Tín dụng chính sách xã hội giai đoạn 2016 - 2021 đầu tư đến 100% xã, phường, thị trấn tập trung ưu tiên vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn để cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số, đã trở thành một chủ công hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác đạt hiệu quả cao về kinh tế - xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc phòng, góp phần thực hiện thắng lợi các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2021 của các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên.
Tuy nhiên, câu chuyện giảm nghèo bền vững và nối gần khoảng cách phát triển kinh tế của miền Trung, Tây Nguyên với các vùng, miền trên cả nước vẫn là thách thức đòi hỏi cần sớm có chính sách tổng thể và các giải pháp đột phá cùng việc cung ứng nguồn lực đầy đủ theo kế hoạch. Đó là nội dung mà các đại biểu chia sẻ tại Hội thảo “Thực trạng, hiệu quả tín dụng chính sách xã hội trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016 - 2021 và kế hoạch, giải pháp triển khai giai đoạn 2022 - 2025 tại khu vực miền núi các tỉnh khu vực miền Trung và Tây Nguyên”. Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) Lê Văn Thanh; Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh; Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Dương Quyết Thắng đồng chủ trì Hội thảo.
Đoàn Chủ tịch Hội thảo
Trong những năm qua, hoạt động tín dụng chính sách luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ để phát huy vai trò, nâng cao hiệu quả của tín dụng chính sách xã hội.
Sau hơn 07 năm thực hiện Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 22/11/2014 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội, tín dụng chính sách đã đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả, đặc biệt, nguồn vốn ngân sách địa phương ủy thác sang NHCSXH ngày càng tăng. Đến nay, nguồn vốn địa phương ủy thác sang NHCSXH tăng 23.978 tỷ đồng, đưa tổng nguồn vốn ủy thác của các địa phương đến cuối tháng 5/2022 đạt 27.785 tỷ đồng, chiếm gần 10% trong tổng nguồn vốn tín dụng của NHCSXH. Riêng từ đầu năm 2022 đến nay, ngân sách địa phương đã ủy thác sang NHCSXH bổ sung nguồn vốn cho vay với tổng số tiền là 3.083 tỷ đồng.
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, thực hiện một số chính sách hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19, NHCSXH đã chủ động phối hợp với các cơ quan có liên quan triển khai kịp thời cho vay đối với người sử dụng lao động để trả lương cho người lao động khi ngừng việc và sau khi phục hồi sản xuất. Từ khi triển khai thực hiện đến kết thúc đợt giải ngân ngày 31/3/2022, 63 chi nhánh NHCSXH tỉnh, thành phố đã thực hiện giải ngân cho 1.548 người sử dụng lao động với số tiền 4.787 tỷ đồng để trả lương cho 1.218.948 lượt người lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 trên địa bàn cả nước.
Từ đầu năm 2020, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, tác động toàn diện đến nền kinh tế đất nước, ảnh hưởng nặng nề đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội và khả năng thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hằng năm và 05 năm 2021 - 2025. Theo đó, ngày 30/01/2022, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 11/NQ-CP về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình (Nghị quyết số 11/NQ-CP). Nhằm triển khai thực hiện các chính sách tín dụng ưu đãi kịp thời, hiệu quả, đúng đối tượng để hỗ trợ người nghèo và các đối tượng chính sách khác vượt qua khó khăn do đại dịch Covid-19, góp phần phục hồi và phát triển kinh tế, NHCSXH đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tập trung huy động mọi nguồn lực để tổ chức triển khai thực hiện hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Trong khoảng một tháng thực hiện, NHCSXH đã giải ngân các chương trình tín dụng hơn 2.335 tỷ đồng. Trong đó, cho vay hỗ trợ tạo việc làm là 2.033 tỷ đồng với gần 40.000 khách hàng được vay vốn, giải quyết tạo việc làm cho trên 58.000 lao động; cho vay học sinh, sinh viên mua máy tính, thiết bị phục vụ học trực tuyến gần 155 tỷ đồng với 14.500 khách hàng để mua 15.560 máy tính và thiết bị học trực tuyến; cho vay mua, thuê mua nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở hơn 140 tỷ đồng với 794 khách hàng; cho vay cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học ngoài công lập bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 là 7,6 tỷ đồng với 90 cơ sở được hỗ trợ.
Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh nhấn mạnh: Tín dụng chính sách xã hội đã làm thay đổi căn bản nhận thức đồng bào dân tộc thiểu số tại miền núi
Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh cho biết: Tín dụng chính sách xã hội được đánh giá là “điểm sáng” trong các chính sách giảm nghèo, góp phần tích cực thực hiện mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững, bảo đảm an sinh xã hội, xây dựng nông thôn mới; đặc biệt, tại miền núi, tín dụng chính sách xã hội đã làm thay đổi căn bản nhận thức của người dân, nhất là hộ đồng bào dân tộc thiểu số từ mặc cảm, tự ti, sợ vay, không dám vay nay đã mạnh dạn vay vốn và làm ăn có hiệu quả; đồng thời, đã giúp giải quyết những vấn đề căn bản, thiết yếu của cuộc sống, giảm bệnh tật, thất học và các tệ nạn xã hội, tiếp cận cách thức sản xuất hàng hóa, phát huy sự chủ động, sáng tạo để vươn lên thoát nghèo, làm giàu trên chính quê hương mình, góp phần đẩy lùi nạn cho vay nặng lãi ở vùng nông thôn.
Đặc biệt, từ đầu năm 2022 đến nay, thực hiện Nghị quyết số 11/NQ-CP, tín dụng chính sách xã hội tiếp tục là một trong những công cụ, giải pháp quan trọng của Đảng, Chính phủ, chính quyền địa phương các cấp trong việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, tạo việc làm, xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh xã hội.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện tín dụng chính sách xã hội, tại khu vực miền núi các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên bên cạnh những kết quả to lớn đã đạt được vẫn còn một số khó khăn ảnh hưởng đến hiệu quả tín dụng chính sách xã hội như: Điều kiện tự nhiên vùng dân tộc thiểu số và miền núi thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, lũ lụt, sạt lở đất, dịch bệnh; giao thông đi lại khó khăn, xa xôi, ảnh hưởng đến việc tiêu thụ hàng hóa; công tác lãnh đạo, chỉ đạo của chính quyền địa phương có nơi, có lúc chưa phát huy được vai trò, tầm quan trọng của tín dụng chính sách xã hội, thiếu cơ chế lồng ghép hiệu quả giữa chính sách tín dụng với các chương trình khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, phổ biến cách thức sản xuất kinh doanh cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn, tạo điều kiện cho hộ vay sử dụng có hiệu quả đồng vốn...
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Hoàng Nam, các chính sách xã hội, trong đó có chính sách giảm nghèo luôn được chính quyền tỉnh Quảng Trị quan tâm. Qua quá trình triển khai, tín dụng chính sách xã hội đã góp phần hỗ trợ phát triển, đa dạng hóa sinh kế và nhân rộng mô hình giảm nghèo trên địa bàn các huyện miền núi tỉnh Quảng Trị. Tuy nhiên, hiện nay, việc thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất và nhân rộng mô hình giảm nghèo trên địa bàn tỉnh vẫn còn hạn chế do tình trạng nghèo tập trung vào các đối tượng đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa. Các nội dung hỗ trợ phát triển sản xuất vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa tập trung cao theo hướng sản xuất đồng bộ trên từng địa bàn xã hoặc vùng. Nguồn lực dành cho công tác giảm nghèo dàn trải trong nhiều chính sách, nguồn vốn hỗ trợ ít...
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Tân Hà chia sẻ: Giảm nghèo bền vững ở vùng dân tộc thiểu số là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước nhằm cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số, thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển giữa các vùng, các dân tộc. Vì vậy, Chính phủ cần ưu tiên tập trung nguồn vốn cho các địa phương nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần thu hẹp khoảng cách về trình độ phát triển, thu nhập, mức sống của đồng bào giữa các vùng, miền trong cả nước. Các sở, ngành ở địa phương cần tiếp tục quan tâm, đẩy mạnh ứng dụng các tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất...
Tại Hội thảo, lãnh đạo các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên đã đóng góp nhiều ý kiến phát biểu đánh giá kết quả thực hiện, rút ra tồn tại, bài học kinh nghiệm trong công tác triển khai thực hiện tín dụng chính sách xã hội tại khu vực miền núi giai đoạn 2016 - 2021 ở mỗi địa phương liên quan; xác định được vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của tín dụng chính sách xã hội, nhất là việc tổ chức triển khai thực hiện Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 và Nghị quyết số 11/NQ-CP. Từ đó, đề ra kế hoạch, giải pháp thiết thực, hiệu quả giai đoạn 2022 - 2025, góp phần tích cực trong công tác giảm nghèo bền vững. Gắn tín dụng chính sách với các chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội tại khu vực miền núi và các mô hình hoạt động, dự án giảm nghèo; đề ra các giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả vốn tín dụng chính sách. Đây là nguồn thông tin vô cùng hữu ích để hỗ trợ, tham mưu cho Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên tập trung nguồn lực, tăng cường công tác chỉ đạo, xây dựng các Đề án cho vay các chương trình tín dụng chính sách xã hội tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2022 - 2025 và tầm nhìn đến năm 2030.
Tại Hội thảo, Tổng Giám đốc NHCSXH Dương Quyết Thắng đã nêu một số vấn đề cần quan tâm giải quyết tốt trong thời gian tới như đa dạng hóa phương thức huy động nguồn lực để NHCSXH đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu vay vốn của người dân, góp phần thực hiện thành công các chương trình mục tiêu quốc gia, trong đó có chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Tổng Giám đốc NHCSXH cũng đề nghị các địa phương tiếp tục triển khai có hiệu quả Chỉ thị số 40/CT-TW và Kết luận số 06/KL-TW của Ban Bí thư, xác định đây là nội dung công tác thường xuyên của cấp ủy, chính quyền các cấp; tiếp tục quan tâm bố trí nguồn lực từ ngân sách địa phương và các nguồn vốn hợp pháp khác để bổ sung nguồn vốn cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác; chỉ đạo lồng ghép có hiệu quả các chương trình khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, hướng dẫn cách làm ăn, đào tạo nghề, nhân rộng mô hình sản xuất kinh doanh hiệu quả, tiêu thụ sản phẩm gắn với tín dụng chính sách xã hội trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Đồng thời, nâng cao vai trò, trách nhiệm trong thực hiện các nội dung công việc ủy thác với NHCSXH, đặc biệt cùng tổ chức thực hiện triển khai hiệu quả công tác tuyên truyền, giám sát; phối hợp chặt chẽ với NHCSXH trong việc củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng chính sách xã hội; phát động các phong trào thi đua gắn chất lượng tín dụng nhận ủy thác với tiêu chí thi đua trong hệ thống của tổ chức chính trị - xã hội, tạo động lực thi đua thực hiện tốt hoạt động ủy thác cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu giảm nghèo bền vững và phát triển kinh tế - xã hội.
Văn Hưng Yên (NHCSXH)