Ngày 25/5/2023, tại Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tổ chức buổi làm việc với một số bộ, ngành cùng các ngân hàng thương mại (NHTM) để trao đổi, thống nhất việc triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 167/TB-VPCP ngày 01/5/2023 về tín dụng đối với doanh nghiệp ngành sản xuất, chế biến lâm sản và thủy sản. Đồng chí Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Thường trực NHNN chủ trì buổi làm việc. Tham dự buổi làm việc, có đại diện lãnh đạo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Chính phủ; đại diện lãnh đạo một số đơn vị thuộc NHNN; đại diện Hiệp hội Chế biến Gỗ và Lâm sản, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản; đại diện lãnh đạo các NHTM có dư nợ tín dụng lớn của hai lĩnh vực này.
NHNN chủ động, linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ và tích cực hướng tín dụng vào lĩnh vực sản xuất, kinh doanh
Phát biểu khai mạc buổi làm việc, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú cho biết, nền kinh tế đang ở giai đoạn hết sức khó khăn, tín dụng tăng trưởng rất chậm,... Trong bối cảnh đó, NHNN luôn theo dõi, phân tích sát với tình hình để đưa ra những chính sách điều hành phù hợp với thực tế. Với nền kinh tế có quy mô nhỏ nhưng độ mở rất lớn, hai lĩnh vực lâm nghiệp và thủy sản của Việt Nam đã bị ảnh hưởng nặng nề từ sự suy giảm kinh tế và xung đột địa chính trị trên thế giới. Thị trường trong nước đối với 02 lĩnh vực này cũng rất khó khăn. Những khó khăn trên đã được Chính phủ nhận định rõ. Trên cơ sở đó, để hỗ trợ cho các lĩnh vực này, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản định hướng chỉ đạo NHNN nghiên cứu để đề xuất gói tín dụng 10 nghìn tỉ đồng cho lâm sản - thủy sản. Trên tinh thần đó, buổi làm việc này được tổ chức để trao đổi, thống nhất việc triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 167/TB-VPCP ngày 01/5/2023 về tín dụng đối với doanh nghiệp ngành sản xuất, chế biến lâm sản và thủy sản.
.JPG)
Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú phát biểu tại buổi làm việc
Báo cáo tại buổi làm việc, bà Hà Thu Giang - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, thời gian qua, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp vượt qua khó khăn khôi phục phát triển sản xuất, trong đó có các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu lâm sản, thủy sản, ngành Ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp về tín dụng, lãi suất. Ngay từ đầu năm, NHNN đã thông báo chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng (TCTD); chỉ đạo TCTD tăng trưởng tín dụng trong cả năm với tốc độ hợp lí, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng nền kinh tế theo chủ trương của Chính phủ; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng.
Theo đại diện lãnh đạo Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN), NHNN đã điều chỉnh giảm ba lần các mức lãi suất điều hành (với mức giảm 0,5-1,5%/năm) trong bối cảnh lãi suất thế giới tiếp tục tăng và neo ở mức cao; đồng thời, thực hiện nhiều biện pháp để giảm lãi suất cho vay nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân... Hiện nay, mặt bằng lãi suất về cơ bản đã ổn định, lãi suất phát sinh mới có xu hướng giảm dần. Lãi suất tiền gửi bình quân của các NHTM ở mức khoảng 6,21%/năm (giảm 0,2% so với cuối năm 2022); lãi suất cho vay bình quân VND ở mức khoảng 9,23%/năm (giảm 0,7%/năm so với cuối năm 2022).
Bên cạnh đó, ngành Ngân hàng đã triển khai nhiều chương trình tín dụng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn phục vụ cho phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng. NHNN đã ban hành Công văn số 2308/NHNN-TD ngày 01/4/2023 chỉ đạo các NHTM triển khai gói tín dụng 120.000 tỉ đồng từ nguồn vốn của các NHTM với lãi suất cho vay thấp hơn từ 1,5% - 2% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường đối với chủ đầu tư, người mua nhà các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ theo đúng chỉ đạo của Chính phủ. Mặt khác, NHNN chỉ đạo các NHTM tiếp tục tích cực triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%/năm theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh. Về phía các TCTD, đã chủ động triển khai các gói tín dụng ưu đãi đối với người dân, doanh nghiệp với lãi suất thấp hơn so với lãi suất cho vay thông thường.
Trên cơ sở các giải pháp nêu trên của ngành Ngân hàng, hoạt động tín dụng có kết quả tích cực. Đến ngày 16/5/2023, huy động vốn của các TCTD đạt trên 12,4 triệu tỉ đồng, tăng 2,1% so với cuối năm 2022 và tăng 6,28% so với cùng kì năm 2022. Dư nợ toàn nền kinh tế đạt trên 12,25 triệu tỉ đồng, tăng 2,72% so với cuối năm 2022 và tăng 9,32% so với cùng kì năm 2022. Trong đó, tín dụng đối với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn (bao gồm cả lĩnh vực thủy sản và lâm nghiệp) đạt trên 3 triệu tỉ đồng, tăng 1,82% so với cuối năm 2022, chiếm gần 25% so với dư nợ toàn nền kinh tế. Dư nợ tín dụng thủy sản đạt 211.667 tỉ đồng, tăng 1,09% so với cuối năm 2022, chiếm 7% tổng dư nợ cho vay nông nghiệp, nông thôn. Dư nợ tín dụng lâm nghiệp đạt 189.010 tỉ đồng, tăng 25% so với cuối năm 2022, chiếm 6% tổng dư nợ cho vay nông nghiệp, nông thôn.
Các NHTM vào cuộc tích cực
Đại diện Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam cho biết, là ngân hàng phục vụ tam nông, dư nợ cho vay nông nghiệp, nông thôn luôn chiếm 65 - 70% tổng dư nợ nền kinh tế, Ngân hàng này luôn chú trọng cho vay lĩnh vực liên quan đến nông nghiệp như thủy sản, chế biến gỗ... Tính đến ngày 05/5/2023, dư nợ cho vay đối với lĩnh vực thủy sản đạt khoảng 59 nghìn tỉ đồng, chiếm 5% tổng dư nợ cho vay nền kinh tế, tăng 1% so với đầu năm, với 143 nghìn khách hàng. Đối với ngành lâm nghiệp chế biến gỗ, dư nợ cho vay đạt khoảng 55 nghìn tỉ đồng, chiếm 4% dư nợ cho vay với 74 nghìn khách hàng. Bản thân Ngân hàng tự triển khai các chính sách tín dụng hỗ trợ nền kinh tế, từ khi trồng, chăm sóc đến xuất khẩu.
.jpg)
Toàn cảnh buổi làm việc
Theo đại diện NHTM cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), đến nay, dư nợ cho vay lâm sản và thủy sản tại ngân hàng đạt khoảng 88 nghìn tỉ đồng, với khoảng 381 khách hàng có dư nợ là các tổ chức. BIDV vẫn tiếp tục thực hiện cấp hạn mức tín dụng và áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực này. Ngân hàng đã chủ động triển khai hoãn, giãn nợ giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn. BIDV đang tiếp tục xem xét giảm lãi suất thêm 0,5% đối với USD và khoảng 1% đối với VND; đồng thời, đánh giá cụ thể các khó khăn của doanh nghiệp để tìm cách tháo gỡ.
Đại diện NHTM cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) chia sẻ, đến hết quý I/2023, dư nợ tín dụng cho lĩnh vực ưu tiên của ngân hàng là 408 nghìn tỉ đồng, chiếm 3 - 5% tổng dư nợ. Dư nợ của các ngành thủy sản, lâm nghiệp, khai thác muối… tại thời điểm cuối năm 2022 là 163 nghìn tỉ đồng; hiện nay là 155 nghìn tỉ đồng. Ngân hàng tiếp tục chỉ đạo trong việc thúc đẩy mở rộng ngành hàng, trong đó có ngành thủy sản, gỗ, lâm sản… Tuy nhiên, vấn đề đầu ra gặp khó khăn, giá nguyên liệu đầu vào tăng, cước vận tải biển tăng 30% so với đầu năm. Vietcombank vẫn theo sát, đánh giá nhu cầu của thị trường, mặc dù tín dụng có giảm nhưng Ngân hàng cố gắng duy trì dư nợ không giảm theo cấp độ giảm chung của ngành. Đại diện Vietcombank cho rằng, các doanh nghiệp cần tìm cách đa dạng hóa thị trường, tăng khả năng dự báo để có những chỉ tiêu phát triển hài hòa.
Tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo Hiệp hội Chế biến gỗ và Lâm sản, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản nêu ra một số khó khăn mà Hiệp hội cùng các thành viên đang gặp phải, đồng thời mong muốn NHNN nói chung, các NHTM nói riêng đồng hành cùng các doanh nghiệp trong ngành nghề, có những nghiên cứu sâu hơn để hỗ trợ các doanh nghiệp lâm sản và thủy sản vượt qua khó khăn. Phát biểu tại buổi làm việc, đại diện Lãnh đạo các bộ, ngành đều đánh giá cao NHNN trong việc khẩn trương triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo 167/TB-VPCP. Ngành Ngân hàng cũng tích cực triển khai giảm lãi suất cho các doanh nghiệp trong các ngành lâm sản, thủy sản. Đại diện các bộ, ngành cho rằng, cần có giải pháp tổng thể để tháo gỡ khó khăn trước mắt cũng như chính sách lâu dài để hỗ trợ các doanh nghiệp trong ngành lâm sản, thủy sản phát triển bền vững.
Khó khăn phần lớn do nhu cầu thị trường xuất khẩu giảm
Đánh giá cao sự hỗ trợ của ngành Ngân hàng đối với cộng đồng doanh nghiệp nói chung, các doanh nghiệp trong ngành thủy sản nói riêng, đại diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam cho biết, các chính sách được ngành Ngân hàng đưa ra thời gian qua góp phần giúp cộng đồng doanh nghiệp vơi bớt khó khăn. Tuy nhiên, kể từ quý IV/2022 đến nay, các doanh nghiệp trong lĩnh vực thủy sản gặp nhiều khó khăn hơn, hàng tồn kho lớn do không xuất khẩu được đơn hàng vì sự suy giảm cầu từ các thị trường quốc tế. Thống kê cho thấy, từ đầu năm đến nay, doanh số toàn ngành giảm khoảng 30% (riêng thị trường Mỹ giảm 51%; thị trường châu Âu, Trung Quốc giảm khoảng 30%...).
Trước những khó khăn hiện nay, đại diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam đã đề nghị Chính phủ và NHNN có gói kích cầu 10.000 tỉ đồng để hỗ trợ doanh nghiệp trong ngành vượt qua khó khăn. Mục tiêu của gói này là duy trì sinh kế cho doanh nghiệp.
Lĩnh vực lâm nghiệp, thủy sản cần cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn đồng bộ hơn là gói kích cầu cụ thể
Kết luận buổi làm việc, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú một lần nữa khẳng định, nông nghiệp, nông thôn luôn là lĩnh vực chủ chốt, tạo ra giá trị sản phẩm cho đất nước; trong đó, lâm sản, thủy sản cần sự ưu đãi và cơ chế, chính sách.
Phó Thống đốc yêu cầu, các NHTM Nhà nước hay NHTM cổ phần đều phải phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp lĩnh vực lâm sản, thủy sản nói riêng và lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn nói chung, cũng như cần có những chính sách khẩn cấp để hỗ trợ các doanh nghiệp hai ngành nghề này giữ vững được thị trường, thị phần, không để cho doanh nghiệp không đủ vốn để sản xuất và bị phá sản.
Đối với đề xuất gói tín dụng 10.000 tỉ đồng cho hai lĩnh vực này, Phó Thống đốc cho rằng, nếu so với dư nợ tín dụng của hai lĩnh vực này hiện nay thì quy mô gói tín dụng là quá nhỏ. Hơn nữa, với 10.000 tỉ đồng thì không giải quyết hết được những khó khăn hiện nay. Phó Thống đốc đề nghị không nên đưa ra gói tín dụng này mà cần đặt ra cơ chế tháo gỡ khó khăn để doanh nghiệp duy trì và phát triển.
Phó Thống đốc đề nghị các NHTM cố gắng duy trì hạn mức đã cấp cho doanh nghiệp, không nên cắt giảm. Nếu trường hợp thiếu hạn mức tín dụng đối với hai lĩnh vực này, TCTD báo lại NHNN để có điều chỉnh.
Về giảm lãi suất và phí, Phó Thống đốc cho biết, NHNN đã giảm lãi suất điều hành, thời gian tới tiếp tục chỉ đạo các NHTM chia sẻ lợi nhuận để hạ lãi suất. Đối với các khoản phí, các NHTM nếu giảm được khoản nào thì giảm hẳn, nếu không thì giảm một nửa so với mức phí hiện đang áp dụng.
Phó Thống đốc cũng cho rằng, việc hỗ trợ cho 2 lĩnh vực này không chỉ ở phía ngành Ngân hàng, bởi ngành Ngân hàng chỉ liên quan đến vấn đề nguồn lực vốn, mà còn rất nhiều vấn đề cấp thiết khác như phải có thị trường tiêu thụ, phải có thị trường xuất khẩu, thị trường trong nước… những việc này thuộc trách nhiệm của các bộ, ngành khác. Các doanh nghiệp phải tham gia chuỗi giá trị, tạo sự ra hỗ trợ lẫn nhau. Vấn đề ứng dụng công nghệ cũng rất quan trọng đối với hai lĩnh vực này, hay vấn đề tăng thêm khả năng dự trữ và tạm trữ vì nó là sản phẩm mùa vụ…
Phó Thống đốc yêu cầu các TCTD tiếp tục thực hiện việc giãn, hoãn nợ theo Thông tư số 02/2023/TT-NHNN ngày 23/4/2023 của Thống đốc NHNN; tích cực triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước đối với các khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ; các NHTM trong quá trình triển khai nếu có vướng mắc cần báo cáo NHNN để kịp thời chỉ đạo xử lí. Để triển khai được những việc trên, Phó Thống đốc cho biết, sau buổi làm việc này, NHNN sẽ ban hành văn bản chỉ đạo toàn ngành Ngân hàng, đồng thời có báo cáo Thủ tướng Chính phủ và gửi tới các bộ, ngành.
Phó Thống đốc đề nghị các Hiệp hội thông báo cho các thành viên về tinh thần hỗ trợ của ngành Ngân hàng, tuyên truyền chính sách hỗ trợ lãi suất 2%; đồng thời, trong quá trình quan hệ tín dụng với các ngân hàng có khó khăn, vướng mắc, cần phản ánh để NHNN có chỉ đạo kịp thời.
Phó Thống đốc đánh giá cao trách nhiệm của các NHTM trong việc triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, khôi phục phát triển sản xuất, trong đó có các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu lâm sản, thủy sản. Phó Thống đốc tin tưởng rằng, với tinh thần khẩn trương, quyết liệt, toàn Ngành sẽ triển khai hiệu quả các giải pháp tín dụng để hỗ trợ ngành lâm sản, thủy sản cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp hai lĩnh vực này vượt qua khó khăn, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh trong giai đoạn hiện nay theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 167/TB-VPCP.
Nông nghiệp, nông thôn, trong đó có lâm nghiệp và thủy sản là một trong năm lĩnh vực ưu tiên về nguồn tín dụng. Đây là chủ trương xuyên suốt trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNN. Trong bối cảnh kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, khó lường, nhu cầu thế giới sụt giảm tác động tiêu cực tới sản xuất, kinh doanh trong nước, qua đó ảnh hưởng rất lớn tới các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp trong lĩnh vực lâm sản và thủy sản nói riêng. Trên tinh thần ngân hàng và cộng đồng doanh nghiệp cùng đi trên một con thuyền, lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ, thời gian qua, ngành Ngân hàng đã luôn đồng hành, chia sẻ khó khăn với cộng đồng doanh nghiệp bằng rất nhiều các hoạt động thiết thực như hạ lãi suất, giãn, hoãn nợ… Về phía các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực lâm sản, thủy sản, cần nỗ lực hơn nữa tìm kiếm thị trường mới nhằm đa dạng thị trường, tránh phụ thuộc một số ít thị trường, qua đó giảm thiểu rủi ro khi các thị trường truyền thống hạn chế nhập khẩu do nhu cầu giảm hoặc áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại… Bên cạnh đó, các doanh nghiệp trong hai lĩnh vực trên cần đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực lâm sản và thủy sản, coi đây là một trong những đột phá để thúc đẩy xuất khẩu tăng trưởng và phát triển bền vững; các doanh nghiệp chủ động vươn lên, thiết kế các sản phẩm có mẫu mã độc đáo, nâng cao chất lượng, đa dạng, phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng thay vì chỉ gia công theo đặt hàng với mẫu mã của nước ngoài.
XM