Văn Lạc

Quảng Bình là một tỉnh nằm ở Bắc Trung Bộ, với diện tích tự nhiên 8.000 km2, dân số có 877.702 người, 87% sống ở nông thôn, có bờ biển dài 116,km4; có nhiều thắng cảnh đẹp, cùng với thềm lục địa rộng gấp 2,6 lần diện tích đất liền, tạo cho Quảng Bình có một ngư trường rộng lớn với trữ lượng khoảng 10 vạn tấn và phong phú về loài (1650 loài). Phía Bắc Quảng Bình có bãi san hô trắng, với diện tích hàng chục ha, đó là nguồn nguyên liệu quý cho sản xuất hàng mỹ nghệ và tạo ra vùng sinh thái của hệ san hô. Điều đó cho phép phát triển nền kinh tế tổng hợp vùng ven biển. Diện tích rừng 486.688 ha, trong đó có 17.397 ha rừng thông. Thực vật ở Quảng Bình đa dạng về giống loài. Địa hình hẹp từ Tây sang Đông. Toàn bộ diện tích được chia thành mấy vùng sinh thái cơ bản: Vùng núi cao, vùng đồi và trung du, vùng đồng bằng, vùng cát ven biển.

Với tiềm năng phong phú và đa dạng như vây, nhưng hiện nay nhìn lại Quảng Bình vẫn là một tỉnh kinh tế chậm phát triển, thời tiết khắc nghiêt, bão lụt còn là mối đe dọa thường xuyên. Tính đến cuối năm 2002 tỷ lệ hộ đói nghèo còn 24% (theo chuẩn cũ) trên tổng số hộ, số người thất nghiệp còn lớn, tỷ lệ dân nông thôn có nước sạch còn thấp, nhà tranh tre tạm bợ còn nhiều. Trong 159 xã phường thì có 68 xã miền núi, vùng cao, vùng sâu. Thực trạng trên cũng đặt ra cho Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tỉnh Quảng Bình ngay từ khi ra đời trách nhiệm rất nặng nề trong thực hiện nhiệm vụ chính trị trên địa bàn. 
Bằng sự nổ lực chủ quan, cùng với sự quan tâm lảnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, Ban đại diện Hội đồng quản tri, sự tham gia của các tổ chức chính trị - xã hội các cấp, đến hết năm 2017 sau hơn 15 năm  hoạt động, tổng nguồn vốn của Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình đạt 2.772 tỷ đồng, trong đó huy động trong cộng đồng người nghèo đạt 62 tỷ đồng. Cũng tính đến hết năm 2017, tổng dư nợ cho vay của Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình đạt 2.764 tỷ đồng, tăng gấp hơn 16 lần so cuối năm 2002; Trong đó cho vay hộ nghèo đạt 648,8 tỷ đồng; cho vay hộ cận nghèo đạt 799 tỷ đồng; Cho vay hộ mới thoát nghèo đạt 231,3 tỷ đồng; cho vay học sinh sinh viên đạt 194,6 tỷ đồng;... Nợ quá hạn đã giảm từ 1,8% năm 2002, xuống  0,1%  cuối tháng 12 năm 2017. Không chỉ cho vay hộ nghèo và giải quyết việc làm như trước đây, mà hiện nay Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình còn mở rộng cho vay 16 chương trình tín dụng, hướng đến các đối tượng chính sách xã hội cụ thể khác nhau. Vốn cho vay đã vươn tới 100% xã, phường trên địa bàn tỉnh, về cơ bản đáp ứng được nhu cầu vay vốn của hộ nghèo và các đối tượng chính sách.

Các chương trình tín dụng chính sách đang được Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình triển khai đang góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện các mục tiêu được đề ra trong các Nghị quyết của các cấp Đảng bộ tại địa phương. Vốn tín dụng của Chi nhánh đã đồng hành cùng hàng vạn hộ nghèo, hộ cận nghèo, mới thoát nghèo và các đối tượng chính sách, góp phần thu hút và tạo việc làm, xóa hộ đói, giảm hộ nghèo; tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên có đủ tiền chi phí để học tập. Hộ đồng bào dân tộc thiểu số bước đầu có “Cái cần câu” để câu cá, từng bước định canh định cư. Vốn tín dụng cũng tạo điều kiện cho nhiều làng nghề truyền thống được khôi phục và phát triển, góp phần thúc đẩy và làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế của từng xã, phường. Nhiều gia đình hộ nghèo có nhà sàn phòng tránh được bão, lũ, an cư lạc nghiệp. Môi trường được cải thiện, bộ mặt nông nghiệp nông thôn khởi sắc, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Xóa bỏ dần những tệ nạn tiêu cực như vay nặng lãi, nạn phá rừng.
Từ thực tiễn hoạt động trong 15 năm qua của Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm sau đây: 
Một là, hoạt động của Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình kế thừa được một số kinh nghiệm và chỉnh sửa, bổ sụng cho phù hợp với thực tiễn. Khi Ngân hàng Phục vụ người nghèo còn trong tổ chức  NHNo&PTNT, thì chỉ thực hiện ủy thác cho vay qua Hội Phụ nữ và Hội Nông dân, nhưng hiện nay đang thực hiện ủy thác qua 4 tổ chức hội đoàn thể, từ ủy thác toàn phần chuyển qua ủy thác từng phần. Xây dựng  thêm, củng cố và kiện toàn, thống nhất gọi là tổ Tiết kiệm và vay vốn (TK&VV).  Từ  kế  thừa 1.066 Tổ  vay vốn  trước đây đến nay  đã có 2.459 Tổ TK&VV.
Đồng thời kế thừa  “Ngân hàng lưu động”  có đủ thành phần: tổ trưởng, cán bộ tín dụng, kế toán, thủ quỹ, bảo vệ, lái xe, hiện nay đã cải tiến đơn giản hơn“ Tổ giao dịch xã”, có tối thiểu 03 cán bộ, vừa đảm nhiệm vừa kiêm nhiệm  các vị trí, chức danh công việc chủ yếu: Tổ trưởng, Kiểm soát viên, Giao dịch viên, nhưng vẫn đảm bảo an toàn tài sản, đảm bảo các quy định khác và các quy trình nghiệp vụ. Với những kế thừa và cải tiến nói trên, nên đến nay Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình đã tăng gấp nhiều lần quy mô cho vay trong điều kiện không tăng biên chế, không tăng chi phí, nhưng vẫn đảm bảo mở rộng mạng lưới giao dịch về tận khắp các thôn, bản; tạo thuận lợi cho giao dịch của người dân.
Hai là, đặt công tác tổ chức và kiện toàn tổ chức lên vị trí hàng đầu. Ngay sau khi thành lập, Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình đã triển khai chủ trương tuyển dụng sinh viên từ các trường đại học. Qua hoạt động hàng năm, trên cơ sở đánh giá thành tích đạt được của cán bộ, Chi nhánh đã xây dựng quy hoạch và có kế hoạch để đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cốt cán, nâng cao trình độ về mọi mặt. Từ con số chỉ 26 cán bộ, nhân viên khi nhận bàn giao, đến nay đã có 145 người, với 88% có trình độ thạc sỹ, đại học.
Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình còn thường xuyên theo dõi sự biến động nhân sự sau các nhiệm kỳ Đại hội Đảng, Hội đồng nhân dân các cấp và tham mưu cho UBND các cấp thay đổi bổ sung tăng cường Ban đại diện HĐQT, đảm bảo Ban đại diện luôn đủ mạnh về số lượng và chất lượng. Đến nay đã có 9 ban Đại diện HĐQT từ tỉnh đến huyện, thành phố, thị xã, với 255 thành viên, để quản trị triển khai các Nghị quyết của Hội đồng quản trị cấp trên, thúc đẩy sự phát triển và lớn mạnh của NHCSXH.
Ba là, Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình sớm có tầm nhìn về chiến lược công nghệ thông tin, nên đã tạo được sự đột phá quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa hoạt động ngân hàng. Từ năm 2005 Chi nhánh đã trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị, được nối mạng theo mô hình Lan và Wan, có đường truyền tốc độ cao, cài đặt các chương trình phần mềm thuộc tất cả các nghiệp vụ cơ bản. Tháng 2/2014 đã triển khai thành công dự án hiện đại hóa Công nghệ thông tin. Qua đó đã thực hiện hệ thống giao dịch chuyển sang Intellect online và Intellect offline tại điểm giao dịch xã, tiến tới trao đổi thông tin với khách hàng thông qua điện thoại thông minh (Smart Phone).…
Bốn là, đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền. Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng  Bình thường xuyên phối hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình và các cơ quan thông tin báo chí ở địa phương, định kỳ thực hiện một số phóng sự nhằm phản ảnh thực tế sinh động tại cơ sở đã triển khai chương trinh tín dụng có hiệu quả; thường xuyên tuyên truyền các chủ trương, chính sách, cơ chế, quy định mới; đồng thời cũng tuyên dương những gương người tốt, việc tốt về cho vay vốn, về sử dụng vốn vay…
Nhìn lại hoạt động trong hơn 15 năm qua có thể thấy, những bài học kinh nghiệm nói trên của Chi nhánh NHCSXH Quảng Bình đã đóng góp quan trọng về thành tựu sau một chặng đường hoạt động của NHCSXH Việt Nam, tiếp tục được phát huy, hoàn thành nhiệm vụ chính trị trong thời gian tới.
 
Nguồn tài liệu:
Báo cáo hoạt động của Chi nhánh NHCSXH tỉnh Quảng Bình, năm 2017.
 
(Tạp chí Ngân hàng số 1, tháng 1/2018)