. Báo cáo Phát triển bền vững là thông lệ đo đếm, công bố và chịu trách nhiệm của tổ chức, doanh nghiệp trước các bên liên quan về các hoạt động của mình nhằm hướng tới phát triển bền vững, không chỉ giúp các doanh nghiệp củng cố tăng cường hợp tác với các bên liên quan, nhà đầu tư và cộng đồng mà còn giúp các doanh nghiệp tăng cường quản lý rủi ro kinh doanh, nâng cao khả năng thích nghi trong môi trường thay đổi nhanh chóng và cạnh tranh hiệu quả hơn. Đây cũng là một trong những công cụ giúp xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, bền vững, bảo đảm trách nhiệm giải trình. Các Báo cáo Phát triển bền vững sẽ góp phần hiệu quả vào việc hoàn thành mục tiêu phát triển bền vững tại Việt Nam đến năm 2030.
Hiện nay, các tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam đã dần nhận thức được tầm quan trọng trong việc xây dựng Báo cáo Phát triển bền vững; nhiều doanh nghiệp, tập đoàn đã tiên phong trong lập Báo cáo Phát triển bền vững ngay từ khi còn chưa có quy định pháp lý yêu cầu bắt buộc thực hiện. Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn không ít tổ chức, doanh nghiệp còn chưa hiểu biết nhiều về Báo cáo Phát triển bền vững và còn thiếu kiến thức, kỹ năng cần thiết cho việc thực thi Báo cáo Phát triển bền vững.
Đối với ngành Ngân hàng, các NHTM ngày càng quan tâm hơn tới Báo cáo Phát triển bền vững. Tuy nhiên, số lượng Báo cáo Phát triển bền vững được công bố trong thời gian qua còn khá khiêm tốn. Một số ngân hàng đã công bố Báo cáo Phát triển bền vững riêng biệt như BIDV, ACB, NHTMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (HDBank); một số ngân hàng khác lồng ghép Báo cáo Phát triển bền vững vào báo cáo thường niên; một số ngân hàng vẫn chưa có thông tin phát triển bền vững trong các báo cáo được công bố, trong khi đó, các TCTD là chủ thể đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện những mục tiêu về chính sách tiền tệ, định hướng phát triển kinh tế của đất nước thông qua việc điều hướng dòng vốn của ngân hàng đến các lĩnh vực cần thiết, đảm bảo cho mục tiêu phát triển bền vững của quốc gia.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú đề nghị các diễn giả, các chuyên gia, các nhà khoa học tập trung trao đổi, thảo luận rõ các nội dung: (i) Các vấn đề về thực tiễn triển khai ESG và thực hành Báo cáo Phát triển bền vững tại các TCTD Việt Nam - Những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc; (ii) Khung khổ pháp lý, quy định, chính sách… liên quan đến việc thực hành Báo cáo Phát triển bền vững tại các TCTD Việt Nam; (iii) Vai trò, tầm quan trọng của quá trình phát triển bền vững và xây dựng Báo cáo Phát triển bền vững đối với các tổ chức, doanh nghiệp; (iv) Chia sẻ kinh nghiệm hữu ích về các tiêu chuẩn Báo cáo Phát triển bền vững; hướng dẫn, tư vấn về nội dung và cách lập báo cáo; xây dựng quy trình công bố thông tin, thực hành Báo cáo Phát triển bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế; (v) Đề xuất những giải pháp, khuyến nghị phù hợp trong việc thực thi phát triển bền vững, công bố Báo cáo Phát triển bền vững và để Báo cáo Phát triển bền vững được áp dụng một cách phổ biến trong các doanh nghiệp nói chung và các TCTD nói riêng.
Phó Thống đốc Đào Minh Tú nhấn mạnh, Tọa đàm “Thực hành Báo cáo Phát triển bền vững: Kinh nghiệm và thực tiễn triển khai” là cơ hội để các tổ chức, doanh nghiệp nói chung và các TCTD nói riêng, nâng cao hơn nữa nhận thức về phát triển bền vững của doanh nghiệp, qua đó kêu gọi sự hưởng ứng, chung tay của các đơn vị, tổ chức liên quan trong việc thúc đẩy tăng cường nhận thức của xã hội về giá trị của Báo cáo Phát triển bền vững.
Ông Tô Quốc Hưng - Giám đốc Quốc gia, ACCA Việt Nam phát biểu chào mừng Tọa đàm
Phát biểu chào mừng Tọa đàm, ông Tô Quốc Hưng - Giám đốc Quốc gia, ACCA Việt Nam cho biết, dự kiến đến năm 2025, thị trường tài chính xanh trên toàn cầu sẽ đạt được mức gần 8 nghìn tỉ USD. Các tổ chức trên toàn cầu cũng đã và đang dành rất nhiều nguồn lực và nỗ lực không ngừng trong công cuộc chuyển đổi xanh. Việc thực hành Báo cáo Phát triển bền vững sẽ cải thiện được khả năng cạnh tranh, thu hút vốn đầu tư và thúc đẩy sự phát triển hội nhập của Việt Nam trong nền kinh tế toàn cầu.
Tại Việt Nam, mức độ cam kết ESG và thực hành Báo cáo phát triển bền vững ngày càng được quan tâm mạnh mẽ bởi các doanh nghiệp. Ông Tô Quốc Hưng hy vọng, thông qua chương trình Tọa đàm, những kiến thức được chia sẻ và thảo luận sẽ mang lại những giá trị ý nghĩa, cập nhật thêm nhiều thông tin về các tiêu chuẩn Báo cáo Phát triển bền vững từ tổ chức quốc tế uy tín và kinh nghiệm thực tiễn triển khai để xây dựng quy trình công bố thông tin, thực hành Báo cáo Phát triển bền vững, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, khơi thông mạnh mẽ hơn nguồn vốn tín dụng xanh của Việt Nam và thế giới.
Thông tin tài chính và thông tin bền vững là yếu tố then chốt để thiết lập và đạt được các chiến lược bền vững
Với chủ đề tham luận: “Phát triển bền vững trong ngân hàng - tầm quan trọng của việc lập Báo cáo Phát triển bền vững trong ngành Ngân hàng”, bà Sharon Machado - Giám đốc Phát triển bền vững, ACCA Toàn cầu chia sẻ, việc tạo và sử dụng thông tin liên quan đến tính bền vững sẽ giúp tất cả các tổ chức, nhà cố vấn và các bên liên quan xác định, quản lý rủi ro, tạo ra cơ hội liên quan đến phát triển bền vững một cách tốt hơn nữa; theo đó, mang lại hoạt động kinh doanh bền vững trong thời gian dài và đồng thời, đưa các tổ chức này lên vị thế tài chính mạnh mẽ hơn, có khả năng tuân thủ các quy định liên quan đến tính bền vững đang được thiết lập để phát triển ở mức độ cao hơn.
Ngành Ngân hàng, dịch vụ tài chính và bảo hiểm (BFSI) dần hướng đến việc mở ra nhiều cơ hội liên quan đến kinh doanh bền vững. Mỗi ngành sẽ có các rủi ro và cơ hội liên quan đến tính bền vững một cách riêng biệt.
Sự liên kết giữa thông tin tài chính và thông tin bền vững là yếu tố then chốt để thiết lập và đạt được các chiến lược bền vững, cung cấp cái nhìn sâu sắc toàn diện và thúc đẩy việc triển khai song hành giữa tư duy và hành động. Hơn nữa, BFSI có thể được hưởng lợi từ việc cải thiện khả năng tiếp cận các nguồn lực cần thiết để tạo ra giá trị, bao gồm thu hút vốn để đầu tư (vốn tài chính) đến tuyển dụng và giữ chân nhân tài có năng lực cao (vốn con người).
ACCA hỗ trợ việc thống nhất các yêu cầu của Báo cáo Phát triển bền vững trên toàn cầu và trong đó, tiêu chuẩn công bố thông tin phát triển bền vững (IFRS) do Ủy ban Tiêu chuẩn phát triển bền vững quốc tế (ISSB) ban hành được xác định phù hợp để sử dụng riêng hoặc làm cơ sở cho những yêu cầu của các báo cáo khác được áp dụng.
Để hỗ trợ việc thực hiện các yêu cầu báo cáo phát triển bền vững, ACCA đã phát triển các tài liệu video giải thích về IFRS và hướng dẫn về quy trình thực hiện. Hơn nữa, ACCA còn cung cấp một loạt các tài nguyên đào tạo bao gồm chứng chỉ và tính bền vững được tích hợp xuyên suốt.
Các thông tin liên quan đến phát triển bền vững sẽ hỗ trợ việc ra quyết định và phân tích, giúp cho các tổ chức có thể tuân thủ các quy định liên quan; tiếp cận thị trường tài chính bền vững đang phát triển; nhận biết được những yếu tố thúc đẩy hoạt động kinh doanh tốt hơn.
Tại Hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra cam kết Việt Nam phấn đấu đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Những cam kết được đưa ra tại các sự kiện lớn toàn cầu đang được đưa vào các quy định và kế hoạch.
Sự tuân thủ cần được giải thích và minh chứng trong thực tiễn. Các tiêu chuẩn công bố thông tin bền vững đang trong quá trình được nhiều khu vực pháp lý trên toàn cầu áp dụng. Các yêu cầu của IFRS củng cố thông tin có chất lượng tốt cho việc ra quyết định, cho dù để thiết lập và thực hiện các chiến lược phát triển bền vững hay để tiếp cận và phục vụ mục đích tài chính khi tổ chức xem xét tác động của các rủi ro và cơ hội liên quan đến tính bền vững trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Các khuôn khổ hoặc tiêu chuẩn Báo cáo Phát triển bền vững khác có thể được áp dụng để cung cấp quan điểm đa bên về các rủi ro và cơ hội liên quan đến tính bền vững.
Thị trường tài chính đầu tư phát triển bền vững sẽ phát triển
Thị trường tài chính bền vững dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng trung bình chung là 20,4% từ năm 2023 đến năm 2032, với tốc độ tăng trưởng nhanh nhất dự kiến là ở châu Á - Thái Bình Dương. Để tham gia vào thị trường đó, các tổ chức phải có đạo đức trong việc chứng minh và giải thích các thông tin về tính bền vững của mình; trong một số trường hợp phải có định nghĩa chặt chẽ hơn về những gì tạo nên tài chính và đầu tư phát triển bền vững.
Bà Sharon Machado - Giám đốc Phát triển bền vững, ACCA Toàn cầu trình bày tham luận tại Tọa đàm
Trong tham luận trình bày tại Tọa đàm, bà Sharon Machado đã giới thiệu chu trình tám giai đoạn để tạo ra thông tin liên quan đến tính bền vững, gồm: Giai đoạn 1: Phân bổ trách nhiệm Báo cáo bền vững; Giai đoạn 2: Thiết lập bối cảnh báo cáo; Giai đoạn 3: Xác định thông tin liên quan đến các nhân tố bền vững cần được báo cáo; Giai đoạn 4: Xác định các yêu cầu về dữ liệu; Giai đoạn 5: Thu thập dữ liệu; Giai đoạn 6: Báo cáo dựa trên dữ liệu thu thập được; Giai đoạn 7: Đối tượng thực hiện gồm kế hoạch, công nghệ, nhân lực; Giai đoạn 8: Xác minh và liên tục cải tiến.
Bên cạnh đó, bà Sharon chỉ ra kế hoạch hành động vì sự phát triển bền vững gồm: (i) Lồng ghép tính bền vững trong cách làm việc; (ii) Áp dụng văn hóa hòa nhập - cộng tác, đồng sáng tạo và chia sẻ; (iii) Tận dụng công nghệ để thu thập, phân tích, truyền đạt thông tin tài chính liên quan đến tính bền vững; (iv) Thực hành đạo đức trong việc tạo và sử dụng thông tin bền vững; (v) Học tập liên tục để nắm bắt, cập nhật những xu hướng phát triển bền vững và tình hình kinh doanh.
Tại Tọa đàm, bà Sharon Machado đưa ra những cam kết của ACCA trong việc phát triển năng lực sáng tạo và sử dụng thông tin liên quan đến tính bền vững cũng như đạt được hoạt động kinh doanh bền vững từ nhiều năm trước, trong đó có cam kết của ACCA về báo cáo và tư duy tích hợp, lần đầu tiên được đưa vào Chứng chỉ ACCA vào năm 2013. Bà Sharon cho biết, ACCA tiếp tục nỗ lực thông qua nghiên cứu chính sách, giáo dục và trình độ chuyên môn trong các chủ đề như thiết lập chiến lược, xác định rủi ro, đổi mới, hỗ trợ thay đổi mô hình kinh doanh, đo lường tiến độ thông qua việc đặt mục tiêu, thiết lập báo cáo phát triển bền vững.
Thúc đẩy định hướng ngân hàng xanh, tín dụng xanh, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững
Với tham luận: “Giải pháp phát triển bền vững ngành Ngân hàng Việt Nam”, bà Phạm Thị Thanh Tùng - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN chia sẻ, thời gian qua, thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, Việt Nam đã tích cực tham gia các cam kết quốc tế về chuyển đổi xanh, giảm phát thải khí nhà kính, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, hướng tới phát triển bền vững. Cụ thể, năm 2015, Việt Nam cam kết thực hiện Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững tại Hội nghị thượng đỉnh của Liên hợp quốc; năm 2016, Việt Nam đã cùng với hơn 170 quốc gia trên thế giới ký Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Đặc biệt, tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ thực hiện mục tiêu đưa phát thải ròng về “0” đến năm 2050.
Bà Phạm Thị Thanh Tùng - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế trình bày tham luận tại Tọa đàm
Cũng theo báo cáo của các quốc gia tại Hội nghị COP27 (Ai Cập 2022), trong gần 150 quốc gia cam kết thực hiện mục tiêu NetZero, Việt Nam là một trong các quốc gia đã có những hành động nhanh, kịp thời để triển khai cam kết bằng việc ban hành khung chính sách tăng trưởng xanh như: Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh; Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050; Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP26; ban hành Luật Bảo vệ môi trường (2020) tạo khuôn khổ pháp lý thúc đẩy các công cụ kinh tế thực hiện tăng trưởng xanh như tín dụng xanh, trái phiếu xanh, yêu cầu quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của các TCTD. Về phía ngành Ngân hàng, nguồn lực tín dụng luôn là một trong những nguồn vốn quan trọng của nền kinh tế, góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội; vì vậy, việc triển khai các giải pháp của NHNN sẽ định hướng dòng vốn tín dụng đầu tư vào các dự án xanh, thân thiện với môi trường, từ đó góp phần thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh, phát triển bền vững của quốc gia.
Trên cơ sở bám sát mục tiêu của Quốc hội, Chính phủ và diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ trong và ngoài nước, thời gian qua, NHNN đã chủ động, linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ, tín dụng, ngân hàng nhằm mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tập trung tín dụng cho các ngành sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, thúc đẩy tín dụng xanh, góp phần hỗ trợ tăng trưởng kinh tế...; đồng thời, chỉ đạo các TCTD chủ động triển khai các giải pháp thúc đẩy tín dụng xanh góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững.
Thứ nhất, NHNN đã ban hành các văn bản, quy định, định hướng về ngân hàng xanh và tín dụng xanh phù hợp với những mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững. Cụ thể, NHNN đã xây dựng định hướng phát triển ngân hàng xanh thông qua việc ban hành Quyết định số 1604/QĐ-NHNN ngày 07/8/2018 của Thống đốc NHNN phê duyệt Đề án phát triển ngân hàng xanh tại Việt Nam; bổ sung, lồng ghép mục tiêu phát triển tín dụng xanh, ngân hàng xanh vào các định hướng hoạt động, phát triển của ngành Ngân hàng (Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 ban hành kèm theo Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 08/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ, Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021 - 2025” theo Quyết định số 689/QĐ-TTg ngày 08/6/2022 của Thủ tướng Chính phủ); ban hành Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2023 kèm theo Quyết định số 1408/QĐ-NHNN ngày 26/7/2023 của Thống đốc NHNN.
Bên cạnh đó, Thống đốc NHNN đã ban hành văn bản hướng dẫn hoạt động tín dụng xanh gắn với mục tiêu bảo vệ môi trường, giảm phát thải carbon, hướng tới tăng trưởng xanh: Chỉ thị số 03/CT-NHNN ngày 24/3/2015 về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường và xã hội trong hoạt động cấp tín dụng; hướng dẫn TCTD xác định, thống kê và báo cáo kết quả đầu tư tín dụng đối với các dự án, phương án xanh, bảo vệ môi trường, giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu của 12 ngành/lĩnh vực xanh; Thông tư số 17/2022/TT-NHNN ngày 23/12/2022 hướng dẫn quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài nhằm triển khai nhiệm vụ được giao tại Luật Bảo vệ môi trường (2020)…
Thứ hai, NHNN triển khai các giải pháp nhằm hỗ trợ các TCTD đa dạng sản phẩm ngân hàng - tín dụng xanh, góp phần thực hiện tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. NHNN khuyến khích các TCTD tập trung nguồn vốn tín dụng ngân hàng cho các dự án, phương án sản xuất, kinh doanh, đầu tư cho các ngành/lĩnh vực xanh, giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu.
NHNN đã trình cấp có thẩm quyền ban hành/ban hành theo thẩm quyền các chính sách nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, phù hợp với các ngành, lĩnh vực chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân tháo gỡ khó khăn, phát triển sản xuất, kinh doanh như chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ, khoanh nợ không tính lãi đối với khách hàng sản xuất, kinh doanh thuộc lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn bị thiệt hại về vốn vay, tài sản hình thành từ vốn vay do hậu quả thiên tai, dịch bệnh theo chỉ đạo của Chính phủ; triển khai các chương trình tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn gắn với mục tiêu xanh và bền vững như: Cung ứng vốn tín dụng phục vụ Đề án “Phát triển bền vững một triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn tăng trưởng xanh vừng đồng bằng sông Cửu Long”, chương trình cho vay khuyến khích phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp sạch; cho vay tái canh cây cà phê tại Khu vực Tây Nguyên…; cho vay trồng rừng sản xuất và phát triển chăn nuôi; Dự án phát triển ngành Lâm nghiệp được thực hiện thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội. Triển khai các chương trình hỗ trợ người nghèo về nhà ở phòng tránh biến đổi khí hậu như: Chương trình cho vay xây dựng nhà ở phòng, tránh bão, lụt ở miền Trung, làm nhà ở vùng ngập lũ Đồng bằng sông Cửu Long; các chương trình tín dụng góp phần giảm thiểu hiệu ứng khí nhà kính và giảm ô nhiễm môi trường như chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn...
Thứ ba, NHNN thực hiện các giải pháp nhằm tăng cường năng lực cho hệ thống ngân hàng trong thực hiện tín dụng - ngân hàng xanh. NHNN đã tổ chức đào tạo, tăng cường năng lực cho các TCTD và cá nhân tham gia xây dựng, triển khai cơ chế, chính sách, chương trình, sản phẩm ngân hàng - tín dụng xanh, tham gia các diễn đàn quốc tế về tài chính bền vững nhằm học hỏi kinh nghiệm quốc tế về tín dụng xanh, ngân hàng xanh và thúc đẩy tài chính xanh thông qua sáng kiến Fintech và Ngân hàng số phục vụ cho phát triển tài chính toàn diện và bền vững. Đồng thời, NHNN đã tích cực đàm phán nhằm huy động nguồn lực từ các tổ chức tài chính quốc tế, tài trợ song phương và đa phương nhằm nâng cao năng lực tài chính để các TCTD có nguồn lực tài trợ tín dụng cho khách hàng thực hiện các dự án xanh như: Dự án tiết kiệm năng lượng cho ngành công nghiệp Việt Nam; Dự án nhân rộng hiệu quả năng lượng ở Việt Nam; Dự án tài trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thực hiện dự án xanh; các dự án hỗ trợ kỹ thuật Kế hoạch quản lý loại trừ các chất HCFC của Việt Nam, giai đoạn II, Hỗ trợ kỹ thuật về Quỹ Quy hoạch Đầu tư phát triển và xây dựng ngành năng lượng Đông Nam Á, Dự án hỗ trợ kỹ thuật về sáng kiến và đổi mới tài chính xanh để phát triển cơ sở hạ tầng ở Đông Nam Á…
Về yêu cầu công bố các báo cáo liên quan đến tín dụng xanh, quản lý rủi ro môi trường và xã hội, tại các đề án, kế hoạch hành động, cơ chế chính sách, văn bản chỉ đạo về hoạt động tín dụng xanh, quản lý rủi ro môi trường và xã hội, NHNN không chỉ quy định các nhiệm vụ, giải pháp cần triển khai mà còn đặt ra các yêu cầu đối với các đơn vị vụ, cục và TCTD về công bố thông tin, báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ được giao.
Tính đến hết quý I/2024, đã có 47 TCTD báo cáo phát sinh dư nợ tín dụng xanh theo Công văn số 9050/NHNN-TD với dư nợ đạt 636.964 tỉ đồng, chiếm tỉ trọng khoảng 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế; 34 TCTD thực hiện đánh giá rủi ro môi trường và xã hội với dư nợ tín dụng được đánh giá rủi ro môi trường và xã hội đạt khoảng 2,9 triệu tỉ đồng, chiếm hơn 21%/tổng dư nợ cho vay của nền kinh tế. 100% các TCTD đã thực hiện đánh giá rủi ro môi trường trong hoạt động cấp tín dụng theo Thông tư số 17/2022/TT-NHNN, đã có 68 TCTD báo cáo tình hình thực hiện Thông tư số 17/2022/TT-NHNN theo Công văn số 2371/NHNN-TD ngày 27/3/2024 của NHNN.
Trong năm 2023, đã có 109 TCTD báo cáo kết quả triển khai Đề án bao gồm 36/46 NHTM, 46/50 chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 21/26 TCTD phi ngân hàng bao gồm công ty tài chính và công ty cho thuê tài chính, 4/4 TCTD vi mô; ngân hàng Chính sách xã hội, ngân hàng Hợp tác xã.
Bên cạnh những kết quả đạt được, bà Phạm Thị Thanh Tùng cũng chỉ ra một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai như: Khó khăn cấp tín dụng xanh, thống kê và công bố kết quả tín dụng xanh; chưa có Danh mục phân loại xanh quốc gia, làm cơ sở để các TCTD xây dựng chính sách cho vay, thống kê quy mô dầu tư xanh; việc cấp tín dụng xanh đòi hỏi yếu tố kỹ thuật về môi trường chuyên sâu, khó khăn cho cán bộ tín dụng trong việc thẩm định, đánh giá hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của khách hàng, khó khăn trong việc giám sát và quản lý rủi ro khi thực hiện cấp tín dụng; việc thúc đẩy tín dụng xanh, tăng cường quản lý rủi ro môi trường và xã hội sẽ khiến các TCTD phát sinh chi phí phải đầu tư xây dựng hệ thống quản trị phù hợp mục tiêu tăng trưởng xanh, chi phí đầu tư tăng cường năng lực chuyên môn cán bộ ngân hàng về tài trợ dự án xanh, tuần hoàn, phát triển bền vững; công tác công bố thông tin về phát triển bền vững ngày càng yêu cầu cao hơn về tính minh bạch của báo cáo, cao hơn về chất lượng, rộng hơn về phạm vi báo cáo…
NHNN tạo điều kiện thuận lợi cho các TCTD tham gia hoạt động hợp tác quốc tế, góp phần thúc đẩy thực hành ESG
Về định hướng triển khai, bà Phạm Thị Thanh Tùng cho biết, trong thời gian tới, NHNN sẽ chỉ đạo các TCTD tập trung nguồn lực để tài trợ vốn cho các ngành, lĩnh vực kinh tế xanh, các dự án mô hình kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi xanh, phát thải thấp, góp phần thực hiện các yêu cầu về đổi mới mô hình tăng trưởng quốc gia; đồng thời hướng dẫn các TCTD cấp tín dụng xanh, báo cáo tình hình triển khai tín dụng xanh sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Danh mục phân loại xanh quốc gia. Tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm tăng cường quản lý rủi ro môi trường, xã hội và rủi ro khí hậu trong hoạt động cấp tín dụng của các TCTD. Theo dõi, hướng dẫn và kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình các TCTD thực hiện quản lý rủi ro môi trường theo quy định tại Thông tư số 17/2022/TT-NHNN.
NHNN sẽ đẩy mạnh đàm phán, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tài chính quốc tế và các TCTD trong nước tham gia hoạt động hợp tác quốc tế, tài trợ vốn cho các dự án xanh, có lợi ích về môi trường, xã hội, từ đó tăng cường huy động nguồn lực, góp phần thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và thúc đẩy thực hành ESG tại Việt Nam. Tiếp tục cung cấp, công bố các thông tin về hoạt động phát triển bền vững của ngành Ngân hàng theo các nhiệm vụ được giao gửi các bộ, ngành, đơn vị liên quan, diễn đàn quốc tế... làm cơ sở để đánh giá mức độ tham gia phát triển bền vững của ngành Ngân hàng. Tích cực tham gia các hội thảo, diễn đàn trong nước và quốc tế về tín dụng xanh, ngân hàng xanh, thực hành ESG và tăng trưởng bền vững; đồng thời thúc đẩy các hoạt động truyền thông, đào tạo nâng cao nhận thức và chất lượng của nguồn nhân lực ngành Ngân hàng nhằm đáp ứng các yêu cầu triển khai về thực hành ESG cũng như các tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển bền vững.
BIDV - một trong những đơn vị tiên phong thực hiện Báo cáo Phát triển bền vững độc lập
Tham luận tại Tọa đàm với nội dung “Thực thi các hoạt động thúc đẩy phát triển bền vững tại BIDV: Thuận lợi, khó khăn và một số đề xuất”, ông Lê Ngọc Lâm - Tổng Giám đốc BIDV cho biết, BIDV theo đuổi chiến lược định vị thương hiệu Ngân hàng Xanh, trở thành ngân hàng dẫn đầu thị trường về thực hành ESG và tài chính bền vững, dần tiệm cận với tiêu chuẩn quốc tế về tài chính xanh và thực hiện lộ trình chuyển đổi thành Ngân hàng phát thải ròng bằng “0” (Net-Zero Bank) vào năm 2045
.
.png)
Ông Lê Ngọc Lâm - Tổng Giám đốc BIDV trình bày tham luận tại Tọa đàm
BIDV đã sớm thành lập Ban Chỉ đạo và Ban Quản lý dự án Xây dựng và triển khai Chiến lược phát triển bền vững và thực hành ESG tổng thể nhằm đẩy mạnh việc thực thi hoạt động tài chính bền vững. Đây là bước đánh dấu quan trọng và khẳng định quyết tâm của toàn hệ thống BIDV trong việc thực hành ESG. Năm 2023 đánh dấu mốc là năm thứ bảy liên tiếp BIDV thực hiện Báo cáo Phát triển bền vững theo phương án toàn diện phù hợp với hướng dẫn GRI Standards và là năm đầu tiên BIDV phát hành Báo cáo Phát triển bền vững độc lập. Với mục đích nhằm cung cấp các thông tin về định hướng, chiến lược, các cam kết và thực hành phát triển bền vững của BIDV trong năm 2023. Báo cáo được lập và công bố dựa trên cơ sở tham chiếu với Bộ tiêu chuẩn Báo cáo Phát triển bền vững của Tổ chức Sáng kiến toàn cầu và sự liên quan đến các mục tiêu Phát triển bền vững của Liên hợp quốc.
Những dấu ấn của BIDV trên hành trình Phát triển bền vững, đó là: Về môi trường, BIDV đã tập trung đầu tư vào các dự án xanh, dự án năng lượng tái tạo, nhằm đóng góp vào mục tiêu “Net-zero” vào năm 2050 của quốc gia. Tính đến ngày 31/12/2023, dư nợ tín dụng xanh của BIDV đạt 74.177 tỉ đồng, chiếm 4,24% so với tổng dư nợ tín dụng; dự án xanh được nhận tài trợ tăng 24,1% so với năm 2022. BIDV là ngân hàng có dư nợ tín dụng xanh lớn nhất hệ thống. Thông qua dòng chảy của tín dụng xanh, BIDV hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ, giảm phát thải carbon, góp phần chuyển đổi nền kinh tế xanh. Ngày 25/10/2023, BIDV là ngân hàng đầu tiên phát hành thành công trái phiếu xanh theo nguyên tắc ICMA tại thị trường trong nước với quy mô 2.500 tỉ đồng để huy động vốn tài trợ cho các dự án xanh, tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, bảo vệ môi trường; BIDV là NHTM đầu tiên ban hành Khung Khoản vay bền vững theo các chuẩn mực quốc tế với sự tư vấn của tổ chức Carbon Trust. BIDV thực hiện đánh giá quản lý rủi ro về môi trường đối với 100% dự án đầu tư có yếu tố ảnh hưởng đến môi trường theo quy định của NHNN. BIDV coi việc đánh giá rủi ro và tác động môi trường là một yếu tố quan trọng trong việc đưa ra quyết định cho vay…
Về xã hội, BIDV luôn đóng góp tích cực trong hành trình hỗ trợ cộng đồng thông qua các hoạt động an sinh xã hội, thiện nguyện. Bên cạnh đó, BIDV còn chú trọng vào việc tập trung đầu tư công nghệ và con người, số hóa quy trình dịch vụ, nâng cao chất lượng sản phẩm và phục vụ khách hàng, phát triển dịch vụ mới để đón đầu xu thế thị trường, từ đó tạo tiền đề vững chắc cho việc tiếp tục nâng cao giá trị thương hiệu của BIDV trong tương lai.
Về quản trị, BIDV cam kết thực hiện quản trị công ty tuân thủ theo quy định của pháp luật về quản trị công ty đối với công ty đại chúng quy mô lớn và doanh nghiệp niêm yết. BIDV luôn coi trọng đạo đức kinh doanh và không cho phép các hành vi cản trở cạnh tranh cũng như quán triệt chủ trương, chính sách của Nhà nước, của NHNN về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và tội phạm. 100% lãnh đạo, cán bộ BIDV trong toàn hệ thống được đào tạo và ký cam kết tuân thủ Sổ tay Văn hóa doanh nghiệp. Về đóng góp vào Ngân sách Nhà nước, BIDV luôn thuộc top các doanh nghiệp có đóng góp nhiều nhất vào Ngân sách Nhà nước trong nhiều năm.
Hiện nay, BIDV đã và đang nghiên cứu áp dụng Bộ nguyên tắc Quản trị công ty của OECD, thẻ điểm quản trị công ty ASEAN, Bộ nguyên tắc quản trị công ty theo thông lệ tốt nhất dành cho các Công ty đại chúng tại Việt Nam do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) hợp tác xây dựng.
Trong xây dựng Báo cáo phát triển bền vững, BIDV có được những thuận lợi đó là, sự định hướng, chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ, NHNN và các bộ, ngành liên quan; sự ủng hộ, hỗ trợ trên nhiều phương diện của các đối tác, các tổ chức tài chính có năng lực và kinh nghiệm trên thế giới; khung pháp lý trong nước đang dần hình thành và hoàn thiện, tạo ra cơ chế luật hóa cho hoạt động xanh, bền vững; nhận thức của khách hàng, cộng đồng về vai trò, tầm quan trọng của việc phát triển xanh, bền vững và thực hành ESG đang ngày một tăng lên; bên cạnh đó, BIDV còn được sự hỗ trợ của các bên tư vấn, đặc biệt là Tư vấn PwC trong việc xây dựng Báo cáo Phát triển bền vững theo Chuẩn toàn cầu GRI.
Tuy nhiên, Báo cáo Phát triển bền vững là lĩnh vực khá mới và đặt ra nhiều khó khăn, thách thức cho cả cơ quan quản lý cũng như doanh nghiệp, các ngân hàng, trong đó có BIDV, cụ thể: Về khung pháp lý, đến nay, quy định về phân loại xanh và xác nhận dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh vẫn chưa được ban hành, khó khăn cho việc triển khai của NHTM. Việc xác định và thu thập dữ liệu về phát thải tiếp tục là vấn đề khó khăn tại nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam; đội ngũ chuyên gia có kiến thức kỹ thuật chuyên sâu về các yếu tố môi trường, xã hội và bền vững tại Việt Nam còn khá hạn chế. Hiện nay, các doanh nghiệp tại Việt Nam mới tiếp cận ban đầu với định hướng phát triển bền vững và thực hành ESG, đặc biệt là việc quản lý các rủi ro về môi trường - xã hội. Do đó, cần có nhiều thời gian và nguồn lực để đào tạo, hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn, đầu ngành thực hiện chuyển dịch hoạt động từ kinh doanh thương mại thông thường sang phát triển bền vững. Các chính sách hỗ trợ về tài chính (ưu đãi thuế, phí, về hạn mức tín dụng cho các tổ chức cho vay và các doanh nghiệp, điểm cộng cho các TCTD nổi bật về hoạt động này khi tính toán xếp hạng hàng năm, ưu tiên trong cấp phép mở chi nhánh mới…) cần tiếp tục được xây dựng và ban hành với mức đủ lớn để khuyến khích.
Ông Lê Ngọc Lâm đề xuất một số kiến nghị với Chính phủ, NHNN và các bộ, ngành liên quan như sau: Thứ nhất, cần hoàn thiện các khung khổ chính sách, hướng dẫn cho hoạt động huy động vốn và cấp tín dụng xanh, bền vững. Trước mắt, cần sớm ban hành Quy định phân loại và xác nhận dự án xanh (taxonomy). Thứ hai, cần định hướng phát triển cụ thể cho từng ngành/nhóm ngành (ưu tiên, nhạy cảm với môi trường - xã hội). Ngoài các dự án “xanh”, cần xem xét, nghiên cứu quy định về phân loại các dự án, khoản vay theo tiêu chuẩn xã hội, bền vững (kết hợp cả môi trường và xã hội) làm cơ sở thống nhất triển khai thực hiện trong hệ thống. Thứ ba, xem xét ban hành các chính sách ưu đãi đủ lớn để khuyến khích nhà đầu tư tài trợ vốn, các TCTD đẩy mạnh các dự án xanh, bền vững. Thứ tư, đẩy mạnh việc đào tạo, phát triển nguồn nhân lực về môi trường - xã hội để đáp ứng kịp thời nhu cầu của thị trường trong quá trình chuyển dịch. Cuối cùng, xây dựng cổng thông tin quốc gia về phát triển bền vững.
ESG là công cụ để quản lý rủi ro
Tham luận tại Tọa đàm với chủ đề: “Tích hợp ESG vào đầu tư và công bố thông tin rủi ro tài chính liên quan đến khí hậu”, ông Phạm Nguyễn Vinh - Giám đốc Phát triển doanh nghiệp, Quỹ Đầu tư Dragon Capital cho biết, trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, báo cáo về ESG đã trở thành một yêu cầu thiết yếu đối với các tổ chức tài chính và doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo báo cáo của Ernst & Young Limited và ISSB, hiện nay, ước tính có khoảng hơn 600 tiêu chuẩn báo cáo về ESG với hơn 500 chỉ số đo lường (metrics) trên toàn cầu. Các nỗ lực tiêu chuẩn hóa báo cáo ESG đang được thúc đẩy mạnh mẽ để đảm bảo tính minh bạch và nhất quán, đồng thời ngăn chặn tình trạng "nhuộm xanh" (greenwashing) - việc công bố thông tin phát triển bền vững không trung thực hoặc không đầy đủ. Vào tháng 6/2023, ISSB đã ban hành bộ chuẩn mực báo cáo phát triển bền vững quốc tế đầu tiên gồm: IFRS S1 - Yêu cầu chung về công bố thông tin liên quan đến tính bền vững; IFRS S2 - Công bố thông tin liên quan đến khí hậu.
Ông Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Phát triển doanh nghiệp, Quỹ Đầu tư Dragon Capital trình bày tham luận tại Tọa đàm
Từ năm 2002, cùng với sự giúp đỡ của IFC, Dragon Capital đã xây dựng và triển khai một hệ thống quản lý rủi ro ESG, nhằm đảm bảo rằng các quyết định đầu tư không chỉ dựa trên các yếu tố tài chính truyền thống mà còn xem xét các tố rủi ro phi tài chính liên quan đến ESG. Theo ông Phạm Nguyễn Vinh, về yếu tố môi trường và xã hội trong ESG, Dragon Capital áp dụng bộ tiêu chuẩn hoạt động môi trường và xã hội của IFC, riêng tiêu chí quản trị, Dragon Capital sử dụng các tiêu chí chính của bộ thẻ điểm quản trị công ty khu vực ASEAN (được phát triển dựa trên các nguyên tắc quản trị của OECD). Hệ thống này giúp Dragon Capital xác định, đánh giá và quản lý các rủi ro liên quan đến ESG, đồng thời, tối ưu hóa cơ hội đầu tư bền vững.
Hiện nay, Dragon Capital tiếp tục làm việc với đối tác tư vấn nhằm cập nhật hệ thống quản lý đánh giá rủi ro ESG cho phù hợp với xu hướng hiện nay, bằng việc tích hợp các yêu cầu mới đến từ các bên liên quan bao gồm đánh giá rủi ro về biến đổi khí hậu, khí thải nhà kính và tác động đa dạng sinh học của danh mục đầu tư. Trong đó, đặc biệt là sẽ phát triển một bộ khung đánh giá ESG dành riêng cho ngành dịch vụ tài chính - ngân hàng.
Theo báo cáo đánh giá ngân hàng bền vững (SUSBA) 2023 của Quỹ Quốc tế bảo vệ thiên nhiên (WWF), so với các ngân hàng khối ASEAN, các ngân hàng Việt Nam còn cần phải cải thiện và nỗ lực nhiều hơn nữa trong việc công bố các chính sách, bao gồm các chính sách Ngành, đào tạo nhân lực Ngành và việc tích hợp ESG trong các sản phẩm, dịch vụ. SUSBA là một công cụ tương tác xem xét 6 khía cạnh về tích hợp tổng thể các yếu tố ESG trong hoạt động ngân hàng bao gồm: Mục đích, chính sách, quy trình, con người, sản phẩm, danh mục.
Giới thiệu về quỹ VEIL (Vietnam Enterprise Investments Limited) của Dragon Capital, ông Phạm Nguyễn Vinh chia sẻ, VEIL đã tiến một bước xa hơn bằng cách áp dụng các khuyến nghị của Nhóm Công tác về công bố thông tin tài chính liên quan đến khí hậu (TCFD). Theo đó, quỹ VEIL đã thực hiện đánh giá và công bố các rủi ro tài chính liên quan đến khí hậu, bao gồm cả rủi ro vật lý và rủi ro chuyển đổi (khí thải nhà kính) đối với danh mục đầu tư của quỹ. “Rủi ro vật lý” (Physical risks) liên quan đến các thiệt hại trực tiếp từ biến đổi khí hậu, như thiên tai, trong khi “Rủi ro chuyển đổi” (Transition Risks) bao gồm các thay đổi về chính sách và quy định nhằm giảm thiểu phát thải carbon.
Việc áp dụng khuyến nghị của TCFD giúp VEIL nâng cao tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, cung cấp thông tin chi tiết và kịp thời cho các nhà đầu tư về các rủi ro tài chính liên quan đến khí hậu. Đồng thời, điều này cũng giúp quỹ quản lý và giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn, đảm bảo sự phát triển bền vững và lâu dài. Tuy nhiên, tại Tọa đàm, ông Phạm Nguyễn Vinh cho biết, việc tích hợp ESG và áp dụng các khuyến nghị của TCFD không phải là điều dễ dàng. Các tổ chức phải đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm cam kết cao của hội đồng quản trị, thiết lập chính sách, quy trình, thu thập, phân tích dữ liệu phức tạp, đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của thông tin, đáp ứng các yêu cầu quy định ngày càng khắt khe của các bên liên quan. Để vượt qua những thách thức này, Dragon Capital đã đầu tư mạnh mẽ vào con người và hệ thống đánh giá, đồng thời hợp tác chặt chẽ với các chuyên gia, tổ chức quốc tế để nâng cao năng lực và chia sẻ kinh nghiệm.
Nhìn chung, việc tích hợp ESG vào công tác đầu tư và công bố thông tin rủi ro tài chính liên quan đến khí hậu là một bước tiến quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của các tổ chức tài chính. Thông qua quỹ VEIL, Dragon Capital đã chứng minh được vai trò tiên phong trong lĩnh vực này, đồng thời góp phần thúc đẩy sự minh bạch và trách nhiệm giải trình trong ngành tài chính.
Thực hành Báo cáo Phát triển bền vững nên áp dụng từng bước, hài hòa các bộ tiêu chuẩn hiện có, tiến tới áp dụng đặc thù của từng quốc gia
Trong phiên Thảo luận với sự điều phối của ông Nguyễn Viết Thịnh - Trưởng Ban Chấm giải Báo cáo Phát triển bền vững ACCA, Giám đốc Công ty tư vấn CGS Việt Nam, các diễn giả, chuyên gia, nhà khoa học đã tập trung thảo luận những vấn đề nhằm làm rõ hơn các nội dung về kinh nghiệm cũng như thực tiễn triển khai ESG và thực hành Báo cáo Phát triển bền vững tại các TCTD ở Việt Nam; trong đó, có nội dung liên quan đến khuôn khổ pháp lý, chính sách cũng như tầm quan trọng trong xây dựng Báo cáo Phát triển bền vững của doanh nghiệp, đồng thời đề xuất, khuyến nghị các giải pháp phù hợp trong thực thi Báo cáo Phát triển bền vững.
Toàn cảnh Tọa đàm
Chia sẻ về tổng quan chính sách và bối cảnh thực thi các Báo cáo Phát triển bền vững tại Việt Nam, PGS.,TS. Nguyễn Đình Thọ - Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết: Tại COP26, Chính phủ Việt Nam đã ký cam kết rất mạnh mẽ về đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Để đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng “0”, công cụ Việt Nam đang tiếp cận trực tiếp là sử dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, đáp ứng nhu cầu sản xuất và tiêu dùng bền vững từ quy trình khai thác nguyên liệu đến tiêu dùng tái chế và tái sử dụng sản phẩm. Đây là quy trình khép kín, đáp ứng được những yêu cầu về kinh tế tuần hoàn. Trong thời gian qua, Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường được Chính phủ giao trực tiếp xây dựng hai văn bản quy phạm pháp luật là văn bản liên quan đến phân loại xanh và kế hoạch hành động quốc gia thực hiện kinh tế tuần hoàn. Hai văn bản này đều có mối quan hệ trực tiếp với nhau, là công cụ để ngành Ngân hàng và nền kinh tế tổ chức triển khai thực hiện kinh tế tuần hoàn trong thời gian tới. Việt Nam cũng đang xây dựng, ban hành các quy định mở rộng trách nhiệm của doanh nghiệp trong sản xuất, kinh doanh, quy định về phân loại rác thải tại nguồn, quy định về thu phí các loại rác thải nhựa, quy định về bảo vệ môi trường sinh thái, sử dụng các công cụ kinh tế như trái phiếu xanh, tín dụng xanh, mua sắm xanh và tiếp cận thị trường để thực hiện tất cả các mục tiêu phát triển bền vững. Bên cạnh đó, các quy định về thuế, phí cũng đã được ban hành để hỗ trợ các doanh nghiệp đang thực hiện sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực phát triển bền vững.
Báo cáo Phát triển bền vững không chỉ là báo cáo khuyến khích mà đã trở thành báo cáo bắt buộc. Các nước như Anh, Pháp, Malaysia, Hồng Kông, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore đều đã đưa Báo cáo Phát triển bền vững thành báo cáo bắt buộc phải thực thi đối với doanh nghiệp. Do đó, nếu không thực thi Báo cáo Phát triển bền vững thì ngân hàng có thể sẽ bị các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế hạ thấp mức xếp hạng tín nhiệm, đồng thời gây rủi ro cho chính mình và các doanh nghiệp trong toàn bộ chuỗi cung ứng.
Trong thời gian tới, theo quy định tại Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 07/01/2022 của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon, cả nước có 1.912 doanh nghiệp bắt buộc phải kiểm kê khí nhà kính và đáp ứng hạn ngạch phát thải. Tuy nhiên, không chỉ có các doanh nghiệp này mà toàn bộ nền kinh tế cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi quy định này. Đặc biệt là những doanh nghiệp trong các lĩnh vực như xi măng, sắt, thép, nhôm, hóa chất. Các doanh nghiệp trong lĩnh vực năng lượng vẫn chưa bị ảnh hưởng nhiều. Với các lĩnh vực khác, từ ngày 01/01/2025 tất cả các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông sản xuất khẩu sang châu Âu có nguồn gốc từ phá rừng sẽ bị thẻ vàng, điều này sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến các doanh nghiệp xuất khẩu.
Về những thách thức mà các doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt, liên quan đến báo cáo phát thải, theo PGS., TS. Nguyễn Đình Thọ, hiện nay, có ba phạm vi các doanh nghiệp phải tuân thủ. Phạm vi thứ nhất, liên quan đến phát thải trực tiếp của doanh nghiệp. Đối với ngành Ngân hàng, hầu như không có phát thải trực tiếp, nhưng trong phạm vi thứ hai liên quan đến việc sử dụng năng lượng như điện, nước và phạm vi thứ ba liên quan đến việc di chuyển của cán bộ nhân viên sẽ bị tính phát thải. Đây chính là thách thức không nhỏ để các ngân hàng phải tuân thủ trong thời gian tới. Tuy nhiên, đây cũng là những cơ hội rất lớn đối với các doanh nghiệp nếu các doanh nghiệp giảm được lượng phát thải trong chuỗi cung ứng, từ quá trình điều tra, thăm dò, thiết kế, sản xuất, phân loại, tiêu dùng, tái sử dụng… thì toàn bộ chuỗi cung ứng này sẽ giảm được mức phát thải đáng kể, qua đó sẽ thu được lợi nhuận khá lớn.
Phiên Thảo luận tại Tọa đàm
Thảo luận về vai trò của ngành Ngân hàng trong quá trình phát triển bền vững, PGS., TS. Phạm Thị Hoàng Anh - Phó Giám đốc Học viện Ngân hàng chia sẻ, đối với hệ thống tài chính phụ thuộc nhiều vào ngân hàng như Việt Nam thì vai trò của ngành Ngân hàng ngày càng trở nên quan trọng. Trong thời gian qua, ngành Ngân hàng đã cung cấp các sản phẩm về tài chính xanh, tài chính bền vững… đây là những định hướng phát triển tất yếu gắn với tương lai của các NHTM. Hiện nay, nhiều NHTM coi các sản phẩm tài chính xanh, tín dụng xanh là những sản phẩm trong chiến lược cốt lõi gắn với định hướng tương lai của mình. Điều này đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thể hiện trách nhiệm xã hội của ngân hàng.
Theo PGS., TS. Phạm Thị Hoàng Anh, có ba điểm cần chú ý: (i) Khi các NHTM thực hiện cung cấp sản phẩm tài chính xanh, tín dụng xanh, điều này sẽ thể hiện trách nhiệm của các NHTM, thể hiện đúng trụ cột về môi trường trong Báo cáo Phát triển bền vững và thực hành ESG; (ii) Thông qua cung cấp các sản phẩm tín dụng xanh, tài chính xanh, các NHTM cũng coi đây là cơ hội để phát triển. Bởi khi bản thân các doanh nghiệp là những khách hàng của ngân hàng, họ nhận thức được những rủi ro và tác động của biến đổi khí hậu đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, bản thân các doanh nghiệp sẽ có những thay đổi về hành vi sản xuất, kinh doanh. Nếu các NHTM đi tiên phong trong lĩnh vực này thì đây sẽ là cơ hội rất lớn để họ dẫn đầu xu hướng phát triển bền vững; (iii) Dưới góc độ một trường đại học đào tạo về lĩnh vực tài chính, ngân hàng, Học viện Ngân hàng nhận thấy trách nhiệm trong việc cung ứng các sản phẩm giáo dục, đào tạo liên quan đến các sản phẩm về tài chính xanh, tín dụng xanh, phát triển bền vững… Chính vì vậy, trong thời gian qua, Học viện Ngân hàng đã liên tục thay đổi khung chương trình đào tạo, bổ sung thêm các môn học mới liên quan đến tài chính xanh, tín dụng xanh, thực thi ESG… để nâng cao kiến thức về phát triển bền vững cho sinh viên sau tốt nghiệp.
Đề cập đến câu chuyện về đa dạng sinh học, một chủ đề rất mở và chưa được nhắc đến trong các báo cáo, theo ông Phạm Nguyễn Vinh, Giám đốc Phát triển doanh nghiệp, Quỹ Đầu tư Dragon Capital, Việt Nam là một quốc gia đa dạng sinh học nhưng cũng đang chịu những tổn thương và mất mát rất lớn về đa dạng sinh học. Khi các ngân hàng tài trợ vốn cho các doanh nghiệp hoạt động trong những lĩnh vực như du lịch, bất động sản, đặc biệt là những doanh nghiệp hoạt động gần với các vùng đa dạng sinh học, các ngân hàng cần phải đánh giá hết những rủi ro liên quan đến môi trường và đa dạng sinh học để nâng cao hiệu quả của nguồn vốn cho vay. Việt Nam là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu; vì vậy, báo cáo đánh giá thực thi ESG cũng là một cách để các ngân hàng và doanh nghiệp đóng góp vào công cuộc giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, hướng tới nền kinh tế xanh, phát triển bền vững.
Chia sẻ về vai trò của ACCA trong Ủy ban Tiêu chuẩn Bền vững Quốc tế (ISSB) và những lưu ý khi áp dụng các chuẩn mực IFRS S1 và IFRS S2 cho Báo cáo Phát triển bền vững, bà Sharon Machado - Giám đốc Phát triển bền vững, ACCA Toàn cầu cho biết: Ở giai đoạn đầu, các doanh nghiệp không dễ áp dụng hết các tiêu chuẩn quốc tế, cần cố gắng áp dụng từng bước, thực hiện bước đơn giản trước. Việc áp dụng các tiêu chuẩn khác nhau là một hành trình liên tục. Đầu tiên là sử dụng các tiêu chuẩn cơ bản, sau đó, trong quá trình giao dịch với các quốc gia khác nhau sẽ bổ sung các các yêu cầu mới phát sinh, bằng cách đó sẽ đem lại lợi ích cho các doanh nghiệp.
Xu hướng nền kinh tế chuyển từ “nâu” sang “xanh” khiến các doanh nghiệp phải thực hiện sự chuyển đổi, qua đó phát sinh chi phí chuyển đổi. Với các ngân hàng, nếu chuyển đổi sớm thì ngân hàng sẽ có lợi thế, tuy nhiên, ban đầu khi thực hiện sẽ rất tốn kém, với góc độ quản lý nhà nước, PGS., TS. Nguyễn Đình Thọ cho biết: Nguyên tắc được một số nước trên thế giới áp dụng là, người gây ra phát thải phải trả phí, ai gây ra tổn hại tới môi trường, gây ra biến đổi khí hậu thì phải trả tiền bồi hoàn cho người không gây ra biến đổi khí hậu, người bảo vệ môi trường. Thời gian tới, khi thực hiện tín chỉ carbon, không khí cũng sẽ được tính phí. Mục tiêu cao hơn được hướng tới là đa dạng sinh học cũng phải được tính phí. Nguyên tắc thực hiện chung là, ai làm mất đa dạng sinh học thì phải bồi thường cho người bảo vệ hoặc tạo ra sự đa dạng.
Còn theo ông Lê Ngọc Lâm - Tổng Giám đốc BIDV, các doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi xanh thì phải đầu tư chi phí nhiều hơn cho xử lý phát thải. Hiện nay, yêu cầu của thị trường, của chính phủ các nước trên thế giới về yếu tố liên quan đến môi trường ngày càng cao. Do đó, các doanh nghiệp đi trước đầu tư sẽ có nhiều lợi thế hơn, cùng với việc các nước bắt đầu tính phí carbon thì chuyển đổi xanh là yêu cầu bắt buộc.
Việc thực hành Báo cáo Phát triển bền vững tại các doanh nghiệp cần được áp dụng từng bước, bắt đầu từ quy mô nhỏ, từ việc xây dựng khung báo cáo phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp. Hiện nay, có nhiều bộ tiêu chuẩn Báo cáo Phát triển bền vững do nhiều tổ chức xây dựng; do đó, các doanh nghiệp trong quá trình thực hành cần áp dụng từng bước, hài hòa các bộ tiêu chuẩn hiện có, sau đó tiến tới áp dụng theo đặc thù của từng quốc gia.
Bà Nguyễn Thị Thanh Bình - Phó Tổng Biên tập phụ trách Tạp chí Ngân hàng phát biểu kết luận Tọa đàm
Phát biểu kết luận Tọa đàm, bà Nguyễn Thị Thanh Bình - Phó Tổng Biên tập phụ trách Tạp chí Ngân hàng cho biết, Tọa đàm đã tạo ra một diễn đàn trao đổi có tính tương tác cao giữa các diễn giả, chuyên gia đến từ các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức quốc tế, các vụ, cục, đơn vị chức năng thuộc NHNN, các NHTM, ngân hàng nước ngoài, các doanh nghiệp, chuyên gia kinh tế, nhà khoa học… cùng thảo luận, trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm hữu ích về các tiêu chuẩn Báo cáo Phát triển bền vững; qua đó, góp phần nâng cao nhận thức của các TCTD về sự cần thiết của việc thực hành Báo cáo Phát triển bền vững trong ngành Ngân hàng và xây dựng quy trình công bố thông tin, thực hành Báo cáo Phát triển bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế. Việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế vào lập Báo cáo Phát triển bền vững sẽ giúp nâng cao chất lượng báo cáo, đạt hiệu quả quảng bá và xây dựng niềm tin vào thương hiệu của TCTD, đồng thời góp phần định hướng phát triển bền vững ngành Ngân hàng trong thời gian tới.
Các đại biểu tham dự Tọa đàm chụp ảnh lưu niệm cùng Ban Tổ chức
Hữu Mạnh - Trần Hiền