Ngày 26/8/2022, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc phổ biến, giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất. Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng chủ trì Hội nghị. Tham dự Hội nghị có Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú; Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Hà Thị Mỹ Dung, cùng đại diện Lãnh đạo Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Thanh tra Chính phủ; đại diện Lãnh đạo các đơn vị thuộc NHNN, NHNN Chi nhánh các tỉnh, thành phố; Chủ tịch Hội đồng quản trị/Tổng Giám đốc các ngân hàng thương mại (NHTM); Hiệp hội Ngân hàng…
 

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng phát biểu tại Hội nghị
 

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, Thống đốc NHNN đã ban hành Thông tư số 03/2022/TT-NHNN ngày 20/5/2022 hướng dẫn các NHTM hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP và Chỉ thị số 03/CT-NHNN ngày 16/8/2022 của Thống đốc NHNN về việc triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất 2% từ nguồn ngân sách nhà nước 40.000 tỷ đồng.

Để thông tin rộng rãi về chính sách hỗ trợ lãi suất, ngay sau khi ban hành Nghị định số 31/2022/NĐ-CP và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN, NHNN đã tổ chức Hội nghị toàn Ngành ngày 27/5/2022 và phối hợp Văn phòng Chính phủ tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc ngày 06/7/2022 do Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, lãnh đạo NHNN và một số bộ, ngành đồng chủ trì. Tại các Hội nghị, NHNN, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính đã phổ biến và giải đáp các vướng mắc liên quan đến chính sách để thống nhất cách hiểu, đảm bảo chính sách được triển khai một cách đồng bộ, đồng thuận trong toàn quốc.

Bên cạnh đó, NHNN đã yêu cầu các tổ chức tín dụng đăng ký kế hoạch hỗ trợ lãi suất. Trên cơ sở tập hợp đăng ký của các NHTM, NHNN đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để thực hiện trình cấp có thẩm quyền bố trí kế hoạch vốn cho các NHTM thực hiện hỗ trợ lãi suất. Đồng thời, NHNN cũng đã thông báo cho các tổ chức tín dụng về hạn mức hỗ trợ lãi suất dự kiến năm 2022 để các tổ chức tín dụng triển khai cụ thể. Ngày 24/8/2022, NHNN đã tổ chức cuộc họp với các NHTM và NHNN chi nhánh một số tỉnh, thành phố để nắm bắt tình hình, tiếp tục trao đổi, rà soát, chấn chỉnh và giải đáp kịp thời, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thuộc thẩm quyền của NHNN.
 

Toàn cảnh Hội nghị

Qua 3 tháng triển khai, các NHTM đã vào cuộc rất tích cực. Các NHTM đã khẩn trương ban hành quy định nội bộ; tổ chức tập huấn toàn hệ thống tới từng chi nhánh, phòng giao dịch; rà soát đối tượng thuộc các ngành, lĩnh vực được hỗ trợ lãi suất; chủ động thông tin, tuyên truyền. Đặc biệt, một số NHTM còn phối hợp với chính quyền địa phương để truyền tải về chương trình hỗ trợ lãi suất tới các đối tượng thụ hưởng chính sách. Tuy nhiên, do độ trễ của chính sách nên bước đầu kết quả triển khai chưa được nhiều. Theo báo cáo nhanh từ các NHTM, doanh số cho vay được hỗ trợ lãi suất đạt gần 4.407 tỷ đồng đối với gần 550 khách hàng, dư nợ được hỗ trợ lãi suất đạt khoảng 4.300 tỷ đồng; dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đến cuối tháng 8/2022 khoảng 13,5 tỷ đồng. Một số nguyên nhân của kết quả này được xác định như sau:

Một là, về đối tượng được hỗ trợ lãi suất của Nghị định số 31/2022/NĐ-CP: Các lĩnh vực, ngành nghề được hỗ trợ được cụ thể hóa từ Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/01/2022 của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, song khi triển khai trong thực tiễn cho thấy, các NHTM gặp khó khăn trong xác định đối tượng được hỗ trợ lãi suất trong một số trường hợp khách hàng hoạt động sản xuất, kinh doanh đa ngành; hiện nay nhiều hộ gia đình sản xuất, kinh doanh vay vốn tại các NHTM nhưng không có đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ. Do đó, vẫn cần các bộ, ngành tiếp tục có giải đáp, hướng dẫn cụ thể hơn.

Hai là, vẫn còn tâm lý e ngại của các NHTM khi triển khai thực hiện do một số chương trình hỗ trợ lãi suất (gồm chương trình hỗ trợ lãi suất năm 2009 và một số chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước) vẫn chưa được quyết toán số tiền đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng.

Ba là, chương trình có nguồn tiền hỗ trợ từ ngân sách nhà nước nên các NHTM cần thận trọng, đảm bảo dòng tiền hỗ trợ được đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu, an toàn và hiệu quả. Các NHTM mất nhiều thời gian chuẩn bị, xây dựng hệ thống tự động để theo dõi, hạch toán, quản lý dữ liệu báo cáo nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu trong công tác thanh, quyết toán, kiểm toán khi tham gia chương trình được hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước.

Bốn là, một số chi nhánh NHTM đã chủ động liên hệ, hướng dẫn khách hàng làm thủ tục, hồ sơ hỗ trợ, song bản thân khách hàng (nhất là các doanh nghiệp) cũng có tâm lý e ngại trong trường hợp sơ suất khi tham gia chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước, phải tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ nguồn ngân sách nhà nước là chương trình có quy mô lớn nhất từ trước tới nay, triển khai thông qua hệ thống NHTM, do đó, tâm lý của các NHTM và khách hàng khi tham gia chương trình đều rất thận trọng, chặt chẽ để đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật. Thời gian tới, NHNN tiếp tục chỉ đạo các NHTM tích cực triển khai trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong triển khai chương trình nhằm đảm bảo đúng đối tượng, đúng mục tiêu, minh bạch và hiệu quả; đẩy mạnh truyền thông giúp người dân, doanh nghiệp hiểu hơn về chính sách và nâng cao khả năng tiếp cận chương trình hỗ trợ này./.

Bảo Ly - Đức Khanh