Trà Vinh là tỉnh thuộc đồng bằng sông Cửu Long, có tổng diện tích tự nhiên 2.295 km² với hơn 65 km chiều dài bờ biển. Dân số toàn tỉnh trên 1,1 triệu người với 287 nghìn hộ; trong đó, dân tộc Khmer là trên 373 nghìn người, chiếm tỷ lệ gần 34%. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025 chiếm 3,56% với 10.207 hộ nghèo; trong đó, 6.478 hộ nghèo người dân tộc Khmer, chiếm 63,47%; 17.215 hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 6%. 20 năm qua, nhờ tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Chi nhánh tỉnh Trà Vinh, đời sống vật chất, tinh thần của nhiều hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đã có những đổi thay rõ rệt.
 

 

Hành trình 20 năm song hành cùng người nghèo

NHCSXH Chi nhánh tỉnh Trà Vinh được thành lập theo Quyết định số 75/QĐ-HĐQT ngày 14/01/2003 của Chủ tịch Hội đồng quản trị NHCSXH, với nhiệm vụ được giao là thực hiện chính sách tín dụng đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác trên địa bàn theo Nghị định số 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 của Chính phủ. Xuyên suốt 20 năm qua, mặc dù thực hiện công tác giảm nghèo trong bối cảnh bộn bề khó khăn nhưng với sự nỗ lực không ngừng nghỉ, công tác triển khai tín dụng chính sách xã hội tại tỉnh Trà Vinh đã thực hiện tốt những mục tiêu mà Đảng bộ, chính quyền tỉnh Trà Vinh đã đề ra là: Tập trung nguồn lực trong công tác giảm nghèo; nâng cao chất lượng và hiệu quả nguồn vốn tín dụng chính sách; tách tín dụng chính sách ra khỏi tín dụng thương mại; huy động lực lượng toàn xã hội tham gia vào công tác giảm nghèo, góp phần hạn chế hoạt động tín dụng đen, đóng góp thiết thực vào công tác giảm nghèo, an sinh xã hội, ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh, hướng đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
 

Qua 20 năm triển khai thực hiện Nghị định số 78/2002/NĐ-CP của Chính phủ, từ 02 chương trình tín dụng chính sách được bàn giao ban đầu, đến nay, NHCSXH tỉnh Trà Vinh đã thực hiện 17 chương trình tín dụng phát huy hiệu quả với doanh số cho vay đạt hơn 10.567 tỷ đồng, giải ngân cho 766.580 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách; tổng doanh số thu nợ đạt hơn 7.165 tỷ đồng. Tổng dư nợ đến ngày 31/8/2022 đạt hơn 3.455 tỷ đồng, tăng hơn 3.371 tỷ đồng so với thời điểm nhận  bàn giao, tốc độ tăng trưởng bình quân mỗi năm khoảng 10%; dư nợ bình quân 28,35 triệu đồng/hộ. Các chương trình tín dụng ưu đãi do NHCSXH thực hiện trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đã được đầu tư đến 100% ấp, khóm trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện cho người nghèo và các đối tượng chính sách có nhu cầu, đủ điều kiện được tiếp cận vốn tín dụng chính sách một cách thuận lợi, kịp thời; qua đó, đã giúp cho 220.980 lượt hộ nghèo được vay vốn, góp phần giảm trên 138 nghìn hộ thoát nghèo; thu hút tạo việc làm cho 100.126 lao động; giúp 34.592 học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; hỗ trợ xây mới và cải tạo 111.307 công trình nước sạch vệ sinh môi trường ở nông thôn; hỗ trợ xây dựng 36.443 căn nhà cho hộ nghèo... 
 

Trong 20 năm qua, nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội trên địa bàn tỉnh Trà Vinh không ngừng tăng trưởng, ngày càng đáp ứng được tốt hơn nhu cầu vay vốn của hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và các đối tượng chính sách khác. Cơ cấu nguồn vốn có sự chuyển dịch từ nguồn vốn Trung ương sang nguồn vốn địa phương, nhất là sự tăng lên đáng kể của nguồn vốn ngân sách tỉnh, ngân sách huyện ủy thác sang NHCSXH để cho vay, thể hiện sự quan tâm, vào cuộc quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương trong triển khai các chương trình tín dụng chính sách xã hội. 
 

Tổng nguồn vốn đến ngày 31/8/2022 đạt hơn 3.463 tỷ đồng, tăng hơn 3.375 tỷ đồng so với thời điểm mới thành lập. Trong đó: Nguồn vốn từ Trung ương là hơn 2.728 tỷ đồng, tăng hơn 2.640 tỷ đồng (tăng gấp 30 lần) so với năm 2003, chiếm 78,77% trên tổng nguồn vốn; nguồn vốn nhận ủy thác tại địa phương là hơn 330 tỷ đồng, tăng 100% so với năm 2003, chiếm 9,54% trên tổng nguồn vốn; nguồn vốn huy động theo lãi suất thị trường được Trung ương cấp bù chênh lệch lãi suất là hơn 405 tỷ đồng, chiếm 11,69% trên tổng nguồn vốn. 
 

Cùng với các chương trình tín dụng chính sách đang triển khai thực hiện, ngay đầu năm 2022, trong bối cảnh đại dịch Covid-19, NHCSXH Chi nhánh tỉnh Trà Vinh đã triển khai cho vay kịp thời các chương trình tín dụng chính sách đến đúng đối tượng thụ hưởng theo Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/01/2022 của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình. Đây có thể nói là chiếc phao cứu sinh giúp cho doanh nghiệp và người dân trên địa bàn tỉnh Trà Vinh ổn định cuộc sống, yên tâm sản xuất, giúp cho người lao động duy trì được việc làm, tăng nguồn thu nhập trong thời điểm dịch bệnh Covid-19 hết sức phức tạp, khó lường.
 

Để chuyển tải nguồn vốn tín dụng chính sách đến đúng đối tượng thụ hưởng, đồng thời nâng cao chất lượng tín dụng, tiết giảm chi phí quản lý..., NHCSXH đã thực hiện phương thức cho vay trực tiếp có ủy thác một số nội dung công việc thông qua 04 tổ chức chính trị - xã hội gồm Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh và Đoàn Thanh niên. Thông qua hoạt động ủy thác, các tổ chức chính trị - xã hội đã giúp NHCSXH thực hiện được chủ trương công khai hóa, dân chủ hóa và xã hội hóa hoạt động tín dụng chính sách ưu đãi của Nhà nước, giúp cho người dân tiếp cận nguồn vốn vay thuận tiện, nhanh chóng. 
 

Tính đến ngày 31/8/2022, tổng dư nợ ủy thác cho vay qua 04 tổ chức chính trị - xã hội đạt hơn 3.391 tỷ đồng, với 120.864 khách hàng đang dư nợ, chiếm 98,1% tổng dư nợ tín dụng chính sách đang triển khai tại NHCSXH. 
 

Phương thức ủy thác cho vay qua các tổ chức chính trị - xã hội thể hiện tính ưu việt riêng có của NHCSXH, đã huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị để chuyển tải nguồn vốn tín dụng chính sách của Nhà nước, giúp trên 766 nghìn lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác được tiếp cận nguồn vốn tín dụng chính sách để sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, tăng thu nhập, ổn định cuộc sống và vươn lên thoát nghèo. Cùng với mô hình tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV), phương thức ủy thác đã gắn kết ngân hàng, chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội và tổ TK&VV chung tay giúp người nghèo và các đối tượng chính sách, lồng ghép hiệu quả các chương trình tín dụng với các chương trình khuyến nông, khuyến ngư, chuyển giao khoa học kỹ thuật vào sản xuất góp phần nâng cao hiệu quả vốn tín dụng chính sách.
 

Bên cạnh đó, nhằm giúp người nghèo và các đối tượng chính sách tiếp cận kịp thời, thuận lợi chính sách tín dụng ưu đãi của Chính phủ, NHCSXH Chi nhánh tỉnh Trà Vinh đã mở 106 điểm giao dịch xã, phường, thị trấn và tại trụ sở. Hằng tháng, NHCSXH tỉnh Trà Vinh thực hiện giao dịch theo lịch cố định 01 ngày/tháng, kể cả ngày thứ bảy, chủ nhật, các hoạt động nghiệp vụ liên quan đến tín dụng chính sách như thu nợ, thu lãi, cho vay, huy động vốn... đều được thực hiện tại điểm giao dịch xã. Tại các điểm giao dịch đều được niêm yết công khai các chương trình cho vay, danh sách hộ vay vốn, bộ thủ tục giải quyết công việc, hòm thư góp ý, số điện thoại đường dây nóng... để người dân dễ dàng tìm hiểu và đóng góp ý kiến.
 

Mô hình điểm giao dịch xã chính là một bước tiến trong cải cách thủ tục hành chính và là một đặc thù riêng có của NHCSXH với cách thức “phục vụ tại nhà, giải ngân, thu nợ tại xã” đã và đang phát huy hiệu quả rất tích cực trong hoạt động của NHCSXH, mô hình này đã giúp chuyển tải nguồn vốn tín dụng ưu đãi của Chính phủ đến với người nghèo và các đối tượng chính sách khác được kịp thời, nhanh chóng và hiệu quả nhất, tiết giảm chi phí đi lại cho người dân, tạo điều kiện cho người dân được tiếp cận và làm quen với các dịch vụ ngân hàng, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của chính quyền địa phương đối với hoạt động tín dụng chính sách tại địa bàn, là nơi để NHCSXH, chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã  hội, tổ TK&VV đồng hành cùng với người vay để quản lý vốn vay hiệu quả. 

 

Người nghèo có cuộc sống ấm no nhờ vay vốn tín dụng chính sách xã hội
 

Hộ chị Nguyễn Thị Tiễn, ngụ tại ấp 7A, xã An Trường, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh có hoàn cảnh rất khó khăn, không có vốn để sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế gia đình. Năm 2020, nhờ được tiếp cận nguồn vốn cho vay hộ nghèo từ NHCSXH huyện Càng Long với số tiền 50 triệu đồng, chị Tiễn đã tính toán đầu tư mua bò sinh sản và làm chuồng trại. Trong quá trình chăn nuôi, chị Tiễn gặp không ít khó khăn do nguồn thức ăn, dịch bệnh, giá cả thường xuyên lên xuống làm cho kinh tế của gia đình cũng bị thiệt hại. Nhưng nhờ sự nỗ lực của bản thân và sự cần cù lao động, thường xuyên tìm hiểu, học hỏi kinh nghiệm về chăn nuôi cũng như sự quan tâm của Hội Phụ nữ xã An Trường, sự tin tưởng của NHCSXH huyện Càng Long giải ngân vốn vay để gia đình chị phát triển kinh tế nên việc chăn nuôi của gia đình chị đã có thuận lợi hơn, đàn bò ngày một sinh trưởng cho gia đình chị nguồn thu nhập ổn định. Hằng tháng, chị Tiễn dành ra 01 triệu đồng để đóng lãi và gửi tiết kiệm, đồng thời lên kế hoạch trả nợ hằng năm theo thỏa thuận đã ký kết với ngân hàng.

Bên cạnh việc chăn nuôi, năm 2022, chị Tiễn còn được vay vốn xây dựng nhà ở theo Nghị quyết số 04/2021/NQ-HĐND ngày 01/3/2021 của Hội đồng nhân dân tỉnh Trà Vinh quy định về chính sách hỗ trợ cải thiện nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2021 - 2025 số tiền là 50 triệu đồng. Từ ngôi nhà tranh, vách lá đơn sơ, với số tiền được vay, chị xây dựng căn nhà ở ổn định, giúp gia đình yên tâm tập trung phát triển kinh tế, từng bước nâng cao mức sống, đảm bảo cho hai con nhỏ học lớp 7 và lớp 8 tiếp tục học hành. 
 

Chị Tiễn trải lòng: “Nếu không có đồng vốn vay ưu đãi từ NHCSXH không biết bây giờ hoàn cảnh gia đình tôi như thế nào? Tôi nhận thấy chương trình cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo của NHCSXH đã thực sự phát huy vai trò, tác động tích cực về mặt đời sống xã hội, có tác động quan trọng đối với việc đảm bảo an sinh - xã hội, đáp ứng nguyện vọng chính đáng của người dân nói chung và bản thân tôi nói riêng”.
 

Trường hợp gia đình anh Kim Thắng ở ấp Thốt Lốt, xã Ngũ Lạc, huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh có 04 thành viên, thu nhập chủ yếu từ trồng lúa, hoa màu và chăn nuôi. Những năm qua, do tình hình thời tiết thay đổi bất thường, đặc biệt là dịch Covid-19 bùng phát mạnh làm giá cả các mặt hàng nông sản không ổn định, các vụ sản xuất của gia đình đều bị thua lỗ, kinh tế gặp nhiều khó khăn. Tuy vậy, vợ chồng anh Thắng luôn động viên nhau, phấn đấu vươn lên, đặc biệt là quyết tâm tìm cách, tạo mọi điều kiện để hai con được tiếp tục học tập.
 

Năm 2011, cô con gái lớn nhận giấy báo trúng tuyển vào Trường Ðại học Trà Vinh đem niềm vui, hạnh phúc đến cho gia đình, nhưng bên cạnh đó là sự lo lắng vì chi phí học tập khá cao. May mắn, gia đình anh Thắng được Hội Nông dân xã Ngũ Lạc tạo điều kiện tiếp cận vay vốn chương trình học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn từ NHCSXH, nhờ đó, con gái anh đã thực hiện được ước mơ học đại học.
 

Tiếp đó, đến năm 2015, gia đình anh Thắng tiếp tục được vay vốn chương trình học sinh, sinh viên từ NHCSXH huyện Duyên Hải để cô con gái thứ hai viết tiếp chặng đường học đại học. Năm 2019, sau khi tốt nghiệp ra trường, cô con gái thứ hai được NHCSXH huyện Duyên Hải cho vay vốn đi xuất khẩu lao động. Hiện tại, người con lớn của gia đình đã ra trường và làm việc tại Công ty Bảo hiểm nhân thọ tỉnh Trà Vinh, còn người con thứ hai đang làm việc tại Nhật Bản với mức thu nhập ổn định hơn 30 triệu đồng/tháng.
 

Ngoài ra, năm 2021, NHCSXH tiếp tục tạo điều kiện cho anh Thắng vay vốn hỗ trợ tạo việc làm giúp gia đình anh có vốn làm ăn phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống vươn lên làm giàu. 
 

Anh Thắng chia sẻ, sự thành đạt của các con anh ngày nay là nhờ có sự quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền và các ban, ngành, đoàn thể ở địa phương. Đặc biệt là sự quan tâm, tạo điều kiện của NHCSXH huyện Duyên Hải đã giúp cho gia đình anh Thắng được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, giảm bớt gánh nặng, chi phí trong học tập, giúp các con được học thành tài, có việc làm ổn định, có thu nhập để nuôi sống bản thân và trả nợ cho ngân hàng đầy đủ. Anh Thắng mong muốn có nhiều người dân được tiếp cận các chính sách vay vốn tín dụng ưu đãi, đặc biệt là chương trình cho vay học sinh, sinh viên để tạo điều kiện cho các em có hoàn cảnh khó khăn được nâng cao kiến thức, trình độ, tay nghề, góp phần cùng địa phương thực hiện tốt công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.
 

Còn như gia đình chị Sơn Thị Nguyên, ngụ tại khóm 6, phường 8, thành phố Trà Vinh, tỉnh Trà Vinh thuộc diện hộ nghèo với 06 nhân khẩu, gồm hai vợ chồng và bốn người con. Vợ chồng chị làm nghề nông nhưng sức khỏe kém, ốm đau liên miên, do đó, gia đình chị lúc nào cũng thiếu trước hụt sau. 
 

Năm 2013, chị được Hội Phụ nữ và tổ TK&VV khóm 6, phường 8 bình xét và hướng dẫn hồ sơ, thủ tục vay vốn chương trình hộ nghèo với số tiền là 14 triệu đồng từ nguồn vốn NHCSXH tỉnh Trà Vinh giao cho Hội Phụ nữ quản lý. Với nguồn vốn vay này, gia đình chị như gặp được phao cứu sinh, tính toán, bàn bạc mua 01 con bò sinh sản về nuôi, hai năm sau đã có nghé con. Đàn bò sinh trưởng và tăng lên theo năm tháng, gia đình chị Nguyên cũng đã lựa chọn bán một số bò thịt để trang trải chi phí sinh hoạt của gia đình, một phần để sửa chữa lại nhà ở, nuôi các con ăn học, nhờ đó, cuộc sống gia đình chị Nguyên đã bớt khó khăn. Năm 2018, gia đình chị đã thoát nghèo.
 

Đến năm 2020, do có nhu cầu mở rộng chăn nuôi nên gia đình chị đã đề nghị và được vay 30 triệu đồng chương trình hộ mới thoát nghèo tiếp tục đầu tư mua bò sinh sản và sửa chữa lại chuồng trại. Với ý thức phải chịu thương, chịu khó, ham làm, từ những ngày đầu được vay vốn NHCSXH, hiện tại, gia đình chị Nguyên đang sở hữu đàn bò lên tới 10 con, đảm bảo mức sống cho gia đình.
 

Chị Nguyên rất biết ơn Đảng, Nhà nước, chính quyền và ban, ngành, đoàn thể tại địa phương và đặc biệt là cán bộ NHCSXH tỉnh Trà Vinh đã quan tâm, thấu hiểu bà con nghèo như gia đình chị, luôn tạo điều kiện thuận lợi và hướng dẫn rất tận tình, giải ngân đồng vốn nhanh chóng để bà con nghèo có vốn sản xuất, kinh doanh, tạo công ăn việc làm ổn định, vươn lên thoát nghèo bền vững. 
 

Hiệu quả sử dụng vốn tín dụng ưu đãi của Chính phủ từ những hộ nghèo trên địa bàn tỉnh Trà Vinh là minh chứng cho thấy vai trò quan trọng của tín dụng chính sách xã hội đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; là “điểm sáng” và là một trong những “trụ cột” trong các chính sách giảm nghèo, giải quyết việc làm, an sinh xã hội và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Trà Vinh trong 20 năm qua. Đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đã khẳng định sự đúng đắn, hiệu quả trong việc duy trì và phát triển mô hình tổ chức, phương thức quản lý tín dụng với tính ưu việt và những đặc thù riêng có của NHCSXH.

Mai Phương Chi (Hà Nội)