Đó là mức độ nhận thức mục tiêu, cũng là tiền đề để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) đẩy mạnh truyền thông trong giai đoạn tiếp theo nhằm thực hiện nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền, góp phần bảo đảm an toàn hoạt động của các tổ chức tín dụng (TCTD), gia tăng niềm tin công chúng đối với hệ thống ngân hàng.
Truyền thông đa kênh, đảm bảo dễ nhớ, dễ tiếp cận
Cụ thể, tại Chiến lược phát triển bảo hiểm tiền gửi (BHTG) đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 1660/QĐ-TTg ngày 30/12/2022, BHTGVN đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 có 45% và đến năm 2030 có 55% người gửi tiền nắm bắt được các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG, bao gồm: Quyền và lợi ích hợp pháp của mình được bảo vệ như thế nào, phạm vi tiền gửi được bảo hiểm, hạn mức trả tiền bảo hiểm, thông tin cơ bản về tổ chức BHTG.
Trong đó, nhóm công chúng trọng tâm được xác định để tập trung tuyên truyền đó là người gửi tiền, đặc biệt là người gửi tiền tại khu vực nông thôn, miền núi - nhóm công chúng ít có điều kiện tiếp cận với thông tin về hoạt động ngân hàng, BHTG. Ngoài ra, các đối tượng công chúng khác vẫn tiếp tục được quan tâm tuyên truyền, bao gồm các tổ chức tham gia BHTG, giới hoạch định chính sách/chuyên gia kinh tế, các cơ quan có liên quan… Một đối tượng công chúng tiềm năng khác đã và đang được BHTGVN tích cực tiếp cận đó là sinh viên các trường đại học, cao đẳng. Với việc có cái nhìn đúng, chính xác về BHTG, các em có thể trở thành những “tuyên truyền viên” giúp đưa chính sách BHTG đến gia đình, người thân; đồng thời là những người gửi tiền hoặc công tác trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng trong tương lai.
Để thực hiện mục tiêu trên, BHTGVN xác định các nhiệm vụ trọng tâm cần được triển khai từ nay tới năm 2025, trong đó trước tiên là việc hoàn thiện cơ sở pháp lí cho hoạt động truyền thông. Hiện tại, Luật BHTG chưa quy định về trách nhiệm phối hợp của tổ chức tham gia BHTG với BHTGVN trong việc thực hiện tuyên truyền về chính sách BHTG. Do đó, BHTGVN hiện đang đề xuất sửa đổi Luật BHTG để làm rõ chức năng, nhiệm vụ của BHTGVN trong truyền thông chính sách BHTG và các chính sách khác liên quan tới bảo vệ người gửi tiền. Đồng thời, bổ sung quy định các tổ chức tham gia BHTG có trách nhiệm truyền thông chính sách BHTG và/hoặc phối hợp với BHTG trong quá trình này.
BHTGVN cũng đang triển khai việc nghiên cứu, xây dựng Chiến lược truyền thông tới năm 2025, tầm nhìn tới năm 2030, đảm bảo bám sát Chiến lược phát triển BHTG, cũng như tương hợp với các chủ trương lớn của Chính phủ và của ngành Ngân hàng. Theo Lãnh đạo BHTGVN, khi được ban hành, Chiến lược sẽ là cơ sở, định hướng cho các hoạt động truyền thông ở tầm vĩ mô của tổ chức BHTG trong thời gian tới.
Để nâng cao hiệu quả truyền thông, đồng thời giúp các thông tin về chính sách BHTG đến được với công chúng theo đúng tiêu chí “dễ hiểu, dễ nhớ, dễ tiếp cận”, BHTGVN cho biết sẽ tiếp tục phát triển, đổi mới hình thức, công cụ truyền thông. Trong đó, các kênh chính thức của BHTGVN như website www.div.gov.vn và Bản tin BHTG vẫn được BHTGVN đẩy mạnh hơn nữa. Cùng với đó, nguồn lực báo chí như báo in, báo mạng, phát thanh, truyền hình - những kênh truyền thông chính thống, uy tín, có sức lan tỏa và mức độ ảnh hưởng lớn đến công chúng mục tiêu sẽ được BHTGVN tiếp tục tăng cường sử dụng.
Để đảm bảo kịp thời đáp ứng nhu cầu khai thác thông tin của độc giả trên môi trường số trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, BHTGVN cũng sẽ nghiên cứu, phát triển, ứng dụng các công cụ truyền thông mới. Bên cạnh mục tiêu giúp chuyển tải thông tin trực quan, sinh động; những công cụ này sẽ giúp BHTGVN lắng nghe thông tin từ dư luận hiệu quả, từ đó đưa ra định hướng, thông điệp truyền thông đảm bảo tiêu chí “trúng và đúng” đến với công chúng, giúp nhận thức công chúng về chính sách BHTG ngày càng gia tăng.
Riêng đối với nhóm công chúng trọng tâm, BHTGVN thông qua các tổ chức chính trị - xã hội như Hội Nông dân, Hội Liên hiệp Phụ nữ, Mặt trận Tổ quốc… sẽ đẩy mạnh tuyên truyền tích hợp, lồng ghép, dần dần gia tăng nhận thức của công chúng về chính sách BHTG; tích cực phối hợp với các TCTD, Hiệp hội Ngân hàng, Hiệp hội Quỹ tín dụng nhân dân để đưa kiến thức về BHTG vào các chương trình đào tạo cán bộ ngân hàng - những người trực tiếp giao dịch với người gửi tiền - thực hiện tuyên truyền, giải thích về chính sách BHTG. Đây có thể coi những kênh thiết thực, hiệu quả và đảm bảo tính lan tỏa nhanh nhất đến nhóm công chúng mục tiêu.
Những năm qua, BHTGVN cũng tích cực phối hợp với NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố, tổ chức tham gia BHTG, tổ chức đoàn thể địa phương tuyên truyền đến người gửi tiền tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước; từ đó, thu hút được sự quan tâm, tin tưởng của người dân trên địa bàn.
Nhìn chung, với nỗ lực không ngừng của BHTGVN trong việc đổi mới phương thức, tích cực thay đổi các kênh truyền thông và lựa chọn thông điệp đơn giản, dễ tiếp cận đã giúp chính sách BHTG ngày càng đến gần hơn với công chúng; từ đó, góp phần củng cố lòng tin của người gửi tiền, giúp họ dần thay đổi hành vi, thói quen ứng xử khi gặp phải các thông tin trái chiều hay tin đồn thất thiệt về hoạt động ngân hàng; giúp hệ thống các TCTD ngày càng hoạt động an toàn, hiệu quả.
Định kì rà soát, đánh giá nhận thức công chúng
Theo khuyến nghị của Hiệp hội BHTG Quốc tế (IADI), đánh giá mức độ nhận thức của công chúng là yêu cầu cần thiết, để qua đó xác định chỉ tiêu gia tăng nhận thức hằng năm, đánh giá hiệu quả và xây dựng chiến lược truyền thông phù hợp cho từng giai đoạn. Việc này cần thực hiện định kì, xen kẽ giữa đánh giá độc lập quy mô lớn, phạm vi rộng và tự đánh giá trên quy mô hẹp. Cũng theo IADI, hầu hết các tổ chức BHTG đều triển khai việc đánh giá nhận thức công chúng. Trong đó, 59% các tổ chức BHTG thực hiện đánh giá thông qua một đơn vị độc lập, trong khi 41% tự đánh giá.
Tại Việt Nam, để đánh giá mức độ nhận thức và khả năng tiếp cận các nội dung chính sách BHTG của công chúng, BHTGVN cho biết cũng đã bước đầu thực hiện đánh giá nhận thức công chúng để nhìn nhận các vấn đề còn tồn tại, đồng thời đưa ra giải pháp để nâng cao hiệu quả truyền thông cho giai đoạn tiếp theo.
Cụ thể, theo kết quả điều tra định lượng chọn mẫu ngẫu nhiên toàn quốc quy mô hẹp do BHTGVN đã thực hiện, trong số 1069 người tham gia khảo sát, có 34,6% cùng lúc nắm được tất cả các thông tin cốt lõi về chính sách BHTG. Đa số người gửi tiền đã nhận biết được một phần (ít nhất một thành tố chính sách cốt lõi) nhưng không hiểu biết đầy đủ về các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG, chiếm tỉ lệ 61,6%. Đáng chú ý, có 3,8% người gửi tiền tham gia khảo sát hoàn toàn không nhận biết bất cứ thành tố chính sách nào nêu trên.
Hiện nay, BHTGVN đang xúc tiến việc thực hiện tổ chức khảo sát độc lập trên quy mô toàn quốc với số lượng mẫu lớn hơn nhằm đánh giá mức độ nhận thức của người gửi tiền. Với kì kế hoạch 5 năm, BHTGVN xác định cần thực hiện ba lần khảo sát: Trước khi thực hiện để xác định dữ liệu cơ sở; giữa kì để đánh giá hiệu quả, tiến độ thực hiện cũng như kịp thời điều chỉnh kế hoạch thực hiện nếu cần thiết; và cuối kì để đánh giá kết quả thực hiện, tổng kết và rút kinh nghiệm. BHTGVN đề xuất thực hiện khảo sát vào năm thứ nhất, năm thứ ba và năm kết thúc đối với mỗi kì kế hoạch.
Liên quan đến mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 có 45% và đến năm 2030 có 55% người gửi tiền nắm bắt được các nội dung cốt lõi của chính sách BHTG, BHTGVN cho biết, chỉ tiêu này được xác định trên cơ sở kinh nghiệm của một số tổ chức BHTG quốc tế, tiêu biểu như: Tổng Công ty BHTG Canada xác định nhận thức công chúng cần đạt 60 - 65% và đặt mức nhận thức mục tiêu ở 65% trong 5 năm tới (so với mức hiện tại là 50%); Tổng Công ty BHTG Đài Loan với mức độ nhận thức công chúng đang ở mức trên 60% và dự kiến tăng chỉ số này lên trên 70%; Tổng Công ty BHTG Malaysia đặt mục tiêu tỉ lệ nhận thức về BHTG là 57 - 60%.
Phạm Hưng