Thường Xuân là huyện miền núi đặc biệt khó khăn, thuộc 62 huyện nghèo của cả nước, nằm ở phía Tây của tỉnh Thanh Hóa. Dân số toàn huyện trên 90 nghìn người, với trên 21 nghìn hộ; cơ bản có 03 dân tộc Thái, Kinh, Mường sinh sống. Nền kinh tế huyện Thường Xuân chủ yếu dựa vào sản xuất nông - lâm nghiệp; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội chưa đồng bộ, đời sống vật chất cũng như tinh thần của nhân dân còn nhiều khó khăn, nhất là vùng sâu, vùng xa, biên giới. Tuy nhiên, hiện tại, các hộ nghèo, đối tượng chính sách trên địa bàn huyện đã có cuộc sống sung túc, ấm no hơn, đời sống người dân nghèo có nhiều thay đổi nhờ chương trình tín dụng chính sách của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã góp phần giúp huyện Thường Xuân thực hiện hiệu quả công tác giảm nghèo nhanh, bền vững và phát triển kinh tế - xã hội; củng cố, tạo lòng tin vững chắc của nhân dân đối với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước…

 

Nguồn vốn chính sách xã hội tạo động lực cho người nghèo phát triển kinh tế
 

Năm 2021, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, ảnh hưởng lớn đến tình hình kinh tế - xã hội nói chung và đời sống nhân dân huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa, nhất là đối với người nghèo trong huyện nói riêng. Với “mục tiêu kép” đặt ra từ đầu năm 2021 vừa tăng cường chống dịch, vừa tổ chức thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, NHCSXH huyện Thường Xuân đã bám sát sự chỉ đạo, điều hành của NHCSXH tỉnh Thanh Hóa, Huyện ủy, Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Thường Xuân thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, thích ứng linh hoạt, đảm bảo hoạt động của NHCSXH hiệu quả, an toàn trong tình hình mới, góp phần tích cực vào công tác giảm nghèo nhanh, bền vững trên địa bàn huyện. 
 

Với chức năng, nhiệm vụ được giao, NHCSXH huyện Thường Xuân đã chủ động, trực tiếp tham gia công tác giảm nghèo, thông qua việc tập trung huy động, tạo lập, tăng trưởng nguồn vốn, chuyển tải kịp thời nguồn vốn tín dụng ưu đãi đến đúng đối tượng thụ hưởng. Đến ngày 31/12/2021, tổng nguồn vốn tín dụng của NHCSXH huyện Thường Xuân đạt 457,2 tỷ đồng, tăng 28,8 tỷ đồng (+6,7%) so với đầu năm. Nguồn vốn cân đối từ Trung ương đạt 311,8 tỷ đồng, chiếm 68,2% tổng nguồn vốn, tăng 14,5 tỷ đồng so với đầu năm. Nguồn vốn huy động tại địa phương đạt 137 tỷ đồng, tăng 13,5 tỷ đồng so với đầu năm (đạt 108% kế hoạch tăng trưởng tỉnh Thanh Hóa giao), chiếm 30% tổng nguồn vốn. Trong đó, huy động tiền gửi các tổ chức, cá nhân đạt 98,9 tỷ đồng, tăng 7,8 tỷ đồng so với đầu năm; tiền gửi tiết kiệm của tổ viên Tổ tiết kiệm và vay vốn (TTK&VV) đạt 38,1 tỷ đồng, tăng 5,7 tỷ đồng so với đầu năm; nguồn vốn nhận ủy thác từ ngân sách địa phương đạt 2.016 triệu đồng, tăng 500 triệu đồng so với đầu năm, hoàn thành 100% kế hoạch.
 

Cùng với sự cố gắng của các tổ chức chính trị nhận ủy thác và cấp ủy chính quyền địa phương, trong năm 2021, NHCSXH huyện Thường Xuân đã cho vay được trên 3.280 lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách trên địa bàn huyện, với số tiền 145,1 tỷ đồng. Đến ngày 31/12/2021, tổng dư nợ đạt 456,6 tỷ đồng, tăng 28,3 tỷ đồng so với năm 2020, tốc độ tăng trưởng (+6,6%), hoàn thành 100% chỉ tiêu kế hoạch.
 

Với những kết quả đạt được trong bối cảnh khó khăn bởi dịch bệnh Covid-19, có thể khẳng định, tín dụng chính sách xã hội đã kịp thời hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác có vốn để đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, góp phần duy trì việc làm và đảm bảo an sinh xã hội. Nguồn vốn tín dụng chính sách được NHCSXH huyện Thường Xuân tập trung đầu tư cho vay một số chương trình tín dụng để giúp người dân phát triển sản xuất - kinh doanh, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống, vươn lên làm giàu, thực hiện mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững, đến ngày 31/12/2021, tổng dư  nợ cho vay đạt 286,2 tỷ đồng, với 6.402 đối tượng được thụ hưởng như: Cho vay hộ nghèo dư nợ là 68,7 tỷ đồng với 1.718 hộ đang vay vốn; cho vay hộ cận nghèo, dư nợ đạt 165,7 tỷ đồng với 3.602 hộ được vay vốn; cho vay hộ mới thoát nghèo, dư nợ 51,8 tỷ đồng với 1.082 hộ được vay vốn.
 

Nguồn vốn tín dụng chính sách tập trung đầu tư cho vay để hỗ trợ các nhu cầu thiết yếu của người dân về đời sống sinh hoạt, ổn định xã hội, tổng dư nợ là 68,1 tỷ đồng với 3.916 đối tượng được thụ hưởng như: Cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, dư nợ là 43,1 tỷ đồng với 2.605 hộ đang vay vốn; chương trình hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo Quyết định số 33/2015/QĐ-TTg ngày 10/8/2015 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ nhà ở đối với hộ nghèo theo chuẩn nghèo giai đoạn 2011 - 2015, dư nợ là 27,4 tỷ đồng với 1.105 hộ đang vay vốn. Nguồn vốn tín dụng chính sách góp phần xây dựng trên 5.210 công trình cung cấp nước sạch, công trình nhà tiêu hợp vệ sinh, tạo điều kiện sinh hoạt, chăm sóc sức khỏe cho người dân ở khu vực nông thôn; xây dựng hơn 1.105 căn nhà cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách chưa có nhà ở.

Bên cạnh đó, nguồn vốn tín dụng chính sách đầu tư cho vay để duy trì và tạo việc làm, tổng dư nợ là 86,8 tỷ đồng cho 2.130 đối tượng được thụ hưởng như: Cho vay học sinh, sinh viên, dư nợ là 1,5 tỷ đồng với 53 hộ học sinh, sinh viên được vay vốn; cho vay giải quyết việc làm, dư nợ là 10,8 tỷ đồng với trên 171 lao động được vay vốn; cho vay hộ sản xuất - kinh doanh tại vùng khó khăn, dư nợ đạt 80,3 tỷ đồng với 1.936 hộ được vay vốn.
 

Nhờ có nguồn vốn tín dụng chính sách, các hộ nghèo đã tổ chức sản xuất, đổi mới phương thức canh tác, đem lại nguồn thu nhập cho gia đình. Không những thế, thông qua vay vốn, các hộ vay được tham gia sinh hoạt tổ, qua đó, bà con có điều kiện được học hỏi cách làm hiệu quả, được nghe phổ biến và nắm bắt các thông tin, chính sách của Đảng và Nhà nước về tín dụng chính sách xã hội.
 

Anh Lang Văn Lành ở thôn Cao Tiến, xã Luận Thành, huyện Thường Xuân, tấm gương điển hình vươn lên thoát nghèo chia sẻ, trước đây gia đình anh rất nghèo, phải cắm lều trên đồi để ở. Năm 2010, anh được vay vốn chính sách xã hội xây được căn nhà mới vững chắc. Khi đã an cư, anh Lành tiếp tục được NHCSXH huyện Thường Xuân hỗ trợ vốn để sản xuất - kinh doanh, mua cây giống, xây chuồng trại, đào ao để trồng, chăn nuôi theo mô hình kinh tế tổng hợp vườn, ao, chuồng (VAC). Với quyết tâm không để bị nghèo đói, anh Lành đã chú tâm phát triển sản xuất, tích lũy, mở rộng mô hình kinh tế. Sau một thời gian, anh Lành đã phát triển được 4 ha rừng keo, đàn bò 11 con, 80 con lợn nái, lợn thịt và gần 1.000 m2 ao thả cá nước ngọt, mỗi năm cho thu nhập khá cao. Hiện tại, anh Lành đã chính thức thoát nghèo và đang vươn lên làm giàu. 
 

Hay như hộ gia đình anh Trần Văn Tỉnh ở thôn Hồng Kỳ, xã Thọ Thanh, huyện Thường Xuân, với mô hình chăn nuôi bò thịt nhờ vốn vay từ NHCSXH huyện, gia đình anh đã có cuộc sống khấm khá hơn trước. Anh Tỉnh cho biết, từ năm 2020 trở về trước, gia đình anh luôn nằm trong diện hộ cận nghèo của xã, vợ anh sức khỏe yếu, thường xuyên đau ốm. Năm 2020, nhận thấy chăn nuôi bò thịt mang lại hiệu quả kinh tế, bằng nguồn vốn tích lũy và vay mượn người thân, anh Tỉnh đầu tư xây dựng chuồng trại và mua bò về nuôi nhốt (với hình thức mua bò gầy, sau 2 đến 3 tháng vỗ béo sẽ bán). Đồng thời, với sự giới thiệu, hướng dẫn của Hội Nông dân xã, anh Tỉnh được vay 90 triệu đồng từ chương trình tín dụng cho hộ cận nghèo từ NHCSXH huyện Thường Xuân, gia đình anh Tỉnh đầu tư mua thêm 5 con bò, kết hợp trồng 7 sào cỏ voi để chăn nuôi. Để đàn bò phát triển tốt, anh Tỉnh đặc biệt quan tâm đến khâu chăm sóc như cho ăn đúng giờ, tiêm vắc-xin phòng bệnh, chuồng trại luôn được vệ sinh sạch sẽ và được lắp quạt mát cho đàn bò vào mùa hè. Từ cuối năm 2020 đến nay, gia đình anh đã xuất bán được 13 con bò thịt, trừ chi phí thu lãi trên 200 triệu đồng.

 

Chất lượng hoạt động được nâng cao, đáp ứng tốt hơn nhu cầu vay vốn của người nghèo và các đối tượng chính sách
 

Được sự quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền địa phương, NHCSXH huyện Thường Xuân đã cùng các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện nhiều giải pháp củng cố, nâng cao chất lượng tín dụng chính sách và hiệu quả hoạt động của TTK&VV. Tính đến ngày 31/12/2021, nợ quá hạn của NHCSXH huyện Thường Xuân là 392 triệu đồng, chiếm 0,11% tổng dư nợ trên địa bàn.
 

Hoạt động tại các Điểm giao dịch xã ngày càng ổn định, hoàn thiện, đạt hiệu quả cao trong việc truyền tải nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đến các đối tượng thụ hưởng. Mặc dù nhiều xã còn thiếu thốn về phương tiện làm việc nhưng cấp ủy, chính quyền địa phương đã quan tâm, bố trí nơi giao dịch cho NHCSXH huyện, đồng thời, thường xuyên chỉ đạo giải quyết tồn tại phát sinh theo báo cáo của NHCSXH. Do đó, đến nay, tỷ lệ giải ngân tại Điểm giao dịch xã đạt 94%, tỷ lệ thu nợ đạt 94%, tỷ lệ thu lãi đạt 100%.
 

Bên cạnh đó, NHCSXH huyện Thường Xuân đã cùng các hội đoàn thể nhận ủy thác tăng cường củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội, đoàn thể các cấp, của TTK&VV; thực hiện kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn của hộ vay; tham gia chứng kiến việc giải ngân, đôn đốc người vay trả nợ, trả lãi đúng hạn, hướng dẫn cho các hộ vay vốn tín dụng chính sách cách thức sản xuất, làm ăn đạt hiệu quả.
 

Hiện nay, 04 Hội đoàn thể đang quản lý 266 TTK&VV với dư nợ 448,6 tỷ đồng, chiếm 98,2% tổng dư nợ. Trong đó, Hội Nông dân quản lý 75 tổ, dư nợ 130,6 tỷ đồng (chiếm 29% dư nợ ủy thác); Hội Phụ nữ quản lý 88 tổ, dư nợ 149,2 tỷ đồng (chiếm 33% dư nợ ủy thác); Hội Cựu chiến binh quản lý 61 tổ, dư nợ 97,2 tỷ đồng (chiếm 22% dư nợ ủy thác), Đoàn Thanh niên quản lý 42 tổ, dư nợ 71,6 tỷ đồng (chiếm 16% tổng dư nợ ủy thác).
 

Nhằm tạo bước đột phá trong công tác giảm nghèo, NHCSXH huyện Thường Xuân đã đổi mới phương thức đầu tư, cấp tín dụng; lồng ghép việc sử dụng vốn chính sách xã hội với đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để các hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số trong huyện chuyển dịch đúng hướng cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xây dựng những mô hình kinh tế hiệu quả. Đặc biệt, từ khi có Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, NHCSXH huyện Thường Xuân đã tham mưu kịp thời cho Huyện ủy, UBND huyện ban hành các văn bản cụ thể để triển khai thực hiện sâu rộng Chỉ thị số 40-CT/TW và thành lập Ban Chỉ đạo đổi mới công tác tín dụng chính sách làm nhiệm vụ phân bổ nguồn vốn công bằng, công khai cho các thôn, xã trong huyện. Nhờ vậy, các hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới trên toàn địa bàn huyện Thường Xuân đã tiếp cận được nguồn vốn tín dụng chính sách, mạnh dạn đưa các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất, từng bước thay đổi tập quán canh tác cũ, xây dựng những mô hình phát triển kinh tế bền vững như chăn nuôi trâu bò, nuôi lợn nái sinh sản, nuôi ong, nuôi cá lăng, mô hình phát triển cây lâm nghiệp mang lại giá trị kinh tế cao, giúp người dân nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống, thoát nghèo bền vững.
 

Ông Cầm Bá Đứng, Phó Chủ tịch UBND, Trưởng Ban đại diện Hội đồng quản trị NHCSXH huyện Thường Xuân cho biết, năm 2021, hoạt động của NHCSXH huyện Thường Xuân cũng như chính quyền địa phương gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, tuy nhiên, hoạt động tín dụng chính sách xã hội vẫn đạt kết quả tốt; các chương trình tín dụng chính sách xã hội đã được NHCSXH huyện Thường Xuân triển khai kịp thời, đảm bảo 100% các đối tượng thuộc diện vay vốn có nhu cầu vay được ưu tiên cho vay, trong đó quan tâm ưu tiên các đối tượng là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo; cho vay giải quyết việc làm, cho vay hỗ trợ làm nhà ở, xây dựng công trình nước sạch, xuất khẩu lao động. Nguồn vốn cho vay đều được sử dụng đúng mục đích và phát huy hiệu quả, góp phần tích cực giúp hộ nghèo và các đối tượng chính sách chủ động phát triển sản xuất nông - lâm nghiệp, cây trồng, vật nuôi, nêu cao ý thức trồng rừng, bảo vệ rừng. Đặc biệt, việc cho hộ nghèo và hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại các xã đặc biệt khó khăn, vùng sâu, vùng xa,  biên giới vay vốn chính sách xã hội đã góp phần quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, tạo việc làm, đảm bảo an sinh xã hội và xây dựng nông thôn mới tại địa phương.

Ngọc Trang (NHNN)