5G là mạng không dây thế hệ thứ năm, được thiết kế để cải tiến tăng tốc độ, dung lượng, độ trễ và khả năng phản hồi nhanh chóng của mạng không dây. Với mạng này, dữ liệu được truyền qua các kết nối băng thông rộng không dây có thể truyền đi ở tốc độ cao, vượt qua tốc độ của mạng có dây và lên tới 20 Gbps; độ trễ rất thấp, chỉ với từ 1ms trở xuống cho các ứng dụng yêu cầu khả năng hồi đáp trong thời gian thực. Với việc hỗ trợ băng thông rộng hơn và công nghệ tiên tiến hơn, 5G cũng sẽ cho phép gia tăng lượng dữ liệu được truyền qua các hệ thống không dây.

 

Bên cạnh đó, 5G còn cung cấp các tính năng quản lý mạng, trong đó có tính năng cắt mạng, cho phép các nhà khai thác di động tạo nhiều mạng ảo trong một mạng 5G vật lý. Khả năng này sẽ cho phép các kết nối mạng không dây hỗ trợ các nhu cầu hoặc mô hình kinh doanh cụ thể và có thể được bán trên cơ sở dịch vụ. 
 

 

Mạng 5G giúp ngân hàng kết nối các kênh giao dịch điện tử và vật lý tốt hơn
 

5G có thể làm sống lại những dự án đã bị hoãn vì công nghệ mạng trước đây không thể hỗ trợ. Chẳng hạn như ứng dụng dùng thông tin về vị trí người dùng và thực tế ảo tăng cường (augmented reality) để hiển thị những cửa hàng đang giảm giá trên hình ảnh mà người dùng thấy được qua máy ảnh điện thoại. Nếu một khách hàng muốn tìm các nhà hàng xung quanh để ăn trưa, người đó có thể chĩa máy ảnh về phía một con phố và nhìn thấy những mức giá xuất hiện trước mỗi cửa hàng. Mạng không dây từ trước tới nay chưa từng đủ sức làm được điều đó nhưng công nghệ 5G thì khác.
 

Tốc độ cao còn có một tác dụng phụ là làm giảm kích cỡ các ứng dụng di động. Chúng ta vẫn phải đưa rất nhiều logic xử lý vào ứng dụng, buộc nó tính toán khá nhiều và làm cạn pin điện thoại rất nhanh. Dung lượng dữ liệu truyền nhận lớn còn khiến màn hình hiển thị bị giật. 5G xuất hiện sẽ mở ra nhiều tính năng mới.
 

Tại nhiều quốc gia, 5G có kế hoạch được triển khai theo các giai đoạn trong vài năm tới để đáp ứng sự phụ thuộc ngày càng tăng vào các thiết bị di động và kết nối internet, dự kiến ​​sẽ tạo ra một loạt các ứng dụng và mô hình kinh doanh mới khi công nghệ được tung ra. 
 

Vậy 5G sẽ ảnh hưởng ra sao đối với hoạt động ngành Ngân hàng, bài viết sẽ phân tích những lợi ích mà 5G có thể mang lại cho ngành này.
 

Kết nối tốc độ cao đem lại nhiều lợi ích đối với các ngân hàng
 

Các nhà công nghệ ngân hàng đang trông chờ 5G để có được hiệu suất tốt hơn cho các ứng dụng và dịch vụ của mình. Khoảng chục năm trước, nếu bạn muốn truyền trực tiếp một video, máy khách phải tải vào bộ đệm trước và nó sẽ dừng vài lần trong quá trình xem khiến người dùng bực mình. Với sự tăng tốc của kết nối mạng, ngày nay chúng ta không những có thể truyền video trực tiếp cho bạn bè mà còn có thể xem những bộ phim dài từ những công ty như Netflix. Băng thông lớn hơn cho phép các ngân hàng tạo ra trải nghiệm tốt hơn nhiều ngay cả khi họ không cần sửa đổi các sản phẩm ngân hàng số.
 

Băng thông lớn còn đem lại cho các lập trình viên một lợi ích lớn hơn thế. Từ trước tới nay chúng ta phải nhồi nhét rất nhiều vào ứng dụng và cố gắng tinh chỉnh để đạt được hiệu suất cao nhất có thể. Các sản phẩm ngân hàng số phải nghiên cứu thật nhiều và thiết lập kiến trúc phù hợp nhằm đảm bảo trải nghiệm người dùng đạt mức ít nhất là chấp nhận được. Với 5G, các ngân hàng có thể đưa trải nghiệm dịch vụ đến với người dùng qua internet mà không cần yêu cầu họ tải ứng dụng xuống thiết bị. 5G sẽ cho phép ứng dụng di động giữ ít dữ liệu trên thiết bị hơn.
 

Và vì việc truyền dữ liệu từ đám mây tới thiết bị là gần như miễn phí trong môi trường 5G nên chúng ta có thể tạo ra những ứng dụng gọn nhẹ hơn, phản ứng nhanh nhẹn hơn. Hơn thế, ứng dụng gọn nhẹ hơn, sử dụng đám mây nhiều hơn cũng có nghĩa là người dùng ít phải cập nhật ứng dụng hơn. Ngân hàng sẽ ít phải lo lắng hơn về các phiên bản ứng dụng, tự tin rằng trải nghiệm của khách hàng sẽ đồng nhất hơn và khi cần cập nhật an ninh thì bản cập nhật sẽ được áp dụng tức thời trên toàn hệ thống.
 

5G cũng sẽ giải quyết vấn đề nảy sinh khi quá nhiều người cùng sử dụng điện thoại thông minh cùng lúc tại cùng một địa điểm, chẳng hạn như sân vận động, hay khi quá nhiều ô tô tự lái/thiết bị thông minh kết nối tới cùng một mạng, khiến cho mạng bị quá tải. Với khả năng chấp nhận hàng triệu kết nối tới một mạng, 5G sẽ chấm dứt những vấn đề về hiệu năng của hệ thống mạng.
 

Các chi nhánh ngân hàng và máy ATM
 

Việc nâng cấp mạng trong nội bộ chi nhánh lên 5G sẽ giúp ích cho các ngân hàng.  Kết nối Wi-Fi cho khách với tốc độ cao có thể khiến khách hàng hài lòng hơn và quên đi sự chậm trễ (nếu có) của nhân viên phục vụ. Ngoài ra, 5G có thể cho phép trao đổi video giữa chi nhánh và hội sở ngân hàng hay thậm chí là sử dụng thực tế ảo. Các chuyên gia từ xa có thể giúp khách hàng hiểu rõ hơn những vấn đề phức tạp trong sản phẩm dịch vụ của ngân hàng.
 

Các ngân hàng cũng có thể tận dụng 5G cho các chi nhánh di động. Trong các dịp lễ hội, tại những nơi tụ tập đông người, ngân hàng có thể nhanh chóng thiết lập điểm giao dịch mới với máy ATM và các quầy dịch vụ được thiết lập “ngay trong đêm”. Tốc độ cao và khả năng phản hồi nhanh chóng của 5G có thể đem lại khả năng nhận diện khuôn mặt (dịch vụ cần truy cập nhanh cơ sở dữ liệu trên đám mây trong thời gian thực), điều mà những quầy dịch vụ sử dụng công nghệ 3G hay 4G không thể nào làm được.
 

5G cũng có thể được dùng để hỗ trợ và đào tạo từ xa. Ví dụ như một ngân hàng vẫn còn sử dụng ATM hay thiết bị POS cổ mà ít người biết cách sửa. Với 5G, cán bộ chi nhánh có thể nhận được sự trợ giúp từ xa của các chuyên gia. Thông qua kính thực tế ảo tăng cường mà cán bộ tại hiện trường đeo, chuyên gia ở trung tâm có thể nhìn thấy những thông tin chi tiết và hướng dẫn cán bộ tại hiện trường từng bước một.
 

Các kênh vật lý và điện tử hòa quyện
 

5G giúp các ngân hàng kết nối các kênh giao dịch điện tử và vật lý tốt hơn. Chẳng hạn như thông tin từ các tương tác trực tuyến có thể được chuyển tới chi nhánh và trung tâm dịch vụ khách hàng, giúp đưa ra những khuyến nghị tức thời cho cán bộ ngân hàng. Và khi khách hàng gặp khó khăn trong giao dịch trực tuyến, cán bộ ngân hàng có thể giúp họ khắc phục những vấn đề phức tạp thông qua thực tế ảo. Chuyên viên tư vấn tài chính có thể giải thích cho khách hàng về các phương án đầu tư từ xa, với một bảng thông tin chia sẻ tức thời. Những điều đó đều cần tới một kết nối tốc độ cao để đảm bảo trải nghiệm khách hàng.
 

Các ngân hàng cũng có thể dùng 5G để bổ sung tính năng nghe nhìn cho những chatbot “toàn chữ” hiện nay. Trong phòng thí nghiệm 5G ở New York, Verizon đang làm việc với một công ty khởi nghiệp Soul Machines để tạo ra một “con người số” với tên gọi Lia dựa trên hình ảnh của nữ nghệ sĩ Shushila Takao ở New Zealand. Lia có thể tìm kiếm và trả lời các câu hỏi của khách hàng. Nó cũng dùng camera trên thiết bị của khách hàng để hiểu về ngữ cảnh của cuộc nói chuyện. Ngữ cảnh thời gian thực là rất quan trọng vì từ đó bạn có thể đọc được ngôn ngữ cơ thể và biết khách hàng đang vui vẻ, lo lắng hay giận dữ. Đó là một bước tiến quan trọng vì khách hàng sẽ thích nói chuyện với một người thực hơn là một cái máy cứng đờ, vô cảm. Con người thường dễ thích nghi hơn nếu có thể hiểu người khác đang nghĩ gì, làm gì và đang định làm gì. Khi nói chuyện với người khác qua điện thoại, chúng ta bỏ sót rất nhiều thông tin khi không biết người kia đang làm gì (và do đó có thể hiểu sai nội dung trao đổi). Trong các cuộc nói chuyện video tức thời, hai người sẽ có thể hiểu nhau hơn.
 

Một ứng dụng khác của 5G trong dịch vụ khách hàng là thông dịch tức thời (được nhúng trong các ứng dụng trên điện thoại di động, máy tính bảng hay PC, kiosk). Điều đó có thể được thực hiện nhờ cấu phần điện toán biên (mobile edge computing) của 5G. Vì độ trễ của mạng khá thấp và việc tính toán, xử lý thông tin được thực hiện ở rìa mạng nên hai người có thể nói hai thứ tiếng khác nhau mà vẫn hiểu ý nhau nhờ chức năng thông dịch tức thời.
 

Điện toán khắp nơi, Google Glass, AI
 

Một hứa hẹn quan trọng khác mà 5G đem tới cho các dịch vụ tài chính, ngân hàng nằm ở các thiết bị đeo. Gartner ước tính rằng trong năm 2019 sẽ có khoảng 225 triệu thiết bị đeo và kết nối web được bán ra trên toàn cầu, tăng 26% so với năm 2018. Các thiết bị đeo đang trở thành một kênh quan trọng cho thanh toán di động và điều này sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới. Trong quá khứ, các thiết bị đeo phải dựa vào xác thực tại chỗ bằng dữ liệu sinh trắc học. Các biện pháp kiểm tra sinh trắc học ngày càng phức tạp, chuyển từ vân tay sang khuôn mặt, thậm chí dùng cả nhận dạng giọng nói và phân tích hành vi (thí dụ như cách gõ bàn phím) để xác thực người dùng. Với việc kết nối tới đám mây bằng công nghệ 5G, các thiết bị đeo này có thể chia sẻ dữ liệu với các dịch vụ tài chính và giữa chúng với nhau - ngày càng đáng tin cậy và giảm độ trễ. Điều đó cho phép sử dụng các dịch vụ trên đám mây, giúp xác thực với những kiểu dữ liệu sinh trắc học mới với độ chính xác cao hơn. Có lẽ sẽ đến lúc các ngân hàng không dựa vào một kiểu xác thực duy nhất. Sử dụng kết nối 5G thời gian thực từ các thiết bị khác nhau, tổ chức tài chính có thể cung cấp xác thực đa lớp để bảo vệ khách hàng tốt hơn. Điều này có thể giúp giảm đáng kể tỷ lệ báo động nhầm khi xác thực.
 

Các thiết bị đeo là một phần của điện toán khắp nơi, trong đó các thiết bị kết nối, các loại máy móc và cảm biến phản ứng với sự có mặt của con người. Hãy hình dung khi đang soạn đồ cho chuyến công tác, bạn chỉ cần hỏi thiết bị thông minh “Tôi đang soạn đồ cho chuyến đi Huế. Tôi cần chuẩn bị những thứ gì?”. Ứng dụng sẽ phân tích các sự kiện trên lịch làm việc, dự báo thời tiết của nơi đến, việc bạn có thời gian rảnh để ra ngoài tập luyện hay không, hay thậm chí cả việc bạn có cần mang thêm đồ dự phòng không nếu tuyến bay này có khả năng trễ chuyến hay thất lạc hành lý. Khi đến nơi, điện toán đám mây có thể giúp bạn nhận phòng khách sạn và xử lý các công việc hậu cần khác thuận tiện hơn. Thanh toán và các giao dịch tài chính là một phần trong những ngữ cảnh đó và chính là điểm cần tới các ngân hàng. Khả năng truy cập thông tin và xử lý chúng một cách an toàn ở bất kỳ đâu, vào bất kỳ lúc nào là một điều tuyệt vời cho mỗi khách hàng.
 

Khả năng thu thập dữ liệu khách hàng liên tục của 5G sẽ cho phép các ngân hàng bảo vệ tài khoản của họ tốt hơn và làm nhiều hơn thế. Thông tin tức thời về địa điểm của khoản thanh toán mở ra cơ hội cung cấp các dịch vụ ngân hàng cá nhân hóa, thông minh. Ngay khi khách hàng thực hiện một giao dịch bằng thiết bị di động, ngân hàng có thể nhanh chóng lược qua các dữ liệu như địa điểm, giá trị giao dịch và mã điểm chấp nhận thanh toán để giảm lỗi phát hiện gian lận. Các giao dịch hợp lệ bị từ chối vì nhầm là giao dịch gian lận sẽ ít hơn. Dữ liệu về hành vi khách hàng cũng có thể được tổng hợp tức thời để đưa ra những gợi ý dựa trên ngữ cảnh cho khách hàng. Trợ lý tài chính ảo có thể tự động nhắc nhở khách hàng việc họ sắp vượt quá ngân sách dự kiến cho các dịch vụ giải trí khi tới rạp chiếu phim hay gợi ý những cách để tiết kiệm chi phí khi đang ở siêu thị mua thực phẩm.
 

5G còn có thể giúp các ngân hàng truyền những trải nghiệm ngân hàng số tới kính thông minh của Google. Hay cho phép khách hàng sử dụng trí tuệ nhân tạo nhiều hơn. Chẳng hạn như máy học có thể được nhúng vào trang web, giúp khách hàng không phải mất công tải ứng dụng xuống thiết bị.
 

Các ngân hàng có cần nhanh chóng cho ra mắt các ứng dụng 5G?
 

Liệu các ngân hàng có thể tạo ra ứng dụng tương thích với 5G ngay từ bây giờ hay phải đợi đến khi phần lớn khách hàng của họ đã sử dụng 5G? Nhiều ngân hàng Mỹ đang chuẩn bị sẵn các ứng dụng để chờ 5G được triển khai rộng. Họ dùng chiến lược đa ứng dụng, theo đó vừa cung cấp ứng dụng gọn nhẹ tương ứng với khách hàng sử dụng 5G vừa duy trì những ứng dụng hỗ trợ người dùng điện thoại 3G và 4G. Điều này không có gì khác thường vì trước đây các ngân hàng vẫn phải hỗ trợ nhiều dòng sản phẩm và các phiên bản/hệ điều hành khác nhau.
 

5G đem tới nhiều hứa hẹn nhưng điều đó không có nghĩa là bạn phải chạy đua công nghệ thật nhanh. Điều quan trọng không phải là trở thành người đầu tiên ứng dụng công nghệ mới. Điều cần làm là tập trung xây dựng trải nghiệm phù hợp cho khách hàng vào thời điểm thích hợp. Nhưng liệu các đối thủ fintech có sử dụng những dịch vụ mới hấp dẫn dựa trên công nghệ 5G để chiếm lĩnh thị trường như cách mà Uber và Lyft đã dùng 4G để khuynh đảo thị trường taxi? Các ngân hàng hoàn toàn có cơ hội hợp tác với những công ty fintech trong việc triển khai các dịch vụ tài chính 5G. Chẳng hạn như nếu thực tế ảo tăng cường thu hút sự chú ý của khách hàng thì ngân hàng có thể hợp tác với các công ty công nghệ để triển khai các dịch vụ thực tế ảo tăng cường trong lĩnh vực tài chính mà không cần phải là người đi đầu về nền tảng công nghệ đó.

ThS. Nguyễn Anh Tuấn