“Chuyển đổi số” là một khái niệm được đề cập khá nhiều trong các diễn đàn, hội thảo cũng như trên các phương tiện thông tin truyền thông. Đối với lĩnh vực ngân hàng, đây được xem là một trong những xu hướng mang tính tất yếu trong thời kỳ hội nhập và phát triển về khoa học công nghệ. Việc xây dựng và hiện thực hóa các mô hình chuyển đổi số đặt ra không ít thách thức trong giai đoạn hiện nay. Bài viết cung cấp những nét khái quát về quá trình chuyển đổi số của hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế, qua đó tiếp cận các vấn đề thực tiễn và đưa ra những giải pháp trong việc hoàn thiện mô hình chuyển đổi số ngành Ngân hàng nói chung và hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng.
 

Thực trạng chuyển đổi số của hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế
 

Thực hiện Nghị quyết số 54-NQ/TW ngày 10/12/2019 của Bộ Chính trị về “Xây dựng và phát triển tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, tỉnh Thừa Thiên Huế đã từng bước ban hành các chính sách phát triển và ứng dụng công nghệ thông tin vào mọi lĩnh vực hoạt động. Năm 2014, tỉnh Thừa Thiên Huế triển khai 05 phần mềm dùng chung theo định hướng hạ tầng dùng chung và cơ sở dữ liệu tập trung. Năm 2016, Cổng Dịch vụ công trực tuyến tỉnh Thừa Thiên Huế được khai trương. Ngày 10/8/2018, Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh ThừaThiên Huế đã ban hành Quyết định số 1779/QĐ-UBND phê duyệt Đề án phát triển dịch vụ đô thị thông minh. Ngày 31/7/2020, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã ban hành Quyết định số 1957/QĐ-UBND phê duyệt chương trình chuyển đổi số tỉnh Thừa Thiên Huế. Đến nay, hệ thống cổng dịch vụ công đã được triển khai đến 100% cơ quan hành chính nhà nước từ cấp tỉnh đến cấp huyện và đạt hơn 60% ở cơ quan cấp xã, hạ tầng thông tin và truyền thông của tỉnh đã sẵn sàng cho chuyển đổi số với sóng di động công nghệ 4G đã phủ đến 90% dân cư, hiện tỉnh Thừa Thiên Huế đang tiến hành triển khai mạng 5G. Hệ thống cáp quang đã tiếp cận đến tận cấp xã, hệ thống Wifi công cộng rộng khắp. 
 

Trong công cuộc chuyển đổi số, hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh đã hợp tác với chính quyền địa phương xây dựng Cổng Thanh toán trực tuyến; triển khai “Đề án Thẻ điện tử công chức, thẻ điện tử cá nhân/doanh nghiệp”, “Giải pháp Thanh toán hóa đơn trên hệ thống quản lý thông tin điện tử”; phối hợp triển khai thành công thu hộ dịch vụ công, tạo điều kiện cho người dân trong quá trình tham gia dịch vụ công của tỉnh, góp phần xây dựng Chính quyền điện tử. Việc triển khai thành công “Giải pháp thanh toán dịch vụ trên hệ thống thẻ điện tử công chức” đã trở thành dấu mốc quan trọng, không chỉ với chính quyền và người dân tỉnh Thừa Thiên Huế mà còn là của cả nước, bởi đây là mô hình Chính phủ điện tử đầu tiên được triển khai trên toàn quốc.
 

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh tỉnh Thừa Thiên Huế cũng đã kịp thời ban hành Chương trình hành động triển khai Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh sẽ thực hiện chuyển đổi số toàn diện trên tất cả các mặt. Các chỉ tiêu được đưa ra làm căn cứ đo lường, đánh giá hoạt động chuyển đổi số của hệ thống ngân hàng: NHNN Chi nhánh tỉnh Thừa Thiên Huế với mục tiêu đổi mới toàn diện hoạt động quản lý theo hướng hiện đại, ứng dụng thành tựu công nghệ 4.0, sẽ thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực dịch vụ công, xử lý văn bản, hồ sơ công việc, hoạt động kiểm tra, giám sát các tổ chức tín dụng, công tác báo cáo thống kê và các hoạt động nghiệp vụ, góp phần xây dựng Chính phủ điện tử. Trong đó, phấn đấu đến năm 2025, ít nhất 50% hoạt động kiểm tra, giám sát được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống thông tin của NHNN; đến năm 2030 tỷ lệ này ít nhất là 70%. Các chi nhánh ngân hàng thương mại (NHTM) trên địa bàn tỉnh với mục tiêu phát triển các mô hình ngân hàng số, gia tăng tiện ích, trải nghiệm khách hàng và thực hiện mục tiêu tài chính toàn diện sẽ tiếp tục thực hiện chuyển đổi số trong tất cả các lĩnh vực mở tài khoản khách hàng, thanh toán, gửi tiền, cấp tín dụng, giải quyết hồ sơ công việc theo hướng tự động hóa quy trình, tối ưu hóa nghiệp vụ. Trong đó, phấn đấu đến năm 2025, ít nhất 50% các nghiệp vụ ngân hàng cho phép khách hàng có thể thực hiện hoàn toàn trên môi trường số và đến năm 2030 tỷ lệ này ít nhất là 70%. 
 

Đến nay, hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong quá trình thực hiện chuyển đổi số. 
 

Tại NHNN Chi nhánh tỉnh Thừa Thiên Huế, 100% các dịch vụ công đủ điều kiện được nâng cấp lên mức độ 4; 70% hồ sơ công việc tại NHNN Chi nhánh tỉnh được xử lý và lưu trữ trên môi trường mạng, 100% các chế độ, báo cáo, chỉ tiêu tổng hợp báo cáo định kỳ thuộc phạm vi quản lý của NHNN được ký số và phát hành thông qua hệ thống quản lý văn bản và điều hành của NHNN, khoảng 20% hoạt động thanh, kiểm tra và khoảng 25% hoạt động giám sát tại Chi nhánh được thực hiện thông qua môi trường số và hệ thống thông tin của NHNN.
 

Tại các NHTM trong tỉnh, 52% các nghiệp vụ ngân hàng cho phép khách hàng có thể thực hiện hoàn toàn trên môi trường số; 43% số lượng giao dịch của khách hàng được thực hiện thông qua các kênh số; 26% tổ chức tín dụng có tỷ trọng doanh thu từ kênh số đạt trên 30%; 26% quyết định giải ngân, cho vay đối với các khoản vay nhỏ lẻ, vay tiêu dùng của khách hàng cá nhân được thực hiện theo hướng số hóa, tự động và 50% hồ sơ công việc tại tổ chức tín dụng được xử lý và lưu trữ trên môi trường số.
 

100% các NHTM trên địa bàn tỉnh đã xây dựng, triển khai kế hoạch chuyển đổi số, thực hiện đa kênh cung cấp các dịch vụ Internet Banking, Mobile Banking, nhiều ngân hàng chủ động ứng dụng các công nghệ mới về quản lý và giao dịch ngân hàng điện tử, công nghệ ngân hàng số, đa dạng hóa hình thức thanh toán qua QR Pay, rút tiền bằng mã Code, gửi tiền và mở sổ tiết kiệm qua kênh ATM/CDM…, 100% các NHTM đã và đang triển khai giải pháp xác thực khách hàng qua thiết bị di động bằng định danh khách hàng điện tử (eKYC). Một số ngân hàng trên địa bàn tỉnh cũng đã ra mắt ứng dụng ngân hàng số như VCB Digibank, VietinBank iPay, BIDV Smart Banking, NHTM cổ phần Tiên Phong với mô hình Live Bank hiện đã lắp đặt 01 máy giao dịch tự động không cần nhân viên...
 

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình chuyển đổi số, hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đã và đang gặp một số thách thức sau: 
 

Thứ nhất, thách thức về sự đồng bộ và phù hợp của các quy định pháp lý hiện hành liên quan về giao dịch điện tử, chữ ký, chứng từ điện tử, việc định danh và xác thực khách hàng điện tử, việc chia sẻ dữ liệu và bảo mật thông tin khách hàng, quy trình nghiệp vụ... với thực tiễn ứng dụng công nghệ số trong hoạt động ngân hàng. 
 

Thứ hai, thách thức về sự đồng bộ và chuẩn hóa các cơ sở hạ tầng kỹ thuật nhằm tạo thuận lợi cho kết nối liên thông, tích hợp liền mạch giữa hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh với các ngành, lĩnh vực khác trong tỉnh để hình thành hệ sinh thái số, cung ứng dịch vụ đa tiện ích cho khách hàng. 
 

Thứ ba, thách thức từ thay đổi nhận thức, thói quen, hành vi người tiêu dùng; việc đảm bảo an ninh an toàn và huy động, bố trí nguồn lực phục vụ chuyển 

đổi số.

 

 

Giải pháp chuyển đổi số ngành Ngân hàng nói chung và hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng
 

Thứ nhất, chuyển đổi nhận thức, đẩy mạnh hoạt động truyền thông, tăng cường kiến thức về chuyển đổi số 
 

Xây dựng các chương trình truyền thông, tổ chức thêm các khóa đào tạo, bồi dưỡng và các sự kiện nhằm cung cấp thông tin, tuyên truyền để nâng cao nhận thức của cán bộ các cấp về vai trò, lợi ích của chuyển đổi số.
 

Triển khai các chương trình giáo dục tài chính cho người dân, doanh nghiệp để tăng cường kiến thức, kỹ năng quản lý tài chính, nâng cao hiểu biết trong sử dụng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng trên nền tảng số một cách an toàn, hiệu quả.
 

Thứ hai, xây dựng và hoàn thiện khung khổ pháp lý tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số 
 

Nghiên cứu, rà soát và đề xuất sửa đổi, bổ sung các vấn đề cần được Luật hóa để phù hợp với thực tiễn và xu hướng ứng dụng công nghệ số trong hoạt động ngân hàng, từng bước tạo lập nền tảng pháp lý vững chắc cho việc hình thành và phát triển các mô hình ngân hàng số.
 

Xây dựng, ban hành các tiêu chuẩn dữ liệu, tiêu chuẩn kỹ thuật ngành Ngân hàng nhằm phục vụ việc kết nối, chia sẻ, khai thác dữ liệu trong ngành Ngân hàng và giữa ngành Ngân hàng với các ngành, lĩnh vực khác.
 

Thứ ba, phát triển hạ tầng số
 

Hiện đại hóa hạ tầng thanh toán, nâng cao khả năng kết nối, liên thông; triển khai mở rộng hạ tầng kết nối, cung cấp thông tin: Nâng cấp, hiện đại hóa hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng; mở rộng và phát triển hệ thống chuyển mạch và bù trừ điện tử cho các giao dịch thanh toán bán lẻ hướng tới thiết lập hạ tầng thanh toán thống nhất, đồng bộ, có khả năng tích hợp, kết nối các ngành, lĩnh vực khác, từ đó mở rộng hệ sinh thái số và triển khai các dịch vụ thanh toán 24/7; hỗ trợ xử lý các phương thức thanh toán, mô hình kết nối mới; kết nối, liên thông cho các giao dịch thanh toán xuyên biên giới. Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện nền tảng kết nối, chia sẻ dữ liệu của NHNN làm nền tảng triển khai Chính phủ điện tử tại NHNN.
 

Thứ tư, xây dựng và triển khai hiệu quả Chính phủ điện tử tại NHNN Chi nhánh tỉnh Thừa Thiên Huế
 

Triển khai chuyển đổi số hoạt động của NHNN Chi nhánh tỉnh theo kiến trúc Chính phủ điện tử 2.0 và triển khai kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin theo kế hoạch của NHNN. Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ số trong các hoạt động quản lý, kiểm tra, giám sát và vận hành nội bộ tại NHNN Chi nhánh tỉnh.
 

Thứ năm, phát triển và khai thác hiệu quả dữ liệu số
 

Nâng cấp cơ sở dữ liệu tập trung của NHNN và các tổ chức tín dụng theo mô hình dữ liệu lớn và đẩy mạnh việc thu thập, làm sạch dữ liệu từ các điểm tiếp xúc số, từ các nguồn dữ liệu khác. Đẩy mạnh phân tích, khai phá tri thức từ dữ liệu phục vụ nhu cầu cá nhân hóa sản phẩm, dịch vụ, tối ưu hóa quy trình vận hành, tăng hiệu quả hoạt động.
 

Thứ sáu, bảo đảm an toàn, an ninh mạng
 

Nâng cao năng lực bảo vệ hệ thống mạng, cơ sở dữ liệu và các hệ thống thông tin có trao đổi dữ liệu trên môi trường mạng, đáp ứng các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế. Thường xuyên rà soát, đánh giá rủi ro để có phương án phòng bị và giải pháp ứng phó kịp thời trong toàn bộ quy trình thiết kế, vận hành và cung ứng sản phẩm, dịch vụ trên môi trường mạng.
 

Thứ bảy, phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin có chất lượng cao
 

Có chính sách ưu đãi, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao có kiến thức, trình độ về công nghệ thông tin và kỹ năng về chuyển đổi số; thường xuyên triển khai các chương trình đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về chuyển đổi số cho nhân lực ngành Ngân hàng. 
 

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ số trong hoạt động ngân hàng; tổ chức Hội nghị kết nối ngân hàng - doanh nghiệp chuyển đổi số; phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương trong triển khai chương trình tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp công nghệ số nhằm hỗ trợ các sản phẩm chuyển đổi số chủ lực và doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi số.
 

Trong quá trình chuyển đổi số, vấn đề về con người và chuyển đổi nhận thức (nhận thức số) của con người là vô cùng quan trọng. Trong tiến trình chuyển đổi số, trước tiên mỗi cán bộ, công chức, viên chức, người dân cần nhận thức rõ về vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của chuyển đổi số, sau đó mới đi đến hành động cụ thể để thực hiện. 
 

Đồng hành cùng công cuộc chuyển đổi số của tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng và của đất nước nói chung, hệ thống ngân hàng tỉnh Thừa Thiên Huế tiếp tục từng bước thực hiện kế hoạch chuyển đổi số. Với sự quan tâm của lãnh đạo các cấp, với tinh thần trách nhiệm cao của mỗi cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh có cơ sở để vững tin sẽ vượt qua mọi khó khăn, thách thức, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị mà Đảng, Nhà nước giao phó, thực hiện thành công kế hoạch chuyển đổi số của Ngành, hòa chung trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đưa Nghị quyết của Đảng từng bước đi vào cuộc sống.

Châu Khắc Thái ( Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh tỉnh Thừa Thiên Huế)