Trái phiếu là công cụ huy động vốn dài hạn quan trọng cho các doanh nghiệp, giúp các doanh nghiệp giảm bớt phụ thuộc vào các ngân hàng thương mại. Để thúc đẩy sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp thì cần có sự phối hợp đồng bộ của nhiều bên liên quan; đặc biệt, các chính sách của Nhà nước và Chính phủ có vị thế rất quan trọng. Việc tìm hiểu về chính sách nhằm phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại những quốc gia có thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển trên thế giới là cần thiết đối với Việt Nam.

 

1. Kinh nghiệm phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Hàn Quốc
 

1.1. Lịch sử hình thành và phát triển
 

Thị trường trái phiếu của Hàn Quốc được bắt đầu hình thành vào đầu thập niên 1950 khi Chính phủ phát hành trái phiếu Xây dựng đất nước để thúc đẩy phát triển kinh tế và tái thiết đất nước sau chiến tranh. Sau đó, các doanh nghiệp cũng bắt đầu  phát hành trái phiếu để thu hút vốn (ADB, 2018). Trước năm 1972, trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) Hàn Quốc chỉ được phát hành riêng lẻ bởi một số công ty lớn. Năm 1972, bảo lãnh trái phiếu được giới thiệu đã mở đường cho việc phát hành công khai TPDN. Mọi TPDN được phát hành công khai thời gian đó đều được bảo lãnh bởi các ngân hàng thương mại (NHTM), công ty chứng khoán (CTCK) và các tổ chức tài chính (TCTC). Cho tới tận giữa thập niên 1980, TPDN được bảo đảm vẫn chiếm lĩnh thị trường TPDN Hàn Quốc. Các nhà đầu tư TPDN lớn là các quỹ đầu tư và ngân hàng. Việc nới lỏng các quy định về TPDN dẫn tới sự gia tăng mạnh mẽ của việc huy động vốn bằng trái phiếu của các doanh nghiệp (Hwang, 2016).   

Khủng hoảng tài chính châu Á 1997 đã tác động mạnh đến thị trường TPDN Hàn Quốc. Trong cuộc khủng hoảng, một số công ty phát hành lớn đã phá sản. Điều này gây ra sự suy giảm chất lượng tài sản của các tổ chức tài chính đảm bảo thanh toán trái phiếu và khiến cho thị trường tài chính Hàn Quốc bị đóng băng. Chính phủ Hàn Quốc đã cố gắng tái cấu trúc lại thị trường TPDN bằng một loạt những thay đổi về cơ sở hạ tầng của thị trường. 
 

Sau đó, thị trường TPDN đã trải qua những thay đổi đáng kể về cấu trúc sau cuộc khủng hoảng. Trái phiếu không được đảm bảo dần thay thế các trái phiếu được bảo lãnh bởi các tổ chức tài chính lớn. Thị trường TPDN cũng trở nên đa dạng hơn với sự ra đời của chứng khoán được bảo đảm bằng tài sản. Điều này cũng làm gia tăng tỷ trọng đầu tư nước ngoài vào thị trường TPDN. Ngoài ra, các tiêu chí xếp hạng tín dụng (XHTD) của trái phiếu cũng được thay đổi, theo định hướng rõ ràng và minh bạch hơn. Do đó, thị trường TPDN Hàn Quốc đã dần dần trở thành một thị trường có nhiều trái phiếu chất lượng cao. Đồng thời, Chính phủ cũng thực hiện nhiều biện pháp để tạo thuận lợi cho việc phát hành TPDN có XHTD thấp hơn: giới thiệu các quỹ đầu tư trái phiếu có lãi suất cao, ra mắt thị trường nhà đầu tư tổ chức có đủ điều kiện và khuyến khích các nghĩa vụ nợ được thế chấp bởi các trái phiếu có xếp hạng thấp. Những biện pháp này đã khuyến khích các công ty được xếp hạng thấp hơn huy động thêm tiền thông qua thị trường TPDN. 
 

1.2. Thực trạng thị trường
 

Thị trường TPDN Hàn Quốc có thể coi là một kênh huy động vốn dài hạn hiệu quả và liên tục tăng trưởng đều qua thời gian. Năm 2000, quy mô phát hành TPDN Hàn Quốc chỉ đạt 292 nghìn tỷ KRW đã tăng gấp hơn 4 lần, đạt mức hơn 1.200 nghìn tỷ KRW vào năm 2017. (Hình 1)
 

 

Quy mô giao dịch TPDN Hàn Quốc cũng có đà tăng trưởng rất đáng kinh ngạc trong thời gian qua. Về cơ bản, quy mô giao dịch trên thị trường thứ cấp có xu hướng tăng trong giai đoạn 2000 - 2017. Tuy nhiên, có thể thấy, 2003 - 2007 là giai đoạn mà thị trường giao dịch TPDN đạt mức thấp, quy mô giao dịch chỉ dao động trong khoảng 50.000 - 60.000 tỷ KRW. Ngược lại, năm 2013, thị trường giao dịch đạt đỉnh ở mức gần 190.000 tỷ KRW. Nguyên nhân do trong thời gian này, Chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện một số chính sách làm tăng tính minh bạch của thị trường, thúc đẩy giao dịch trái phiếu. (Hình 2)
 

1.3. Các chính sách chủ yếu
 

Hàn Quốc đã ban hành rất nhiều các chính sách nhằm tăng cường tính minh bạch và thúc đẩy tăng trưởng trên thị trường TPDN. Đáng chú ý nhất là những chính sách sau đây: chế độ định giá trái phiếu; các biện pháp của Bộ Tài chính và Kinh tế (MOFE) để phát triển thị trường trái phiếu vào tháng 2 năm 2000 và tháng 11 năm 2005; biện pháp của Ủy ban giám sát tài chính để thúc đẩy thị trường trái phiếu vào tháng 12 năm 2006; biện pháp cải thiện thị trường trái phiếu sơ cấp vào tháng 10 năm 2011 nhằm mục đích phát triển các ngân hàng đầu tư; kế hoạch bình thường hóa thị trường trái phiếu năm 2012. 
 

Sau cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, Hàn Quốc đã giới thiệu hệ thống định giá theo giá thị trường và dần mở rộng phạm vi áp dụng. Việc áp dụng hệ thống này trong việc xác định giá TPDN nhằm làm tăng tính minh bạch của giá trái phiếu. Không như cổ phiếu, mỗi lần phát hành trái phiếu có đặc điểm độc lập với nhau ngay cả khi có chung tổ chức phát hành. Vì thế, không phải mọi trái phiếu đều được giao dịch trên thị trường. Do đó, rất khó để xác định giá trái phiếu dựa trên các trái phiếu đang lưu hành. Những đặc điểm này được đưa vào hệ thống định giá theo giá thị trường; theo đó, các cơ quan định giá trái phiếu được thành lập để ước tính giá trị hợp lý của trái phiếu và công khai giá trái phiếu. Năm 1999, Hàn Quốc thành lập 3 cơ quan định giá trái phiếu, có chức năng định giá trái phiếu và cung cấp dịch vụ thông tin về giá trái phiếu. Hệ thống này đã góp phần làm cho thị trường TPDN minh bạch hơn và thị trường thứ cấp hiệu quả hơn (Hwang, 2016).
 

Năm 2000, MOFE đã ban hành nhiều chính sách tập trung vào cải thiện cấu trúc thị trường: (i) hợp lý hóa quy trình phát hành trái phiếu; (ii) mở rộng vai trò của các trung gian tài chính trong giao dịch trái phiếu; (iii) cải thiện cấu trúc phát hành và giao dịch trái phiếu; (iv) cho phép thành lập hệ thống môi giới và các công ty môi giới trái phiếu; (v) giới thiệu các giao dịch hợp đồng mua lại. Hai chính sách sau cùng được ban hành nhằm tăng cường quy mô giao dịch trái phiếu. Ngoài ra, hệ thống công bố thông tin đã được thông qua để đảm bảo tính minh bạch cao hơn trên thị trường trái phiếu. Theo chế độ công bố, các công ty chứng khoán được yêu cầu báo cáo dữ liệu giao dịch trái phiếu trong vòng ba mươi phút sau khi thực hiện giao dịch với Hiệp hội Đầu tư tài chính, sau đó, phải công bố dữ liệu giao dịch đó ngay lập tức thông qua thiết bị đầu cuối của mình. Những yêu cầu công bố này tăng cường tính minh bạch trong giao dịch trái phiếu phi tập trung (OTC) và tăng hiệu quả trong thị trường thứ cấp. 
 

Năm 2005, MOFE cấp phép cho các công ty quản trị trái phiếu và bảo lãnh kinh doanh bảo hiểm. Năm 2009, Luật Doanh nghiệp đã được sửa đổi để giới thiệu hệ thống ủy thác nợ. Đối với chế độ bảo hiểm bảo lãnh, Luật Quỹ bảo lãnh tín dụng Hàn Quốc đã được sửa đổi để cho phép Quỹ bảo lãnh tín dụng Hàn Quốc bảo lãnh thanh toán gốc và lãi đúng hạn cho trái phiếu. Tuy nhiên, những chính sách này chưa thực sự có hiệu quả đối với thị trường trái phiếu được bảo đảm.
 

Tháng 10 năm 2011, một chính sách đã được thực hiện để cải thiện thị trường sơ cấp. Luật Doanh nghiệp đặt ra các quy trình đối với việc phát hành. Vào năm 2011, Luật này được sửa đổi, cho phép doanh nghiệp chủ động hơn trong việc phát hành trái phiếu. Luật Doanh nghiệp sửa đổi năm 2011 triển khai áp dụng cơ chế thành lập công ty quản lý trái phiếu để nâng cao việc bảo vệ nhà đầu tư. Ngân hàng, CTCK và các TCTC khác trên thị trường có thể đóng vai trò như một tổ chức quản lý trái phiếu. Ngoài ra, Luật Doanh nghiệp sửa đổi năm 2011 cũng nới lỏng những hạn chế về phát hành trái phiếu và tăng cường bảo vệ nhà đầu tư, trong đó mang lại những cải tiến trong các thể chế cho TPDN. 
 

Khi thị trường TPDN siết chặt vào năm 2013, Chính phủ Hàn Quốc đã công bố kế hoạch bình thường hóa thị trường vào bằng cách cung cấp lợi ích thuế cho các quỹ đầu tư trái phiếu có lãi suất cao và thúc đẩy các quỹ đầu tư TPDN. Đồng thời, Chính phủ Hàn Quốc cũng ban hành Luật về dịch vụ đầu tư tài chính và thị trường vốn. Luật này quy định phạm vi hoạt động liên quan đến thông tin công bố của tổ chức phát hành (TCPH), quy định về định mức tín nhiệm, quy định, quy trình về thủ tục cấp phép, hướng dẫn đăng ký, thông tin công bố định kỳ, giấy phép đầu tư, quy định về thuế, quy định về xử lý vi phạm của TCPH và nhà đầu tư. Việc áp dụng Luật về dịch vụ đầu tư tài chính và thị trường vốn nhằm mục đích quy định và điều chỉnh các nội dung liên quan đến thủ tục đăng ký phát hành cho TCPH, hướng dẫn TCPH thực hiện nghĩa vụ cung cấp thông tin trong quá trình cấp phép phát hành và sau phát hành. Đồng thời, bộ Luật này cũng có những quy định và chế tài nhằm phòng chống các hoạt động liên quan đến việc cung cấp sai lệch thông tin, lợi dụng, trục lợi của TCPH, bảo vệ tổ chức đầu tư.

 

2. Kinh nghiệm phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Thái Lan
 

2.1. Bối cảnh lịch sử
 

Trước cuộc khủng hoảng kinh tế châu Á năm 1997, NHTM đóng vai trò trung gian tài chính chủ yếu, nguồn cấp vốn chính cho các doanh nghiệp. Quy mô thị trường TPDN của Thái Lan lúc đó khá nhỏ và chưa phát triển (ADB, 2012). Ruengvirayudh và Panyanul (2006) cho rằng, chín năm liên tiếp thặng dư tài khóa giữa năm 1988 và 1996 không tạo ra động lực nào cho chính phủ thực hiện các vấn đề thường xuyên và đáng kể của trái phiếu chính phủ. Nguồn cung trái phiếu chính phủ bị hạn chế đã kìm hãm sự phát triển của chuẩn mực phi rủi ro, là cơ sở để các doanh nghiệp phát hành trái phiếu định giá trái phiếu, do đó, cản trở sự phát triển của thị trường TPDN. Cuộc khủng hoảng năm 1997 đã trở nên trầm trọng hơn do sự mất cân đối trong cấu trúc và hoạt động của thị trường tài chính Thái Lan. Với các lựa chọn tài chính hạn chế trong các khoản vay ngân hàng, các doanh nghiệp ở Thái Lan phải đối mặt với khủng hoảng thanh khoản nghiêm trọng khi ngành ngân hàng ngừng hoạt động cho vay trong bối cảnh tỷ lệ cho vay hiệu quả không cao, do đó, làm tăng tốc độ suy thoái kinh tế. Chính phủ Thái Lan đã nỗ lực thêm để thúc đẩy thị trường trái phiếu trong nước bằng cách áp dụng một số biện pháp, bao gồm sửa đổi pháp lý và cải cách thể chế (Srinopnikom, 2011)
 

2.2. Thực trạng thị trường
 

Do Chính phủ Thái Lan áp dụng những biện pháp nhất định, thị trường TPDN Thái Lan bắt đầu có xu hướng phát triển ổn định sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997. Quy mô phát hành TPDN trên thị trường sơ cấp tăng dần đều, từ hơn 140 tỷ THB năm 1997 lên hơn 20 lần, đạt mức 3.083 tỷ THB vào năm 2017. (Hình 3) 

 

Giai đoạn đầu sau cuộc khủng hoảng tài chính, số lượng các doanh nghiệp lớn, có tiềm lực tốt, đáp ứng được các yêu cầu nghiêm ngặt của các cơ quan XHTD là không nhiều, dẫn đến chi phí phát hành TPDN cao hơn so với cho vay của ngân hàng (Ruengvirayudh và Panyanul, 2006). Do đó, trong giai đoạn 1997 - 2002, chỉ có số ít các doanh nghiệp có thể phát hành trái phiếu. (Hình 4)

 

Trên thị trường thứ cấp, quy mô giao dịch trái phiếu không ổn định trong một thời gian tương đối dài. Từ năm 2011 đến nay là thời kỳ quy mô giao dịch TPDN có xu hướng tăng trưởng tương đối ổn định nhất và có tốc độ tăng trưởng tốt nhất. Quy mô giao dịch đạt mức 51 tỷ THB năm 2011 và tăng lên 269 tỷ THB năm 2017. Tuy nhiên, so sánh với quy mô trái phiếu hiện hành thì quy mô giao dịch của TPDN Thái Lan vẫn còn rất nhỏ bé.
 

2.3. Các chính sách chủ yếu
 

Ngân hàng Trung ương Thái Lan (BoT) giám sát hoạt động của các doanh nghiệp tài chính ngân hàng trong khi Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) giám sát thị trường sơ cấp và thứ cấp cho kinh doanh chứng khoán. Việc phát hành và chào bán chứng khoán được điều chỉnh bởi Đạo luật Chứng khoán và Giao dịch năm 1992.
 

Hiệp hội thị trường trái phiếu Thái Lan (BMA), theo quy định của SEC, hoạt động như một tổ chức tự điều chỉnh với quyền hạn giám sát thị trường hợp tác với các chức năng kiểm tra và thực thi của SEC. BMA chịu trách nhiệm thiết lập quy ước thị trường, thực tiễn tốt nhất và quy tắc ứng xử. Quy định của SEC quy định rằng, tất cả các giao dịch của đại lý phải được báo cáo cho BMA kịp thời, hiện tại là 30 phút giao dịch, để BMA phổ biến thông tin thị trường trên trang web của mình.
 

Để thúc đẩy mức độ chuyên nghiệp và đảm bảo sự công bằng và trật tự của thị trường trái phiếu, quy định của SEC yêu cầu tất cả các nhà giao dịch trái phiếu phải đăng ký với BMA. Để đăng ký, nhà đầu tư phải đáp ứng các tiêu chí đã đặt ra và vượt qua kỳ kiểm tra đã đăng ký do BMA quản lý. BMA sẽ chịu trách nhiệm đảm bảo rằng, hoạt động giao dịch của các nhà đầu tư đã đăng ký tuân theo Đạo đức và Quy tắc và Hành vi được thiết lập cho thị trường trái phiếu.
 

Các doanh nghiệp phát hành trái phiếu thông qua quy trình chào bán công khai phải có được sự chấp thuận từ SEC. Hầu hết các công ty thường chỉ định cố vấn tài chính, bảo lãnh và đại lý bán hàng để giúp họ các vấn đề về các quy trình bảo lãnh phát hành trong khi xin phê duyệt của SEC. Cố vấn tài chính sẽ hỗ trợ nhà phát hành xin phê duyệt phát hành, bao gồm cung cấp dữ liệu và thông tin nhất định cho quy trình XHTD. Các cố vấn tài chính và bảo lãnh phát hành thường là cùng một công ty, mà hầu hết trong số họ là các NHTM. Trong trường hợp chào bán công khai, không có giới hạn về số lượng phát hành cho một công ty phát hành. Tuy nhiên, XHTD phải được thực hiện trước khi phát hành. Doanh nghiệp phát hành cũng được yêu cầu đăng ký phát hành với BMA trong vòng một tháng kể từ khi phát hành.
 

Trong trường hợp chào bán riêng lẻ, các yêu cầu như trên sẽ được bãi bỏ nếu doanh nghiệp có thể đáp ứng một trong các điều kiện sau: (i) có ít hơn mười nhà đầu tư tham gia vào việc phát hành đó; (ii) tổng giá trị phát hành dưới 100 triệu THB; (iii) phát hành trái phiếu được bán cho các chủ nợ cho đề xuất tái cấu trúc doanh nghiệp; hoặc (iv) SEC đã đưa ra một sự miễn trừ đặc biệt. TCPH sẽ có ít nghĩa vụ hơn so với chào bán công khai, chẳng hạn như miễn XHTD. Tuy nhiên, tài liệu liên quan đến việc phát hành không thể được phổ biến công khai, mà chỉ dành cho các nhà đầu tư cụ thể. Các trung gian trong thị trường sơ cấp là các đại lý, có chức năng phân phối trái phiếu phát hành từ nhà phát hành cho các nhà đầu tư. Thông thường, các đại lý mua trái phiếu mới phát hành và bán lại cho công chúng. Trong trường hợp giá trị phát hành là rất lớn, các đại lý sẽ thành lập một tổ chức để bảo lãnh phát hành.
 

Các hoạt động trên thị trường thứ cấp bao gồm OTC và tập trung. Trước khi thành lập Sàn giao dịch điện tử trái phiếu, trái phiếu được giao dịch thông qua thị trường OTC, trong đó chỉ cho phép các nhà đầu tư tổ chức. Do đó, các nhà đầu tư bán lẻ trước đây đã bị loại khỏi thị trường OTC. Việc tạo ra Sàn giao dịch điện tử trái phiếu, có nền tảng giao dịch điện tử là tính năng chính, đã giới thiệu cho các nhà đầu tư một công cụ đầu tư bổ sung và lợi ích đa dạng hóa. Theo Đạo luật Chứng khoán và Giao dịch, nhà đầu tư phải gửi báo giá của mình thông qua các đại lý ủy quyền để mua hoặc giao dịch trái phiếu trong Sàn giao dịch điện tử trái phiếu. Đối với thị trường OTC, hệ thống giao dịch chứng khoán, được giới thiệu bởi Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan vào ngày 1 tháng 3 năm 2006 như là một nền tảng cho giao dịch giữa các đại lý và giao dịch khách hàng bán buôn. Trên hệ thống này, khách hàng không thể đăng giá thầu của mình để báo giá, nhưng được phép gửi yêu cầu báo giá cho nhiều đại lý cùng một lúc và có thể tiến hành đàm phán ngoại tuyến.

 

3. Bài học kinh nghiệm trong việc ban hành các chính sách đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam
 

Thứ nhất, so sánh với trái phiếu chính phủ, rủi ro của TPDN thường cao hơn. Điều này dẫn tới khả năng phát hành và tính thanh khoản của TPDN kém hơn. Để các nhà đầu tư có cơ sở vững chắc trong việc ra quyết định thì việc đảm bảo minh bạch hóa thông tin là rất cần thiết. Các thông tin về định mức tín nhiệm, giá cả,… của trái phiếu cần được công bố rộng rãi, đảm bảo khả năng tiếp cận của các nhà đầu tư. Tại Việt Nam, việc tiếp cận thông tin về TPDN còn rất hạn chế và khó khăn. Vì thế, cần có một đầu mối chính tổng hợp mọi thông tin về TPDN. Điều này giúp tập trung thông tin, thuận tiện cho việc tiếp cận và khai thác thông tin của những bên quan tâm. Tại đây sẽ thực hiện tổng hợp, phân loại và xử lý các thông tin này một cách hợp lý. Một số thông tin có thể cần được cung cấp công khai trên các phương tiện truyền thông đại chúng dễ tiếp cận. Một số thông tin có thể được cung cấp theo yêu cầu của các nhà đầu tư hoặc các tổ chức, cá nhân có nhu cầu.
 

Thứ hai, thông tin là yếu tố ban đầu, có vai trò quan trọng đối với việc ra quyết định của các thành viên tham gia thị trường. Tại Việt Nam hiện nay, trong luật về phát hành trái phiếu có quy định về việc các doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải công bố những thông tin cơ bản về doanh nghiệp và trái phiếu cho nhà đầu tư, cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính. Tuy nhiên, thông tin không được công bố rộng rãi. Việc tìm kiếm hay tiếp cận với thông tin về việc phát hành và giao dịch trái phiếu của doanh nghiệp, đặc biệt là phát hành riêng lẻ, là rất khó khăn. Hơn nữa, doanh nghiệp phát hành riêng lẻ không được công bố thông tin trên Internet để mời nhà đầu tư tham gia. Đây là điểm khác biệt với nhiều thị trường TPDN phát triển khi các quốc gia đều cố gắng minh bạch hóa thông tin này. Vì thế, cần bổ sung thêm quy định về việc công bố thông tin của các doanh nghiệp phát hành trái phiếu, bao gồm cả phát hành riêng lẻ và đại chúng. Các doanh nghiệp này cần chủ động thông báo mọi thông tin có liên quan về trái phiếu cho các cơ quan quản lý và nhà đầu tư. Đối với phát hành đại chúng, thông tin cần được công bố rộng rãi trước và sau khi phát hành trên website của doanh nghiệp phát hành và các Sở giao dịch Chứng khoán. Đối với phát hành riêng lẻ, thông tin cần được công bố rộng rãi ngay sau khi phát hành. Thông tin đầy đủ, minh bạch cũng giúp các doanh nghiệp XHTD có cơ sở tin cậy trong việc thực hiện xếp hạng doanh nghiệp và trái phiếu theo các tiêu chuẩn quốc tế, tạo điều kiện tăng tính thanh khoản và quy mô của thị trường.
 

Thứ ba, xếp hạng tín dụng TPDN là tiêu chí quan trọng đối với nhà đầu tư trong việc ra quyết định tài trợ. Tại các nước có thị trường TPDN phát triển, việc xếp hạng doanh nghiệp nói chung và xếp hạng trái phiếu nói riêng là những yêu cầu bắt buộc khi phát hành trái phiếu. Việc xếp hạng này được thực hiện bởi những tổ chức xếp hạng tín dụng chuyên nghiệp. Tại Việt Nam, hiện vẫn chưa có hoạt động xếp hạng trái phiếu. Hiện nay, Công ty cổ phần Sài Gòn Phát Thịnh Rating là tổ chức Việt Nam tiếp theo được cấp phép hoạt động trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, hoạt động của doanh nghiệp này còn khá mờ nhạt, chưa đáp ứng được yêu cầu về thông tin của các nhà đầu tư trên thị trường. Chính phủ có thể ban hành quy định về việc các doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện XHTD trái phiếu trước khi phát hành. Việc XHTD cần phải được thực hiện bởi các tổ chức XHTD có uy tín, thực hiện việc xếp hạng một cách bài bản, theo tiêu chuẩn quốc tế. Ngoài ra, điều này cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho trái phiếu của các doanh nghiệp Việt Nam khi niêm yết tại các thị trường quốc tế.

 

Tài liệu tham khảo:
 

1. Asian Development Bank (2016), Asean +3 Bond market guide 2016 - Thailand, Báo cáo, Philippines.

2. Asian Development Bank (2018), Asean +3 Bond market guide 2018 - Republic of Korea, Báo cáo, Philippines.

3. Pongpen Ruengvirayudh và Sakkapop Panyanul (2006), The corporate bond market in Thailand, BIS papers, Số 26, trang 152 – 160.

4. Seiwoon Hwang (2016), Corporate bond market in Asia and the Pacific and its role in financing for development, Bài đăng hội thảo Corporate bond market in Asia and the Pacific and its role in financing for development, Hàn Quốc. 

5. Tir Srinopnikom (2011), Thai corporate bond market: an assessment of the country’s regulatory framework, Tạp chí Thai law Journal, Số 14. Truy cập từ liên kết: http://thailawforum.com/articles/Thailand-corporate-bond-market-and-regulation.html ngày 28 tháng 5 năm 2019.

Ths. Trần Thị Thu Hiền

(TCNH số 12/2019)