Ngay sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 15-SL ngày 6/5/1951 thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam, ngày 12/5/1951, tại xóm Đông Tri Nội, xã Đức Lâm, huyện Đức Thọ, Chi nhánh Ngân hàng Quốc gia tỉnh Hà Tĩnh được thành lập do đồng chí Phùng Văn Mại làm Trưởng Chi nhánh, với cơ cấu tổ chức gồm 3 phòng: Phòng Nghiệp vụ, phòng Kho quỹ, phòng Kế toán và 2 tổ công tác Thạch - Can - Kỳ.
 

Năm 1952, thành lập Chi điếm Ngân hàng đầu tiên tại huyện Đức Thọ. Năm 1953, Ngân hàng tỉnh chuyển về xã Đức An, sau về xã Đức Diên (huyện Đức Thọ). Thời kỳ này, Ngân hàng thực hiện nhiệm vụ phát hành giấy bạc, kết hợp với tài chính và mậu dịch quốc doanh để quản lý lưu thông tiền tệ, đẩy mạnh hình thức tín dụng gián tiếp, cho vay qua tiểu thương để vận chuyển hàng hóa, cho vay phát triển sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, chế biến nông, lâm thủy sản, chủ yếu cho vay qua hộ nông dân và tư doanh, góp phần tích cực đẩy mạnh nền kinh tế địa phương, phục vụ đắc lực cho công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
 

 

Từ những ngày đầu gian khó...
 

Ngay sau những ngày tái lập tỉnh (năm 1991), Hà Tĩnh là một tỉnh nghèo, kinh tế kém phát triển, nông nghiệp chiếm tỷ trọng chủ yếu trong cơ cấu GDP, lại nằm trong vùng khí hậu khắc nghiệt, thiên tai liên tiếp, nên đời sống Nhân dân gặp nhiều khó khăn. Trước tình hình đó, đòi hỏi hệ thống ngân hàng Hà Tĩnh phải nhanh chóng nhập cuộc để cùng với cấp ủy, chính quyền địa phương cung ứng vốn và tiền mặt cho phát triển kinh tế - xã hội và phục vụ đời sống Nhân dân. Vượt lên muôn vàn thử thách, hệ thống ngân hàng tỉnh Hà Tĩnh đã sớm ổn định tổ chức bộ máy; kịp thời triển khai công tác quản lý Nhà nước về tiền tệ, tín dụng, thanh toán và ngân hàng; đáp ứng đầy đủ nhu cầu vốn và các hoạt động dịch vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đặc biệt là các ngành nông nghiệp, công thương nghiệp, xây dựng và dịch vụ, góp phần tích cực trong công cuộc xóa đói, giảm nghèo và tạo ra diện mạo mới cho quê hương Hà Tĩnh.
 

... Đến ngân hàng Hà Tĩnh đổi mới và phát triển
 

Thực hiện chương trình tái cơ cấu và hiện đại hóa, đến nay, hệ thống ngân hàng và các tổ chức tín dụng (TCTD) trên địa bàn đã có những bước phát triển nhanh, bền vững, an toàn và hiệu quả. Mạng lưới hoạt động ngày càng đa dạng (19 ngân hàng thương mại (NHTM) cấp 1, 01 Ngân hàng Chính sách xã hội, 01 Ngân hàng Hợp tác xã và 32 quỹ tín dụng nhân dân), các TCTD hoạt động an toàn, cạnh tranh lành mạnh dưới vai trò đầu mối của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh tỉnh Hà Tĩnh. Các ngân hàng trên địa bàn đã chủ động nghiên cứu và ứng dụng khoa học - công nghệ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vào đổi mới cách thức quản trị ngân hàng; đổi mới quan hệ khách hàng; hiện đại hóa trong việc thực hiện giao dịch, các kênh cung cấp, phân phối sản phẩm; ứng dụng dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, công nghệ tài chính (Fintech) trong thanh toán... Việc số hóa hoạt động ngân hàng đã gia tăng trải nghiệm cho khách hàng thông qua áp dụng rất nhiều tiện ích như: Sử dụng công nghệ xác thực đăng nhập hiện đại Face ID, Touch ID, Digibank..., các ngân hàng triển khai sản phẩm rút, gửi tiền tự động tại hệ thống ATM/CDM như Agribank Hà Tĩnh, ACB Hà Tĩnh, Techcombank Hà Tĩnh... Đây là một bước đi mạnh mẽ của các NHTM trong nỗ lực chuyển đổi số hoạt động ngân hàng nhằm phục vụ khách hàng ngày một tốt hơn.
 

Những đóng góp của hệ thống ngân hàng Hà Tĩnh trong phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn
 

Sau 30 năm tái lập tỉnh, tốc độ tăng trưởng kinh tế Hà Tĩnh liên tục tăng qua các năm (tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân của các giai đoạn 5 năm: 1991 - 1995 tăng 12,9%; 1996 - 2000 tăng 7,92%; 2001 - 2005 tăng 9,86%; 2006 - 2010 tăng 9,43%; 2011 - 2015 tăng 19,7%). Tính chung cho cả giai đoạn 1991 - 2020, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 10,33%/năm.
 

Quy mô kinh tế tăng gấp 95 lần (năm 1992, tổng sản phẩm (GRDP) trên địa bàn theo giá hiện hành chỉ đạt 844 tỷ đồng, đến năm 2020 tăng lên hơn 81.000 tỷ đồng), đứng thứ 31 cả nước và đứng thứ 3 khu vực Bắc Trung Bộ. Đời sống vật chất, thu nhập của Nhân dân không ngừng được nâng lên. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực. So sánh năm 1992 và 2020 thì: Tỷ trọng công nghiệp - xây dựng tăng nhanh từ 9,11% lên 45,5%; dịch vụ từ 26,36% lên 42,3%; nông nghiệp từ 60,5% giảm còn 12,2%. Giá trị sản xuất toàn ngành nông nghiệp tăng 12 lần, giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích đạt trên 90 triệu đồng/ha/năm; chăn nuôi trở thành ngành sản xuất chính và chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu nông nghiệp, tăng từ 15% lên trên 53%. Sản xuất công nghiệp từ yếu kém, lạc hậu trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế; quy mô ngành công nghiệp tăng gấp 156 lần, phát triển theo hướng hiện đại. Thu ngân sách nội địa tăng hơn 190 lần so với năm 1992. Kim ngạch xuất khẩu tăng gấp 300 lần. Kết cấu hạ tầng được đầu tư đồng bộ, thay đổi căn bản theo hướng hiện đại; bộ mặt đô thị, nông thôn có nhiều khởi sắc.
 

Với vai trò là huyết mạch của nền kinh tế, các TCTD trên địa bàn đã tích cực đẩy mạnh công tác huy động vốn tại chỗ để mở rộng cho vay, đáp ứng các nhu cầu vốn có hiệu quả của các thành phần kinh tế: Tổng nguồn vốn đến ngày 31/12/2020 đạt 70.016 tỷ đồng, tăng gấp 1.677 lần so với năm 1991; tổng dư nợ cho vay đến ngày 31/12/2020 đạt 60.253 tỷ đồng, tăng gấp 1.012 lần so với năm 1991.
 

Nhằm thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế và hỗ trợ người dân tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi để phát triển sản xuất, nâng cao đời sống, NHNN Chi nhánh tỉnh Hà Tĩnh đã chủ trì tham mưu, phối hợp tham mưu cho Ủy ban Nhân dân (UBND) tỉnh ban hành 22 văn bản về hỗ trợ lãi suất cho các thành phần kinh tế vay vốn tại các TCTD. Tính từ khi triển khai các chính sách, các doanh nghiệp, hợp tác xã, cá nhân đã vay vốn với tổng doanh số cho vay được hỗ trợ lãi suất tính đến ngày 31/12/2020 là 7.834 tỷ đồng và số lãi được hỗ trợ là 283 tỷ đồng. Nhiều chính sách hỗ trợ thực sự đi vào cuộc sống, góp phần quan trọng vào những thành tựu phát triển của nông nghiệp, khơi thông nguồn vốn tín dụng vào nông nghiệp, nông thôn. Đây là điểm sáng được nhiều tỉnh đến học tập kinh nghiệm và được các cấp, các ngành đánh giá cao vai trò của nguồn vốn ngân hàng trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương trong thời gian qua. 
 

Song song đó, các TCTD trên địa bàn đã không ngừng mở rộng mạng lưới, tăng quy mô tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn. Nhờ nguồn vốn tín dụng, bộ mặt nông nghiệp, nông thôn của Hà Tĩnh đã có nhiều thay đổi. Dư nợ cho vay nông nghiệp, nông thôn chiếm tỷ trọng khoảng hơn 60% so với dư nợ cho vay toàn địa bàn. Các chính sách cho vay phát triển nông nghiệp, nông thôn của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn đã được NHNN Chi nhánh tỉnh chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, đem lại kết quả cao. Các TCTD đã ưu tiên nguồn vốn để đầu tư tín dụng đối với các xã xây dựng nông thôn mới, đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất kinh doanh và tiêu dùng. Nguồn vốn của hệ thống ngân hàng Hà Tĩnh đã góp phần giúp các xã xây dựng nông thôn mới về đích đúng lộ trình, góp phần khuyến khích chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, xóa đói, giảm nghèo và từng bước nâng cao đời sống của Nhân dân. 
 

Bên cạnh làm tốt việc mở rộng mạng lưới, cho vay phát triển nông nghiệp, nông thôn, xây dựng nông thôn mới, hệ thống ngân hàng trên địa bàn đã đầu tư tín dụng cho vay các dự án trọng điểm của tỉnh, góp phần chuyển dịch cơ cấu tích cực, tỷ trọng công nghiệp - xây dựng, dịch vụ tăng nhanh.
 

Năm 2020 là năm mà nền kinh tế gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh Covid-19 bùng phát và diễn biến phức tạp; thiên tai gây nhiều bất lợi đối với các loại cây trồng và vật nuôi, nhất là ngành chăn nuôi chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch tả lợn châu Phi; mưa lũ gây ngập lụt toàn địa bàn... đã gây ra nhiều thiệt hại nặng nề đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, hộ gia đình và của người dân tỉnh Hà Tĩnh. Nhiều doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ, du lịch, giao thông vận tải bị ảnh hưởng do đại dịch Covid-19, nhiều hộ gia đình nông dân bị mất hết hoa màu, trâu bò, lợn gà, nhiều hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nhiều lao động thiếu, mất việc làm, giảm sâu thu nhập... Trước tình hình đó, NHNN Chi nhánh tỉnh Hà Tĩnh đã chỉ đạo các TCTD trên địa bàn triển khai các giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội, ứng phó với đại dịch Covid-19, khắc phục hậu quả lũ, lụt... Các TCTD đã thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư số 01/2020/TT-NHNN ngày 13/3/2020 của NHNN quy định về việc TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng do dịch Covid-19 cho 529 khách hàng bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 với dư nợ được cơ cấu là 399,58 tỷ đồng, dư nợ miễn, giảm lãi là 87,71 tỷ đồng cho 234 khách hàng với số lãi được miễn, giảm 604 triệu đồng; hạ lãi suất dư nợ hiện hữu với dư nợ 8.232 tỷ đồng cho 3.296 khách hàng, số lãi được hạ 18.286 triệu đồng (mức giảm từ 0,05% đến 3,2%/năm). Lũy kế từ ngày 23/01/2020 đến ngày 28/02/2021, các TCTD đã cho vay mới nhằm hỗ trợ khách hàng phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh với doanh số cho vay là 32.017 tỷ đồng đối với 11.307 khách hàng (lãi suất cho vay mới thấp hơn so với lãi suất cho vay trước khi có đại dịch Covid-19 từ 0,05%/năm đến 3,3%/năm). Cho vay theo Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg ngày 24/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ quy định về việc thực hiện các chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 và Quyết định số 32/2020/QĐ-TTg ngày 19/10/2020 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều Quyết định số 15/2020/QĐ-TTg, Ngân hàng Chính sách xã hội đã giải ngân cho vay đối với 05 doanh nghiệp với số tiền 837 triệu đồng. Trước sự đồng hành, hỗ trợ, chia sẻ của các TCTD trên địa bàn, nhiều doanh nghiệp, hộ gia đình đã dần khắc phục khó khăn, khôi phục lại sản xuất kinh doanh. 
 

Bên cạnh đó, NHNN Chi nhánh tỉnh Hà Tĩnh đã chỉ đạo các TCTD trên địa bàn thực hiện tốt việc kết nối ngân hàng - doanh nghiệp, đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp; thực hiện tốt Quy chế phối hợp cung cấp thông tin với Đoàn đại biểu Quốc hội tại tỉnh để trả lời kịp thời những kiến nghị, đề xuất của cử tri có liên quan đến hoạt động ngân hàng, nhờ vậy đã tạo được sự đồng thuận cao của các cấp, các ngành, của cộng đồng doanh nghiệp và cử tri về những giải pháp mà ngành Ngân hàng đã và đang thực hiện; công tác thanh tra, giám sát được tăng cường nhằm đảm bảo an toàn hệ thống; công tác thanh toán, kho quỹ được triển khai nghiêm túc với độ chính xác, kịp thời, đồng tiền đưa vào lưu thông sạch đẹp, đáp ứng cơ cấu loại tiền trong lưu thông.
 

Đồng thời, trong thời gian qua, hệ thống ngân hàng tỉnh Hà Tĩnh được tỉnh Hà Tĩnh ghi nhận là một trong những đơn vị làm tốt công tác an sinh xã hội trên địa bàn với số tiền hỗ trợ hàng năm hơn 100 tỷ đồng...
 

Kết quả mà hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đạt được, thể hiện sự nỗ lực cao và đầy trách nhiệm trong quá trình đồng hành vượt khó cùng người dân và doanh nghiệp, hỗ trợ cùng nhau phát triển để đạt được những kết quả tốt trong hoạt động kinh doanh, đồng thời góp phần xóa đói, giảm nghèo, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.


Trần Hữu Cần