Ngày 01/12/2021, tại Hà Nội, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp chỉ đạo Báo Nông thôn Ngày nay/Điện tử Dân Việt tổ chức Hội thảo “Ngày nông dân không dùng tiền mặt”.
 

 

 
Toàn cảnh Hội thảo “Ngày nông dân không dùng tiền mặt”
 

Hội thảo có sự tham dự và chỉ đạo của ông Phạm Tiến Nam - Phó Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN). Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo Vụ Thanh toán, Vụ Truyền thông, Vụ Pháp chế… thuộc NHNN; đại diện lãnh đạo các ban của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam; các nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2021. Hội thảo còn có sự tham dự của đại diện lãnh đạo Ban Kinh tế Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công Thương, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, các tổ chức tín dụng, công ty viễn thông, các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán…
 
Hội thảo nằm trong khuôn khổ chuỗi chương trình “Tự hào nông dân Việt Nam 2021” được tổ chức thường niên và trong bối cảnh Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) tại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó, Đề án đặt mục tiêu tạo sự chuyển biến tích cực và từng bước phát triển về TTKDTM ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa với các chỉ tiêu cụ thể như: Từ 80% người dân từ 15 tuổi trở lên có tài khoản; số lượng điểm chấp nhận TTKDTM lên trên 450.000 điểm; tốc độ tăng trưởng bình quân về số lượng và giá trị giao dịch TTKDTM đạt 20 - 25%/năm…
 

Phó Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Phạm Tiến Nam phát biểu tại Hội thảo
 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Phạm Tiến Nam cho biết, trong vài năm trở lại đây, TTKDTM được đông đảo người dân Việt Nam lựa chọn, thay thế cho phương thức thanh toán tiền mặt truyền thống. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra một số nguyên nhân cơ bản khiến việc phổ cập phương thức TTKDTM ở khu vực nông thôn gặp khó khăn nếu như không có các giải pháp quyết liệt từ các bộ, ngành có liên quan. Ông Phạm Tiến Nam nhấn mạnh: “Muốn phát triển TTKDTM ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng xa, trước hết cần phải tuyên truyền để người dân hiểu rõ những tiện ích của phương tiện thanh toán này để người dân tự đưa ra quyết định phù hợp. Quan trọng hơn, cần phải đồng bộ từ chính sách tới hạ tầng cơ sở để phương thức thanh toán hiện đại có điều kiện sử dụng một cách rộng rãi hơn ở khu vực nông thôn”.
 

 Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng phát biểu tại Hội thảo
 

Tại Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng khẳng định, thời gian qua, cùng với các định hướng chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, ngành Ngân hàng luôn quan tâm và đồng hành cùng các cơ quan, ban, ngành trong việc triển khai các chương trình, chính sách phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội khu vực nông thôn; đồng thời, triển khai nhiều chính sách nhằm đưa sản phẩm, dịch vụ ngân hàng đến với bà con ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa. Một trong các chính sách quan trọng đó là phát triển TTKDTM.

NHNN đã nghiên cứu, ban hành quy định tạo điều kiện thuận lợi, khuyến khích phát triển TTKDTM khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa như: (i) Hướng dẫn mở tài khoản thanh toán bằng phương thức điện tử trực tuyến (eKYC), giúp cho người dân mở tài khoản thanh toán mà không cần đến điểm giao dịch ngân hàng; (ii) Thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ (Mobile-Money) và đã cấp phép cho 03 nhà mạng viễn thông gồm Viettel, VNPT và MobiFone triển khai thí điểm dịch vụ này; (iii) Xây dựng Nghị định thay thế Nghị định số 101/2012/NĐ-CP ngày 22/11/2012 của Chính phủ về TTKDTM, trong đó đề xuất quy định về hoạt động đại lý thanh toán, qua đó tạo điều kiện cho người dân ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa nơi không có chi nhánh ngân hàng được tiếp cận, sử dụng dịch vụ TTKDTM.
 
Trong 9 tháng đầu năm 2021, tổng số lượng giao dịch qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng lần lượt tăng 1,88% về số lượng và tăng 42,58% về giá trị; hệ thống bù trừ điện tử và chuyển mạch giao dịch tài chính tăng 96,63% về số lượng và 133,11% về giá trị (so với cùng kỳ năm 2020); hoạt động thanh toán qua các kênh điện tử tăng trưởng mạnh qua các năm, trong đó, thanh toán qua di động tăng 50 - 80%/năm về số lượng; thanh toán qua Internet tăng 35 - 40%/năm về số lượng; tỷ lệ cá nhân, tổ chức sử dụng phương tiện TTKDTM qua các kênh thanh toán điện tử đạt 40%. Đáng chú ý, hiện nay, nhiều dịch vụ thanh toán mới, hiện đại như thẻ ngân hàng, QR Code, Ví điện tử, Internet Banking, Mobile Banking… đã được các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán triển khai.

Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cũng cho biết, NHNN đã cho phép triển khai thí điểm các mô hình TTKDTM ở khu vực nông thôn với 3 mô hình ngân hàng hợp tác với các tập đoàn viễn thông, cửa hàng xăng dầu để cung ứng dịch vụ chuyển tiền nhanh tới người dân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, những người chưa có tài khoản ngân hàng.  

Hội thảo được tổ chức gồm 2 chủ đề chính: (i) Chính sách, hành lang pháp lý thúc đẩy TTKDTM khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa; (ii) Các giải pháp, sản phẩm thúc đẩy TTKDTM để giới thiệu đến cho người nông dân những cơ chế chính sách, lợi ích của hoạt động TTKDTM. Các tham luận và phần hỏi đáp tại Hội thảo tập trung vào một số nội dung như: Xu hướng chuyển đổi số, thanh toán số, các sản phẩm, dịch vụ mới trong thực tiễn, phương thức thanh toán mới Mobile-Money, các giải pháp truyền thông giáo dục tài chính cho người dân khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa…

Tại Hội thảo, các nhà hoạch định chính sách, các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán, các doanh nghiệp, các chuyên gia đã cùng thảo luận về những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện TTKDTM; vai trò của phương thức thanh toán hiện đại, cơ hội, lợi ích cũng như thách thức, khó khăn khi nông dân tham gia TTKDTM; những khuyến nghị, đề xuất của các nhà nghiên cứu, chuyên gia, doanh nghiệp và nông dân nhằm thúc đẩy nông dân chuyển đổi mạnh mẽ sang phương thức thanh toán, giao dịch từ truyền thống sang hiện đại.

Theo ông Nguyễn Hải Long, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), để thực hiện tốt Đề án TTKDTM của Chính phủ giai đoạn 2021 - 2015, khẳng định vị thế của Agribank là NHTM Nhà nước hàng đầu trong việc cung cấp các dịch vụ thanh toán cho khách hàng trên nền tảng công nghệ hiện đại, đảm bảo an toàn, nhanh chóng, thuận lợi, Agribank hướng tới thực hiện các giải pháp như sau: Thứ nhất, tập trung nâng cấp hệ thống công nghệ để phát triển các kênh thanh toán dựa trên nền tảng công nghệ số, tích hợp ứng dụng thanh toán hiện đại, đáp ứng yêu cầu giao dịch 24/7 trong thanh toán liên ngân hàng, thanh toán song phương, bù trù điện tử ACH với Napas, thanh toán liên ngân hàng nhanh qua IBFT 24/7 với Napas qua hệ thống thanh toán tập trung và hệ thống thẻ. Thứ hai, tiếp tục mở rộng hợp tác với các Tập đoàn, Tổng công ty và các trung gian thanh toán để xây dựng hệ sinh thái thanh toán khép kín phục vụ nhu cầu thanh toán theo hướng đa dạng hóa và gia tăng tiện ích các dịch vụ thanh toán đảm bảo an toàn, nhanh chóng, bảo mật thông tin khách hàng. Thứ ba, cải tiến quy trình nghiệp vụ thanh toán theo hướng đơn giản thủ tục hồ sơ, chứng từ giao dịch theo hướng số hóa và tự động hóa để phù hợp với yêu cầu thanh toán ngày càng cao của khách hàng. Thứ tư, tăng cường công tác truyền thông, tuyên truyền, quảng bá rộng rãi các sản phẩm, dịch vụ thanh toán của Agribank trên phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội… để khách hàng tại địa bàn nông nghiệp, nông thôn hiểu và sử dụng dịch vụ TTKDTM qua hệ thống ngân hàng; ban hành chính sách thu hút khách hàng mở tài khoản và sử dụng các dịch vụ ngân hàng điện tử thanh toán các hóa đơn thiết yếu như điện, nước, học phí, cước viễn thông… Thứ năm, đổi mới phong cách giao dịch theo hướng tiếp nhận và xử lý thông tin nhanh chóng, giao tiếp thân thiện, gần gũi với khách hàng theo chuẩn mực văn hóa của Agribank, phù hợp với phong tục, tập quán của địa phương. Thứ sáu, xây dựng, hoàn thiện hạ tầng thanh toán trực tuyến kết nối liên thông giữa các tổ chức, đơn vị trung gian thanh toán với các dịch vụ ngân hàng. Để phát triển Đề án TTKDTM tại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025, thực hiện Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030, ông Nguyễn Hải Long đã đưa ra một số đề nghị của Agribank đối với Chính phủ, các bộ, ngành và NHNN, như sau: Đẩy nhanh tiến độ xây dựng Luật Giao dịch điện tử thay thế hoặc sửa đổi, bổ sung Luật Giao dịch điện tử hiện hành cho phù hợp với nhu cầu thanh toán trên kênh điện tử của người dân, bảo vệ an toàn về tài sản, bảo mật về thông tin của khách hàng trong giao dịch thanh toán; xây dựng cơ chế, chính sách về chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng cùng với việc hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin, tạo hành lang pháp lý để các ngân hàng triển khai đa dạng, đa kênh thanh toán phục vụ khách hàng, tạo thuận lợi cho khách hàng tiếp cận các dịch vụ thanh toán hiện đại của ngân hàng nhanh chóng và tiện lợi; tiếp tục hoàn thiện, nâng cấp và tăng cường tiện ích, chất lượng dịch vụ đối với hạ tầng thanh toán quốc gia, hệ thống thanh toán bù trừ tự động phục vụ các giao dịch bán lẻ theo hướng cung ứng dịch vụ thanh toán trực tuyến, xử lý tức thời, hoạt động liên tục 24/7 cho mọi người dân và doanh nghiệp; ban hành chính sách để khuyến khích các nhà cung cấp dịch vụ, trung gian thanh toán đầu tư phát triển công nghệ, cơ sở vật chất kỹ thuật, mạng lưới giao dịch để tăng khả năng phục vụ nhu cầu thanh toán của người dân tại khu vực nông nghiệp, nông thôn, góp phần thực hiện tốt các dịch vụ TTKDTM qua hệ thống thanh toán của ngân hàng trong nền kinh tế - xã hội.

Ông Nguyễn Đăng Thắng - đại diện của VNPT khẳng định, Mobile-Money rất an toàn với người sử dụng. Bởi các đơn vị viễn thông được cấp phép thí điểm cung cấp dịch vụ này đều phải trải qua quá trình thẩm định rất chặt chẽ của 3 bộ, ngành: NHNN, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an về tất cả vấn đề nghiệp vụ, hệ thống, an toàn thông tin, vận hành dịch vụ khi cung cấp dịch vụ thanh toán. Các giải pháp kỹ thuật phải tuân thủ quy định và được chứng nhận về an toàn.

Theo ông Nguyễn Đăng Thắng, sử dụng tài khoản Mobile-Money có hai lớp xác thực gồm mật khẩu và xác thực qua OTP hoặc Smart OTP. Khác với các hình thức thanh toán điện tử khác phải có Smartphone và Internet, khách hàng không có Smartphone vẫn có thể dùng Mobile-Money, thực hiện thanh toán qua SMS. Việc thanh toán đơn giản, nhanh chóng và không cần Internet, rất phù hợp ở vùng sâu, vùng xa. Hiện nay, để khuyến khích người dùng, các nhà mạng cũng đang áp dụng miễn phí, khuyến mãi. Chẳng hạn, toàn bộ việc thanh toán dịch vụ công đều được miễn phí, trước mắt tạo thói quen không dùng tiền mặt cho người dân.

Chia sẻ từ phía cơ sở, bà Trần Thị Thiên Thư - Phó Chủ tịch Hội Nông dân TP. Cần Thơ cho biết, để đẩy mạnh TTKDTM ở khu vực nông thôn, thời gian qua, địa phương đã thực hiện nhiều biện pháp tuyên truyền sâu rộng thông qua website, zalo, trên nền tảng mạng xã hội về lợi ích của việc không sử dụng tiền mặt để người dân hiểu rõ hơn tiện ích của phương tiện TTKDTM. Bà Trần Thị Thiên Thư cũng nhấn mạnh, việc đẩy mạnh tuyên truyền TTKDTM giúp cho người dân hiểu biết đầy đủ hơn, nắm được ưu, nhược điểm của từng hình thức, từ đó tự quyết định chọn lựa hình thức phù hợp với mình. Những thay đổi này mới thực sự xuất phát từ nhu cầu tự thân khiến cho khách hàng dần từ bỏ thói quen và tập quán chi tiêu bằng tiền mặt.

Bà Lê Thị Thúy Sen, Vụ trưởng Vụ Truyền thông NHNN khẳng định, trong bối cảnh hiện nay, phải thay đổi nhận thức, hành vi dùng tiền mặt của người dân. Chủ trương chung của Chính phủ hiện nay là phát triển xã hội số, kinh tế số, theo đó, phải có sự dịch chuyển chung về TTKDTM của cộng đồng, với khu vực nông thôn chiếm hơn 60% dân số, nên thay đổi trước hết phải từ khu vực này. “Để thúc đẩy chiến lược TTKDTM, bên cạnh các cơ chế, chính sách khác, truyền thông được xem là trụ cột quan trọng, nhằm đạt được mục tiêu thay đổi nhận thức, hành vi của người dân, đặc biệt người dân nông thôn về không sử dụng tiền mặt". Đề cập về việc thực hiện Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia và các đề án của Chính phủ về đẩy mạnh phát triển TTKDTM, nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ ngân hàng cho nền kinh tế, để thực hiện mục tiêu không ai bị bỏ lại phía sau trong tiếp cận dịch vụ ngân hàng, hoạt động truyền thông giáo dục tài chính luôn được NHNN xác định có vai trò quan trọng. Để thực hiện mục tiêu đó, truyền thông NHNN luôn hướng tới người dân ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa để thay đổi nhận thức, hành vi, thói quen sử dụng dịch vụ ngân hàng, giảm thiểu rủi ro, bảo vệ người tiêu dùng sử dụng dịch vụ tài chính, đặc biệt trong bối cảnh thúc đẩy phát triển nền kinh tế số, xã hội số.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cho biết: Thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ một số nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy TTKDTM khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, hải đảo, cụ thể:

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp tại Quyết định số 1813/QĐ-TTg ngày 28/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án phát triển TTKDTM tại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025; phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, các đơn vị liên quan triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông để thanh toán cho các dịch vụ có giá trị nhỏ; trình Chính phủ Nghị định về TTKDTM và ban hành các văn bản hướng dẫn, Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng.

Thứ hai, tiếp tục hoàn thiện, nâng cấp hạ tầng thanh toán quốc gia, hạ tầng hệ thống thanh toán bù trừ tự động phục vụ các giao dịch bán lẻ theo hướng cung ứng dịch vụ thanh toán trực tuyến, xử lý tức thời, hoạt động liên tục 24/7 cho mọi đối tượng và người dân; nghiên cứu, ứng dụng những công nghệ mới vào lĩnh vực thanh toán để đưa ra những sản phẩm, dịch vụ tiện ích, phù hợp với hành vi tiêu dùng ở khu vực nông thôn.

Thứ ba, đẩy mạnh hoạt động truyền thông giáo dục tài chính về TTKDTM nhằm nâng cao nhận thức của người dân về TTKDTM, tăng cường các biện pháp bảo vệ quyền lợi hợp pháp người tiêu dùng.
 
NH