Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bất trắc, lạm phát neo ở mức cao, rủi ro bất ổn tài chính ngân hàng khiến ngân hàng trung ương các nước thận trọng hơn trong việc thắt chặt chính sách tiền tệ. Các nước phát triển bước đầu tránh được suy thoái. Hoạt động kinh tế vẫn tăng tại Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc với động lực chính từ khu vực dịch vụ.
Từ ngày 10/3/2023 đến nay, một số ngân hàng đóng cửa hoặc gặp khó khăn tại Mỹ và châu Âu (như Ngân hàng Silicon Valley, Signature, Silvergate, First Republic, Credit Suisse) khiến triển vọng toàn cầu thêm khó lường, rủi ro suy thoái kinh tế gia tăng. Các ngân hàng trung ương lớn đã bắt đầu phát tín hiệu chậm lại đà tăng lãi suất; trong đó, ngày 22/3/2023, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chỉ tăng lãi suất thêm 0,25% và phát tín hiệu còn tăng thêm 01 lần vào tháng 5/2023.
Tăng trưởng kinh tế quý I/2023 thấp nhất so với cùng kì kể từ năm 2011 (trừ quý I/2020 bị tác động của đại dịch Covid-19) do cầu thế giới sụt giảm, cầu trong nước yếu. GDP quý I/2023 tăng 3,32%, chỉ cao hơn tốc độ tăng 3,21% của quý I/2020 trong giai đoạn 2011 - 2023. Một số tổ chức dự báo tăng trưởng GDP năm 2023 là 5,8 - 6,8%. Lạm phát tăng chậm lại trong 3 tháng đầu năm, lạm phát CPI từ mức 4,89% tháng 01/2023 xuống 3,35% tháng 3/2023, bình quân 3 tháng là 4,18%; lạm phát cơ bản từ 5,21% xuống 4,88%, bình quân 3 tháng là 5,01%. Lạm phát chung và lạm phát cơ bản đều chậm lại trong bối cảnh sức cầu yếu. Năm 2023, các tổ chức quốc tế dự báo lạm phát bình quân khoảng 3,0 - 5,5%.
.PNG)
Từ ngày 03/4/2023, NHNN điều chỉnh giảm 0,3 - 0,5%/năm các mức lãi suất
Thị trường tiền tệ ổn định, thanh khoản hệ thống tổ chức tín dụng dồi dào, đáp ứng nhu cầu thanh toán, chi trả của nền kinh tế; lãi suất liên ngân hàng giảm nhanh và mạnh. Thị trường ngoại tệ ổn định, thanh khoản thông suốt, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp được đáp ứng đầy đủ. Từ tháng 01/2023, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã mua được ngoại tệ từ các TCTD để bổ sung dự trữ ngoại hối nhà nước và đưa lượng tiền lớn VND vào lưu thông. Ngày 30/3/2023, tỉ giá trung tâm ở mức 23.603 VND/USD, giảm khoảng 0,04% so với cuối năm 2022; tỉ giá giao dịch bình quân trên thị trường liên ngân hàng khoảng 23.480 VND/USD, giảm 0,4% so với cuối năm 2022.
Mặc dù trong bối cảnh lạm phát tăng nhưng có xu hướng chậm lại, tăng trưởng kinh tế còn nhiều khó khăn, để giảm lãi suất cho vay và thực hiện các biện pháp tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế, hỗ trợ phục hồi tăng trưởng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 03/4/2023, NHNN điều chỉnh giảm 0,3 - 0,5%/năm các mức lãi suất. Cụ thể: (i) Giảm 0,5%/năm đối với lãi suất tái cấp vốn; (ii) Giảm 0,5%/năm lãi suất tối đa tiền gửi bằng VND không kì hạn và kì hạn dưới 1 tháng và kì hạn từ 1 đến dưới 6 tháng; (iii) Giảm 0,5%/năm trần lãi suất cho vay ngắn hạn VND đối với lĩnh vực ưu tiên; (iv) Giảm 0,3%/năm lãi suất đối với tiền gửi bằng VND tại NHNN (Kho bạc Nhà nước, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam, Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô).
NHNN đã thông báo chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 cho từng tổ chức tín dụng với mục tiêu tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống năm 2023 khoảng 14 - 15%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế; đồng thời chỉ đạo tổ chức tín dụng kiểm soát tăng trưởng tín dụng trong cả năm với tốc độ hợp lí, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng nền kinh tế theo chủ trương của Chính phủ, đảm bảo hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả; tiếp tục kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Tính đến ngày 28/3/2023, tín dụng toàn hệ thống ngân hàng tăng 2,06% so với cuối năm 2022.
Việc tiếp tục điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành nêu trên là giải pháp linh hoạt, phù hợp với điều kiện thị trường hiện nay để thực hiện mục tiêu phục hồi tăng trưởng kinh tế của Quốc hội và Chính phủ, qua đó tiếp tục định hướng giảm mặt bằng lãi suất thị trường, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và nền kinh tế. Đồng thời, việc điều chỉnh giảm trần lãi suất tiền gửi bằng VND các kì hạn dưới 6 tháng để các tổ chức tín dụng giảm chi phí đầu vào, trên cơ sở đó có điều kiện giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ khách hàng giảm chi phí tài chính; tiếp tục điều chỉnh giảm trần lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với các lĩnh vực ưu tiên xuống 4,5%/năm tạo điều kiện để doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn vay với chi phí thấp hơn trong các lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ. Việc tiếp tục giảm lãi suất điều hành tái khẳng định về xu hướng giảm lãi suất cho thị trường trong thời gian tới, qua đó định hướng các tổ chức tín dụng giảm lãi suất cho vay, đồng hành cùng doanh nghiệp và người dân góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
NHNN tiếp tục theo dõi sát diễn biến tiền tệ trong nước, quốc tế, dự báo lạm phát và lãi suất thị trường để tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng có các giải pháp tiết giảm chi phí để ổn định mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh.
TH