Lãi suất giảm, nhưng tín dụng tăng chậm

Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ NHNN Nguyễn Chí Quang cho biết, trong bối cảnh kinh tế thế giới và Việt Nam suy giảm do đại dịch Covid-19, NHNN đã điều hành linh hoạt, đồng bộ các công cụ CSTT. Từ đó, giúp ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối, kiểm soát lạm phát, đảm bảo thanh khoản cho nền kinh tế, hỗ trợ tăng trưởng. Đến ngày 29/5, tổng phương tiện thanh toán M2 tăng 2,4% so với cuối năm 2019, thanh khoản hệ thống TCTD thông suốt. Từ đầu năm đến nay, NHNN đã 2 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành, với tổng mức giảm 1-1,5%/năm để hỗ trợ thanh khoản cho TCTD, tạo điều kiện cho TCTD tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp từ NHNN; giảm 0,6-0,75%/năm trần lãi suất tiền gửi các kỳ hạn dưới 6 tháng và giảm 1%/năm trần lãi suất cho vay ngắn hạn đối với các lĩnh vực ưu tiên, hiện ở mức 5%/năm để hỗ trợ giảm chi phí vay vốn của DN và người dân.

Về điều hành tỷ giá, mặc dù thị trường quốc tế diễn biến phức tạp, nhưng tỷ giá và thị trường ngoại tệ trong nước ổn định, thanh khoản thông suốt, TCTD mua ròng từ khách hàng, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của nền kinh tế được đáp ứng đầy đủ, kịp thời. Đến cuối tháng 5/2020, tỷ giá trung tâm chỉ tăng 0,46%, tỷ giá liên ngân hàng tăng 0,49% so với đầu năm.
 

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại buổi họp báo
 

Mặc dù mặt bằng lãi suất giảm khá mạnh, song tín dụng vẫn tăng chậm; đến ngày 29/5/2020, tín dụng tăng 1,96% so với cuối năm 2019, thấp hơn rất nhiều so với mức 5,74% cùng kỳ năm 2019 và 6,16% năm 2018. Lý giải tín dụng giảm, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Hà Thu Giang cho biết, mặc dù NHNN đã triển khai nhiều giải pháp về tiền tệ, lãi suất, tín dụng… tạo điều kiện thuận lợi cho DN, người dân tiếp cận vốn sớm khôi phục sản xuất kinh doanh, nhưng do tác động của dịch Covid - 19, nhiều DN lâm vào tình cảnh khó khăn nên vẫn chưa có nhu cầu vay vốn mới. Bên cạnh đó, NHNN chỉ đạo hệ thống TCTD triển khai nghiêm túc Thông tư 01, tập trung cơ cấu nợ hỗ trợ DN.

Nhờ đó, tính đến ngày 25/5, toàn hệ thống đã cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho gần 224 nghìn khách hàng với dư nợ gần 152 nghìn tỷ đồng; miễn, giảm, hạ lãi suất cho hơn 326 nghìn khách hàng với dư nợ trên 1,14 triệu tỷ đồng; cho vay mới lãi suất ưu đãi với doanh số lũy kế từ 23/1 đến nay đạt 767,6 nghìn tỷ đồng cho gần 196,4 nghìn khách hàng; lãi suất thấp hơn phổ biến từ 0,5-2,5% so với trước dịch.

Trước lo ngại về vấn đề sim rác ảnh hưởng tới hoạt động Mobile Money, Vụ trưởng Vụ Thanh toán Phạm Tiến Dũng cho hay, bản chất của Mobile Money là việc sử dụng thông tin thuê bao di động được định danh mở tài khoản di động nên không cần lo lắng sim rác. Ngày 24/4, NHNN đã trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Quyết định triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các dịch vụ khác có giá trị nhỏ (Mobile Money). Sau khi Thủ tướng phê duyệt, DN viễn thông sẽ gửi đề án về đầu mối quản lý, sau khi được cấp phép thì mới triển khai được dịch vụ Mobile Money.

Điều hành CSTT bám sát diễn biến kinh tế

Khẳng định ngành Ngân hàng vào cuộc ngay rất sớm để hỗ trợ người dân, DN bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thông tin, chỉ trong thời gian ngắn, Thống đốc NHNN đã có tới 11 – 12 chỉ đạo dưới nhiều hình thức là Chỉ thị, văn bản và có tới ba Thông tư để hướng dẫn triển khai các giải pháp thiết thực tháo gỡ những khó khăn cho DN và người dân. Đơn cử như Thông tư 01 cho phép các TCTD cơ cấu lại thời gian trả nợ, miễn giảm lãi, phí...

Trước những câu hỏi NHNN có điều chỉnh các mục tiêu điều hành CSTT trong những tháng còn lại của năm 2020, Phó Thống đốc nhấn mạnh, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định hoạt động hệ thống ngân hàng luôn được đặt lên hàng đầu và là mục tiêu xuyên suốt của NHNN. Do vậy, định hướng điều hành CSTT của NHNN cũng sẽ luôn bám sát diễn biến thị trường để đạt được các mục tiêu trên.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ảnh hưởng bất lợi tới hoạt động sản xuất kinh doanh và tăng trưởng kinh tế, NHNN đã 2 lần giảm các mức lãi suất điều hành. Theo đánh giá của nhiều tổ chức quốc tế, mức giảm lãi suất điều hành của NHNN hiện nay là khá sâu so với nhiều nước. Thời gian tới NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến nền kinh tế, dịch bệnh, đặc biệt là lạm phát và trong điều kiện thuận lợi, NHNN có thể cân nhắc điều chỉnh lãi suất điều hành phù hợp, cũng như các giải pháp khác để hỗ trợ nền kinh tế phục hồi sau dịch. “Hiện mặt bằng lãi suất cho vay của các TCTD Việt Nam theo IMF đánh giá còn thấp hơn nhiều so với một số nước trong khu vực. Mặc dù vậy, NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo các TCTD tiết kiệm chi phí, giảm lợi nhuận, giảm lương để hỗ trợ tối đa cho DN và người dân sớm hồi phục sản xuất kinh doanh, qua đó giúp hoạt động ngân hàng ổn định hơn”, Phó Thống đốc nhấn mạnh.

Về định hướng tín dụng 6 tháng cuối năm, NHNN nhận thức rõ thời kỳ hậu Covid-19 khi nhu cầu vay vốn tăng trở lại, vì vậy hệ thống ngân hàng luôn sẵn sàng đảm bảo nguồn vốn phục vụ cho DN và người dân phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh. “Chúng tôi sẽ chỉ đạo các ngân hàng rà soát đưa nguồn vốn đến đúng địa chỉ, tập trung vào sản xuất kinh doanh các lĩnh vực ưu tiên tuỳ thuộc vào khả năng cụ thể của từng TCTD. NHNN sử dụng công cụ CSTT điều hành thanh khoản hệ thống hợp lý đảm bảo vốn cho các TCTD. Trong trường hợp cần thiết, NHNN sẵn sàng tái cấp vốn cho các ngân hàng đáp ứng nhu cầu của DN, người dân”, Phó Thống đốc khẳng định.

Tuy nhiên theo lãnh đạo NHNN, các TCTD cũng đang chịu tác động từ dịch Covid-19. Bởi TCTD là trung gian tài chính phục vụ DN, người dân nên khi người dân, DN gặp khó khăn thì chất lượng tài sản của TCTD cũng bị ảnh hưởng, nguy cơ nợ xấu sẽ tăng trong thời gian tới. Song NHNN nhận thức rất rõ những thách thức đó, nên Thống đốc chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu, phân tích kỹ lưỡng đưa ra các kịch bản điều hành vừa tháo gỡ khó khăn cho DN, người dân nhưng cũng đảm bảo điều hành góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, tiếp tục thực hiện lộ trình tái cơ cấu và xử lý nợ xấu của ngành Ngân hàng.