Bình Dương là tỉnh nằm trong khu vực miền Đông Nam Bộ, diện tích tự nhiên trên 2.694 km2, dân số trên 2,4 triệu người; có 9 đơn vị hành chính, gồm 1 thành phố, 4 thị xã, 4 huyện với 91 xã, phường, thị trấn...

Bình Dương là tỉnh nằm trong khu vực miền Đông Nam Bộ, diện tích tự nhiên trên 2.694 km2, dân số trên 2,4 triệu người; có 9 đơn vị hành chính, gồm 1 thành phố, 4 thị xã, 4 huyện với 91 xã, phường, thị trấn. Trên địa bàn tỉnh Bình Dương hiện nay còn 3.806 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 1,31% và 2.924 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 1,01% theo tiêu chí đa chiều của địa phương. Chủ trương nhất quán, xuyên suốt của Bình Dương là đẩy mạnh phát triển kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng tăng trưởng, ổn định và bền vững; chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hiện đại; tăng tỷ trọng ngành dịch vụ; tập trung cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo; thực hiện giảm nghèo bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau. 
 

Sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội (Chỉ thị số 40), Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Dương đã chỉ đạo tổ chức phổ biến, quán triệt nội dung Chỉ thị đến toàn thể cán bộ, đảng viên và Nhân dân trong toàn tỉnh; đồng thời, chỉ đạo Đảng đoàn Hội đồng Nhân dân (HĐND) tỉnh và Ban Cán sự Đảng Ủy ban Nhân dân (UBND) tỉnh tổ chức triển khai thực hiện. Ngoài ra, trong các Nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị hằng năm, Tỉnh ủy đều có lồng ghép nội dung, chỉ đạo thực hiện Chỉ thị số 40 để chỉ đạo cấp ủy, chính quyền thực hiện phù hợp với thực tiễn từng địa phương, đơn vị. Tỉnh ủy cũng chỉ đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chủ trì, phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, Báo Bình Dương, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh tăng cường công tác tuyên truyền về vai trò của tín dụng chính sách xã hội, thực hiện mục tiêu giảm nghèo, giải quyết việc làm, bảo đảm an sinh xã hội của tỉnh; quyền lợi và trách nhiệm của các đối tượng chính sách trong thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi.
 

Tỉnh ủy Bình Dương đã ban hành công văn số 2306-CV/TU, ngày 15/4/2015 về triển khai Chỉ thị số 40 và văn bản số 936-CV/TU, ngày 4/5/2017 về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 40 của Ban Bí thư Trung ương Đảng. Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND tỉnh Bình Dương đã ban hành Nghị quyết số 47/2015/NQ-HĐND ngày 11/12/2015 về chuẩn nghèo đa chiều và bảo lưu đối với hộ mới thoát nghèo (giai đoạn 2016 - 2020). UBND tỉnh cũng đã  ban hành Chỉ thị số 09/CT-UBND ngày 19/5/2015 và văn bản số 3756/UBND-VX ngày 10/10/2016 về việc thực hiện Chỉ thị số 40. Đồng thời, ngày 12/7/2017, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 2748/QĐ-UBND phê duyệt Đề án Chiến lược phát triển NHCSXH trên địa bàn tỉnh Bình Dương (giai đoạn 2017 - 2020).
 

Theo chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, các cấp ủy huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh đã kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị số 40. Ngoài ra, các địa phương đã lồng ghép việc thực hiện Chỉ thị số 40 và các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo vào các nghị quyết, chương trình, kế hoạch công tác hằng năm của địa phương phù hợp với thực tiễn. 

 

Cả hệ thống chính trị chăm lo người nghèo
 

Điểm nổi bật trong thực hiện chương trình mục tiêu giảm nghèo bền vững và thực hiện Chỉ thị số 40 ở tỉnh Bình Dương là được sự đồng thuận và hưởng ứng tích cực của cả hệ thống chính trị, huy động mọi nguồn lực, tạo sinh kế cho người dân giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội:
 

Thứ nhất, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền đối với hoạt động tín dụng chính sách xã hội
 

Cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp đã quán triệt và kịp thời cụ thể hóa tinh thần Chỉ thị số 40 vào thực hiện phù hợp với đặc điểm, điều kiện của từng địa phương; đồng thời chủ động lồng ghép với vai trò, vị trí của tín dụng chính sách xã hội trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, giải quyết việc làm, xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh xã hội; chỉ đạo cơ cấu Chủ tịch UBND cấp xã, phường, thị trấn tham gia Ban đại diện Hội đồng quản trị NHCSXH cấp huyện, thị xã, thành phố; quan tâm cấp nguồn vốn từ ngân sách địa phương ủy thác qua NHCSXH để bổ sung thêm nguồn lực cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác; đồng thời, hỗ trợ trang thiết bị, trụ sở làm việc, bố trí địa điểm cho hoạt động giao dịch của NHCSXH tại 91/91 điểm giao dịch xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh.
 

Thứ hai, huy động mọi nguồn lực cho tín dụng chính sách xã hội
 

Chỉ thị số 40 có nhiều nội dung, trong đó, nội dung quan trọng là chuyển vốn ủy thác từ ngân sách địa phương sang NHCSXH để cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách xã hội trên địa bàn. Từ đó, hằng năm, bên cạnh việc tranh thủ tối đa nguồn vốn các chương trình tín dụng chính sách từ Trung ương chuyển về, tỉnh Bình Dương luôn dành ưu tiên bố trí nguồn ngân sách cấp tỉnh, cấp huyện ủy thác qua NHCSXH để bổ sung nguồn vốn cho vay đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn một cách hiệu quả, thiết thực, đúng đối tượng. Trước khi có Chỉ thị số 40, tổng dư nợ trên địa bàn đạt 1.050.198 triệu đồng với 10 chương trình cho vay, trong đó, vốn ủy thác địa phương chỉ đạt 63.925 triệu đồng. Đến nay, tổng nguồn vốn địa phương ủy thác qua NHCSXH là 1.330.469 triệu đồng, tăng 1.266.544 triệu đồng, trong đó: ngân sách tỉnh là 1.158.363 triệu đồng, tăng 1.099.102 triệu đồng và ngân sách cấp huyện là 172.106 triệu đồng, tăng 167.442 triệu đồng.
 

Thứ ba, tích cực điều tra, rà soát, bổ sung đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo
 

Tuy Bình Dương hiện không còn hộ nghèo theo chuẩn mới, song HĐND tỉnh đã xây dựng tiêu chí chuẩn nghèo phù hợp với đặc điểm cụ thể tại địa phương và giao UBND tỉnh chỉ đạo UBND các cấp điều tra, rà soát, bổ sung danh sách hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo hằng năm để có căn cứ xác nhận đối tượng được vay vốn, làm cơ sở cho NHCSXH thực hiện cho vay vốn ưu đãi theo quy định.
 

Thứ tư, đẩy mạnh phối hợp giữa NHCSXH với các ngành, giúp người vay sử dụng vốn vay hiệu quả
 

NHCSXH đã phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội và các tổ chức hội, đoàn thể nhận ủy thác như: Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên, thường xuyên lồng ghép hoạt động tín dụng chính sách với các hoạt động chuyển giao kỹ thuật, khuyến nông, khuyến ngư nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay, nhân rộng mô hình sản xuất, kinh doanh điển hình, giúp nhau vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng. Với phương thức cho vay đặc thù của NHCSXH ủy thác qua các tổ chức chính trị - xã hội, người vay tham gia vào các tổ tiết kiệm vay vốn tại khu, ấp, sinh hoạt tổ định kỳ hằng quý đã tạo điều kiện cho người vay học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau trong việc sử dụng vốn vay vào sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Hiện nay, các tổ chức chính trị - xã hội phối hợp với NHCSXH triển khai giao dịch tại 91/91 điểm giao dịch tại trụ sở UBND xã, phường, thị trấn, quản lý 1.603 tổ tiết kiệm vay vốn với số tiền là 2.364.096 triệu đồng, tăng 1.343.141 triệu đồng so với năm 2014, chiếm 98% tổng dư nợ, với 68.683 hộ vay.
 

Ông Võ Văn Đức, Giám đốc NHCSXH chi nhánh tỉnh Bình Dương cho biết, thuận lợi lớn nhất là Đảng bộ, chính quyền địa phương luôn dành sự quan tâm cho công tác giảm nghèo; quyết liệt chỉ đạo, tập trung các nguồn lực để thực hiện các chương trình tín dụng chính sách thông qua NHCSXH. Đến ngày 30/6/2021, tổng nguồn vốn hoạt động của NHCSXH chi nhánh tỉnh Bình Dương đạt 3.852 tỷ đồng, tăng 478 tỷ đồng so với đầu năm, trong đó nguồn vốn của địa phương ủy thác chiếm đến 49% (1.867 tỷ đồng). Cùng với việc tăng trưởng tín dụng, chất lượng tín dụng chính sách cũng không ngừng được nâng lên, tỷ lệ nợ quá hạn đã giảm từ 0,35% (cuối năm 2014) xuống còn 0,18% hiện nay.
 

Nhờ việc quán triệt sâu sắc, đầy đủ nội dung Chỉ thị số 40, sự chỉ đạo sâu sát, đồng bộ của các cấp ủy, chính quyền địa phương tỉnh, đã góp phần tích cực nâng cao hiệu quả công tác huy động vốn đối với NHCSXH. Hằng năm, UBND tỉnh và các huyện, thị xã, thành phố đều cân đối nguồn vốn ngân sách, bổ sung, nâng nguồn vốn ủy thác qua NHCSXH để cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo và các gia đình khó khăn. Nguồn quỹ của các ban, ngành, đoàn thể chính trị - xã hội, các hội nghề nghiệp cũng bàn giao sang NHCSXH quản lý để cho vay các đối tượng chính sách đặc thù tại địa bàn. Mới đây, UBND tỉnh và các huyện, thành phố trên địa bàn đã trích 170 tỷ đồng vốn địa phương ủy thác bổ sung để cho vay kịp thời các đối tượng chính sách phục hồi sản xuất, khắc phục khó khăn do dịch bệnh Covid-19 gây ra.
 

Từ năm 2015 đến nay, tín dụng chính sách đã hỗ trợ vốn cho hơn 119.000 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác trong tỉnh vay với tổng số tiền đã giải ngân là trên 3.288 tỷ đồng, nguồn vốn này đã góp phần giúp cho hơn 10.000 lượt hộ vượt ngưỡng nghèo vươn lên làm giàu; hơn 5.000 học sinh, sinh viên có điều kiện học tập tốt hơn; hơn 39.000 lao động được duy trì, tạo việc làm mới; hơn 94.000 công trình nước sạch và vệ sinh được xây dựng mới, sửa chữa đạt chuẩn quốc gia; giải ngân cho 103 hộ vay vốn để mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây mới hoặc sửa chữa nhà để ở; cho vay 32 doanh nghiệp nhỏ và vừa; vốn tín dụng chính sách góp một phần giúp cho 49 xã đạt chuẩn nông thôn mới; hạn chế tình trạng cho vay nặng lãi, tín dụng đen trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

 

Những hạn chế cần sớm khắc phục
 

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện Chỉ thị số 40 ở tỉnh Bình Dương vẫn còn một số khó khăn, hạn chế, đó là: (i) Việc huy động nguồn lực để cho vay vẫn còn nhiều hạn chế, một số chương trình chưa đáp ứng nhu cầu vay với số lượng lớn như cho vay hỗ trợ tạo việc làm, duy trì và mở rộng việc làm, cho vay nhà ở xã hội; (ii) Việc phối hợp lồng ghép hoạt động tín dụng chính sách với các chương trình, chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn, phát triển giáo dục, dạy nghề, tạo việc làm, chuyển giao khoa học - kỹ thuật, công nghệ ở một số địa phương, đơn vị chưa được quan tâm thực hiện một cách đồng bộ nên hiệu quả sử dụng nguồn vốn chưa cao; (iii) Một số cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương chưa quan tâm đúng mức đến công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, thực hiện tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn nên hiệu quả một số chương trình chưa đáp ứng yêu cầu.

 

Một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới
 

Qua hơn 5 năm triển khai thực hiện Chỉ thị số 40, hoạt động tín dụng chính sách xã hội đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, đóng góp tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững. Ngày 10/6/2021, Ban Bí thư Trung ương Đảng cũng đã ban hành Kết luận số 06-KL/TW về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 40; trong đó, nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp uỷ, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động tín dụng chính sách xã hội; xác định đây là một nội dung công tác thường xuyên của cấp uỷ, chính quyền các cấp… 
 

Phát huy thành tựu đạt được sau hơn 5 năm thực hiện Chỉ thị số 40, Tỉnh ủy Bình Dương tiếp tục đẩy mạnh sự lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ triển khai hoạt động tín dụng chính sách, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, sâu sắc, toàn diện trong hoạt động tín dụng chính sách trên địa bàn tỉnh với những nhiệm vụ trọng tâm và giải pháp cơ bản sau:
 

Về nhiệm vụ, mục tiêu phấn đấu
 

Một là, tiếp tục tổ chức triển khai thực hiện tốt Chỉ thị số 40; phát huy vai trò của Đảng đoàn, HĐND tỉnh, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong công tác tuyên truyền, phổ biến; kiểm tra, giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách về hoạt động tín dụng chính sách xã hội, nhằm góp phần thực hiện có hiệu quả các chương trình mục tiêu về giảm nghèo bền vững, phát triển giáo dục, dạy nghề, giải quyết việc làm, xây dựng nông thôn mới.
 

Hai là, hằng năm, chính quyền các cấp tiếp tục cân đối ủy thác ngân sách địa phương qua NHCSXH để giải quyết cho vay, đồng thời, kiến nghị NHCSXH Việt Nam xem xét bổ sung chỉ tiêu kế hoạch tín dụng hằng năm đối với một số chương trình tín dụng có nhiều đối tượng vay vốn.
 

Ba là, duy trì tăng trưởng tín dụng; củng cố và nâng cao chất lượng tín dụng, tiếp tục giảm tỷ lệ nợ quá hạn. Bảo đảm 100% hộ nghèo, cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, học sinh, sinh viên có nhu cầu và đủ điều kiện vay đều được vay vốn tín dụng chính sách xã hội, được cung cấp các sản phẩm, dịch vụ của NHCSXH một cách thuận lợi. Đáp ứng nhu cầu vay vốn của các đối tượng theo quy định về chính sách hỗ trợ việc làm và quỹ quốc gia về việc làm; tăng cường giải ngân cho vay nhà ở xã hội; tiếp tục huy động, bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác cho NHCSXH, bổ sung nguồn vốn phù hợp cho các chương trình tín dụng chính sách gắn với chuyển đổi cơ cấu sản xuất, phát triển kinh tế, giáo dục đào tạo, dạy nghề, tạo việc làm, đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững.
 

Một số giải pháp trọng tâm
 

Thứ nhất, cấp ủy, chính quyền các cấp tiếp tục đẩy mạnh, tuyên truyền sâu rộng trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người dân về các chủ trương, chính sách liên quan đến tín dụng chính sách xã hội, coi đây là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên của cấp ủy, chính quyền. Nêu cao tinh thần, trách nhiệm và nhận thức trong việc triển khai tín dụng chính sách. Quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tín dụng chính sách xã hội.
 

Thứ hai, Đảng đoàn HĐND tỉnh, Ban cán sự Đảng UBND tỉnh chỉ đạo các cấp chính quyền tiếp tục cân đối nguồn vốn địa phương để ủy thác qua NHCSXH cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, phù hợp với đặc điểm địa phương; đồng thời, nghiên cứu điều chỉnh, bổ sung hoặc ban hành chính sách mới (đặc thù) cho phù hợp với đặc điểm và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong từng thời gian; thực hiện lồng ghép có hiệu quả tín dụng chính sách xã hội với các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội và giảm nghèo trên địa bàn một cách bền vững.
 

Thứ ba, kiện toàn, củng cố Ban đại diện Hội đồng quản trị NHCSXH các cấp. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát hoạt động tín dụng chính sách ở cơ sở; tăng cường công tác phối hợp giữa NHCSXH và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội trong công tác ủy thác, giải ngân vốn tín dụng chính sách xã hội, bảo đảm quản lý chặt chẽ, tránh thất thoát.
 

Thứ tư, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội tỉnh tiếp tục thực hiện công tác tuyên truyền, quán triệt đến đoàn viên, hội viên và người dân về các chủ trương, chính sách tín dụng hỗ trợ giảm nghèo và an sinh xã hội; đồng thời, gắn thực hiện hiệu quả chính sách tín dụng ưu đãi với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.
 

Thứ năm, NHCSXH các cấp tích cực, chủ động đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản hóa và chuẩn hóa theo quy định của NHCSXH Việt Nam, bảo đảm minh bạch, chặt chẽ; kết hợp với tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, tác nghiệp, nhằm tạo điều kiện để các đối tượng tiếp cận thuận lợi với nguồn vốn vay.

ThS. Nguyễn Văn Hân 

Giảng viên Trường Chính trị tỉnh Bình Dương