Ngày 20/5/2022, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Thông tư số 03/2022/TT-NHNN hướng dẫn ngân hàng thương mại (NHTM) thực hiện hỗ trợ trợ lãi suất theo Nghị định số 31/2022/NĐ-CP ngày 20/5/2022 của Chính phủ về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước (NSNN) đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh (Thông tư số 03/2022/TT-NHNN). Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày ký.

Theo đó, NHTM thực hiện cho vay hỗ trợ lãi suất theo quy định của pháp luật hiện hành về hoạt động cho vay của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng, quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP của Chính phủ, Thông tư số 03/2022/TT-NHNN và quy định pháp luật có liên quan.
 

Tổng số tiền NHTM hỗ trợ lãi suất và đề nghị NSNN thanh toán hỗ trợ lãi suất trong từng năm không vượt quá hạn mức hỗ trợ lãi suất được thông báo trong năm đó.  Ảnh: minh họa (TH)

Xác định, thông báo hạn mức hỗ trợ lãi suất đối với NHTM
 

Theo Thông tư số 03/2022/TT-NHNN, các NHTM đăng ký kế hoạch hỗ trợ lãi suất từ NSNN cho cả 02 năm 2022, 2023 và chi tiết từng năm theo quy định. Trường hợp tổng số tiền hỗ trợ lãi suất theo đăng ký kế hoạch của các NHTM trong 02 năm 2022 và 2023 nhỏ hơn hoặc bằng 40.000 tỷ đồng, NHNN xác định hạn mức hỗ trợ lãi suất đối với từng NHTM theo đăng ký. Trường hợp tổng số tiền hỗ trợ lãi suất theo đăng ký kế hoạch của các NHTM trong 02 năm 2022 và 2023 lớn hơn 40.000 tỷ đồng, NHNN xác định hạn mức hỗ trợ lãi suất đối với từng NHTM như sau: (i) Hạn mức xác định trong 02 năm 2022 và 2023 bằng tích số giữa 40.000 tỷ đồng và tỷ trọng dư nợ cho vay đến ngày 31/12/2021 của từng NHTM trên tổng dư nợ cho vay của các NHTM có đăng ký kế hoạch hỗ trợ lãi suất, nhưng không vượt quá số tiền hỗ trợ lãi suất theo đăng ký kế hoạch của từng NHTM; (ii) Căn cứ kết quả xác định hạn mức trong 02 năm 2022 và 2023, NHNN xác định hạn mức hỗ trợ lãi suất trong năm 2022 đối với từng NHTM bằng số tiền hỗ trợ lãi suất theo đăng ký kế hoạch năm 2022. Trường hợp số tiền hỗ trợ lãi suất theo đăng ký kế hoạch năm 2022 lớn hơn hoặc bằng hạn mức xác định trong 02 năm 2022 và 2023 thì hạn mức hỗ trợ lãi suất năm 2022 bằng hạn mức xác định trong 02 năm 2022 và 2023.

Hạn mức xác định trong năm 2023 bằng hạn mức xác định trong 02 năm 2022 và 2023 trừ hạn mức xác định trong năm 2022. NHNN thông báo hạn mức hỗ trợ lãi suất năm 2022 và năm 2023 cho từng NHTM, đồng thời gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để phối hợp thực hiện. NHNN thông báo về hạn mức hỗ trợ lãi suất năm 2022 được chuyển sang năm 2023 cho các NHTM, đồng thời gửi Bộ Tài chính để phối hợp thực hiện.

Quản lý hạn mức hỗ trợ lãi suất của NHTM

Thông tư số 03/2022/TT-NHNN quy định, tổng số tiền NHTM hỗ trợ lãi suất và đề nghị NSNN thanh toán hỗ trợ lãi suất trong từng năm không vượt quá hạn mức hỗ trợ lãi suất được thông báo trong năm đó. NHTM thực hiện hỗ trợ lãi suất cho khách hàng theo thứ tự ưu tiên thời điểm thu lãi đến trước trong phạm vi hạn mức hỗ trợ lãi suất được thông báo. Trường hợp trong quá trình hỗ trợ lãi suất, hạn mức hỗ trợ lãi suất còn lại không đủ để thực hiện hỗ trợ cho các nghĩa vụ trả nợ lãi tại cùng một thời điểm trả nợ, NHTM thực hiện hỗ trợ lãi suất theo thứ tự khách hàng đã ký thỏa thuận cho vay được hỗ trợ lãi suất trước và thông báo công khai trên trang thông tin điện tử của NHTM.

Căn cứ kết quả hỗ trợ lãi suất đối với khách hàng, từng NHTM thông báo công khai trên trang thông tin điện tử của NHTM và báo cáo NHNN về thời điểm dừng hỗ trợ lãi suất theo quy định. Trường hợp được thông báo bổ sung hạn mức hỗ trợ lãi suất theo quy định, NHTM thông báo công khai trên trang thông tin điện tử của NHTM và tiếp tục hỗ trợ lãi suất cho khách hàng kể từ ngày có thông báo của NHNN.

Quy định trách nhiệm của NHTM và các đơn vị thuộc NHNN

Trách nhiệm của các NHTM

Ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện hỗ trợ lãi suất theo quy định để tổ chức thực hiện thống nhất trong toàn hệ thống…; xác định và ghi rõ nội dung về mục đích sử dụng vốn vay phù hợp với quy định tại thỏa thuận cho vay hoặc phụ lục sửa đổi, bổ sung thỏa thuận cho vay hoặc chứng từ nhận nợ giữa NHTM và khách hàng. Thực hiện việc hỗ trợ lãi suất theo đúng quy định; trường hợp từ chối hỗ trợ lãi suất phải có văn bản thông báo cho khách hàng.

Kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay theo đúng mục đích sử dụng vốn vay được hỗ trợ lãi suất. Theo dõi, lưu trữ hồ sơ, hạch toán, thống kê riêng các khoản vay được hỗ trợ lãi suất theo quy định. Thông tin, truyền thông về chính sách hỗ trợ lãi suất tại NHTM; công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử của NHTM thời điểm dừng hỗ trợ lãi suất.

Trách nhiệm của các đơn vị thuộc NHNN

Vụ Tín dụng các ngành kinh tế làm đầu mối theo dõi kết quả hỗ trợ lãi suất của NHTM và tham mưu Thống đốc NHNN triển khai các nội dung quy định tại điểm a, b, d, đ, e khoản 1 Điều 10 Nghị định số 31/2022/NĐ-CP; tham gia Tổ công tác hỗ trợ lãi suất liên ngành theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP.

Vụ Chính sách tiền tệ phối hợp với Vụ Tín dụng các ngành kinh tế để xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai Nghị định số 31/2022/NĐ-CP và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN; tham gia Tổ công tác hỗ trợ lãi suất liên ngành theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP.

Vụ Tài chính - Kế toán hướng dẫn các vấn đề về hạch toán kế toán liên quan đến cho vay hỗ trợ lãi suất, thanh toán, quyết toán hỗ trợ lãi suất, thu hồi số lãi tiền vay đã được hỗ trợ lãi suất theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP và Thông tư này; phối hợp với Vụ Tín dụng các ngành kinh tế để xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai Nghị định số 31/2022/NĐ-CP và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN; tham gia Tổ công tác hỗ trợ lãi suất liên ngành theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP.

Vụ Dự báo, thống kê phối hợp với Vụ Tín dụng các ngành kinh tế để xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai Nghị định số 31/2022/NĐ-CP và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN; tham gia Tổ công tác hỗ trợ lãi suất liên ngành theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP.

Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng thực hiện thanh tra, giám sát việc cho vay hỗ trợ lãi suất của các NHTM theo quy định; phối hợp với Vụ Tín dụng các ngành kinh tế để xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình triển khai Nghị định số 31/2022/NĐ-CP và Thông tư số 03/2022/TT-NHNN; tham gia Tổ công tác hỗ trợ lãi suất liên ngành theo quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP.

Vụ Truyền thông thông tin, truyền thông về chính sách hỗ trợ lãi suất theo quy định; phối hợp với Vụ Tín dụng các ngành kinh tế để xử lý các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện.

NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo dõi tình hình, kết quả thực hiện hỗ trợ lãi suất của chi nhánh các NHTM trên địa bàn và báo cáo, đề xuất với Thống đốc NHNN, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xử lý các vấn đề phát sinh; thực hiện thanh tra, giám sát việc cho vay hỗ trợ lãi suất của NHTM, chi nhánh các NHTM trên địa bàn theo quy định và báo cáo, đề xuất với Thống đốc NHNN xử lý các vấn đề phát sinh; báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố để đề xuất việc chỉ đạo các cơ quan có thẩm quyền trên địa bàn phối hợp với NHTM thu hồi số tiền đã hỗ trợ lãi suất theo quy định.

Thông tư số 03/2022/TT-NHNN cũng quy định chế độ thông tin, báo cáo, định kỳ vào ngày 20 hằng tháng, các NHTM báo cáo NHNN (thông qua Vụ Tín dụng các ngành kinh tế) về kết quả hỗ trợ lãi suất, đảm bảo phù hợp với số liệu báo cáo theo các mẫu biểu quy định tại Nghị định số 31/2022/NĐ-CP. Trước ngày 20 các tháng 10, 11, 12/2022 (báo cáo các kỳ số liệu tháng 9, 10, 11 năm 2022), các NHTM báo cáo NHNN (thông qua Vụ Tín dụng các ngành kinh tế) về dự kiến chuyển nguồn hạn mức hỗ trợ lãi suất năm 2022 sang năm 2023. Trước ngày 20/7/2023, các NHTM có văn bản báo cáo NHNN (thông qua Vụ Tín dụng các ngành kinh tế) về dự kiến hỗ trợ lãi suất đến cuối năm 2023...

PL