Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú khẳng định, NHNN luôn coi nông nghiệp, nông thôn là một trong những lĩnh vực ưu tiên và đã có nhiều chính sách, giải pháp khuyến khích đầu tư tín dụng, tháo gỡ khó khăn về vốn vay. Đồng vốn ngân hàng sẽ đồng hành cùng mục tiêu phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
 
Nông nghiệp, nông thôn luôn được ưu tiên, khuyến khích đầu tư tín dụng

Ngày 29/5/2022, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Sơn La, đã diễn ra Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2022. Chủ đề của Hội nghị đối thoại lần này là: “Tiếp sức, hỗ trợ nông dân, phục hồi, phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững”.

Tại buổi đối thoại, ông Lê Quang Thắng - Giám đốc Hợp tác xã Rau VietGAP đến từ tỉnh Quảng Ninh đã đặt câu hỏi tới Thủ tướng Chính phủ về hai vấn đề: Thứ nhất, sau khi chịu tác động bởi dịch Covid-19, nông dân gặp rất nhiều khó khăn về nguồn vốn để phục hồi lại sản xuất. Chính phủ sẽ có giải pháp gì để chỉ đạo các ngân hàng có chính sách khoanh nợ, giãn nợ và tăng hạn mức vay để nông dân kịp thời phục hồi sản xuất; Thứ hai, từ năm 2010 đến nay, Chính phủ đã ban hành 3 nghị định và các thông tư hướng dẫn về chính sách tín dụng phục vụ phát triển sản xuất nông nghiệp nông thôn; trong đó có quy định về vay vốn không cần tài sản thế chấp. Trong thời gian tới, Chính phủ có giải pháp cụ thể gì để nông dân thực sự được vay vốn mà không cần phải giữ tài sản để đảm bảo, phù hợp với quy định hiện hành?
 

Toàn cảnh Hội nghị

Giải đáp hai câu hỏi trên, Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú khẳng định, trong suốt nhiều năm qua, đặc biệt trong thời gian gần đây, chính sách về nông nghiệp, nông thôn nói chung và tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn, người nông dân luôn là những chính sách không ngừng nghỉ của Trung ương, Chính phủ.

Thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân, NHNN luôn coi đây là một trong những lĩnh vực ưu tiên và đã có nhiều chính sách, giải pháp khuyến khích đầu tư tín dụng, tháo gỡ khó khăn về vốn vay.

Trước hết, về chính sách khoanh nợ, giãn nợ cho nông dân: Trước tác động của dịch Covid-19, ngay từ khi có dịch, Thống đốc NHNN đã ban hành Thông tư số 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020 quy định về việc tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do dịch Covid-19. Thông tư này đã tạo khuôn khổ pháp lý để các TCTD cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi phí, giữ nguyên nhóm nợ, tháo gỡ khó khăn cho các khách hàng vay vốn bị ảnh hưởng bởi dịch ở tất cả các lĩnh vực, ngành nghề; NHNN cũng đã 02 lần sửa đổi, bổ sung chính sách phù hợp với diễn biến của dịch và hỗ trợ hơn nữa cho người dân, doanh nghiệp; đảm bảo dòng vốn không bị đứt đoạn, doanh nghiệp không giải thể.

Đây là chủ trương đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong thời gian có dịch cũng như đến thời điểm hiện nay. Các TCTD đã thực hiện cơ cấu, hoãn, giãn những khoản nợ đến thời hạn phải trả với gần 700 nghìn tỷ đồng; hơn 40 nghìn tỷ đồng bằng nguồn lực của ngân hàng thương mại (NHTM) đã hỗ trợ, giảm, giãn, hoãn các khoản lãi cho doanh nghiệp nói chung, trong đó có rất nhiều doanh nghiệp, người dân trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Cùng với nguồn lực của ngành Ngân hàng, Chính phủ tiếp tục ban hành gói 350.000 tỷ đồng, trong đó riêng 40.000 tỷ đồng hỗ trợ 2% lãi suất. Thủ tướng Chính phủ đã đánh giá rất quan trọng chính sách vĩ mô hỗ trợ nông nghiệp nông thôn qua hoạt động của ngành Ngân hàng, chính thức triển khai từ ngày 20/5 với Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách Nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, Thông tư số 03/2022/TT-NHNN ngày 20/5/2022 của Thống đốc NHNN hướng dẫn NHTM thực hiện hỗ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ, cộng hưởng với chính sách tiếp tục của ngành Ngân hàng sẽ được thực hiện về việc giãn, hoãn, giảm lãi suất của NHTM, tin chắc rằng sẽ là điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, trong đó có người nông dân.

Theo Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú, từ năm 2010 đến nay, Chính phủ đã ban hành 3 nghị định và các thông tư hướng dẫn về chính sách tín dụng phục vụ phát triển sản xuất nông nghiệp, nông thôn, chưa có lĩnh vực nào liên tiếp được ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ như vậy. Đến nay, có thể nói đã tạo điều kiện, trao tự quyết cho các NHTM trong việc cho vay, tín chấp hoặc thế chấp.

Chính vì vậy, về việc vay không cần tài sản thế chấp, Phó Thống đốc thông tin, các TCTD được xem xét cho khách hàng vay trên cơ sở có bảo đảm hoặc không có bảo đảm bằng tài sản, các TCTD chịu trách nhiệm cung ứng vốn, đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên phải tạo điều kiện thuận lợi.

NHNN sẽ tiếp tục giao cho NHNN Chi nhánh Quảng Ninh làm việc với bác Lê Quang Thắng, xem xét đề xuất chính đáng của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cũng cần khẳng định, cho vay và thu nợ là nguyên tắc tín dụng, để đảm bảo thu nợ.

Thời gian tới, NHNN chỉ đạo các TCTD tiếp tục rà soát, đơn giản hóa thủ tục vay vốn; đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng, tăng khả năng tiếp cận vốn cho người dân và doanh nghiệp; nâng cao hiệu quả thẩm định và đánh giá mức độ tín nhiệm của khách hàng, quản lý dòng tiền để tăng cường khả năng cho vay không có tài sản bảo đảm; tăng cường kết nối giữa ngân hàng với doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tiếp cận nguồn vốn tín dụng.

Đưa vốn ngân hàng gần hơn với nông dân, đẩy lùi tín dụng đen

Tại Hội nghị, chị Trần Thị Thanh Thoan, đến từ huyện Duy Tiên tỉnh Hà Nam cũng đặt câu hỏi tới Thủ tướng Chính phủ đó là: Thời gian qua, các ngân hàng đã có nhiều chương trình cho người dân vay vốn phát triển sản xuất. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người dân khó tiếp cận vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi, khiến nạn tín dụng đen vẫn còn đất để tồn tại. Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ có giải pháp gì mạnh mẽ hơn nữa để ngăn chặn và đẩy lùi nạn tín dụng đen ở nông thôn?
 

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú trả lời tại Hội nghị đối thoại.
 

Trả lời câu hỏi này, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, giải quyết vấn đề tín dụng đen cần sự chung tay của nhiều cấp, ngành. Tuy nhiên, năm 2017, qua việc khảo sát các tỉnh trọng điểm về tín dụng đen, ngành Ngân hàng nhận định việc mở rộng tín dụng chính thức sẽ góp phần đẩy lùi tín dụng đen. Chính vì vậy, từ năm 2017, NHNN đã có nhiều hành động cụ thể.

Về cơ chế chính sách, đã tạo điều kiện thuận lợi cho các NHTM mở rộng mạng lưới chi nhánh tới tất cả địa phương, nhất là các vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, tạo điều kiện cho vay tiêu dùng phát triển, những năm vừa qua, tín dụng tiêu dùng phát triển rất nhanh, song song với đó là kiểm soát chặt lĩnh vực này, tránh sự biến tướng của tín dụng tiêu dùng chính thức, giúp người dân tiếp cận nhanh dòng vốn. Kết quả, đến nay có 2,1 triệu tỷ đồng phục vụ cho vay tiêu dùng, trong đó trên 700 nghìn tỷ đồng phục vụ cho những nhu cầu ngắn hạn, cấp thiết của người dân.

NHNN cũng giao cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) triển khai chương trình tín dụng tiêu dùng 5.000 tỷ đồng, khách hàng có nhu cầu vay vốn chính đáng được giải ngân ngay trong ngày với số tiền cho vay tối đa 30 triệu đồng, không cần tài sản thế chấp; chương trình cho vay thẻ thấu chi tại thị trường nông thôn (sử dụng để thanh toán hàng hóa, dịch vụ). Đến cuối tháng 4/2022 đã cho 682.966 lượt khách hàng vay vốn, doanh số cho vay đạt 64.378 tỷ đồng, dư nợ đạt 1.748 tỷ đồng với 95.948 khách hàng còn dư nợ.

Hệ thống Ngân hàng Chính sách xã hội trải xuống tận từng xã, đang triển khai 23 chương trình tín dụng ưu đãi nhằm đáp ứng nhu cầu vốn sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng cho hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách với dư nợ đến cuối tháng 4/2022 đạt gần 263 nghìn tỷ đồng, tăng 6,03% so với cuối năm 2021 với gần 6,4 triệu khách hàng còn dư nợ.

Với những chính sách hiệu quả trên, theo đánh giá sơ bộ của NHNN và Bộ Công an, tỷ lệ tín dụng đen so với năm 2017 đã giảm hơn một nửa. Phó Thống đốc khẳng định, trong thời gian tới, ngành Ngân hàng sẽ tiếp tục chủ động thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để mở rộng tín dụng chính thức, đẩy lùi tín dụng đen.

Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận rằng, để giải quyết vấn đề tín dụng đen cần lực đẩy từ hai phía, các TCTD chủ động tìm đến với người dân, tuyên truyền giúp người dân thấy thủ tục đơn giản, không ngại tìm đến với ngân hàng; thứ hai là kết hợp với chính quyền cơ sở, tạo điều kiện để ngân hàng nắm được thân nhân, mục đích vay chính đáng.

Trong thời gian tới, NHNN với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về tiền tệ, hoạt động ngân hàng sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị trong toàn Ngành nghiêm túc, quyết liệt thực hiện Chỉ thị số 12/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của người dân, doanh nghiệp, góp phần hạn chế “tín dụng đen”, nhất là tại khu vực nông thôn.

Vân Anh (NHNN)